Vísir - 12.03.1940, Blaðsíða 1

8»
Ritstjóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
Rii itst jórnarskrifstof ur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Afgreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sími: 2834.
30. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 12. mars 1940.
¦'.' < I ! SB
60. tbl.
siéiiéé in
Ennþá engin vissa um samkomulag.
Yfirlýsingu Chamberlains
vel tekið í Finnlandi.
EINKASKEYTI frá United Press. — K.höfn í morgun.
Finsku samningamennirnir voru enn í Moskva í
morgun snemma og var þá ekki kunnugt, að
neitt samkomulag hef ði náðst. Viðræðuf undir
voru haldnir í gær og stóðu þeir fram eftir nóttu. Auk
þeirra Ryti forsætisráðherra og Paasikiivi, taka Wald-
en hershöf ðingi og Voinomas þingmaður þátt í sam-
komulagsumleitunum af Finnlands hálf u, og munu
þeir hafa verið valdir til ferðarinnar af Mannerheim
herforingja.
Það koma stöðugt fram ýmsar getgátur um tillögur Rússa,
(Og í gær bárust fregnir um, að þeir væri farnir að slaka til, og
þótti yfirleitt betur horfa, t. d. meðal stjórnmálamanna í Stokk-
hólmi, en aðrir benda á, að varlegra sé að spá engu að svo stöddu.
Rússar halda stöðugt uppi áróðri í garð Finna í blöðum og út-
varpi og á vígstöðvunum er barist, eins og aidrei hefði verið
minst á samkomulagsumleitaiiir um frið. Mikiivægt er talið, að
því er afstöðu Finna gagnvart Rússum snertir, að Chamberlain
ilýsti yfir því í neðri málstofunni í gær, að Bretland og Frakk-
land vildu hjálpa Finnlandi með öllum þeim meðulum, sem þau
hefðí yfir að ráða, og héfir þéisi yf iriýsing vakið f ögnuð, meðal
finsku þjóðarinnar. Chamberlain lýsti éinnig yfr því, að bféska
•.s'tjórnín hefði ekki viljað leggja tillögur Rússa fyrir finsku
«tjornina, að beiðni Maisky sendiherra Sovét-Rússlands í Lon-
<don, af þvi að breska stjórnin taldi þær svifta Finna sjálfstæði
sínu. Þessar tillögur lagði svo sænska stjórnin fyrir finsku
stjórnina, en sænska stjórnin neitar að hafa lagt að Finnum að
semja við Rússa.
Eduard Beattie, fréttaritari United Press í Finniandí, símaði í
gær um viðhorf finsku þjóðarinnar til samkóhiftlagsumleítán-
anna. Segir hann, að menn séu allkvíðnir út af samUötdtílágs-
umleitunum, aðallega þó vegna þeirrar óvissu, sem ríkjandí M.
Mikillar breytingar varð þó vart, er Chamberlain forsætisráð-
herra hafði flutt ræðu sína í gær, og hefir hún aukið þær vonir
manna, áð ekki verði gengið að neinum kröfum, sem skerða
sjálfstæði Finnlands. Finnar eru yfirleitt þeirrar skoðunar, að
því fari fjarri, að þeir hafi verið sigraðir. Þeir, sem mest ótt-
uðust, að gengið yrði að kröfum Rússa, spurðu, segir Beattie:
„Hefir þá alt, sem við höfum lagt í sölurnar, verið, fórnað til
ónýtis? Vér viljum berjast áfram, frekar en fallast á skilmála
sem Finnlandi er vanheiður í".
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Stjórnmálafréttaritari Times
skýrir frá því, að finsku stórn-
inni hafi verið kunnugt um það
vikum saman, að Finnlandi
stendur til boða, að fá alla þá
hjálp, sem Bretar og Frakkar
geta í té látið. Finsku stjórninni
stóð slík hjálp til boða áður en
Rússum tókst að brjótast inn i
Mannefhe'imviggirðingarnar —
og áður en tillögur sovét-stjórn-
•arinnar rússnesku voru lagðar
fyrir finsku stjórnina. Finsku
samninganefndarmennirnir, er
enn eru í Moskva, hafa því fulla
vitneskju um tilboð Banda-
manna, og einnig um afstöðu
Svia og Norðmanna.
Finska samninganefndin í
Moskva hefir haft friðarskil-
mála Rússa til athugunar, en um
þá hefir ekkert verið birt opin-
berlega enn þá. Það er talið lík-
legt, að Finnar beri fram gagn-
tillögur, og ætli sér að „spila út"
án erlendrar íhlutunar. Besta
trompspilið á þeirra hendi er
loforð Bandamanna um auk-
inn stuðning og er nokk-
ur bjartsýni ríkjandi í Stokk-
hólmi, en í Helsingfors kvíða-
blandin eftirvænting, þótt
þjóðin sé staðráðin í að láta ekki
kúgast til þess að láta sjálfstæði
sitt af hendi. NRP—FB.
Daladier flyt-
ur ræðu í dag
Finnlandsmálin rædd
á Frakklandsþingi.
Einkaskeyti frá United Press.
K.höfn í morgun.
Það er búist við, að Daladier
forsætisráðherra Frakklands
haldi ræðu í neðri málstofunni
í dag og lýsi hinu sama yfir
fyrir Frakklands hönd og
Chamberlain í gær um stuðn-
ing Bandamanna við Finnland,
þ. e. að Frakkar muni veita
Finnum állan þann stuðning,
sem þeir niega. Finnlandsstyrj-
öldin verður tíl umræðu í deild-
inni að ræðu Daladiers lokinni.
HÆKKUN
FARMGJALDÁ.
Farmgjöld hafástöðugthækk-
að frá þvi í byrjuii styrjáldar-
innar. Þau hafa áttfaldast áð því
er trjákvoðu snértir, kolafárni-
gjöld hafa sjöfaldast, kornv. 3.5
og á timbri 4.5 faídast. -— Á
norskum skipasmiðastoðvriní
eru nú í smíðum éiáft SönV érri1
SEINUSTU FRÉTTIR:
Finnar
krefjast
réttlætis.
Engar ofbeldistillögur
verða samþyktar:
Einkaskeyti frá United Press.
-• . K.höfn, á hádegi.
í seinustu fregnum frá Hels-
ingfors segir, að harðir bardag-
ar standi yfir á öllum vígstöðv-
um, án þess nokkurar verulegar
breytingar hafi orðið. Þrátt fyr-
ir aðvaranir um lof tárásir i gær
ríkir ró í höfðuborg Finnlands.
Almenningur i Finnlandi bið-
Ur af mikilli eftirvæntingu frek-
ari tiðinda af samkomulagsum-
ÍeiUihuhuhi i Moskva.
Það er lögð áherslá § jjíið i
Helsingfors, að f'insku samn-
ingamennirnir í Moskva hafa
ekki umboð til þess að gera
neina bindandi samninga,
beldur verður samkomulag-
ið, ef sainan gengur, að leggj-
ast fyrir finska ríkisþingið
til fullnaðarsamþyktar.
Eitt af kunnustu blöðum
Finnlands segir i dag, að Finn-
ar muni hafna öllum tillögum,
sem eru þess eðlis, að ofbeldið
sigri réttlætið . Vér sættum
oss ekki við, að neitt sé tekið frá
oss með yaldi. Ofbeldið getur
ekki, þegar til lengdar lætur,
l)orið réttlætið ofurliði.
ÞtSK BLÖÐ ÁSAKA BANDA-
MENN,
Þýsk blöð eru harðorð i garð
Bandanianna og segja, að þeir
stefni að því vitandi vits, að
draga Norðurlond inn í heims-
styrjöldina. Finnar ætti að
minnast þess, segir Völkischer
Beobachter hvernig fór <íyrir
Póllandi — það ógurlega for-
dæmi ætti að vera þeim til að-
yörunar. Og það mun hafa þau
áhrif, að Norðurlönd láta ekki
dra_ga sig inn í styrjöld. Þýsku
blöðin segja, að Bretar séu pott-
urinn og pannan i að gera Norð-
urönd að orustuvelli. Þeir ætli
sér að senda her yfir þau til
Finnlands, en Frakkar eigi að
! bera byrðarnar á vesturvíg-
1» stÖðvunum og í bintrm nálægií
Austurlöndum, ef til átaka
skyldi koma þar.
Verdur von Papéli
ð$endilierra í Bóm?
Rómaborgarför von Ribbentrops.
EINKASKEYTI frá United Press. K.höfn í morgun.
Þegar í gær var alment búist við, að ekki myndi neinna stór-
tíðinda að vænta frá Rómaborg, vegna viðræðna von Ribben-
trops við Mussolini, Ciano greifa og páfa. Blöðum ber yfirleitt
saman um að samkomulagið milli Breta og ítala um kolaf lutn-
inginn hafi orðið þess valdandi, að von Ribbentrop misti það
spil, sem hann ætlaði að nota sem trompspil. Von Ribbentrop
lagði af stað heimleiðis í gærkveldi. Sambúð Þjóðverja og ítala
er talin óbreytt eftir heimsóknina og menn ætla, að Mussolini
hafi ekki viljað breyta um stefnu, né takast nýjar skuldbinding-
ar á herðar. Bretum hefir orðið stjórnmálalegur álitsauki að,
samkomulaginu í kolaflutningadeilunni og bæði á Italíu og í
Bretlandi er gert ráð fyrir, að Bretar og Italir muni brátt ná
samkomulagi um víðtæk viðskifti.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
SEINUSTU FREGNIR UM ÁRANGUR AF RÓMABORGAR-
FERÐ RIBBENTROPS. — VIDSKIFTALEG SAMVINNA.
Samkvæmt áreiðanlegum heimildum í Rómaborg er árangur-
inn af ferð von Ribbentrops til Rómaborgar sá, að miðað verður
að aukinni viðskiftalegri samvinnu Þjóðverja og Itala, og verði
þessi samvinna látin ná til Dónár- ög Balkanlandanna, en bráða-
birgðaáætlun verður gerð um að stofna til viðskiftalegrar sam-
vinnu, í öllum austurhluta álfunnar, Eystrasaltslöndunum,
Rússlandi og Finnlandi.
Fregnum ber ekki saman um
árangurínn af viðræðum páfa
óg vön Ribbentrops. Þjóðverjar
munu hafa gert sér vonir um
bætta sambúð Þýskalands og
samtals 30.Ö0Ö smálestir. Tala
þéírra", s6m hafa virinu við
skipásiiiíéar er stoðugt hækk-
awdi síðaw 1938. NRP—FB.
Vatikanríkisins, en ekkert hefir
kvisast um viðræður páfa og
von Ribbentrops, sem gefur
neínar vonir í þá átt. Það er vit-
að, að páfi mótmælti ofsóknum
þeim, sem kaþólskir menn eiga
við að búa í Póllandi og Þýska-
landi, en ekki er kunnugt, að
von Ribbentrop hafi lofað páfa
neínni breytirigu á viðhoffinu
til kaþölskra manna.
Jónas
Jónsson
og Árni
Jónsson
ganga á
sátta-
fundínn
í gær.
Sættir
tókust
að sjálf-
sögðu
ekki.
Ríkið kaupir síld-
arverksmiðjuna á
Kúsavík.
llöffu, rafieita ogr hitaTeléa erw
framtíðariíriauisnarefMÍ kaup-
ÍlÍUSÍflBW.
JúlíUs Mávstééri sýsíumaður
hefir Öválið fiér í bænum frá
því uiS s.l. mánaðamót, og hef-
ir han* haft með höndum,
samninga fý^ir hlutafélag það,
sem á síldarv^erksmiðjuna á
Husavík, við atvinnumálaráð-
herra og stjórn Síldarverk-
smiðja ríkisins, sem fest hafa
kaup á verksmiðjunni vegna
ríkisins.
Síldarverksmiðjan á Húsavik
yiriri'ur um 400 mál á sólarhring
og hefir verksmiðjan reynst vel
á síðastliðnu ári. Brútto-vöru-
sala verksmiðjunnar á s.l. ári
mun hafa riumið um 400 þús.,
en hagnaður af rékstrinum hef-
ir numið kr. 100 þús. ca., að þvi
er talið er, en ríkið rak verk-
smiðjuna i sumar.
Salan miðast við 1. jan. 1939,
þannig að, reksturinn er frá
þeim tíma á.vegum ríkisins, og
hagnaður allur.
Bryggjan á Húsavik, sem
Júlíus Havsteen sýslumaður
hefir átt mestaji þátt í að gerð
var, og sem hann telur besta
fyrirtækið þar nyrðra og mestu
lyftistöngina fyrir kauptúnið og
héraðið, hefir gefið ágætar tekj-
ur í sumar, og nú telur sýslu-
maður að það, sem óhjákvæmi-
lega þurfi að gera, sé að byggja
skjólgarð suður úr Húsavíkur-
höfða samkvæmt áætlun og
uppdrætti Finnboga R. Þor-
valdssonar hafnarverkfræðings.
Hefir sýslumaður hreyft þessu
Orðrómur gengur um, að von
Papen verði skipaður sendi-
herra Þýskalands i Rómaborg.
Lausafregnir bárust frá Rú-
meníu í gær, að von Ribbentrop
hefði reynt að bæta sambúð It-
ala og Rússa, en Mussolini hef ði
neitað að samþykkja neinar til-
lögur i þá átt, fyrr en Rússar
'hefði hætt að herja á Finna.
' niáli sl. tvö ár og nú hefir Fiski-
félag íslands veitt málinu opin-
beran stuðning.
Auk þeirra beinu tekna, sem
bryggjan hefir gefið af sér, þá
mun rxu óhælt að fullyrða, að
hinn óbeini hagnaður er miklu
meiri. Hefir þannig verið reikn-
að út, að ef bryggjan væri ekki
myndi uppskipun vera kr. 10.00
hærri á hverju kolatonni en nú
er og kr. 7—8,00 á hverju tonni
af salti, en til Húsayikúr munu
flytjast árlega 500—700 smál. af
salti og 1500—2000 smál af kol-
um, og liggur þá í augum uppi
hvert þjóðþrifafyrirtæki brygg-
an er.
Er Vísir hitti sýslumann að
máli nú í morgun, vakti hann
einnig athygli á því, að nú væri
Laxárrafveitan fullgerð og
myndi reynast hið ágætasta fyr-
irtæki, ekki aðeins fyrir Akur-
eyri, heldur fyrir alla Þingeyj-
arsýslu er stundir liða fram.
Telur sýslum. einnig að hita-
veita í Húsavik hljóti að verða
næsta úrlausnarefnið strax og
unt verður einhverju að um-
þoka vegna styraldarinnar og
kannske fyr, ef gæfan er með,
og telur hann að hverahiti sé
jafnvel í kauptúninu sjálfu og
hefir sýslumaður farið fjam á
það við rikisstjórn og Alþingi,
að mál þetta verði gaumgæfi-
Iega rannsakað.
TEKJUR NORÐMANNA AF
FERÐAMÖNNUM MINKA.
Árið 1939 komu 239.000 út-
lendingar til Noregs, en 169.000
árið þar áður. Þess er þó að geta
að stöðugt fleiri útlendingar
koma á hinum stóru ferða-
mannaskipum, sem stundum
eru kölluð „fljótandi gistihús".
Tekjurnar af ferðamanna-
strarimnum námu 72 milj. kr. i
fyrra en 78 milj. kr. í hitt eð
fyrra. NRP—FB.