Vísir - 27.03.1940, Síða 1

® Ritstjóri:
■ KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
í .
lá*
Rii:itstjórnarskrifstof ur:
í’élagsprentsmiðjan (3. hæð).
.**
30. ár.
Frjálslyndi flokkurinn
vann glæsilegan sigur
í kosningunum í Kanada
Allii* leiðtogfar frjálilyndra end-
nrkoinir, en leiðtogi itjárnar*
anditæðinga náði
ekki koiiiingn.
EINKASKEYTI frá United Press. — London í morgun.
Fregn frá Montreal hermir, að þátttakan í þing-
kosningunum í Kanada hafi verið mjög mikil,
þrátt fyrir það, að færð víða um land var mjög
slæm. Sumstaðar voru 10 feta skaflar í sveitahéruðun-
um, en þar fyrir sátu fáir heima. Kosningarnar fóru
f riðsamlega fram.
Frálslyndi flokkurinn, undir forystu McKenzie King
forsætisráðherra, vann glæsilegan sigur. Allir ráðherr-
arnir í stjórn McKenzie voru endurkosnir, en dr. Ma-
nion, leiðtogi íhaldsflokksins, féll fyrir frambjóðanda
frjálslyndra, síra Mclvor, í Fort William, Ontario.
kað er þegar kunnugt, að frjálslyndi f lokkurinn hefir
fengið 166 þingsæti af 245. Þannig hefir þjóðin vottað
McKenzie og stjórn hans traust sitt.
(Pyrir viku birtist grein um kosningarnar í Vísi. Eins og þar
er tekið fram var samþykt vantraust á sambandsstjómina á
fylkisþinginu í Ontario — ekki vegna ágreinings um styrjaldar-
stefnu stjórnarinnar, heldur þótti þeim, sem vantraustinu
greiddu atkvæði, stjómin ekki framfylgja þessari stefnu sinni
nógu röggsamlega. Leiddi samþykt þessarar tillögu til þess, að
McKenzie King ákvað að leita úrskurðar þjóðarinnar, spyrja
hana hvort hún treysti honum og samstarfsmönnum hans til
þess að framfylgja yfirlýstri stefnu í styrjaldarmálunum. Nú
hefir kanadiska þjóðin svarað svo sem frá segir í skeytinu hér
að ofan).
Styrjöldin bakar Dönum
mikil vandræði á sviði
viðskifta og atvinnulífs.
Nýjar skattaálögur. Kröíur sjómannaf élaganna
KJiöfn í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Sjómannafélögin dönsku hafa
tilkynt stjórnaryfirvöldunum.
að þau neyðist til að gera kröfu
til þess, að verndarskip verði
látin fylgja dönskum flutninga-
skipum yfir Norðursjó. Ef
þessu fáist eklci framgengt muni
meðlimum félaganna verða ráð-
lagt að fara hvergi.
Þetta er afleiðing þess, að
hverju danska skipinu á fætur
öðru hefir verið sökt fyrirvara-
laust að undanförnu. Veldur
þetta ríkisstjórninni og þjóðinni
allri hinum mestu áhyggjum.
Stauning forsætisráðlierra vék
að þessu í ræðu á þingi x gær,
og sagði, að ef siglingar Dana
stöðvuðust og viðskifti við önn-
ur lönd, væri framtíðin 1 voða.
Stauning, sem er nýstaðinn upp
úr legu, mintist sérstaklega hins
mikla skipa- og manntjóns, sem
Danir hafa orðið fyrir, og stóðu
allir þingmenn upp úr sætum
sinum, er liann hafði mælt
nokkur oi-ð um þetta.
Nýir skattar eru nú til um-
ræðu á þingi Dana og nema
skattaálögurnar 130 milj. kr. til
1. okt. næsta haust. Hafa út-
gjöldin aukist gifurlega, vegna
landvamanna og landbúnaðai'-
ins, en útflutningur hefir mink-
að mjög mikið síðan styrjöldin
byrjaði. Verð á útflutningsvör-
um hefir ekki hækkað að ráði,
en innflutningsvörur mjög
mikið. Eru viðskifta- og at-
vinnulífshorfiir í Danmörku
hinar alvaxdegustu.
Teleki og Musso-
lini á tveggja
stunda við-
ræðufundi
K.höfn í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Teleki greifi forsætisráðherra
Ungverjalands, sem nú er stadd-
ur í Rónxaborg, gekk á fund
Mussolini í gæi', og ræddust þeir
við í fullar tvær klukkustundir.
Tilkynning var birt að fundin-
um loknum og segir í henni, a'ð
umræðurnar hafi verið liinar
vinsanxlegustu, og enginn á-
greiningur um neitt, sem um
var rætt. Lögð var áliersla á
það, að markmið beggja þjóða,
Ungvei-ja og Itala, væx’i hið
sama, að vernda friðinn í Dón-
árlöndum og á Balkanslcaga,
London í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Flugvélastöðvarskipið Ark
Royal, sem Þjóðverjar töldu sig
liafa sökt, kom til Bretlands i
gær, eftir fimm mánaða útivist.
Á þessum tima tók Ark Royal
þátt í leitinni að Graf von Spee,
stöðvaði möi’g þýsk flutninga-
skip o. s. frv.
Power skiplien-a skýrði frá
því í gær í viðtali, að Þjóðvei’j-
ar hefði nokkrum sinnum gert
árásir á skipið, en það hefði ald-
rei verið í stórkostlegri hættu,
og flugmaðurinn, sem fékk
járnkrossinn fyi’ir að „sökkva
Arlc Royal“ liefði ekki haft
neina ástæðu til þess að ætla,
að liann liefði sökt því. Árásir
voru gerðar á slcipið er það var
á Norðursjó, af Domier-flugvél-
um og Heinkel-sprengjuflug-
vélxim, en engin sprengja hæfði
skipið. Einnig var skotið á það
tundurskeyti, en það fór all-
langt fyrir framan skipið.
Power skipherra sagði, að
það hefði um skeið verið besta
skemtun skipverja dag hvern
að lilusta á þýska útvarpið, er
þului’inn spurði livað eftir ann-
að: „Hvar er Ax’k Royal?“ og
gaf þar nxeð í skyn, að Bretar
gæti ekki svarað, af því að skip-
ið væri á hafsbotni. En skip-
verjar svöruðu með hlátri og
glensyi’ðum. — Ark Royal fer
í nýjan leiðangur bráðlega, en
fyrst fá sjóliðarnir landleyfi.
100 ára gamall samn-
ingur íekinn til
endurskoðunar.
London í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Það var tilkynt í London í
gær, að viðræður væi-i byrjaðar
milli breskix ríkisstjómai'innar
og Venezuela, um endurskoð-
un samningsins milli Stóra-
Bretlands og Venezuela, en
hann hefir vei’ið í gildi í lieila
öld.
svo og að efla samvinnu Itala
og Ungvei’ja enn meira.
I blöðum Balkanríkjanna er
mjög mikið rætt um þennan
viðræðufund og kemur þar
fram, að Balkanþjóðirnar eru
staðráðnar í að leggja öll sín
deilumál til hliðar, og vinna að
því, að friður haklist á Balkan-
skaga.
Ungverjar
siaka til í
bili.
Einkaskeyti frá United Press.
K.höfn í dag.
Frá Rómaborg er símað, að
Teleki greifi, foreætisráðherra
Ungverjalands, hafi sagt í við-
tali við blaðið La Tribuna, að
Ungverjar hafi látið niður falla
um stundarsakir allar kröfur en
endurskoðun friðarsamninga.
Kvað hann Ungverja ekki gei*a
þetta vegna þess, að þeir ætluðu
ekki að halda fram rétti sínum
síðar,en núværi horfumarþann-
ig, að þeir vildi ekkert gera, sem
gæti orðið til þess að baka erfið-
leika. Kröfum sínum vildu þeir
fá framgengt á sínum tíma, með
friðsamlegu móti. Nú væri mest
um vert að varðveita friðinn —
og ítalir og Ungyerjar væri stað-
ráðnir í að vinna saman að því,
að friður héldist í Dónár- og
Balkanlöndum. Teleki greifi
neitaði að ræða nánara sambúð,
Ungverja og Rúmena. Hann
kvað sambúð Rússa og Ungverja
vera agnúalausa.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Paul Reynaud, forsætisi’áð-
hei’i’a Frakklands, flutti út-
varpsræðu í gærkveldi, og gerði
styrjöldina að umtalsefni og
horfurnar. Hann lýsti yfir þvi,
að hin nýja stjórn hefði tekið
við völdum til þess að halda á-
fram styrjöldinni þar til sigur
ynnist. Sá timi kemur bráðlega,
sagði hann, er iHitler verður
sigraður. Reynaud lofaði nxjög
Daladier fyiTv. forsætisráð-
hen-a, fyrir liin mikilvægu störf
hans að undanförnu sem for-
sætis-, utanríkismála- og hei’-
málaráðheiTa. Enginn maður
liefði gert meii’a til þess að sam-
eina frönsku þjóðina og leiða í
Ijós samheldni og kraft þann,
sem franska þjóðin býi’ yfir.
Reynaud rakti í höfuðatriðum
hvernig hver ágengniÞjóðvei’ja í
gai’ð annara þjóða hefði leitt af
sér nýja ágengni, og þetta aftur
leitt til innrásar Rússa í Finn-
land, en Þjóðverjar liefði leitast
við að fæi’a styrjaldarsvæðið út,
svo að Balkanríkin yrði þátttak-
andi. Þegar Frakkar liefði gi’ip-
ið til vopna fyrrum sagði hann,
hefði verið ráðist á land þeiri’a
og stundum komið að þeim ó-
vörum. Hvorugu væri til að
dreifa nú, en Frakkar væi’i þrátt
fyrir það að verja frelsi sitt og
sjálfstæði í fi’amtiðinni, og allra
þjóða, sem vildu búa að sínu,
halda sjálfstæði sinu og lifa í
sátt og samlyndi við nági’ann-
ana. Nú eru það ekki að eins
hex'ir sem berjast, sagði Reyn-
aud, heldur heilar þjóðir. Frakk-
ar munu ekki skii’rast við að
inna af lxendi neinar skyldur,
hversU þungbærar sem þær
í’eynast, til þess að sigra, og alt
það, sem Bandamenn hafa yfir
að ráða, er ti’ygging fyrir því, að
sigurinn fellur þeim í skaut að
lokum. Vér sækjum fram þar
til vér vinnum fullnaðarsigur,
sagði lxann í lok ræðu sinnar.
itaveitoskipifl komifl
Vinna við uppskipun byrjar í dag.
E.s. Randa, um 2000 smálestir, kom hingað í morgun, með
márgskonar efni, pípur o. fl., til Hitaveitunnar. Vísir birti fregn
um það laust fyrir miðbik fyrri viku, að skipið væri á leiðinni,
og var það talið, að það kynni að koma hingað s. 1. föstudag eða
laugardag. Það varð þó ekki, og þegar fregn var birt um það
bændadagana, að skip væri í nauðum statt milli Færeyja og ís-
lands, gaus upp orðrómur um það í bænum, að þetta væri Hita-
veituskipið. Orðrómur þessi hafði ekki við neitt að styðjast, en
það kom þá ákaflega greinilega í ljós, með hve mikilli óþreyju
menn biðu komu skipsins, og hverau menn óskuðu þess, að
ekkert hefði komið fyrir það. Mun óhætt að fullyrða, að sjaldan
hafi menn beðið skips með meiri eftirvæntingu en Hitaveitu-
skipsins. Og það er eðlilegt. Því að ef ferð skipsins gengi að ósk-
um var vitað, að mikið aukin vinna myndi hefjast þegar, en
f jöldi starfsfúsra og þurfandi manna hefir beðið komu skipsins,
til þess að taka til starfa þegar við komu þess. En það er ekki
einasta mikilvægt fyrir þessa menn og f jölskyldur þeirra, held-
ur og fyrir allan bæinn, því að því fyT sem nauðsynlegt efni til
Hitaveitunnar berst til bæjarins, því fyrr vinst verkið, bænum
og bæjarbúum til hinna mestu þæginda og blessunar.
Að því er Vísi hefir verið tjáð mun vinna við uppskipun hef j-
ast þegar í stað. Munu hennar verða aðnjétandi þeir, sem áður
hafa verið starfsmenn Hitaveitunnar, en ekki hafa haft vinnn
að undanfömu. Verður svo f jölgað enn meira í vinnunni, verði
tíðarfar hagstætt, þegar upp úr mánaðamótunum.
Skömtunarseðlarnir t
Úthlutun fyrir apríl-
mánuð hefst á morg-
un.
Úthlutun xnatvælaseðla fyrir
Reykjavík byrjar á morgun og
stendur yfir aðeins í þrjá daga,
fimtudag, föstudag og laugai’-
dag. Afgreiðslau fer fram eins
og að undanförnu í Tryggvag.
28 og stendur yfir frá kl. 10—
12 f. h. og 1—6 e. h. alla dag-
ana.
Reynslan sýnir að minst er
að gera fyi’sta daginn og fyrir
hádegi daglega. Þeii', sem hafa
nauman tíma ættu að koma þá.
Annai’s er fólk ámint um að
draga ekki að sækja seðlana
franx á síðustu stundu.
RÚSSNESKI SENDIHERR-
ANN 1 PARÍS KVADDUR
HEIM.
London í morgun.
Einlcaskeyti frá U. P.
I simfregn frá Moskva er
6agt, að sovétstjórnin hafi
kallað lxeim sendiherra sinn
í París, Suritz. Er þetta gert
eftir kröfu frönsku stjórn-
arinnar. — Orsök þess, að
franska stjórnin fór fram á
þetta er sú, að Suritz sendi
Stalin skeyti, þegar finsk-
rixssneski fx’iðarsamningur-
inn var undiiritaður, og
talaði Sui'itz i skeyti þessu
um tilraunir Frakka til þess
að koma því til leiðar, að
styi’jöldin færðist til norð-
austurhluta álfunnar.
Sumner Welles varð
fyrír vonbrigðum.
K.höfn í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
I fregn frá Haag segir, að
Sumner Welles, einkaerindreki
Roosevelts forseta, liafi sagt i
einkaviðtali, að liann liefði
sannfærst um það í Evrópufei'ð
siiini, að styrjöldin mundi
standa xnjög lengi. Kvaðst hann
hvergi liafa mætt réttunx skiln-
ingi og einlægum friðarvilja. —
Bætti hann því við, að þetta væri
sér persónulega lúð mesta
hi’ygðai-efni.
Póstur sendur
hingað til lands
frá Englandi
þrisvar í viku.
Samkvæmt upplýsingum frd
póstmálaskrifstofunni hefir nú
náðst fult samkomulag um
það, að íslenskur póstur verð-
ur afgreiddur frá póststöðinni
í Liverpool þrisvar i vilcu, eða
á þriðjudögum, fimtudögum
og langardögum og verða þá
væntanlega engin vandkvæði
á póstflutningum hingað til
lands úr þessu.
I gær kom liingað póstur með
togara, en það voru aðallega
bréf og blöð frá Englandi, og
væntanlega nxun frekari póst-
ur berast hingað næstu daga.
Allmikill misbrestur hefir til
þessa verið á afgreiðslu pósts-
ins frá Bretlandi, og vantar
þannig blaðasendingar, nieð
því að blöð hafa borist hing-
að, senx siðar hafa verið útgef-
in. Munu allir fagna því, að
viðunandi leiðrétting liefir nú
fengist á þessum málum, en
einkunx liefir þetta haft alvar-
legar afleiðingar í för með sér
fyrir viðskiftalifið, og mun nú
úr rætast einnig á því sviði.
Friðun arnariiii
næ§tu ÍO ár.
Franx er komið á Alþingi frv.
um friðun arna, en friðunar-
tími þeirra var útrunninn 1.
jan. s.l.
Er í fi’v. gert ráð fyrir að em-
ir og egg þeixra vei'ði alfriðaðir
næstu 10 ár, eða til 1950, þvi áð
þeir eru enn mjög fáir hér á
landi, en þeim fækkaði mest,
þegar eitrað var fyi’ir refi.
Arnarlijón koma sjaldan upp
fleii'i en einum unga á ári, þótt
assa verpi stundum þrem eggj-
um, en ungarnir geta ekki farið
að auka kyn sitt fyr en eftir 5
ár.
Brot gegn friðunarlögunum
varða sektum, 500—1000 kr.