Vísir - 06.04.1940, Page 1

Ritstjórl:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Blaðamenn Sfmi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 linur
Afgreiðsla
30. ár.
Reykjavík, laugardaginn 6. apríl 1940.
79. tbl.
Bandamenn þola ekki, að
Rússar og Þjóðverjar anki
áhrif sín á Norðurlöndum.
Halifax Mvarðar afbendir
sendiherrum Noregs og
Svíþjóðar orðsendingar.
Afstaða Breta tíl hlutleysis Norðurlanda - -
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London, í morgun.
Að því er United Press hefir fregnað eru orðsend-
ingar Breta og Frakka til Noregs og Svíþjóðar
mjög vinsamlega orðaðar og viðurkent að
fullu hversu aðstaða Norðurlanda er erfið vegna styrj-
aldarinnar.
Hinsvegar er lögð rík áhersla á það, að Bandamenn
geti ekki þolað það, að Rússar og Þjóðverjar auki áhrif
sín á Norðurlöndum meira en orðið er.
Halifax lávarður, utanríkismálaráðherra Bretlands, boðaði
aendiherra Noregs og Svíþjóðar á sinn fund í utanríkismálaráðu-
neytið í gær, og afhenti hann þeim orðsendingu frá ríkisstjórn
Bretlands. Samskonar orðsendingar hefir franska ríkisstjórnin
afhent sendiherrum Noregs og Svíþjóðar í París.
í orðsendingum þessum gera Bandamenn grein fyrir afstöðu
sinni til hlutleysisstefnu Norðurlanda. Hafa þær enn ekki verið
birtar opinberlega.
Það er talið, að m. a. sé rætt í orðsendingum þessum um sigl- ,
ingar þýskra flutningaskipa um landhelgi Noregs og Svíþjóðar,
en Bandamenn hafa áður lýst yfir, að hér sé um misnotkun á
landhelgi hlutlausra þjóða að ræða. Ennfremur mun vera rætt
um ýms önnur ágreiningsatriði, en ekki er kunnugt, að neinar
ákveðnar kröfur hafi verið bornar fram. Orðsendingamar hafa
ekki verið birtar opinberlega enn sem komið er.
MÁLMGRJÓTSFLUTNINGARNIR
TIL ÞÝSKALANDS FRÁ SVÍÞJÓÐ.
Bretar segja, að Þjóðverjar ætli að gera tilraun til þess að
flytja megnið af því málmgrjóti, sem þeir kaupa af Svíum, um
Luleá í Svíþjóð við Helsingjabotn. Benda bresku blöðin á þá
erfiðleika, sem þessu er samfara, því að hægt er að flytja út ár-
lega frá Narvik 7 milj. smálesta af sænsku málmgrjóti, en
að eins 4'/2 milj. smál. frá Luleá, sem er ísilögð frá því á haust-
in og þar til vorar. Undangengna mánuði hafa verið miklar
frosthörkur, og það er talið, að líða muni 3-4 vikur þar til málm-
grjótsflutningar geta byrjað frá Luleá.
ERFIÐLEIKAR ÞJÓÐVERJA VEGNA HAFNBANNSINS
ERU STÓRUM AÐ AUKAST.
Hafnbannsmálaráðherra Frakka er nú staddur í London til
viðræðna við viðskiftamálaráðherra Bretlands. Sagði franski
ráðherrann í gær, að áhrifa hafnbannsins gætti stöðugt meira í
Þýskalandi, ekki síst í þungaiðnaðinum, og hefði vinna lagst nið-
ur í mörgum verksmiðjum vegna þessara erfiðleika. Myndu
þessir erfiðleikar nú fara hratt vaxandi vegna hinna nýju ráð-
stafana, sem væri að komast í framkvæmd. Viðræðum Monnet
og Donalds Cross er enn ekki lokið.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Fregn frá Washington herm-
ir, að öldungadeild þjóðþings-
ins hafi samþykt með 42 at-
kvæðum gegn 37, að framlengja
heimild ríkisstjórninni til handa
til þess að gera samninga um
gagnkvæm viðskifti við aðrar
þjóðir. Framlengingin gildir til
þriggja ára.
Er litið svo á, að með þessu
hafi öldungadeildin lýst yfir
fylsta trausti á Roosevelt og
stjóm hans og atkvæðagreiðslan
talin mildll sigur fyrir Roose-
velt.
Líkurnar fyrir því, að Roose-
velt verði í kjöri sem forseta-
efni í þriðja sinn eru mjög vax-
andi, einkanlega eftir að kosn-
inganefnd flokksins í New
York ríki (sem ræður yfir flest-
um kjörmannaatkvæðum) hefir
samþykt að styðja framboð
hans. E11 Roosevelt hefir enn
ekki tilkynt hvort hann gefur
kost á sér.
Gagnfræðaskólinn
í Reykjavík heldur fimleikasýn-
ingar með um 200 nemendum, í
iþróttahúsinu við Lindargötu n.k.
sunnudag, 7. þ. m. I. bekkur kl. 10
f. h. og II. og III. bekkur kl. 2
e. h.
Engin kaf-
bátaárás á
bresk skip
í heila viku
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Það var tilkynt i London í
gær, að undangengna 7 daga
hefði ekki til þess komið, að
þýskur kafbátur hefði gert árás
á bresk flutningaskip.
Er mikið um þetta rætt í
breskum blöðum og vitnað i
ummæh Winston Churchills,
sem hefir lýst þvi yfir, að allar
líkur benti til, að þvi færi all
fjarri, að Þjóðverjar gæti smið-
að kafbáta eins hratt og Banda-
menn granda þeim. Jafnframt
benti Churchill á erfiðleikana,
sem þvi eru samfara, að manna
kafbátana vel æfðu hði, en það
tæki langan tíma, að æfa kaf-
bátsmenn, svo að þeir væri fær-
ir til starfs síns.
Það er leidd atliygli að því, að
reynslan virðist vera að stað-
festa þessa skoðun Churchills,
sem að sjálfsögðu hefir stuðst
við álit breskra flotaforingja.
Það er þó tekið fram i blöðun-
um, að sérstakar ástæður kunni
að vera fyrir hendi, að engar
kafbátsárásir hafa verið gerðar
á bresk skip undangengna daga,
en telja hitt liklegra, að orsökin
sé sú, að svo mörgurn kafbát-
urn hafi nú verið sökt fyrir
Þjóðverjum, að þeir geti ekki
fylt i skörðin eða skorti æfða
menn til þess að manna þá. —
Þessa skoðun styður, að flestir
þeirra kafbátsmanna, sem und-
angengnar vikur liafa verið
fluttir til Bretlands sem stríðs-
fangar, eru unglingar.
Háloftsflugvélar í
ferðum í Ameríku.
Reynsluflugferðir eru hafnar
með háloftflugvélum, sem eiga
að vera í flutningum milli S.- og
N.-Ameríku. Er það Pan-Ame-
rican Airways, sem heldur þess-
um reynsluflugferð.um uppi
milli Mexico og Texas.
Flugvélar þessar, „Strato-
Clippers“ voru upprunalega
ætlaðar í Atlantshafsflugferðir,
en nú hefir styrjöldin raskað
þeim róðagerðum.
Þessir „Strato-Clippers“ eiga
að fljúga í 7—8 km. hæð og fara
þá með 400 km. meðalhraða á
klst. Geta þær flutt 33 fai’þega á
daginn en 25 í rúmum á nætur-
þeli. Fullhlaðnar vega þessar
flugvélar 22y2 smál. Veggir
þeiri’a eru al.hr 20 cm. á þykt og
öllu er hægt að loka loftþétt,
vegna þess hversu andrúmsloft-
ið er þunt í þeirri hæð, sem þeim
er ætlað að fljúga.
Kristjánssamskotin,
afhent Vísi: 80 kr. frá B. M.
STOLT BRETA. — Þessi mynd er tekin á sjóliðaháskóla breska flotans i Dartmoutli, þar sem
verið er að kenna sjóliðaforingja-efnum „teoriu“. Til aðstoðar er notað „model“ af orustuskipinu
„Rodney“.
Viðtal við Árna Friðriksson.
Léleg vertíð enn
sem komið er - -
Útlitið óbreytt.
Tíðindamaður Vísis hefir farið á fund Árna Friðrikssonar,
fiskifræðings, og spurt hann h'vort nokkuð nýtt hefði komið
fram um þorskstofninn við síðustu rannsóknir. Sagðist hon-
um svo frá:
— Okkur hefir gengið óvenju
vel að afla gagna til rannsókn-
anna. Við erum þegar búnir að
fá um 17.000 mælingar af
þorski það sem af er þessari
vertíð og mikið af kvörnum.
Þessi skilríki berast svo ört, að
þag er ekki timi til þess að vinna
úr þeim jafnóðum. Við getum
aðeins gert bráðabirgðayfirlit.
Það er þá fyrst að segja, að
siðan er þér áttuð tal við mig
siðast, liefir því miður ekkert
komið fram, sem bendir i áttina
til bóta um vertíð þá, sem nú
stendur yfir, heldur hafa þær
rannsóknir, sem gerðar hafa
vei-ið síðan, staðfest þann ár-
angur, sem lá fyrir þá, nefni-
lega þann, að þeir aldursflokk-
Afstaða íslands
til umheimsins.
Rétt fyrir páskana boðaði Stú-
deatafélag Reykjavíkur til um-
ræðufunda um afstöðu íslands
til umheimsins. Tveir fundir
voru ákveðnir um þetta efni,
hinn fyrri um Island og Vest-
urheim, hinn síðari um ísland
og Norðurálfu.
Á fyrri fundinum höfðu þeir
Thor Tliors, alþingismaður, og
Ragnar Ólafsson, lögfræðingur,
framsögu.
Síðari fundurinn verður liald-
inn næstkomandi mánudag. —
Stefán Jóh. Stefánsson, félags-
málaráðlierra, hefir framsögu
um afstöðu íslands til Norður-
álfu, en Sigurður Einarsson,
docent, um réttarafstöðu smá-
þjóða Norðurálfunnar með sér-
stöku tilliti til íslands.
Fundurinn verður haldinn i
Oddfellowhúsinu og hefst kl.
8% e. h. Ríkisstjórn og Alþing-
ismönnum er boðið á fundinn.
Verða vafalaust fjörugar um-
ræður um þessi mál, sem nú eru
sérstaklega ofarlega á baugi.
ar (9 og 10 ára fiskur), sem
vertíðin á að byggjast á, virðast
ekki hafa fundið leið liingað á
sínar gömlu hrygningarslóðir.
Því miður getum við ekki enn-
þá sagt með fullri vissu um ald-
urinn á þeim þorski, sem nú er
að veiðast, en eg get fullyrt, að
þorrinn af honum er mjög gam-
all. Okkur vantar á miðin hinn
virka stofn, þann sem nú stend-
ur i blóma lifsins, og vertiðin
eftir alda gamalli venju á að
byggjast á. Þessa staðreynd fá-
um við staðfesta, ef við fylgj-
u m aflahrögðunum á öllu því
svæði, sem rannsóknimar ná til,
þ. e. að segja bátaveiðinni frá
Norðfirði að Alcranesi og tog-
araveiðinni frá Selvogsgrunni
að Snæfellsjökli.
Frá Norðfirði hefi eg þegar
fengið eina mælingu og er það
óvanalega snemma. Róðrar eru
ekki byrjaðir þar alment frek-
ar en venja er til á þessum
tíma árs, og hvað sem verður
um árangurinn á komandi mán-
uðum, þá má segja, að útlitið
virðist vera gott. Fyrir Austur-
landinu virðist vera mikið um
6 ára fisk, og jafnvel 5 ára lika,
og ef hann flækist ekki eitthvað
burt á móti allri venju, á hann
að geta gefið góða veiði i sum-
ar. En þorskurinn, sem okkur
vantar á vertíðina, er þar ekki
tii. .’i;
Á Homafjarðarmiðin virðist
hafa komið allskarpt hlaup af
þessum Austfjarðafiski, siðari
hluta febrúar, en þá fékst í sum-
um róðrum fiskur á fimta
livern og jafnvel fjórða hvern
öngul. Síðan liefir dregið mjög
úr þessum afla, og nú er hann
víst h. u. b. alveg þrotinn. Ver-
tíðarfiskurinn okltar er ekki
heldur þar og lengra nær Aust-
fjarðafiskurinn ekki. Hann er
yfirleitt ekki farinn að ganga í
heita sjóinn, þar sem hann er
ekki kynþroska.
Um Vestmannaeyjar er það
að segja, að þorskurinn, sem
þar hefir veiðst í allan vetur,
hefir verið mjög stór, og vænt-
anlega að sama skapi gamall.
Aðeins um 14 liluti lians nær
niður fyrir þau stærðarmörk,
sem þorrinn er vanur að vera
fyrir neðan, i góðum aflaárum.
Á árunum rétt eftir 1930,
þegar aflinn var hestur í Vest-
mannaeyjum, miðað við alt
það, sem af er þessari öld, virt-
ust netin vera of stórriðin, til
þess að talca sem mest af þeim
fiski, sem mest var til af, fiski
frá 57 til 90 sentimetra að
lengd. Nú er svo komið, að
þelta er að verða öfugt. Netin
virðast nú jafnvel full smárið-
in, svo stór er þorskurinn á
þessari vertið. Það eru ekki
meiri líkur til, að um sé að ræða
mikla mergð af svona stórum
og gömlum fiski, heldur en það,
að mikill fjöldi öldunga yfir
áttrætt sé til í einliverju þjóð-
félagi. Ef við lítum á Keflavik
endurtekur sama sagan sig þar.
Okkur vantar hinn virka stofn,
svo að veiðin verður að byggj-
ast á gömlum og slitnum ár-
göngum að öðru leyti en því,
að nokkur slæðingur er af ung-
um, uppvaxandi fiski i Faxaflóa
og á næstu grösum við hann.
Við höfum mælt allmikið af
fiski, sem borist hefir á land
til ishúsanna i Reykjavik, og
hefir hann veiðst alla leið frá
Sandgerði að Akranesi. Einnig
hann sýnir sömu útkomu,
nefnilega þá, að þorskurinn,
sem við vissum að var i sjón-
um, og sem við vonuðumst til
að kæmi hingað til þess að
lirygna, liefir ekki liingað til
látið sjá sig, hvað sem kann að
verða seinna.
Loks er togaraaflinn. í viðbót
við þær upplýsingar, sem mér
tókst að afla með ferð minni
á Reykjaborg i síðasla mánuði,
liefi eg fengið allmikið af gögn-
um frá togaranum Júní í Hafn-
arfirði, og vildi eg í því sam-
handi mega biðja Visi fyrir
þökk mína til skipstjórans og
loftskeytamannsins á þessu
skipi. jUtkoman af rannsóknum
þessara gagna er þvi miður alt
annað en glæsileg. Hún hefir i
einu og öllu staðfest árangur-
| inn af rannsóknunum í ver-
stöðvunum. Einmitt þessi tog-
ari fékk fyrir nokkrum dögum
ágætan þorskafla við Hraunið á
Selvogsgrunni og hlakkaði eg
mjög til að sjá, þegar kvarnir
Frh. á 3. siðu.