Vísir - 12.03.1940, Síða 1

Ritst jóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Sími: 4578.
RLUstjórnarskrifstofur:
iFélagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Afgreiðsla:
HVERFISGÖTU 12.
Sími: 3400.
AUGLÝSINGASTJÓRI:
Sími: 2831.
60. tbl.
Ennþá engin vissa um samkomulag.
Yfírlýsingu
vel tekið
Chamberlains
í FinnlandL
EINKASKEYTI frá United Press. — K.höfn í morgun.
Finsku samningamennirnir voru enn í Moskva í
ifiorgun snemma og var þá ekki kunnugt, að
neitt samkomulag hefði náðst. Viðræðufundir
voru haldnir í gær og stóðu þeir fram eftir nóttu. Auk
þeirra Ryti forsætisráðherra og Paasikiivi, taka Wald-
en hershöfðingi og Voinomas þingmaður þátt í sam-
komulagsumleitunum af Finnlands hálfu, og munu
þeir hafa verið valdir til ferðarinnar af Mannerheim
herforingja.
l>að koma stöðugt fram ýmsar getgátur um tillögur Rússa,
og í gær bárust fregnir um, að þeir væri farnir að slaka til, og
þótti yfirleitt betur horfa, t. d. meðal stjórnmálamanna í Stokk-
hólmi, en aðrir benda á, að varlegra sé að spá engu að svo stöddu.
Rússar halda stöðugt uppi áróðri í garð Finna í blöðum og út-
varpi og á vígstöðvunum er barist, eins og aldrei hefði verið
jninst á samkomulagsumleitai}ir um frið. Mikilvægt er talið, að
því er afstöðu Finna gagnvart Rússum snertir, að Chamberlain
lýsti yfir því í neðri málstofunni í gær, að Bretland og Frakk-
land vildu hjálpa Finnlandi með öllum þeim meðulum, sem þau
hefði yfir að ráða, og hefir þessi yfirlýsing vakið fögnuð meðal
finsku þjóðarinnar. Chamberlain lýsti einnig yfr því, að bféska
stjórnin hefði ekki viljað leggja tillögur Rússa fyrir finsku
stjornina, að beiðni Maisjsy sendiherra Sovét-Rússlands í Lon-
<don, af þvi að breska stjórnin taldi þær svifta Finna sjálfstæði
sínu. Þessar tillögur lagði svo sænska stjórnin fyrir finsku
stjórnina, en sænska stjórnin neitar að hafa lagt að Finnum að
semja við Rússa.
Eduard Beattie, fréttaritari United Press í Finnlandi, simaði í
gær um viðhorf finsku þjóðarinnar til samkomnlagsumleitan-
anna. Segir hann, að menn séu allkvíðnir út af samkónruíágs-
umleitunum, aðallega þó vegna þeirrar óvissu, sem ríkjandí ér.
SEINUSTU FRÉTTIR:
Finnar
krefjast
réttlætis.
Engar ofbeldistillögur
verða samþyktar:
Einkaskeyti frá United Press.
K.höfn, á hádegi.
í seinustu fregnum í'rá HeÍs-
ingfors segir, að harðir bardag-
ar standi yfir á öllum vígstöðv-
um, án þess nokkurar verulegar
breytingar liafi orðið. Þrátt fyr-
ir aðvaranir um loftárásir í gær
ríkir ró í höfðuborg Finnlands.
Almenningur í Finnlandi bíð-
ur af mikilli eftirvæntingu frek,-
ari tiðinda af samkomulagsum-
ÍéltUftUliúln í Moskva.
Það er lögð áliersla S þáð i
Helsingfors, að finsku samn-
ingamennirnir í Moskva liafa
ekki umboð til þess að gera
neina bindandi samninga,
heldur verður samkomulag-
ið, ef saman gengur, að leggj-
ast fyrir finska ríkisþingið
til fullnaðarsamþyktar.
Eitt af kunnustu blöðum
Finnlands segir í dag, að Finn-
ar muni hafna öllum tillögum,
sem eru þess eðlis, að ofbeldið
sigri réttlætið . Vér sættum
oss ekki við, að neitt sé telcið frá
oss með valdi. Ofbeldið getur
ekki, þegar til lengdar lætur,
l>orið réttlætið ofurliði.
ÞÝSK BLÖÐ ÁSAKA BANDA-
MENN.
Þýsk blöð eru harðorð í garð
Bandamanna og segja, að þeir
stefni að því vitandi vits, að
draga Norðurlond inn í heims-
styrjöldina. Finnar ætti að
minnast þess, segir Völkisclier
Beobachter hvernig fór fyrir
Póllandi — það ógurlega for-
dæmi ætti að vera þeim til að-
YÖrunar. Og það mun liafa þau
áhrif, að Níorðurlönd láta ékki
draga sig inn í styrjöld. Þýsku
blöðin segja, að Bretar séu ])ott-
urinn og pannan í að gera Norð-
urönd að orustuvelli. Þeir ætli
sér að senda her yfir þau til
Finnlands, en Frakkar eigi að
! bera byrðarnar iá vesturvíg-
|- Stöðvunum og í liinum náíægii
I Austurlöndum, ef til átaka
j skyldi koma þar.
Mikillar breytingar varð þó vart, er Chamberlain forsætisráð-
herra hafði flutt ræðu sína í gær, og hefir hún aukið þær vonir
manna, áð ekki verði gengið að neinum kröfum, sem skerða
sjálfstæði Finnlands. Finnar eru yfirleitt þeirrar skoðunar, að
því fari fjarri, að þeir hafi verið sigraðir. Þeir, sem mest ótt-
uðust, að gengið yrði að kröfum Rússa, spurðu, segir Beattie:
„Hefir þá alt, sem við höfum lagt í sölurnar, verið fórnað til
ónýtis? Vér viljum berjast áfram, frekar en fallast á skilmála
sem Finnlandi er vanheiður í“.
Verðnp von Papeii
sendiherra í Bóna?
Rómaborgarför vob Ribbentrops.
EINKASKEYTI frá United Press. K.höfn í morgun.
Þegar í gær var alment búist við, að ekki myndi neinna stór-
tíðinda að vænta frá Rómaborg, vegna viðræðna von Ribben-
trops við Mussolini, Ciano greifa og páfa. Blöðum ber yfirleitt
saman um að samkomulagið milli Breta og Itala um kolaflutn-
inginn hafi orðið þess valdandi, að von Ribbentrop misti það
spil, sem hann ætlaði að nota sem trompspil. Von Ribbentrop
lagði af stað heimleiðis í gærkveldi. Sambúð Þjóðverja og ítala
er talin óbreytt eftir heimsóknina og menn ætla, að Mussolini
hafi ekki viljað breyta um stefnu, né takast nýjar skuldbinding-
ar á herðar. Bretum hefir orðið stjórnmálalegur álitsauki að,
samkomulaginu í kolaflutningadeilunni og bæði á Ítalíu og í
Bretlandi er gert ráð fyrir, að Bretar og ítalir muni brátt ná
samkomulagi um víðtæk viðskifti.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
SEINUSTU FREGNIR UM ÁRANGUR AF RÓMABORGAR-
FERÐ RIBBENTROPS. — VIíJSKI FTALEG SAMVINNA.
Samkvæmt áreiðanlegum heimildum í Rómaborg er árangur-
inn af ferð von Ribbentrops til Rómaborgar sá, að miðað verður
að aukinni viðskiftalegri samvinnu Þjóðverja og ítala, og verði
þessi samvinna látin ná til Dónár- og Balkanlandanna, en bráða-
birgðaáætlun verður gerð um að stofna til viðskiftalegrar sam-
vinnu, í öllum austurhluta álfunnar, Eystrasaltslöndunum,
Rússlandi og Finnlandi.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Stjórnmálafréttaritari Times
skýrir frá því, að finsku stórn-
inni hafi verið kunnugt um það
vikum saman, að Finnlandi
stendur til í)oða, að fá alla þá
hjálp, sem Bretar og Frakkar
geta í té látið. Finsku stjórninni
stóð slík hjálp til boða áður en
Rússuin lókst að brjótast inn í
Mannerhéimviggirðingarnar —
og áður en tillögur sovét-stjórn-
arinnar rússnesku voru lagðar
fyrir finsku stjórnina. Finsku
samninganefndannennirnir, er
enn eru í Moskva, liafa því fulla
vitneskju um tilboð Banda-
nianna, og einnig um afstöðu
Svia og Norðmanna.
Finska samninganefndin í
Moskva hefir haft friðarskil-
mála Rússa til athugunar, en um
þá hefir ekkert veríð birt opin-
berlega enn þá. Það er lalið lík-
legt, að Finnar beri fram gagn-
tillögur, og ætli sér að „spila út“
án erlendrar íhlutunar. Besta
trompspilið á þeirra hendi er
loforð Bandamanna um auk-
inn stuðning og er nokk-
ur bjartsýni ríkjandi í Stokk-
hólmi, en í Helsingfors kvíða-
blandin eftirvænling, þótt
þjóðin sé staðráðin í að láta ekki
kúgast til þess að láta sjálfstæði
sitt af hendi. NRP—FB.
Daladier flyt-
ur ræðu í dag
Finnlandsmálin rædd
á Frakklandsþingi.
Einkaskeyti frá United Press.
K.höfn í morgun.
Það er l)úist við, að Daladier
forsætisráðherra Frakldands
haldi ræðu í neðri málstofunni
í dag og lýsi liinu sama yfir
fyrir Frakklands liönd og
Chatiiberlain í gær um stuðn-
ing Bandamanna við Finnland,
þ. e. að Frakkar muni veita
Finnum allan þann stuðning,
sem þeír niega. Finnlandsstyrj-
öldin verður tíl umræðu í deild-
inni að ræðú Daladiers lokinni.
HÆKKUN
FARMGJALDÁ.
F armgj öld liáf á stöðug t liækk-
að frá því í byrjuii styrjáldar-
innar. Þau hafa áttfaldast áð þvi
er trjákvoðu snértir, koláfárm-
gjöld íiafa sjöfaldast, kornv. 3.5
og á timbri 4.5 faldast. — Á
norskum skipasmiðastöðvum’
eru nú í smíðum skip^ séiiv éru*
Fregnum ber ekld saman um
árangúrínn af viðræðum páfa
og von Ribbentrops. Þjóðverjar
niunu Iiafa gert sér vonir um
bætta sambúð Þýskalands og
samtaís 30.000 smálestir. Tala
þeirrá, sem hafa vinnu við
skiþásmíéar er stöðugt hækk-
aiidi síðan' 1038. NRP -FB.
Vatikanríkisins, en ekkert hefir
kvisast um viðræður páfa og
von Ribbentrops, sem gefur
neínar vonir í þá átt. Það er vit-
að, að páfi mótmælti ofsóknum
þeim, sem kaþókskir menn eiga
við að búa í Póllandi og Þýska-
landi, en ekki er kunnugt, að
von Ribbentrop hafi lofað páfa
neínni breýtingu á viðhorfinu
til kaþólskra manna.
Jónas
Jónsson
og Árni
Jónsson
ganga á
sátta-
fundinn
í gær.
Sættir
tókust
að sjálf-
sögðu
ekki.
Ríkið kaupir síld-
arverksmiðjuna á
Húsavík.
Ilöi'n, raíicita og hiiaveiifi ertt
fraintíðaiTÍrianinarefui kaup-
tlilisilfi*.
JúlíliS Havstéen sýsíumaður
hefir (Ivalið íiér í bænum frá
því ufS s.l. mánaðamót, og hef-
ir hantt haft með höndum,
samninga fýrir hlutafélag það,
sem á síldarvérksmiðjuna á
Húsavík, við atvinnumálaráð-
herra og stjórn Síldarverk-
smiðja ríkisins, sem fest hafa
kaup á verksmiðjunni vegna
ríkisins.
Síldarverksmiðjan á Húsavík
vinnur um 400 mál á sólarhring
og hefir verksmiðjan reynst vel
á síðastliðnu ári. Brútto-vöru-
sala verksmiðjunnar á s.l. ári
mun liafa numið um 400 þús.,
en hagnaður af rekstrinum lief-
ir numið kr. 100 þús. ca., að því
er talið' er, en ríkið rak verk-
smiðjuna í sumar.
Salan miðast við 1. jan. 1939,
þannig að, reksturinn er frá
þeim tíma á vegum ríkisins, og
hagnaður allur.
Bryggjan á Húsavík, sem
Júlíus Havsteen sýslumaður
hefir átt mestan þátt í að gerð
var, og sem hann telur besta
fyrirtækið þar nyrðra og mestu
lyftistöngina fyrir kauptúnið og
liéraðið, hefir gefið ágætar telcj-
ur í sumar, og nú telur sýslu-
maður að það, sem óhjálcvæmi-
lega þurfi að gera, sé að byggja
skjólgarð suður úr Húsavíkur-
höfða samkvæmt áætlun og
uppdrætti Finnboga R. Þor-
valdssonar liafnarverlcfræðings.
Hefir sýslumaður lireyft þessu
Orðrómur gengur um, að von
Papen verði slcipaður sendi-
herra Þýskalands i Rómaborg.
Lausafregnir bárust frá Rú-
meníu í gær, að von Ribbentrop
liefði reynt að bæta sambúð ít-
ala og Rússa, en Mussolini hefði
neitað að samþykkja neinar til-
lögur í þá átt, fyrr en Rússar
hefði liætt að herja á Finna.
niáli sl. tvö ár og nú liefir Fiski-
félag íslands veitt málinu opin-
beran stiigping.
Auk þeirra beinu tekna, sem
bryggjan liefir gefið af sér, þá
mun nú óhælt að fullyrða, að
hinn óbeini liagnaður er miklu
meiri. Hefir þannig verið reikn-
að út, að ef bryggjan væri eklci
inyndi uppskipun vera kr. 10.00
liærri á hverju kolatonni en nú
er og kr. 7—8,00 á liverju tonni
af salti, en til Húsavikur munu
flytjast árlega 500—700 smál. af
salti og 1500—2000 smál af kol-
um, og liggur þá i augum uppi
livert þjóðþrifafyrirtæki brygg-
au er.
Er Vísir liitti sýslumann að
máli nú í morgun, vakti hann
einnig athygli á því, að nú væri
Laxárrafveitan fullgerð og
myndi reynast hið ágætasta fyr-
irtælci, ekki aðeins fyrir Akur-
eyri, lieldur fyrir alla Þingeyj-
arsýslu er stundir liða fram.
Telur sýslum. einnig að hita-
veita í Húsavík liljóti að verða
næsta úrlausnarefnið strax og
unt verður einhverju að um-
þoka vegna styraldarinnar og
kannske fyr, ef gæfan er með,
og telur liann að hverahiti sé
jafnvel í kauptúninu sjálfu og
hefir sýslumaður farið frain á
það við rikisstjórn og Alþingi,
að mál þetta verði gaumgæfi-
lega rannsakað.
TEKJUR NORÐMANNA AF
FERÐAMÖNNUM MINKA.
Árið 1939 lcomu 239.000 út-
lendingar til Noregs, en 169.000
árið þar áður. Þess er þó að geta
að stöðugt fleiri útlendingar
lcoma á hinum stóru ferða-
mannaskipum, sem stundum
eru kölluð „fljótandi gistiliús“.
Tekjurnar af ferðamanna-
straumnum námu 72 milj. kr. í
fyrra en 78 milj. kr. í hitt eð
fyrra. NRP—FB.