Vísir - 13.04.1940, Side 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Féfagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, laugardaginn 13. april 1940.
Ritstjóri
Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 linur
Afgreiðsla
85. tbl.
8tórorn§ta að|lief|aist
við Nkarne§ míi-riiiiuiii).
Þjóðverjar sækja fram, Norðmenn búast
til varnar og lið streymir til vígstöðvanna
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London í morgun.
Undangengin tvö dægur hafa borist fregnir um, að mikil orusta væri í þann veg-
inn að byrja hjá Kongsvinger í Austur-Noregi, skamt frá sænsku landamær-
unum. Hafa Þjóðverjar sótt fram frá Oslo í áttina þangað, en Norðmenn
dregið að sér lið til þess að stemma þar stigu við framsókn þeirra. Samkvæmt fregnum
til United Press í morgun er þó búist við, að þessi orusta verði háð hjá Skarnes við
jámbrautina hjá Glomma, um 15 kílómetra. beint vestur af Kongsvinger. Þýska her-
liðið nálgast Skarnes og var, er seinast fréttist í 24 kílómetra f jarlægð frá bænum. Um
1000 norskir sjálfboðaliðar eru komnir til Skarnes. Eru það æfðir hermenn, búnir
yélbyssum. Bætist stöðugt í þennan hóp og norskar hersveitir safnast saman í þessum
landshluta.
Ericsen herforingi, formaður norskrar sendinefndar í Stokkhólmi hefir sagt í við-
tali við United Press, að bardagar stæði yfir við Fossum norðaustur af Oslo.
Norsku hersveitirnar reyna með ýmsu móti, að koma í veg fyrir, að Þ jóðverjar geti
sött fram. Aðstaða til vamar er viðast góð í Noregi, yfir þröng f jallaskörð að fara,
straumharðar ár o. s. frv., en vegir viða slæmir. Beinustu framkvæmdir norsku her-
sveitanna að því sem stendur, að hindra, að Þ jóðver jar geti komið við hinum vélknúðu
hergögnum sínum, skriðdrekum o. fl. Víða hafa Norðmenn felt tré yfir vegi og lagt
!þar aðrar tálmanir, sprengt jarðgöng og kletta, svo að feikna gr jóturðir hyl ja vegina á
.köflum, Þá spreng ja þeir brýr í loft upp eða hafa viðbúnað til þess að gera það fyrir-
yaralaust. Allar brýr hafa þegar verið sprengdar í loft upp á leið Þjóðverja til þess að
komast austur fýrir Glommu.
Norska þjóðin hvött
til einhuga barátto
gep Þjóöverjom - -
Ávarp frá Hambro í breska út-
varpinu og Colban, sendiherra
Noregs í London.
ÚTVARP Á NORSKU FRÁ LONDON.
Það var tilkynt 1 breska útvarpinu í gær, að þar til búið væri
að koma nýju skipulagi á útvarpsmálin í Noregi — sem þarf að
gera vegna þess að aðalútvarpsstöð landsins er í Oslo, sem er í
höndum Þjóðverja — verði framvegis útvarpað á norsku frá
bresku útvarpsstöðinni, fréttum og tilkynningum til norsku
þjóðarinnar.
Þýskar vélahersveitir með 15
fallbyssur hafa sést á leiðinni til
Farsund á suðvesturströndinni
milli Mandal og Flekkef jord.
Að því er norska herstjómin
tilkynnir í morgun hefir sókn
ÞjóðVerja hvarvetna verið
stöðvuð.
Sænska blaðið Dagens
nyheter birtir viðtal við Há-
kbn VII. Noregskonung. 1
viðtali þessu segir konung-
ur:
„Eg er alveg uppgefinn.
Eg hefi ekki sofið eða not-
ið hvíldar síðan er eg fór
frá Oslo síðastliðinn þriðju-
dag og ekki farið úr skóm.
Mér virðist svo sem hrun
menningarinnar sé yfirvof-
andi.“
„Ráðherrar mínir geta
farið til Svíþjóðar,“ sagði
konungur, „og þjóð mín
getur flúið þangað, en eg
verð að halda kyrru fyrir í
landi mínu meðan einn fer-
þumlungur norsks lands er
enn á valdi voru“.
DANIR OG NORÐMENN
KOMU GULLINU UNDAN.
Einkaskeyti frá
United Press.
London í morgun.
Daily Mail slcýrir frá því í
morgun, að þegar Dönum og
Norðmönum hafi verið orð-
in Ijós sú hætta, sem þeim
gat stafað af innrás af hendi
Þjóðverja, hafi þegar verið
gerðar ráðstafanir til þess að
koma gullforða ríkjanna á
öruggan stað í öðrum lönd-
um.
Segir blaðið, að ríkissjórn-
irnar hafi á laun látið flytja
á brott gull, sem var meira
en 30 milj. sterlingspunda
virði. Var það flutt til Eng-
lands og Bandarílcjanna.
Gripu Þjóðverjar þvi í tómt,
er þeir ætluðu að taka gullið.
Þetta útvarp hófst í gær-
kveldi og var lesin ræða sú, sem,
Iiambro Stórþingsforseti ætlaði
að flytja í Stokkhólmi, en hann
er fyrir skömmu þangað kom-
inn Var boðað, að hann myndi
flytja útvarpserindi þar, en á
seinustu stundu var tilkynt, að
ekki yrði af því, og er talið í
London, að þar bafi gætt þýskra
áhrifa. 1 ræðu sinni lagði Ham-
bro áherslu á einingu norsku
þjóðarinnar og þingsins, en ein-
ingin og samhugurinn hefði ald-
rei verið meiri en nú. Þjóðin,
með konung sinn, þing og stjórn
í fararbroddi, hefði sameinast á
stund liættunnar.
Hann ræddi einnig hina miklu
samúð, sem livarvetna kæmi
fram erlendis í garð Noregs, og
hefði liann þegar við komuna til
Stokkhólms orðið þess var, að
Norðmenn ætti samhug Svía, og
Rauða kross sveitir ýmissa
þjóða, sem starfað hefði i Finn-
Iandi, væri nú reiðubúnar til
þess að koma til Noregs. Þá
væri sjálfhoðaliðar erlendis frá
farnir að streyma til Noregs, og
i ýmsurn löndum kæmi fram
mikill áhugi meðal manna, að
herjast með Norðmönnum.
1 ræðulok hvatti Hamhro
þjóðina til þess að vera hug-
lirausta, djarfa og samhuga, og
bað guð að blessa Noreg. Hafði
liann yfir þessar Ijóðlínur úr
kunnu norsku kvæði:
Gud signe vort dyre fedreland
og lad det som hagen blöma. —
Kvaðst Hambro þess fullviss,
að norsku þjóðinni mundi auðn-
ast að sigrast á erfiðleikunum
og halda frelsi sínu og sjálf-
stæði.
Colban, séndiherra Norð-
manna í London, flutti ávarp í
útvarpið. Kvaðst liann vita, að
norska þjóðin liefði elcki glatað
trausti sinu á framtiðinni. —
Hvatti liann hana til einhuga
haráttu og varnar. Augu allra
þjóða mæna til vor, sagði hann.
Vér eigum samúð heimsins. —
Bretar liafa lofað að berjast
með oss þar til yfir lýkur og
þeir standa við skuldbindingar
sínar og loforð. Eg þekki einnig
Frakkland og Frakka, sagði
sendiherrann ennfremur. Þeir
munu einnig standa með oss á
hinum erfiðu dögum, sem fram
undan eru. í ræðulok hað Col-
ban þjóðina að minnast hinna
— - - - - --- _
— - - / - _____
HVENÆR BYRJA ÞEIR? — Bandamenn hafa safnað 300—400 þús. manna lier fyrir botni Mið-
jarðarhafsins, sem er við öllu búinn, ef ófriðurinn skyldi breiðast út til suðausturhluta Evrópu, en
nú liorfir óvænlega milli Rúmena og Rússa. Bandamannaherinn þarna austur frá er alþjóðaher í
orðsins bestu merkingu, þvi að þar eru hermenn frá flestum nýlendum Bandamanna. Hermenn-
imir á myndinni eru Epigtar á lieræfingu. (Sjá neðanmálsgrein um Bessarabiu og Rússa á 2. hls.).
2 norskir bæir í
rústum eftir loft-
árásir Þjóðverja.
V
Miklir loítbardagar milli Breta og Þjóðverja
\ösku norsku sjómanna, sem
látið hefði lífið, af völdum sjó-
hernaðaraðferða Þjóðverja, og
sækja fram til sigurs.
Útflutningsbann á
breskum vörum
til ýmissa ianda.
Bannið nær ekki til íslands.
í gær var tilkynt í London, að
bannaður væri útflutningur á
ýmsum vörum til Noregs, Dan-
merkur, Svíþjóðar. Eystrasalts-
landa, Eystrasalts- og Norður-
Ishafshafna Rússa nema með j
sérstöku leyfi, vegna þess hversu |
horfur eru allar mjög óvissar í j
þessum löndum.
Það var tekið fram, að þessi
nýja tilskipun næði ekki til ís-
lands, Færeyja og Grænlands.
Það var farið að hvessa á
norðvestan, þegar bátinn sleit
frá. Þetta var trillubátuv og
einn maður í honum. Rak bátinn
frá og greip maðurinn til ára, en
vindur var orðinn svo mikill að
bátinn hrakti inn með fjörunni,
þar til liann kom upp í brot.
Þetta gerðist svo skjótlega, að
aimar bátur sem við bryggjuna
var komst ekki til aðstoðar.
Ólag tók bátinn, er hann var
kominn upp í brot og færði í
kaf og kom hann upp aftur og
var þá á hvolfi. Lóðabelgir voru
í bátnum og sást maðurinn
tvisvar eða þrisvar og liafði
hann þá náð í einn belginn, en
brátt hvarf maðurinn og mun
hann hafa mist tökin á belgn-
um. Siðan er þetta gerðist er lið-
in 2% klukkustund og hefir bát-
inn rekið og belgina, en mann-
inn ekki, og er talið vist, að liann
hafi drukknað.
Maðurinn hét Halldór Ár-
Það er enn eigi kunnugt,
hvert tjón varð á þýsku ber-
skipunum tveimur, sem bresk-
ar liernaðarflugvélar gerðu
loftárás á undan Stavanger.
Þjóðverjar tefla æ meira
fram loftflota sínum, og í Lon-
don er talið, að á næstunni
muni koma til mikilla átaka í
lofti milli Þjóðverja og Breta.
Það er leidd athygli að því, að
mannsson, ungur maður og
kvæntur og á eitt bara. Hann
var trésmiður hér í Húsavik.
Kaibítnr á
fiskimiðnm
við Sláttn.
Frá fréttaritara Vísis.
Húsavík í dag.
Skipverjar á vélbát frá Húsa-
vík sáu til ferða kafbáts á fiski-
miðum austan megin Sléttu
fyrir tveimur dögum. Ekki vissu
bátsmenn hverrar þjóðar kaf-
báturinn var. Þetta var í myrkri.
Hafði kafbáturinn ljós uppi og
aðstaða Þjóðverja hafi mjög
versnað, og allar líkur bendi
til, að þeir geti lítið eða ekkert
samband liaft við lierlið sitt i
Noregi nema loftleiðina. Er
lögð sérstök áhersla á:
1) Að eftir áð tundurduflun-
um var lagt (sbr. aðra fregn)
sé að líkindum slitið öllum
samgöngum á sjó milli Noregs
og Þýskalands.
2) Að eftir að forsætisráð-
herra Svía lýsli yfir því í gær-
kveldi, að Srvíar myndi ekki
leyfa neinni ófriðarþjóð að
fara yfir Svíþjóð með her,
komi ekki til þess, að Þjóðverj-
ar geti kúgað Svía til þess að
verða sér til aðstoðar, er þeim
verði að hernaðarlegum not-
um, því að af yfirlýsingu Per
Albin Hansons er ljóst, að Sví-
ar muni verja land sitt fyrir
liverskonar innrás. Það er tal-
ið ólíklegt, að Þjóðverjar muni
hætta á að dreifa kröftum sin-
um enn frekara, með því að
ráðast inn í Svíþjóð, og þar
mundi harðri mótspyrnu að
vænta.
Jafnframt er leidd athygli að
því í London, þar sem menn
virðast búast við því, að þá og
þegar verði gerð tilraun til
þess af Bandamönnum að setja
lið á land í Noregi, að það er
miklum erfiðleikum bundið,
vegna þess, hversu til háttar.
Frh. á 2. síðu.
fór .hringinn í kringum vélbát-
inn en fór því næst í kaf.
GÓÐUR AFLI.
Bátar héðan frá Hfeavik hafa
aflað vel að undanförnu. Mikil
loðna er í flóanum. Hafa bátar
róið á Rauðanúpsgrunn við
Sléttu.
Biátar voru á sjó í morgun.
Nú er hvast orðið og ekki sjó-
veðúr. 1 |'|Éf|gf§
§lp á lliissivíkiir-
Iiöéji á hádegri í dag-
Maðm* druknar.
Frá fréttaritara Vísis. Húsavík í dag.
Um hádegisbilið í dag varð slys á Húsavíkurhöfn, sleit bát frá
bryggju og hrakti upp í brot. Hvolfdi bátnum og drukknaði
maður, sem í honum var.