Vísir - 16.04.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðiaugsson
Skrifstofur:
Féiagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Biaðamenn
Augiýsingar
Gjaidkeri
Afgreiðsia
Sími:
1660
5 iínur
30. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 16. apríl 1940.
87. tbl.
Norðmenn hafa yfirgefið
Kongsvinger.
Þýskt herlið á norsk-
sænsku landamærunnm.
Einkaskeyti frá United Press.
London á hádegi.
Fregnir frá Stokkhólmi herma, að samkvæmt tilkynningum frá opinberum frétta-
stofum hafi Norðmenn hörfað fráKongsvingerígærkveldi. Það varyfirmað-
ur norska herliðsins, Sander, sem tók ávörðun um að yfirgefa borgina, eftir
að hörð orusta hafði staðið. Samgöngur á járnbrautinni um Noreg til Svíþjóðar hafa
truflast.
f öðrum fregnum segir að orusta standi yfir milli Trondheim og Hagra. Þ jóðverj-
ar eru i útjaðri bæjarins Hagra milli Trondheim og Storlien. Komu þeir þangað í járn-
brautarlest frá Trondheim. Norðmenn hafa tekið sér stöðu 10 kílómetrum austan við
bæinn Hell.
Þjóðverjum hefir ekki enn tekist að brjóta viðnám Norðmanna á bak aftur. Mann-
tjón í liði Norðmanna er furðulega lítið. Ekkert er kunnugt um manntjón Þjóðverja.
Blaðið Daily Herald segir í dag, að breskt og norskt herlið
hafi byrjað samvinnu x Narvik.
f öðrum fregnum segir, að Bretar hafi sett lið á land fyrir
sunnan Narvik, til þess að koma í veg fyrir að Þjóðverjar geti
komið sér fyrir þar. Eftir þessu að dæma hefir eitthvað af liði
Þjóðverja í Narvik komist undan.
Þá hafa verið birtar fregnir um það, að f jölda mörg
skip hafi verið tekin til flutninga til Noregs, og á leið-
inni þangað sé stöðugur straumur skipa með birgðir,
hergögn og herlið, til þess að efla lið Breta í Noregi.
f fyrri fregnum segir svo:
Ilerlið Þjóðverja er nú talið vera að eins 16 kílómetra frá
Kongsvinger og virðast þeir leggja xnikla áherslu á, að sækja
fram til sænsku landamæranna. Á einum stað er sagt, að Þjóð-
vei-jar hafi verið svo nálægt landamærunum, að þeir skutu yfir
þau. Komu þá Svíar og settu upp flögg, til þess að gefa Þjóð-
verjum augljós xnerki um, að þarna væri sænskt land, og drógu
Þjóðverjar sig þá í hlé.
Heiftarlegir bardagar
hjá Skarnes.
Fregnir frá Stokkhólmi
lierma, að miklir bardagar
standi yfir hjá Skarnes, um 15
km. fyrir vestan Kongsvinger.
Hafa Þjóðverjar notað þá að-
ferð að sækja fram í smáflokk-
um, sem fara mjög hratt yfir,
á bifhjólum eða í bifreiðum, og
eru þeir búnir vélbyssum og
hraðskotabyssum, handsprengj-
um o. s. frv.
Norsku hersveitirnar hafa
safnast saman milli Nysen og
Kongsvinger.
Þjóðverjar sækja fram
samkvæmt skipulegri, ná-
kvæmlega undirbúinni á-
ætlun, og virðist markmið-
ið að ná öllu héraðinu Aust-
fold á sitt vald, og slíta
þannig sambandinu við Sví-
þjóð í þessum hluta lands-
ins.
Nálægt Björkebak, þar sem
Þjóðverjar sóttu fram, gerðu
Norðmenn tilraun til þess að
stöðva þá, með ákafri skothríð,
en tókst ekki. Tilraun þeiri'a til
l>ess að sprengja upp brú eina
áður en Þjóðverjar kæmi, mis-
hepnuðust af því að Þjóðvei-jar
fóru hi-aðar yfir en Norðmenn
ætluðu.
Þjóðverjar liafa tekið eina
landamærastöð og tollstöð og
limum sænsku landamæra- og
tollvörðum var sagt, að hin
norska stöð væri nú þýsk.
5
Nýr boðskapur
frá Hákoni konungi.
Hákon konungur lxefir í nýj-
um boðskap til þjóðarinnar
livatt hana til þess að vinna ein-
huga fyrir sjálfstæði landsins
og frelsi þjóðarinnar. Hann
kveðst ekki vita livar hann verði
á morgun eða ríkisstjórnin, og
endurtekur ásakanir sínar í
garð Þjóðverja. Stöðugum loft-
árásum hefir verið lialdið uppi
á þá staði, þar sem grunur hef-
ir verið um að konungurinn
væri, og skotið af vélbyssum á
fólkið, auk þess sem varpað er
sprengikúlum og íkveikju-
sprengjum á þorpin.
Quisling farinn frá.
Þjóðvex-jar hafa nú losað sig
við Quisling majór, sem mynd-
aði leppstjórn í Oslo, eftir að
Þjóðverjar tóku borgina. Mun
mestu valda, að hann hefir lítið
sem ekkert fylgi, og bera menn
lítt traust til hans. Hefir nú vei’-
ið rnynduð stjórnarnefnd, sem
stjórnar á því svæði, sem Þjóð-
verjar hafa tekið. I. Christen-
sen fylkisstjóri í Akershus er
foi-maður riefndarinnár.
Narvik aftur í höndum
Norðmanna.
Það var tilkynt í Noi’egi í
gær, að Narvik liefði verið tek-
in á ný. Er hún nú í höndum
Brela og. Norðmanna. Voru
Þjóðverjar hraktir úr borginni
og í fang norsku hei'sveitanna,
sem tekið höfðu sér stöðu í fjöll-
unum í nánd við borgina.
Nokkrir Þjóðverjar komust til
sænsku landamæranna og voru
kyrrsettir.
Mikil og skjót hjálp.
1 tilkynningu norsku stjói’n-
arinnar í gær segir, að lijálp
sú, senr Bandamenn hafi lofað
Noregi sé þegar farin að berast
og sé liin myndarlegasta. Víð-
tækar ráðstafanir hafa verið
gerðar til sem nánastrar sam-
vinnu við Bandamenn. Norskir
hafnsögumenn hafa nú tekið
við störfum til leiðbeiningar á
norsku herskipunum og norslc-
ir yfirforingjar hafa hyrjað
viðræður í London við hresku
herstjórnina.
Það er ekki húist við, að
kunngert vei'ði fyrr en eftir 1
—2 daga, hvar Bretar liafi sett
lið á land í Noregi og sennilega
verður því lialdið leyndu af
hernaðarlegum ástæðum hversu
mikið þetta lið er.
Frá sjónarmiði
Þjóðverja,
í þýskum fregnum er lögð á-
liérsla á það, að Oslo, Bergen,
Stavanger og Trondheim séu i
höndum Þjóðverja, en allar
þessar hoi'gir séu hernaðarlega
mikilvægar, og er einkanlega
lögð áhersla á það, að nú sé
styttra til árása á Bretland fyrir
Þjóðverja, þar sem þeir hafi
flugstöðvar i Vestur-Noregi, og
standi miklu betur að vígi til
loftáiása á alla strandlengjuna
frá Thames-ósum til Orkneyja.
Bretar tala mikið um, mistök
Iiitlers, segir í liinum þýsku
fregnum, en það lxefir áunnist,
að Þjóðverjar hafa tekið þessa
mikilvægu staði, og munu Bret-
ar vel gera sér ljóst liversu mik-
il hætta þeim nú er búin, þótt
þeir drepi ekki á þessi ati'iði.
Eins er gert lítið úr því i þýslc-
um tilkynningum, að það sé
hernaðarlega mikilvægt, að
Bretar liafi sett her á land í
Noregi, því að það hafi verið í
Norður-Noregi, en þeir geti ekki
notað þetta herlið gegn Þjóð-
verjuni i Vestur-, Suður- og
Austur-Noregi, þar sem Þjóð-
verjar haldi öllu, sem þeir hafi
tekið, og séu sem óðast að friða
landið.
í Suður-Noregi, segir í þýsk-
um fregnum, liafa 158 norskir
yfir- og undirforingjar og
10.000 hermenn lagt niður
vopn, eftir stutta viðureign við
Þjóðverja. Þjóðverjar liafa tek-
ið 36 fallhyssur af Norðmönn-
um.
Þá segir í þýskum fregnum,
að skotnar hafi verið niður
nokkrar flugvélar fyrir Bretum.
Vaxandi hætta við þátt-
töku fleiri þjóða i stríðinu
Vaxandi ókyrð í Dónár- og Balkanríkjum.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Óttinn við að styrjöldin breiðist út til fleiri landa magnast
stöðugt, og gætir vaxandi ókyrðar í Dónár- og Balkanlöndum.
í fyrsta lagi veldur það áhyggjum, að Italir auka herflutninga
sína til Albaníu, en auk þess eru Þjóðverjar farnir að bera fram
kröfur sem grunsamlegar þykja, þ. e. þeir vilja hafa einir lög-
regluvald á Dóná, en Dónárríkjaþjóðirnar vilja lialda þeirri
venju, sem fylgt hefir verið, að hver þjóðin um sig liafi lögreglu-
eftirlit alt á sínu svæði.
Nasistar i Júgóslavíu hafa sig mjög í frammi að undanförnu.
Fyi'ir skömmu bárust fregnir um, að nasistar lxefði farið um
göturnar í Belgrad í bílum og varpað út flugmiðum, með sví-
virðingum um Breta. Nú er svo komið, að ríkisstjórn Júgóslaviu
Iiefir neyðst til þess að gripa til nýrra ráðstafana til þess að
ldekkja á nasistum, sem hafa sig stöðugt meira í frammi. Ilafa
margir menn verið handteknir víða um land, aðallega í Belgrad,
og hefir sannast að sumir þeirra liafa staðið í sambandi við
þýsku leynilögregluna.
Rúmenar telja ófriðarhættuna færast stöðugt nær og hafa
þeir gripið til þess ráðs að stöðva útflutning á oliu í bili, eða
meðan þeir eru að safna nægum birgðum á alla liernaðarlega
mikilvæga staði.
Skrif ítalskra blaða um þessar mundir — og ummæli þýskra
blaða um þessi skrif, — hafa sumstaðar þótt benda til, að Italir
| áformuðu þátttöku í styrjöldinni, er hentugt tælcifæri byðist.
Þrátt fyi'ir ummæli þessi er af ýmsum dregið í efa, að Mússólíni
liætti sér út í neinar glæfralegar fyrirætlanir, því að þótt hann
gæti vafalaust komið ár sinni vel fyrir borð í bih, á hann á liættu
að missa alt í Afríku, og takist Bretum og Frökkum að stöðva
siglingar til ítalíu og frá Miðjarðarhafi, er þeirn voði búinn fyrr
eða síðar.
ÍSÆTTU TUM«U ÞIMAIt
ÞEI — ÞEI! — Slík götuauglýsing sem þessi hefir verið fest
um alt England. I auglýsingunni stendur: Þetta getur orðið
afleiðing þess að segja nokkur orð í hugsunarleysi. I síðustu
styrjöld hiðu margir bana af þessari ástæðu. Gættu tungu þinn-
ar, Talaðu ekki um skipaferðir og hermannaflutninga.
Grænland
hernumið
innan
skamms!
Tekur Canada það
undir vernd sína?
Einkaskeyti frá Unitded Press.
London í morgun.
Frá Washington berast þær
fréttir, að stöðugur orðrómur
gangi um það, að Canada muni
mjög bráðlega hernema Græn-
land, en engin staðfesting hefir
þó fengist opinberlega á orð-
rómi þessum.
United Press hefir leitað um-
sagnar breska sendiráðsins í
Washington um þetta mál, og
hefir fengið þar þau svör, að
þetta sé ekki ósennilegt, en hins-
vegar hafi sendiráðinu ekkert
verið um það tilkynt.
Þessi orðrómur um væntan-
legt hernám Grænlands hefir
stöðugt aukist frá þvi í síðustu
viku, er Roosevelt forseti ræddi
sérstaldega um málefni Græn-
lands í viðlali við hlaðamenn, og
lét þá í ljós þá slcoðun sína, að
hann teldi, að Grænland til-
lieyrði frekar Ameríku en Ev-
rópu, en þessi yfirlýsing forset-
ans þótti eindregið benda í þá
átt, að Monroe-kenningin myndi
einnig verða látin ná til Græn-
lands, þannig að amerísku stór-
veldin, og þá einkum Bandarík-
in myndu ekki þola það, að Ev-
rópuþjóðir beittu þar áhrifum
sínum á þann hátt að amerísk-
um ríkjum stafaði liætta af.
Ilefir mikið verið ritað um
þessa ræðu forsetans í blöðum
Bandaríkjanna að undanförnu,
og jafnvel komið fram liávær-
ar kröfur um það, að Bandarík-
in tækju Grænland undir vernd
sína.
Stjórnarvöldin liafa þó ekk-
ert lagt til þessara mála annað
en það, sem að ofan greinir, en
flest þykir nú henda lil þess að
Canada muni innan skamms
gera nauðsynlegar ráðstafanir
til þess að tryggja það, að
Grænland verði ekki gert að
þýsku álirifasvæði.
íslendingum í Dan-
mörku líöur vel.
Ríkisstjórnin sendi á föstu-
daginn 2. þ. m. símskeyti um
tvær leiðir til Sveins Björnsson-
ar sendiherra í Kaupmannahöfn,
þar sem liún óskaði þess, að
sendilierra gerði ráðstafanir til
þess, ef unt væri, að þeir Islend-
ingar, er dveldu í Danmörku,
einkum tim stundarsakir, gætu,
ef þeir vildu, komist heim til Is-
lands. 1 dag barst svo ríkis-
stjórninni símskeyti, sem sent
var af stað í gær, þess efnis, að
hann liefði fengið skeyti ríkis-
stjórnarinnar, og myndi reyna,
eftir því sem unt væri, að verða
við óskum ríkisstjórnarinnar í
þessu efni. Um leið lét hann þess
getið í niðurlagi skeytis síns, að
öllum Islendingum, sem dveldu
í Kaupmannahöfn, liði vel.
Frú Anna Borg Reumert sendi
i gær skeyti til fjölskyldu sinnar
og gat þess að henni og fjöl-
skyldu hennar liði vel. — Er á-
stæðulaust fyrir fólk að óttast
Um þá aðstandendur sína, sem
í Danmörku dvelja, eins og sakir
standa, enda mun alt gert sem
unt er frá hendi íslenskra stjóm-
arvalda til þess að greiða úr fyr-
ir þessu fólki, svo sem að ofan
greinir.