Vísir - 27.02.1940, Síða 1

Ritstjóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
RL itst jórnarskrif stof ur:
í’élagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 27. í'ebrúar 1940.
Afgrciðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSINGASTJÖRÍ:
Sínii: 2834.
48. tbi.
BJÁLPIN BARST OF SEINT.
Finnar yfirgáfu Björkö, en
frekari áhlaupum
Rússa hrundið.
EINKASKEYTI frá United Press. K.höfn í morgun.
Það er hvarvetna litið svo á, að Finnar hafi beðið
mikinn hnekki við að missa strandvirkin á
Björkö, enda þótt stórskotaliðið þar sprengdi
I loft upp öll fallbyssustæði og eyðilegði allar fallbyss-
ur, áður en það lagði á flótta yfir ísilagt sundið til meg-
inlandsins. Rússar ætla augsýnilega að nota sér það sem
þeir framast geta, að þeim hefir veitt betur og Björkö
er fallin í þeirra hendur, og gera þeir nú hvert áhlaup-
ið á fætur öðru, á vesturálmu Mannerheimvíggirðing-
anna. Finnar hafa snúist til varnar í ramgerðum virkj-
um í annari virkjaröð og hrundið öllum áhlaupum
Rússa. Hafa Finnar fengið óþreytt lið og skotfæra-
birgðir á þennan hluta vígstöðvanna. Finnar halda því
fram, að ef þeir hefði verið búnir að fá næg skotfæri
fyrir 3—4 vikum hefði þeim auðnast að halda Rússum
í skefjum og koma í veg fyrir, að þeir næði fremstu
virkjum Mannerheimlínunnar á sitt vald. Hjálpin kom
of seint. Nú hafa Finnar fengið ógrynnin öll af skot-
færum og fá þeir daglega að kalla nýjar birgðir.
BETRI FLUGSKILYRÐI. — FLUGLIÐ BEGGJA STYRJALD-
ARAÐILA FER Á STÚFANA.
Hubert Yxkyll, fréttarritari United Press, símar í morgun, að
birt hafi í lofti, og fluglið beggja styrjaldaraðila hafi þegar not-
að sér það. Árásir af hálfu finska flugliðsins eru að verða æ tíð-
ari og leggur það einkum stund á, að gera loftárásir á bækistöðv-
ar Rússa fyrir aftan víglínuna og á samgönguleiðir.
Loftárásir voru ekki gerðar á Helsingfors seinustu 6—7 daga,
en í gærkveldi voru gefnar aðvaranir þar um yfirvofandi loft-
árásir þrívegis, frá kl. 7.30 til 1.20.
t>egar fyrsta aðvörunin var
gefin sást til 10 flugvéla í mik-
illi hæð. Þær héldu áfram norð-
ur á bóginn. Engar loftárásir
voru gerðar á Helsingfors. Um
20 km. fyrir austan Helsingfors
sást til margra rússneskra flug-
véla. Loftárásir voru gerðar á
nokkra bæi.
MIKLIR BARDAGAR
YIÐ SALMENKAITA.
Á miðvigstöðvunum standa
yfir ihiklir bardagar. Rússar
gerðu margar tib-aunir til þess
að komast yfir fljótið, en vél-
byssuhersveitir Finna bafa tek-
ið sér stöðu á bakkanum hinum
megin og komið í veg fyrir all-
ar tilraunir Rússa i þessa átt.
SVARTAHAFSFLOTI RÚSSA
VIÐ ÖLLU BÚINN.
Yfirherforinginn rússneski i
Kiev befir birt ávarp til hers og
flota í tilefni af afmæli Rauða
bersins, með tillit til þess að
styrjaldarþjóðirnar geri alt sem
þlÉr geta til þess að löndin kring
um Svartahaf verði ófriðar-
svæði, verði unnið að því að
bafa Svartahafsflotann tilbúinn,
livenær sem til lians þarf að
taka.
Deilur Norð-
manna og
Breta.
Einkaskeyti frá United Press.
K.höfn. 1 morgun.
Breska stjórnin, segir í til-
kynningu, sem birt var í Lon-
don, befir veitt því athygli að
Ivobt utanríkismálaráðherra
Noregs liefir skýrt skakt frá af-
stöðu bresku stjórnarinnar, í
ræðu sem bann flutti í Stórþing-
inu s.l. þriðjud., en lmn fjallaði
um Altmarkmálið. í ræðu sinni
sagði ráðherrann að breska
stjórnin befði s. 1. sumar tjáð
norsku stjórninni, að bresk lier-
skip yi’ði að fá að sigla um
norska landhelgi, án tillits til 24
klst. ákvæðisins, en alþjóðalög
beimila lierskipum að koma inn
í landhelgi hlutlausrar þjóðar
undir vissum kringumstæðum
og vera þar alt að sólarhring.
Breska stjórnin kveðst ekki hafa
borið fram neinar kröfur um-
fram það, sem alþjóðalög heim-
ila. Koht ráðherra liefir nú við-
urkent, að ummæli sín stafi af
misminni, Svar norsku stjórn-
arinnar til athugunar í breska
utanríkismálaráðuneytinu.
Snmner Mes á
leið til Berlii-
fypp en buist
vap við.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Sumner Welles, aðstoðarut-
anríkismálaráðherra Banda-
ríkjanna fór á fund Mussolini i
gærkveldi og ræddi við hann í
heila klukkustund. Viðstaddir
samtalið voi’U Ciano greifi, ut-
anríkismálaráðherra Italíu og
sendiherra Bandarikjanna i
Rómaborg.
Talið er að Sumner Welles
hafi fært Mussolini persónulega
orðsendingu frá Roosevelt.
Fregn um, að Sumner
Welles leggi af stað til Berlínar
þegar í kvöld, hefir vakið all-
mikla undrun í Rómaborg, þar
sem menn höfðu búist við því,
að hann myndi lialda kyrru
fyrir í Rómaborg þrjá daga.
Það er sagt, að Summner
Welles hafi meðferðis persónu-
lega orðsendingu til Hitlers,
Daladiers og Chamberlains,
sama efnis og sú er, sem hann
afhenti Mussolini.
t oi-ðsendingum þessum mun
Roosevelt gera grein fyrir til-
ganginum með þvi að senda
Sumner Welles til Rómaborgar,
Berlínar, Parísar og London, þ. j
e. til þess að kynna sér álit og
skoðanir þeirra, sem með völd-
in fara, en ekki til þess að bera
fram neinar tillögur eða takast
á hendur neinar skuldbindingar
fvrir hönd Bandaríkjanna.

Þremur skipum sökt
bresku, sænsku og
dönsku.
Einkaskeyti frá United Press.
Ií.höfn í morgun.
Eun berast fregnir um, að
skipum hafi verið sökt. Þýskur
kafbátur hefir sökt skosku skipi,
Locli Mary, 4ÍKK) smál., á At-
lantshafi og fórust 4 menn, en
35 bjargaði breskt herskip. í
breskri tilkynningu segir, að
hesrkipið hafi sökt kafbátnum.
Danska skipið „Maryland“ hefir
ekki komið fram og óttast menn
að það liafi farist. Sænskt skip
hefir farist í Norðursjó, senni-
lega á tundurdufli, 30 manna er
saknað, en 12 hafa bjargast á
land i Skotlandi.
íslendingar farast
með norsku skipi.
Norska flutningaskipið Bisp
frá Haugasundi, sem oft hefir
siglt hingað til lands, er nú tal-
ið af, og hafa þrír íslendingar
farist með þVí.
Bisp fór frá Englandi 20. jan.
s.l. áleiðis til Noregs og hefir
ekki til þess spurst síðan. Höfðu
íslendingarnir ráðist á skipið
12. nóv. s.l., en þá fór skipið frá
Vestmannaeyjum. — Mennirnir
voru þessir:
Guðm. Eiríksson, f. 30. maí
1919 að Dvergasteini i Vesl-
mannaeyjum. Eiiihleypur, en
átti foreldra á lífi.
Haraldur Björnfreðssson, f.
23. des. 1917, að Efri-Steins-
mýri á Meðallandi. Ókvæntur,
en foreldrar á lífi ásamt átján
systkinum.
Þórarinn S. Th. Magnússon,
f. i Vestmannaeyjum 27. nóv.
''OOG. Var kvæntur og átti tvö
börn.
Mhiídb Sturlunoaaldar
Fyrsti háskólafyrir-
iesturinn i gær.
Dr. phií. Einar ól. Sveinsson
flutti í gærkveldi fyrsta há-
skólafyrirlestur sinn um menn-
ingu Sturlungaaldar. Var er-
indið hið skörulegasta og þar
saman kominn margskonar
fróðleikur. Lýsti fyrirlesarinn
vel haráttu þeirri, er landsmenn
liáðu gegn konungi, áður en
þeir gengu honum á liönd og
sérstaklega þátttöku alþýðu í
þeirri baráttu. Var sú lýsing all-
nýstárleg og hefir varla komið
fram fyrri. Mörgum mun þykja
það athyglisvert, að vísa Jöreið-
ar:
„Þá var betra,
er baugum réð“ ....
er ort fyrir 1257, en fyrirlesar-
inn færði rök fyrir þessu. Fyr-
irlesturinn var fjölsóttury svo
að hvert sæti var skipáð í saln-
mn og var margt fólk, sem eigi
komst í sæti né einu sinni inn í
salinn. Er það mikill skaði, að
ekki er útvarpað slíkum erind-
um sem fyrirlestraflokki þess-
um, og mun margur útvarps-
hlustandi sakna þess, svo vin-
Könnunarflugferðir Breta
yfir Þýskalandi.
Flogfið yfir Berlin ogf til E^stra-
§alt§§tranda.
EINKASKEYTI frá United Press. — K.höfn í morgun.
Breska flugmálaráðuneytið tilkynnir, að undangenginn sól-
arhring hafi breskar hernaðarflugvélar verið í könnunarflug-
ferðum yfir Þýskalandi.
Flogið var yfir Helgolandsflóa og frísnesku eyjarnar og víða
yfir norður- og norðvestur Þýskalandi. Flogið var yfir Berlín
og alt til Eystrasaltsstranda Þýskalands. — Þýskar útvarps-
stöðvar hættu^útsendingum meðan könnunarflugið stóð yfir.
__ Allar bresku flugvélarnar komu aftur heim til bækistöðva
sinna heilu og höldnu. ,
ÞJÓÐVERJAR ERU FARNIR AÐ FARA I TÍÐARI KÖNNUN-
ARFERÐIR INN YFIR FRAKKLAND.
Þýskar flugvélar hafa verið á sveimi í könnunarskyni yfir
norður og norðaustur Frakklandi og komist í námunda við
París. 1 gærkveldi voru gefnar aðvaranir um loftárás í París
í fyrsta skifti á þremur mánuðum og loftvarnabyssur teknar í
notkun. Tvær flugvélanna komust inn yfir úthverfi borgarinnar,
en voru hraktar á flóta.
Aðvaranir voru gefnar kl. 4.32 í nótt, en kl. 5.30 var tilkynt,
.að hætan væri liðin hjá.
ÆFINGAR DANSKRA SJÁLFBOÐALIÐ í FINNLANDI. —
Sjálfboðaliðarnir eru æfðir í nokkrar vikur, áður en þeir eru
sendir til bardaga. Hér sést finskur liðsforingi, Koskinen, vera
að æfa danska sjálfboðaliða í skotfimi.
40 ára leik-
afmæli.
Á þessum vetri eru liðin 40
ár frá því að frú Svava Jóns-
dóttir kom fyrst fram á leiksvið
á Akureyri. Hafa blöð á Akur-
eyri minst afmælisins á viðeig-
andi hátt.
Fyrsta hlutverk frú Svövu
var Lovísa, ung stúlka í „Ann-
arlivor verður að giftast“ og
næst lék hún Ástu i Skugga-
Sveini. Var hún 16 ára um þess-
av mundir.
Frúnni telst svo til, að hún
hafi leikið í eigi færri en 50 leik-
ritum á þessum árum. Hún hef-
ir einnig leiðbeint í einu leikriti.
Var það er hún bjó á Sauðár-
krók á árunum 1914—21.
Síðasta hlutverk frúarinnar
var Mrs. White í „Apaloppan“
Nækið skömtun-
ar§eðlana.
Bæjarbúar eru ámintir um að
sækja skömtunarseðla sína sem
fyrst, því að á fimtudagskveld
verður afhending að vera lokið.
í gær voru sóttir skömtunar-
seðlar fyrir 5200 manns og eru
]iað seðlar sjöunda hvers manns
í bænum. Fólk ætti að koma
fremur fyrri hluta dags, þvi að
þá er aldrei eins mikið að gera
og þegar fer að nálgast lokun-
artíma á lcveldin.
Afhending fer fram í
Tryggvagötu 28 kl. 10—12 og
1—6 í daglega.
sæll fræðimaður sem dr. Einar
er orðinn með þjóðinni. Erind-
in eru lialdin á mánudöguin kl.
8 siðd. í 1. kenslustofu Háskól-
ans.
Sæbjargarsöfnunin
koxnin upp í
32 þús. kr.
Samskotafé lieldur áfram að
berast til Sæbjargar-söfnunar-
innar. Eru samskotín nú komin
upp i 32 þús. kröná, én í upp-
hafi var ætlast til að safna 20
þús. króna.
Eftir því sem Vísi liefir verið
skýrt frá, heldur fé áfram a'ð
berast víðsvegar af landinu og
má jufnvel búast við að nokk-
ur þúsund safnist ennþá.
Fræðslunámskeið
Heimdallarj
Félagið Heimdallur hefir á-
kveðið að efna til fræðslunám-
skeiðs fyrir unga menn, er hefst
hinn 1. mars n.k.
Verður námskeiði þessu hag-
að líkt og stjórnmálanámskeið-
um þeim, sem haldin hafa ver-
ið að undanförnu, þannig að
haldnir verða fræðandi fyrir-
lestrar, og nemendum síðan
leiðbeint í mælskulist og þeir
látnir ræða ýms mál sjálfstætt.
Kenslan fer fram tvö kvöld i
viku og mun henni verða hald-
ið uppi marsmánuð allan og ef
til vill lengur.
Á námskeiðum þeim, sem
haldin liafa verið að nndan-
förnu, hefir verið lögð meginá-
liersla á það, að veita mönnum
úr sveitunum, sem greiðastan
aðgang að þeim, en Reykvíking-
ar hafa frekar verið látnir sitja
á hakanum. Með þvi fræðslu-
námskeiði, sem nú hefst, er ætl-
unin að bæta úr þessu, og vænt-
anlega nota ungir og áhugasam-
ir menn þetta tækifæri til að
afla sér stjórnmálaþekkingar og
æfingar í því að setja fram
skoðanir sinar á viðunandi liátt.
Væntanlegir þátttakendur
snúi sér til Varðarskrifstofunn-
ar, sími 2339.