Alþýðublaðið - 30.07.1928, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
| alþýðublaðið]
! kemur út á hverjufn virkum degi. í
« . ......... -■ ' ........ 1 • I
J Afgreiösla í Alpýðuhúsinu við j
! Hverfisgðtu 8 opin frá kl. 9 árd.
J til kl. 7 síðd.
! Skrifstofa á sama stað opin kl. i
J 9]/j — iO’/j árd. og kl. 8 — 9 siðd. J
! Sitnar: 988 (afgreiðsian) og 2394 [
J (Bkrifstofan). t
! Verðlag: Áskriftatverö kr. 1,50 á i
} mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 [
j hver mm. eindálka.
J Prentsmiðia: Alpýðuprentsmiðjan [
j (í sama húsi, simi 1294). i
*_______________'____________ k
„Bitlingar“
Ekkert verður ihaldinu tíðrædd-
ara um en bitlingana, sem það
segir að „alþýðuforkólfarnir“ hafi
fengið síðan íhaldsstjórnin velt-
íst úr valdasessi. Sultarkvein
gamalla og nýrra beinsníkjenda
fyllír dálka ihaldsblaðanna dag
hvern. Brjóstmylkingar íhaldsins
hugsa til bitanna, sem Jón og
Magnús hefðu stungið að þeim, ef
þeim hefði orðið lengra ráðherra-
lífs auðið. Þeir hafa svo lengi
og fast tottað spena ríkissjóðsins,
að þeir verða» sem óðir og ör-
vita, er þéir hugsa til þess, að
þessi „bjargræðisvegur" þeirra sé
nú ekki jafngreiðfær lengur.
Geðofsinn verðux skynseminni yf-
irsterkari. umhugsunin um bitana
æsir ílöngunina; vatn kemur í
munnana. Slefan og harmagrátur-
inn fyllir íhaldsmálgögnin. Var-
færnin gleymist. Grjóti er kastað
úr glerhúsi.
Þetta er ofur skiljanlegt. Féð,
peningarnir, eru íhaldsliðinu
fyrir öllu. S'ö■ / í milliþinganefnd-
um, að undirbúningi sérstakra
mála, eða þátttaka í stjórn opin-
berra fyrirtækja, eru því ekkert
sérstakt keppikefli út af fyrir sig.
Það eru völdin og peningarnir,
sem sózt er eftir. Smærri menn-
irnir hugsa fyrst og fremst um
peningana, launin.
Átakanlega glögt dæmi þessa
hefir gerst alveg nýlega..
Magnús Jónsson háskólakennari
þfggur mjög sæmileg laun úr rík-
issjóði fyrir að kenna prestaefn-
um guðfræði og kristindóm, auk
þess fær hanp þingfararkaupið og
eitth\að fleira smávégis. Þessi
kennimaður gerðist til þess í vor
að fara í mál við hið opinbera
til að reyna að fá sér tildæmd
laun til viðbótar af almanna'fé
fyrir starf, sem hann alls ekki
vinnur né á að vinna.
Rétt er að geta þess, að M. J.
er engu ágengari í þessum efnum
en íhaldið yfirleitt Enda er sagt,
®g mun rétt vera, að það hafi
verið foringjar íhaldsims frekar
en sjálfur hann, sem réðu því,
að málssókn var hafin. íhaldið
hefir þannig gert það að,flokks-
máli að fá laun, bita, fyrir ekk-
ert starf og ætlar sýniíega að
halda því til streitu. Þetta sýnir
hugsunafháttinn glögglega. Það
eru ekki störfin sem sózt er eftir,
heldur launin,' „bitarnir".
Alþýðuflokkurinn lítur öðrum
augum á þetta. Hann vill koma
jafnaðarmönnum í milliþinga-
nefndir og yfirstjórnir opinberra
fyxirtækja af sömu ástæðu og
hann vill koma þeim á þímg: til
þess að þeir g©íl /7a[t áhrif á
afgreiðslu og meðferð þjóðmála
og stjórn fyrirtækjanna og bar-
ist þar fyrir sínum skoðunum.
Hann vill eiga fulltrúa í skatta-
málanefmd, bankaráði, yfirskatta-
nefnd, landsbankanefnd, stjórn
síldareinkasölimnar o. s. frv. til
þess að geta haft áhrif á störfin
þar og barist íyrir því, sem hann
íeiur rétt og vænlegt til hags-
bóta fyrir verkalýðinn, álþýðu
alla.
„Morgunblaðið“ taldi fyrir
skö'mmu upp alla „bitlinga al-
þýðuforsprakkanna" í 10. eða 20.
skifti. Eru þeir þessir:
Jón Baldvinsson: baaxkaráð
Landsbankans. Þar sitja nú með
honum íhaldsmennirnir Jóhannes
bæjarfógeti og Sigurður Briem
aðalpóstmeistari. Báðir eru þe.'r
með allra hæst launuðu embætt-
ismöimum landsins fyrir utan
bankaráðslaunin. Auðvitað hefði
ihaldinu komið vel að geta látið
t. d. Magnús Jónsson vera þar
þriðja mann í stað Jórns. Þá hefði
það haft hreinan meirihluta, öll
yfirráð ýfir Landsbankanum, Al-
þýðuflokkurinn engan fulltrúa átt
í bankaráðinu.
Haraldur Guðmundsson: sparn-
aðarnefnd og skattamálanefnd.
Auðvitað hefði það verið nota-
legra fyrir íhaldið, ab einhver
auðSveipur íhaldsþjónn hefði
verið í sparnaðarnefndinni svo-
kölluðu. Laun Haralds hefðu fyr-
verandi endurskoðendum reikn-
inga áfengisverzlunarinmar þótt
siná, þau voru kr. 17,28 á dag
í 3 mámuði. „Morgunblaðið“ kall-
ar það nú drjúg daglaun. Jón
Þorl. fékk starf um sama leyti.
Fól ríkisstjórnin honum að gera
áætlun um stofnun og rekstur
síldarhræðslustöðva. Voru þeir
útreikningar af hendi leystir með
hans alkunnu vandvirkni; var vit-
laust margfaldað með 19 og nið-
urstöðuupphæðin lOOo/o lægri en
vera átti. Áreiðantega hafa þó
daglaun hans verið engu „ó-
drýgri“ en Haralds. Jón þessi á
nú sæti með Haraldi í skatta-
málanefndinni og fær þar sjálf-
sagt jafrihá laun. En lesendur
skulu látnir dæma um það, hvor
þeirra sé að óreyndu líklegri til
þess, í tillögum sínum um breyt-
ingar á skattalöggjöfinni, að líta
á hag verkafólks og alþýðu.
Erlingur fékk sæti í stjórn síld-
areinkasölunnar, segir „Mgbl.“
Rétt er það. Þar á lfka sæti ein
alþekt íhaldskempa fyrir tilstiili
flokksbræðra sinna. Hvor er lík-
legri til að vinna að vexti og
viðganyi einkasölunnar, sá, sem
mest hefir barist fyrir að koma
h: nni á, éða hinn, sem frá upp-
hafi hefir verið henni andvigur
og illviljaður.
Starfslaun eru ekki bitlingar.
En þegar embættismönnum rikis-
sjóðs eða öðrum föstum starfs-
mönnum, sem vel og sæmilega er
greitt fyrir embættisstörf, sem
eiga að vera og eru þeim nóg
verkefni, er að auki greitt fé
fyrir verk, sem vitáð er, að þeir
geta eigi unnið án þess að van-
rækja aðalstarfið — þá eT veittur
bitlingur.
„Launa“greiðsinr ihaidsins.
(Úr skýrslu rikisgjaldanefndar.)
Tekjw V. N. skrjfstnjustjórn í
stjó'narrád'fLU. grekldar úr ríkis-
sjóTfi 1926, oom pessar:
Laun með dýrtíðar-
uppbót kr. 9030,00
Þóknun fyrir auka-
vimnu og útgáfu
stjórnartíðinda — 2100,00
Fyrir reikningshald
Kirkjujarðasjóðs — 3000,00
Fyrir reikningshald
Landhelgissjóðs — 4000,00
Fyrir endurskoðtp
reikninga Áfemgfs-
verzlunar — 2400,00
Samtals kr. 20530,00
Tuttugu þúsund fimm hundruð
og þrjátíu krónur. Aukagetan
2500 krónum hærri en föstu laun-
in.
Hvað er þetta kallaÖ?
24000,00 kréuur.
Tuttugu dg fjögur þúsund
krónur fékk úttektamefnd
Landsbankans, sem íhaldið skip-
aði, að launum fyrir störf sin,
eða 6000 krónur hver nefndar-
manna auk kostnaðar. Nemur
það yfir 100 króna dagkáupi.
Skýrsla hefir engin birzt frá
nefndinni.
Einn nefndarmanna, Björn
Kristjánsson, fékk 1926 af al-
mannafé.
Eftirlaun kr. 6693,33
Þingmannskaup — 1987,92
Samtals kr. 8681,25
Þetta rmun óbreytt að mestu
enn; til viðbótar er svo úttekt-
arnefmdarmanmslaumin, 6000 kr.
Hvað kallar „Mgbl.“ þetta?
Þó er margt verra í pokahorni
íhaldsins. B. Kr. er með þeim
skárstu. ólafur Thors kveðst hafa
fengið á fjórða hundrað króniur
á tímann í Gengisnefnd.
Sig. Eggerz.
1 blað Sig. Eggerz skrifar Sig.
Eggerz á laugardaginn um ótta
Dana við Sig. Eggerz eftirfarandi
klausu:
„Að Borgbjerg og aðrir stór-
Danir séu dau&Jwœddir víð Sig.
Eggerz*) telji hann hættulegan
*) Leturbr. Alþbl.
stórveldisdraumum þeirra hér á
landi og vilji því ná sér niðrf
á honum. Þetta verður að teljast
mjög liklegt.....—“
Og enn fremur þessa:
„Vér teljum það vafalaust, að
fyrri skýringin sé réttari: Að
Danir séu logandi Ju\œddir*) við
stefnu Sig. Eggerz, við frjáls-
lyndu stefnuna, séu á nálum, en
reyni að bera sig mamnatega...“
Óviöjafnamlegur er
Sig. E&gerz.
Olíuhringarair
Standard Oil og Royal
Deutch Shell semja frið.
Um alllangt skeið hafa olíu-
hringamir Standard Oil og Shell
barist um olíuverzlunina og um-
ráðin yfir olíulindunum. Upp á
síðkastið hafa þeir aðallega bitíst
um markaðinn í Imdlandi og um
rússnesku olíulindirnar. Sam-
keppni hringanna hefir þó ekki
nema sums staðar orðið til að
lækka verðið, til dæmis hefir í
Danmörku og víðar í Norðurálf-
unni verið samkomulag með þeim1
um verð. Samkeppnin þar hefir
eingöngu verið i því fólgin að
reyna að selja sem mest við jöfriu
verði.
Nú hafa hringar þessir samið
frið í biíl Aðalatriði samkomu-
lagsins er að gera í félagi ráð-
stafanir ti.1 að takmarka olíufram-
leiðsluna. Þrátt fyrir það þótt ol-
íunotkunin aukist ár frá ári, þyk-
ir hringunum vissara að takmarka
framleiðsluna, svo að þeir eigi
því hægra með að ráða verðinu,
skattleggja þá, sem olíuna nota.
Bjuggust því margir við að fyrstl
árangur „friðarins" rnyndi verða
verðhækkun. Þetta hefir nú rætst.
Benzín hefir nú þegar hækkað
talsvert í Danmörku, án þess að
hægt sé að benda á nokkrar sér-
stakax ástæður til hækkunari'nnai;
aðra en þá, sem að framan get-
ur. Jafnvel íhaldsblöðin í Dan-
mörku, sem þar eins og hér eru
hollvinir Shefl og Standard Oil,
geta ekki orða bundist, til dæm-
is komst „Nationaltidende" svo að
orði: Þessi hækkun, sem enginn
getur séð eða skilið ástæðurnar
fyrir, kostar landið stórkostlegar
fjárupphæðir.
Margir líta svo á, að .þessi frið-
arsamningur milli olíuhringanna
sé fyrst og fremst af því sprott-
inn, að þeir séu orðnir hræddir
um sig. Síðari árin hefir fundist
mesti fjöldi nýrra olíulinda, og
þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir hef-
ir hringunum ekki lánast að sölsa
undir sig nema nokkrar þeirra.
Þetta hefir orðið til þess, að oliu-
framboð utan við hringana hefir
aukist talsvert síðustu árin; mun-
ar þar mest um xússneska ríkis-
hringinn. Nú ætla tvíim noingarnir,
Standard Oil og Shsll, að hætta
deilum sín á milli og taka sam-