Vísir - 05.03.1940, Blaðsíða 1
Ritstjóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
Rií itstjórnarskrifstofur:
t’élagsprentsmiðjan (3. hæð).
„30. ár.
Afgreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSIN G AST JÓRI:
Sími: 2834.
54. tbl.
VARNARAÐSTAÐA
FINNA Sverður stór-
H
um betri í hinum
nýju varnarstöðvum
En þeir ætla sér að verja
Viborg meðan fært þykir.
Eduoard Beattie, fréttaritari United Press á víg-
stöðvunum í Finnlandi símar í morgun: —
Finnar eru undir það búnir, að hverf a til hinna
nýju varnarstöðva sinna við Viborg, þegar er þeim þyk-
ir ekki fært lengur að verja borgina, en hún er enn, að
undanteknum suðurhlutanum, í höndum Finna. Barist
er af jniklu kappi og oftast í návígi. Hinar nýju varnar-
línur eru fyrir sunnan járnbrautina hjá Cliimatta-
Aeyrapái, þar sem Finnar búa sig undir að stöðva frek-
ari framsókn Rússa, þegar Viborg er f allin.
Það hefir hjálpað Rússum mikið að undanförnu, að besti
bandamaður Finna brást þeim, þ. e. Snær konungur. Finnair
höfðu gert sér vonir um, að kyngja mundi niður snjó í byrjun
mars, svo sem venja er til, og í mars er oft svo mikið fannfergi,
að allir flutningar liggja niðri, nema á sleðum, og illfært er um
nema á skíðum. Nú þykir þó svo horfa, sem fara muni að snjóa
íiftur.
Það mun altaf hafa verið ráð fyrir því gert af Finnum, að þeir
kynni að verða að hörfa undan til nýrri víggirðinga, og landið
kringum Yuoksi og Suvantovötnin er ágætlega fallið til varnar.
Þótt Finnar hafi beðið mikið manntjón að undanfömu mun
mega fullyrða, að Rússar eigi eftir að reyna það, að erfitt verði
.að brjótast í gegnum hinar nýju varnarlínur Finna.
Rússar nota stöðugt mikinn f jölda skriðdreka og brynvarinna
'bifreiða í sókn sinni á Víborg, en Finnar nota aðallega vélbyss-
ur og handsprengjur, og jarðsprengjur hafa þeir lagt víða, til
þess að eyðileggja skriðdreka fyrir Rússum. Oft hefir verið bar-
ist með byssustingjum.
Við Suvantovatn hafa Finnar fengið margar nýjar fallbyssur.
Auk þess hafa þeir komið fyrir fallbyssum sem þeir tóku, er 18.
herfylkinu rússneska var tvístrað fyrir norðan Ladogavatn.
Þegar Finnar hafa hörfað úr Víborg er búist við, að nokkurt
hlé verði á sókn Rússa, þeir verði að draga að sér meira af her-
gögnum, áður en þeir geta haldið sókninni áfram í fullum krafti.
Sjálfboðaliðasveitir er verið að æfa í Bandaríkjunum og Kan-
ada til þess að senda til Finnlands. Frá Bandaríkjunum er ráð-
gert að fari 3000 manna sveit og í Kanada er verið að æfa 1300
manna herdeild. Margir sjálfboðaliðarnir í þessum sveitum eru
af finskum ættum.
Séinustu fregnir frá Finn-
landi herma, að logndrífa sé á
vígstöðvunum á Kyrjálanesi, og
hafi það aukið vonir Finna um,
að híé verði á sókn Rússa, en ef
svo reyndist fengi Finnar betri
tíma til þess að treysta víggirð-
ingar sínar.
Rússar hafa gert áhlaup á
miðhluta Mannerheimvíggirð-
inganna, en Finnar segja, að
þeim áhlaupum hafi Verið
hrundið.
Það kemur æ betur í Ijós, að
lófthernaðarlega eru Finnar
stöðugt að eflast. Flugmennirn-
ir halda uppi daglegum árásum
á bækistöðvar Rússa og birgða-
stöðvar, stundum handan rúss-
nesku landamæranna.
N'emendamót Verslunarsk. Islands,
hið 9. i röðinni, verður haldið i
kvöld í Iðnó kl. 8.30. Fjölbreytt
skemtiskrá. Eldri nemendttr, fjöl-
tnennið.
Segja ífalir upp
bresk-ítalska
samningnum?
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
ítalska stjórnin bíður nú eftir
svari við mótmælum sínum út
af því, að þýsk kol, sem Italir
fá frá Þýskalandi, eru talin ó-
friðarbannvara frá 1. mars s. 1.
Nokkur ítölsk kolaflutninga-
skip eru lögð af stað frá Amst-
| erdam og eftir seinustu fregnum
að dæma þykir líklegt, að þau
j verði flutt til breskra eftirlits-
! hafna.
I Rómaborg búast menn við,
verði mótmælum ítölsku stjórn-
arinnar ekki sint, að hún *
gripi til öflugra mótaðgerða, og
jafnvel að bresk-ítalska sam-
komulaginu verði sagt upp.
Hinsvegar vona ítalskir stjórn-
málamenn, að til þess komi
ekki, að ítalir verði að grípa til
svo róttækra aðgerða.
Því er haldið fram af Itölum,
að kol þau, sem nú eru á leiðinni
til Italíu hefði verið komin þang-
að fyrir löngu, ef ekki hefði ver-
ið vegna erfiðleika, sem stöfuðu
af vetrarhörkunum, á flutningi
kolanna landleiðina til Rotter-
dam.
30.000 Italir fara iil
landbúnaðarvinnu í
Þýskalandi.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Símfregn frá Rómaborg
hermir, að samkomulag liafi
náðst milli Itala og Þjóðverja,
þess efnis, að sendir verði 30
þÚsund ítalskir landhúnaðai^
verkamenn til Þýskalands, * til
þess að vinna þar landbúnaðar-
störf í vor og suniar.
Bretar granda
þýskum kaíbát.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Flugmálaráðuneytið hreska
tilkynnir, að bresk liernaðar-
flugvél hafi varpað sprengikúl-
um á þýskan kafbát, sem lá við
Scliilling Roads. Gerðist þetta
s.l. mánudag. Ein sprengikúlan
kom niður á kafbátinn skamt
fyrir aftan turninn og sökk kaf-
báturinn þegar.
Oliuflutningrarn-
ii’ frá Rnmcníu
til I»ý§kaland§.
Einkaskeyti frá United Press.
K.höfn í morgun.
Fregn frá Búkarest hermir,
að því sé neitað þar eindregið,
að Bretar og Frakkar hafi
þvingað Rúmena til þess að
draga úr olíuflutningum til
Þýskalands, en Þjóðverjar hafa
ekki fengið nema helming þess
magns, sem þeim ber samkv.
samningum mánaðarlega. • Or-
sök þess, að þeir hafa ekki feng-
ið meira en reynd ber vitni, er
einvörðungu sú, að ekki hefir
verið hægt að koma olíunni til
þeirra vegna flutningaerfið-
leika, sem aðallega stafa af því,
að Dóná er lögð.
Ungbarnavernd Líknar
er opin hvern þriðjudag og föstu-
dag kl. 3—4.
FRÁ VIBORG I FINNLANDI.
Sjálfstæðisflokkur-
inxi ber fram frum-
varp um breytiugar á
gjaldeyri§lög:iinum.
vöIIiib* í göBiiliB ágreliB
ingsefni.
Allur þingflokkup Sjálfstæðismanna
stendur óskiftur aö frumvarpi því
um breyting á lögum um gjaldeyr-
isverslun, sem bér fer á eftir.
Frumvarp til laga um breyting
á lögum nr. 73 31. des. 1937 um
gjaldeyrisverslun o. fl.
Flutningsmenn: Magnús Jóns-
son, Árni Jónsson, Bjarni Snæ-
hjörnsson, Jóhann Þ. Jósefsson,
Magnús Gislason, Þorsteinn
Þorsteinsson.
1. gr.
Orðin „að fengnum tillögum
......innflutningsnefnd“ í
2. málslið 2. gr. láganna falli
burt.
2. gr.
3. gr. laganna orðast svo:
Gjaldeyris- og innflutnings-
nefnd skal skipuð þrem mönn-
um, sem rikisstjórnin skipar.
Skal einn þeirra skipaður eftir
tilnefningu Verslunarráðs ís-
lands, einn eftir tilnefningu
Sambands íslenskra samvinnu-
félaga og einn með samkomu-
lagi meðal ráðherranna. Nefnd-
armenn skiftast á um for-
mensku í nefndinni eftir sam-
komulagi. Formaður undirbýr
mál fyrir fundi með skrifstofu-
stjóra nefndax-innar. Afl jat-
kvæða ræður úrslitum á fund-
um. Nefndin ræður starfsfólk
á skrifstofu nefndarinnar. Auk
þessara þriggja nefndarmanna
eiga þar sæti: Einn maður til-
nefndur af bankastjórum
Landsbanka Islands og annar
tilnefndur af bankastjórum Clt-
vegshanka íslands h.f. Starf
þeirra er í því fólgið að taka á-
kvörðun um heildarupphæð
þess gjaldeyris, er nota á til
greiðslu á vörum þeim, sem
takmarkaður er innflutningur
á, og segja til um, hvenær bank-
arnir geti látið þennan gjaldeyri
af hendi. Hinsvegar hafa þeir
ekki atkvæðisi’étt um almenn
xnál, skiftingu innflutnings og
það, hverjir skulu skrásettir
sem innflytjendur.
Ef nefndarmaður forfallast
skipar ríkisstjórnin varamann
um stundarsakir eftir sömu
reglum og aðalmenn eru skip-
aðir, og sömuleiðis tilnefna
hankarnir varamenn, ef fulltrú-
ar þeirra foi'fallast. Til þess að
standast kostnað við nefndina
skulu allir þeir, sem innflutn-
ingsleyfi fá, greiða 2%0 — tvo af
þúsundi — af upphæð þeirri,
sem leyfið hljóðar um, en þó
eigi minna en 50 aura fyrir
hvert einstakt leyfi.
3. gr.
4. gr. laganna orðast svo:
Rikisstjórnin getur ákveðið, í
samráði við nefndina:
1. Hvaða vörur skuli vera
frjálst að flytja inn.
2. Hvaða vörur megi ekki flytja
inn.
3. Hvaða vörur skuli kaupa frá
ákveðnum löndum.
Nefndin slcal:
í. Skifta innflutningi milli
vörutegunda, sem takmark-
aður er innflutningur á.
2. Semja skrá um innflytjend-
ur.
I 3. Skifta innflutningnum milli
skrásettra innflytjenda
hverrar vöruteguudar, sem
í takmarkaður er innflutning-
ur á, og fari skiftingin. milli
verslana í landinu (kaupfé-
laga og kaupmanna) fram
eftir sömu reglu.
Að öðru leyti setur x;ikis-
stjórnin nefndinni í'eglur mn
það, á livern liátt hún skuli haga
störfum sínum, í samræmi við
framangi’eind ákvæði. Heimilt
er að veita nefndinni með reglu-
1 gei'ð vald til þess að setja þau
skilyrði fyrir leyfisveitingum,
sem ástæða þykir Lih
4. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
GREINARGERÐ.
Frumvarp þetta er horið
frarn af þingmönnum Sjálf-
stæðisflokksins i Efri deiltl og
með samþykki allra þingmanna
þess flokks i Neðri deild.
Eins og kunnugt er hafði ekki
náðst samkomulag um tilhögun
verslunarmálanna, þegar gengið
var til samvimiu milli þing-
flokkanna þriggja í fyrra. En
samstarfið var þá samt hafið í
fullu trausti þess, að einmitt
sjálft samstarfið mundi leiða til
viðunanlegrar lausnar á þessum
málum. Þetta hefir þó ekki orð-
ið enn og er þvi ekki að leyna,
að þetta er stjálfstæðismönnum
innan þings og utan hin mestu
vonbrigði.
Eins og kunnugt er, eru skoð-
anir manna á gagnsemi inn-
flutningshafta mjög sundurleit-
Frh. á 3. bls.