Vísir - 15.04.1940, Blaðsíða 1

Rststjóri:
Kristján Guðiaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík mánudaginn 15. apríl 1940.
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaidkeri S Ifnur
Afgreiðsla
86. tbl.
Styrjöldin í Noregi
getur orðið
löng og hörð
Worðmenn ern sem
oðast að skipnle^Ja
varnii* sínar.
Þjóðverjar sagðir
flúnir frá borginni
EINKASKEYTI frá United Press. London 1 morgun.
Þrátt fyrir það, að Norðmenn og Bretar hafa þeg-
ar unnið mikilvæga sigra í stríðinu við Þ jóð-
verja í og við Noreg og aðstaða þeirra hafi að
ýmsu batnað, gera hvorki Bretar eða Norðmenn sér
neinar gyllivonir um, að það verði létt verk að hrekja
Þjóðverja frá Noregi.
Það, sem þegar hefir bætt aðstöðu Norðmanna og
Breta til þess að sigra Þjóðverja, er það hversu þýski
flotinn hefir beðið mikið tjón, og að tundurduflalagn-
ingar Breta munu án efa reynast Þjóðverjum svo hættu-
legar, að þeir geti ekki flutt liðsauka eða birgðir til hers
síns í Noregi að neinu ráði sjóleiðna,
S.l. laugardag um hádegisbil-
ið gerði bresk tundurspilladeild
og orustuskipið Warspite árás
mikla á þýsku herskipin i Nar-
vik. Tundurspilladeild þessi
hafði verið á verði úti fyrir firð-
inum og i fjarðarkjaftinum
undangengin dægur, til þess að
hindra að þýsku herskipin kæm-
ist á brott og tundurduflum var
einnig lagt þvert yfir fjörðinn.
Samkvæmt tilkynningum
flotamálaráðuneytisins breska
náðist sá árangur, sem til var
ætlast, þ. e. að granda öllum
herskipum Þjóðverja, sem voru
innikróuð í víkinni, og eyði-
leggja strandvirki Þjóðverja við
Narvik.
Bresku herskipin lögðu til or-
ustu við sjö þýska tundurspilla
ó Narvik, og var 4 sökt þar, en
hinir lögðu á flótta inn á smá-
vog, sem gengur inn úr firðin-
um, og var sökt þar.
Alls voru á annað þúsund
menn á þýsku herskipunum. í
gær var tilkynt i London, að ef
til vill hefði 8 tundurspillum
verið sökt.
Meðal þeirra herskipa, sem
þátt tóku i orustunni, var tund-
urspillirinn Cossack, sem bjarg-
aði sjómönnunum, sem vox-u i
lialdi i Altmark, en sú viðureign
Frh. á 4. siðu.
BRETAR SETJA LIÐ Á
LAND í NOREGI.
*
í fáorðri tilkynningu, sem
birt var i London i dag frá
her- og flotastjórn, segir, að
Bandamenn liafi sett hei-lið á
land á ýmsum stöðum i Nor-
gi. Er ekki tiltekið nánara
hvaða staðir þetta eru.
Þá er og sigur Breta í Narvik hinn mikilvægasti og
menn búast við að haldið verði áfram smátt og smátt að
gera slíkar tilraunir til þess að ná úr höndum Þ jóðverja
þeim borgum, sem þeir hafa á sínu valdi.
Aðstaða Norðmanna hefir einkanlega verið erfið til
varnar undangengna da^a vegna þess, að hervæðing
þeirra hófst ekki fyrr en syrjöldin var byrjuð. Er
því fyrst nú að komast skipulag á varnir þeirra.
Eftir fregnum þeim að dæma, sem berast um horfumar á
vígstöðvunum í Noregi, en aðahregnii'nar koixxa frá Svíþjóð,
hafa Þjóðverjar sterkasta aðstöðu í Oslo og við Oslofjörðinn, og
það hafa ekki borist fregnir um, að þeim hafi orðið neitt á-
gengt að undanförnu nema þar. Þeir liafa náð ýmsum stöðum
við fjörðinn á sitt vald, og munu sumir hafa vei'ið teknir har-
dagalaust, en annarstaðar liefir komið til snarprar mótspyrnu.
Alt bendir til, að Þjóðvei’jar hafi komið mestu liði til Oslo, en
ekki er kunnugt hversu mikið það er.
Að undanförnu hefir verið
talið, að til mikillar orustu
muni brátt koma i Kongsving-
erhéraði, eigi mjög langt frá
sænsku landamærunum. Eftir
fregnum að dæma frá þvi í gær
og fyrradag hafa Þjóðverjar
dregið að sér lið til Skarness,
fyrir vestan Kongsvinger.
Norðmenn leggja aðaláherslu
á það sem stendur, að leggja
sem mestar tálmanir í veg Þjóð-
verja, til þess að liindi’a, að lið
þeiri’a geti sótt franx frá bæki-
stöðvum sínum í liafnarborgun-
um. öll þjóðin liefir vei’ið hvött
til þess, að taka þátt i barátt-
unni gegn Þjóðvei’jum og gera
þeim sem erfiðast fyrir, og að-
stoða herinn sem best. Hefir
verið útvarpað margskonar fyr-
irskipunum í þessu skyni, frá
útvarpsstöðinni í London.
Bretar hafa lagt
tundurduflum í
Eystrasalti.
Tundurdufl fyrir allri strandlenojn Þyskaiands
Það var tilkynt í London í gæiy að Bretar hefði lagt
tundurduflum meðfram allri strandlengju Þýskalands
við Eystrasalt, og væri nú tundurduflagirðingar með-
fram öllum Þýskalandsströndum við Norðursjó og
Eystrasalt. > ■ ; ^
Fregnin um tundurduflalagninguna í Eystrasalti hefir vakið
feikna athygli. Er nú svo komið, að allar samgöngur Þjóðverja
á sjó eru bundnar stórkostlegum hættum, og vafasamt, að þeir
geti haldið uppi nokkurum samgöngum að ráði við Noreg og
Sviþjóð. Að vísu er gert ráð fyrir, að þeim muni auðnast að slæða
upp talsvert af duflum, en það verður líka erfitt og hættulegt
verk, þvi að breski flugflotinn gerist æ nærgöngulli og hafa
deildir úr honUm verið á sveimi yfir hinum nýju tundurdufla-
girðingum, til þess að ráðast á skip þau, sem Þjóðverjar hafa t'il
þess að slæða duflin. Breskar hernaðarflugvélar hafa verið á
sveimi yfir Stórabelti og Litlabelti og Eystrasalti.
Yfiplýsing fpá ríkisstjórninni:
ísland stendur
ekki í samning-
um við erlend
ríki —
Að gefnu tilefni varar ríkisstjórnin menn við því að
leggja trúnað á kviksögur sem ganga kunna manna á
meðal í sambandi við þá atburði sem gerst hafa síðustu
daga, og þá sérstaklega um afstöðu íslands til annara
ríkja. Ennfremur sér ríkisstjórnin sérstaka ástæðu til
þess að lýsa yfir því, að þær fregnir, er borist hafa er-
lendis frá, þess efnis, að erlend stjórnarvöld stæðu í
samningum við ríkisstjórnina, um að taka ísland undir
vernd sína, hafa ekki við rök að styðjast._
Veðrlð:
11-12
vindstig í
Reykjavik-
Hvassviðri er um land alt, frá
6 vindstigum upp í II eða 12.
Er hvassast hér í Reykjavík og
kemst vindhraðinn í verstu
hviðunum upp í 12 stig.
Á þrem veðuratliuganastöð-
um voru í morgun 10 vindstig, í
Vestmannaeyjuin, á Reykjanesi
og Bolungai’vík, en annarsstað-
ar eru 6—8 vindstig.
Víðast livar er kuldinn 5—7
st. undir frostmarki, nema á
Fagurhólsmýi’i, undir Öræfa-
jökli, þar er eins stigs hiti.
Veðurlagið hefir ekki breyst
Þegar nú svo er komið, að
Þjóðverjar geta ekki fengið
málmgrjót frá Svíþjóð um Nar-
vik, er vart nema um eina leið
fyrir þá að velja til þess að ná
því, sjóleiðis fi’á Luleá við Hels-
ingjabotn. En samgöngur þang-
að hafa verið stói-um torveldað-
ar, vegna tundurduflanna, og
eins má búast við, að Bretar
sendi nú kafbáta sína inn í
Eystx-asalt, til þess að skjóta í
kaf öll skip Þjóðvex'ja, sem þeir
komast í færi við.
frá í gær, sagði Jón Eyþórsson,
þegar Vísir átti tal við liann í
morgun, og stafar stormurinn
ekki af lægð. Heldur liefir loft-
þrýstingur hækkað yfir Græn-
landi og fyrir vestan land og
hefir það liert á norðanáttinni.
Er þess ekki að vænta að snögg-
lygni og líklegt að þetta veður
lialdist til kvelds.
MANNLAUS BORG VIÐ VlGSTÖÐVARNAR. — í engum
borgum, sem næst liggja vígstöðvunum í Fi-akklandi, er nú neitt
fólk eftir. Hermenn hafa þar þó bækistöðvar eða í nánd við borg-
irnar og liafa daglegt eftirlit með höndum, t. d. ef kviknar i af
völdum loftárása o. s. frv. í sumum boi’gunum er ekkert herlið
og þar sést aldrei sála á ferli, nema við og við hermenn í eftirlits-
ferð. Myndin er telcin í einum franska sinábænum við landa-
mærin, sem nú er mannlaus og auður. Það eru franskir liermenn,
sem eru á eftii'litsferð, sem sjást á myndinni.
Þýskaland hefir nú
miDsta flota allra
stórvejdanna.
ltre§kir kafbátar hafa §ig æ ineira
í framnil I 8kag:crrak ogf Kaftc^af
Breska flotamálaráðuneytið hefir birt tilkynningu, þar sem
skýrt er frá skipatjóni því, sem Þjóðverjar hafa orðið fyrir.
Skýrsla þessi leiðir í ljós, að þeir hafa mist svo mörg herskip, að
ekkert stórveldanna hefir nú jafn veikan flota og Þjóðverjar.
Því er haldið fram í hinni
bresku tilkynningu að Þjóðverj-
ar hafi mist 2 orustuskip, Gneis-
enau og Graf von Spee, en tvö
hafi orðið fyrir skemdum. —
Bretar segjast hafa grun um, að
Deutschland kunni að hafa verið
sökt í des. s. 1., en því hafi verið
haldið leyndu.
Af beitiskipum hafa Þjóð-
verjar mist 4, af 22 tundurspill-
um 11 og af 65 kafbátum í
stríðsbyrjun yfir 40. Nýir kaf-
bátar munu þó hafa verið tekn-
ir í notkun, en ekki kunnugt
hversu margir.
Bretar hafa ekki mist nema
eitt orustuskip (Royal Oak), en
ekkert beitiskip (eiga 58). Þeir
hafa mist nokkra tundurspilla
og kafbáta.
1 tilkynningunni er það tekið
fram, að breskir kafbátar hafi
sig æ meira í frammi í Skager-
rak og Kattegat og hafi þeir sökt
þar 14 flutningaskipum fyrir
Þjóðverjum. Þá segir að það
hafi verið breskur kafbátur sem
söktu þýska beitiskipinu Karls-
ruhe. Breskur kafbátur skaut
tundurskeytum á þýska vasa-
orustuskipið Admiral Scheer
árla morguns s. 1. fimtudag og
mun það hafa orðið fjnrir mikÞ
um skemdum.
LÁTA BAN DARÍKJ AMENN
MONROEKENNINGUNA NÁ
TIL ISLANDS?
Það hefir undanfarna tvo
daga verið talsvert unx það
rætt manna meðal, hvort
rétt muni fregn, sem — eftir
því sem Vísir hefir komist
næst — heyi’ðist í frönsku út-
varpi, að lagt hefði verið fram
frumvarp í Þjóðþingi Banda-
ríkjanna þess efnis, að Mon-
roekenningin skyldi látin
gilda fx-amvegis, að því er Is-
land snertir. Þrír þingmenn
eru sagðir standa að frum-
varpinu. Vísir getur að svo
stöddu ekkert um það fullyrt,
hvort fregnin hefir við rök að
tyðjast, en getur það væntan
lega bráðlega. Monroekenn-
ingin fjallar xmx það, að
Bandaríkin sætti sig ekki við
ihlutun Evrópuþjóða af mál-
efnum Ameríku-ríkja.