Vísir - 30.03.1940, Qupperneq 1

Ritst jóri:
KRISTJÁN GUÐLAUGSSON.
Riötst jórnarskrif stof ur:
í'élagsprentsmiðjan (3. hæð).
%
30. ár.
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
Reykjavík, laugardaginn 30. mars 1940.
73. tbl.
AðstaOa Noregs versnandi.
--•--
Bandamenn þola ekki til lengdar, að
þýsk skip noti landhelgisleiðina til þess
að komast til Þýskalands. ~———----------
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London, í morgun.
Lundúnablöðin í gær og í dag ræða mikið um
ákvarðanir yfirherráðs Bandamanna og láta
einróma í ljós ánægju yfir þeirri samheldni
og einingu, sem ákvarðanirnar bera vitni. Telja blöð-
in, að Bretar og Frakkar hafi aldrei verið tengdir traust-
ari vináttu og einingarböndum en nú. Allar gerðir ráðs-
ins telja þau hafa miðað að þvi að styrkja samvinnuna
enn betur, og muni áhrifanna gæta um heim allan. En
mikilvægast af öllu ætla þau, að halda áfram samvinn-
unni eftir styrjöldina, og segja sum blöð, að með þessu
sé lagður grundvöllur að bresk-franskri samvinnu um
alla framtíð, en ekkert geti orðið friðinum til meiri
tryggingar en að allar þjóðir heims viti það, að Bretar
og Frakkar og samveldisþjóðir beggja muni ávalt standa
saman. Verði hér um svo voldug, frjáls ríkjasambönd
að ræða, að aðrar þjóðir muni hugsa sig um tvisvar, áð-
ur lagt verði út í nýjar tilraunir til þess að koma málun-
um fram með ofbeldi. En Frakkar og Bretar vona, að
hinar minni máttar þjóðir sem hata ofbeldið og ágengn-
ina, muni um síðir fá kjark til þess að vinna með Bret-
um og Frökkum.
Það er um það talað í blöðum Breta og Frakka, að rætt hafí
verið um, að herða á hafnbanninu gegn Þýskalandi, en eins og
kunnugt er hafa þýsk flutningaskip farið norsku landhelgis-
leiðina svo kölluðu, þ. e. þrætt meðfram Noregsströndum og
Danmerkur til Þýskalands. Hafa allmörg skip, sem voru út um
höf í styrjaldarbyrjun, komist heim með því að fara norður
fyrir fsland og svo suður með Noregsströndum, og flutningar
hafa átt sér stað frá Norður-Rússlandi og Norður-Svíþjóð (um
Narvik, málmgrjót), en nú segja bresk og frönsk blöð, að Bret-
ar og Frakkar muni ekki þola það lengur, að Þjóðverjum hald-
ist uppi að nota norska landhelgi þannig. Er það aðallega járn-
málmurinn frá Svíþjóð, sem Bandamenn vilja ekki að komist
£ hendur Þjóðverja. Segja blöðin, að ákvarðanir muni hafa ver-
ið teknar um að herða á hafnbanninu, enda benda atburðir
undangengna daga til þess að svo sé.
Deilur Rússa og Breta
Það er nú kunnugt orðið, að
rússneska skipið Selenga, sem
Bretar tóku og fluttu til Hon-
kong, hefir verið látið laust.
og var ekki hróflað við
farminum, en skipið var
með málm í lestum.
Bretar hafa tekið a. m. k. tvö
rússnesk flutningaskip og flutt
til Hong Kong, sem er eftirlits-
höfn. Flutningaskipin voru tek-
in vegna þess, að Breta grunaði,
að farmur þeirra ætti að flytjast
til Sibiríuhafna og þaðan til
Þýskalands. Hefir rftáiíð Verið
rætt að undanfömu af Halifax
lávarði, utanríkismálaráðherra
Bretlands, og Maisky, sendi-
herra Sovét-Rússlands í London.
Árangurinn af þeim viðræð-
um er, að skipin hafa verið látin
laus, og því Iitið svo á, að Rúss-
ar hafi sannfært Breta um, að
þeir hafi sjálfir ætlað að nota
það sem skipin fluttu, sjálfir.
Ný leppstjórn í Kfna
Jafnframt hefir eftirlit verið hert í höfnum Bandamanna og
verður framvegis haft strangara eftirlit með erlendum sjó-
mönnum í breskum höfnum. (Sbr. skeyti hér á eftir).
London í morgun.
Japönum liefir nú loks tek-
ist að koma stjórn Wang Ching
Æðsta ráð sovét-
ríkjanna á fundi.
Molotov boðar, að kröfurnar um Bessarabíu
verði ekki látnar niður falla.
EINKASKEYTI frá United Press. K.höfn í morgun.
Æðsta ráð ráðstjórnarríkjanna rússnesku kom saman á fund
í Sankti Andrésar-höllinni í Kreml. I tilkynningunni, sem birt
var um fundinn, var ekkert sagt neitt um hvað tekið yrði fyrir,
en gert var ráð fyrir því í rússneskum blöðum í gær, að ráðið
mundi fá til fullnaðarsamþyktar útnefningu fulltrúa sovét-
stjómarinnar í Vestur-Ukraine og Vestur-Hvíta-Rússlandi.
Ennfremur, að utanríkismálin yrðu rædd.
Boðað var, að Molotov flýtti aðalræðuna, og að viðstaddir
yrði Stalin, Voroshilov, yfirmaður Rauða hersins, Kaganovith,
Zhdanov og fleiri æðstu menn Sovét-Rússlands.
Hræðsla
Breta við
njósnarana.
—o—
Vopnaður Yörður l Wutlausra
þjóða skipum í böfnum BreU
. lanös.
Frá London er símað, að
vopnaðir vérðir liafi frá í gær
verið á öllum skipum hlut-
lausra þjóða, sem liggja í
Grimsby og Hull og höfnum. á
austurströnd Skotlands. Áhöfn-
um á hlutlausum skipum er
neitað um landgönguleyfi og
þeim er meinað að fá heimsókn-
ir úr landi. Er þetta gert í þeim
tilgangi, að koma í veg fyrir
njósnastarfsemi, og var boðað
fyrir skemstu, ap liert yrði á
eftirliti með erlendum sjó-
mönnum í breskum liöfnum.
FLUGFERÐIR Á NORÐUR-
LEIÐINNI.
Norlin forstjóri, sem átt hef-
ir í samningum um póst- og
flugferðir milli Ameriku og Ev-
rópu norðurleiðina, hefir upp-
lýst, að reglubundnum póst- og
flugferðum þessa leið verði
ekki komið á að sinni, og ekki
fyr en 1942. Reynsluflugferðir
lcunna þó að verða farnar, er
kemur fram á sumarið. í hyrj-
un er ráðgert að flytja aðeins
póst. — NRP—FB.
Molotov gerði utanrikismála-
stefnuna að umtalsefni, eins og
búist hafði verið við, og lýsti
yfir því, að Rússar myndi verða
hlutlausir áfram í yfirstandandi
styrjöld, og fylgja sömu stefnu
og áður í utanríkismálum.
Það, vakti mikla undrun, að
Molotov sagði, að Rússar hefði
ekki látið niður falla kröfuna
um Bessarabiu, liérað það eða
sneið af Rússlandi, sem Rúmen-
ar fengu, er Bandamenn sigr-
uðu í heimsstyrjöldinni. Er þess
skamt að minnast, að Karl kon-
ungur sagði, að Rúmenar myndi
verja land sitt, ef á það væri
ráðist, og Bessarabia væi*i rúm-
enskt land, sem þeir myndi
verja fyrir liverskonar árásum.
Fyrir nokkru var talið líldegl,
að Molotov myndi fara til Buka-
rest og bjóða Rúmenum upp á
griða- og hlutleysissáttmála, en
ekkert hefir orðið af slíku
ferðalagi, enda munu Rúmenar
hafa óttast, að böggull fylgdi
slcammrifi. Ilefir fregnin um,
að Rússar ætluðu að halda til
streitu kröfunum um Bessara-
biu vakið ugg í Rúmeníu, og
jafn vel komið fram ótti um,
að nú komi röðin að Rúmenum
og muni Rússar fylgja fram
kröfum sínum gegn þeim af
sama kappi og kröfunum á
liendur Finnum.
Wei á laggirnar og fóru fram
mikil liátíðahöld í Nanking í
gær, cr hin nýja stjórn tók við
völdum.
Jafnframt var hirt tilkynn-
ing um ráðstafanir til þess að
koma á friði og nýrri skipan í
Austur-Asíu.
Kallio þakkar Mann-
erheim marskálki.
K.höfn i morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Frá Helsingfors er simað, að
Kallio, ríkisforseti Finnlands,
liafi i gær beðið Mannerheim
marskálk að koma á sinn fund,
á heimili sitt, og þakkaði hann
honum þar í nafni allrar þjóð-
arinnar starf hans meðanvopna-
viðskifti Rússa og Finna stóðu
yfir.
NORSKU SJÁLFBOÐALIÐ-
ARNIR 1 FINNLANDI.
Norsldr sjálfboðaliðar i Finn-
landi eru væntanlegir lieim eft-
ir 2 til 3 vikur. Er hér um alls
700 menn að ræða, NRP—FB.
Deilan um U-21.
í Dfsta ilm
enn sem komiD er.
Einkaskeyti frá United Press.
K.höfn í morgun.
í fregnum frá Berlín segir, að
ekkert hafi verið tilkynt í
Þýslcalandi um kafbátinn U-21,
sem kyrsettur var í Noregi, og
blöiðn minnast lieldur ekki á
kyrrsetningu kafbáts og áhafn-
ar.
Beðið er eftir nánari upplýs-
ingum frá Noregi, en enn liggja
að eins fyrir norskar tilkynning-
ar. Það er þó kunnugt, að þýski
sendilierrann í Oslo hefir byrj-
að viðræður við norsku stjórn-
ina um málið.
Bandamenn kanpa
3500 flngvélar til
viðbötar í U. S. A.
EINKASKEYTI.
London í morgun.
Nefnd sú í Bandarikjunum,
sem annast liergagnakaup fyr-
ir Bandamenn, liefir samið um
smíði á 3500 hernaðarflugvél-
um til viðbótar því, sem áður
var um samið. Yerðmæti flug-
vélanna er um 200 milj. doll-
ara.
í Bretlandi er litið svo á að
ræða Molotovs hafi leitt i ljós,
að Rússar efist um heilindi
Þjóðverja, og ætli Rússar gera
tilraun lil þess að bæta aðstöðu
sína á alþjóðlegum vettvangi, en
Sovét-Rússland liefir einangrast
æ meira á undangengnum árúm
í öllum málum, sem alþjóðavið-
skifti varða.
Daíly Exxpress telur, að ræð-
an kunni að boða sögulega
stefnubreytingu með Rússum
áður Iangt líðí.
< ,■m.• -ú-I*,2«tr-L'i^í
Kaupuppbót
samkvæmt
gjaldeyrislögunum.
Samkvæmt útreikningi kaup-
lagsnefndar er vísitala fram-
færslukostnaðar í Reykjavík
mánuðina janúar til mars 121.
Kaupuppbætur samkvæmt
lögunum um gengisskráningu
og ráðstafanir í því sambandi
verða því:
I 1. flokki ..... 15.75%
- 2. flokki ..... 14.00%
- 3. flokki ..... 11.05%
Viðskiftamálaráðuneytið.
Aths. Kaupuppbótin verður
því í I. fl. 15.75% í stað 9%
íður o. s. frv.
Sæbjörg dregur bát
til Keflavíkur.
Sæbjörg dró vélbátinn Stakk
frá Keflavík til hafnar í gær.
Hafði vél bátsins bilað og þeg-
ar ekki reyndist hægt að gera
við hana, kallaði báturinn á
hjálp með talstöð sinni,
Fann Sæbjörg bátinn fijót-
lega og kom með liann til Kefla-
vlÍPJr kl. 3—4 í gær. Stakkur
er 17 smál. að stærð.
Sæbjörg kom hingað í gær-
kveldi til þess að leita sér við-
gerðar. Hafði orðið smávægileg
bilun á dynamó.
Hinn 28. þ. m. áttu þeir Sig-
urður Pétursson skipstjóri og
Haraldur Sigurðsson 1. vélstjóri
á Gullfossi 25 ára starfsafmæli
lijá Eimskipafélagi íslands h.f.
Átti Vísir þá ekki kost á því, j
að birta mynd af Haraldi og
kemur hún því almenningi fyr-
ir sjónir seinna en æskilegt
hefði verið.
Haraldur er maður einstak-
lega vinsæll lijá öllum þeim,
sem honum liafa kynst, og svo
vel liefir hann gegnt stöðu
sinni, að teljandi munu þeir
dagar vera, sem hann hefir elcki
borið hita og þunga dagsins í
vélarúmi Gullfoss frá þvi er
skipið fyrst liljóp af stokkun-
um.
IJaraldur er maður ma
fróður og viðlesinn, háttprúðu
og alúðlegur, og einkum mun
hann fær í þeirri grein atvinnu-
lifsins, sem liann hefir lielgað
ævistarf sitt.
Þakkar Vísir lionum unnin
störf um leið og hlaðið óskar
afmælisbörnunum báðmn allra
lieilla.
Leikf élagid:
Frumsýning á
gamanleik n.k.
fimtudag.
Á fimtudaginn hefir Leikfé-
lag Reykjavíkur frumsýningu á
gamanleiknum „Stundum og
stundum ekki“. Er hann eftir
„tríóið“ góðkunna, Amold, Bach
og Emil Thoroddsen, og eru
þeir þama upp á sitt besta.
Leikurinn gerist „í dag“ í
Reykjavilc og „Vatnalaugum“
og er í þrem þáttum. Aðalhlut-
verkið leikur Brynjólfur Jó-
hannesson, en alls eru leikend-
ur 18 að tölu.
Aðrir leikendur eru m. a. Al-
freð Andrésson, Lárus Ingólfs-
son og Þorsteinn ö. Stephensén,
og ein ný leikkona kemur fram
þarna. Er það Áróra Halldórs-
dóttir.
SaltfLskveiðarnár
Umr. á JUþixigi,
í neðri deild var þingsálykt-
unartillaga jafnaðarmanna til
umræðu í gær, en í henni felst
áskorun á ríkisstjórnina, að
hún hlutist til um bað. að tqg-
ararnir fari á saltfiskveiðar á
þessari vertíð, a. m. k. 4—5 vik-
ur, og að fiskurinn Verði full-
verkaður hér á landi.
Þingsályktunartillögunni var
vísað til sjávarútvegsnefndar
eftir nokkurar umræður milli
Emils Jónssonar, er fylgdi til-
lögunni úr hlaði og Ólafs Thors
atvinnumálaráðherra.
Emil kvað þingsályktunartil-
löguna fram komna vegna þess
atvinnuleysis, er rikti bæði hér
í Rvík og eins í Hafnarfirði.
Hann sagði, að á meðan ástand-
ið hefði verið eðlilegt, hefði
vinnan sem hvert einstakt skip
gaf af sér vegna saltfiskveið-
anna numið 50 þús. krónum, en
nú væri enginn fiskur verkaður
né saltaður á þessum slóðum.
Ástandið væri ískyggilegt og
einhver ráð þyrfti að finna til
að skapa atvinnu fyrir fólkið.
Emil taldi, að ef miðað væri við
afla siðustu ára, myndi salt-
fisksútgerðin sennilega geta
borið sig.
Þessu svaraði atvinnumála-
ráðherra á þann veg, að stjórn-
in hefði fengið áætlun tveggja
útgerðarfélaga um rekstur tog-
ara á saltfiskveiðar. Væri þar
miðað við sama aflamagn og
tvö síðaslliðin ár, en liinsvegar
við núgildandi verðlag. Við á-
ætlunina hefði komið í Ijós, að
tapið myndi nema 1600 kr. á
dag á liverju skipi eða 48 þús-
und kr. á mánuði. Hann sagði,
að þess vecna hefði rikisstjórn-
in ekl:i séð sér fært að gera
þær ráðstafanir, sem þingsá-
lyktunartiilagan færi fram á,
meðan einliver von væri um
hagnað af ísfiskveiðum. Þar að
auki væri aflinn svo tregur, að
tapreksturinn yrði enn tilfinn-
anlegri þess vegna, og útlit á
saltfisksölu mjög slæmt. Ef afl-
ínn glæddist til muna, myndi
| nkisstjórnin athuga málið að
nýju, og hann kvað það jafn-
framt sjálfsagt að athuga
mögulegar leiðir til aukningar
atvinnu í landinu.
Þingfundum
er frestað þangað til kl. 5 í dag,