Vísir - 17.04.1940, Blaðsíða 1

Átökm iiiii ríkin i §nðau§t-
urhlnta álfunnar harðnandi
____ , T'.' / ’ . r . S*/ '
Beita Þjóðverjar »011111
aðferiliifisi og' í HæaiKlg*?
. Tr. c-.vÁl»- }\
Einkaskeyti frá United Press.
London á hádegi.
Ibreskum blöðum er nú 4eidd athygli að því, að átökin um ríkin í suðausturhluta
álfunnar fari mjög harðnandi. Benda þau á, að Þjóðverjar geri nú alt, sem
þeir geta, til þess að gera framkomu Bandamanna tortryggilega í augum þjóð-
■anna, sem byggja löndin við Dóná og á Balkanskaga. Eru það einkum fundahöld
bresku stjórnarinnar og sendiherra hennr í þessum löndum, sem gefa Þjóðverjum
tilefni til að hafa í frammi undirróður í Balkanlöndum í þá átt, að Bretar ætli sér að
kúga þessi ríki. En því fer f jam, segja bresku blöðin, þvi að markmiðið með viðræðun-
um var að tryggja f járhags- og viðskiftalega samvinnu, ekki að eins í styrjöldinni.
heldur og framvegis. Hitt er ekki leyndarmál, að Bandamenn vilja koma i veg fyrir,
að Þjóðverjar leiki smáríkin við Dóng og á Balkanskaga, eins og Tékkóslóvakíu, Pól-
land og Noreg.
Það er leidd sérstök athygli að því í London, að fregnir berast nú um það frá ýmsum
iþessara landa, m. a. frá Ungverjalandi og Jugoslaviu, að mikill fjöldi þýskra ferða-
manna komi nú til Budapest, Belgrad og fleiri borga, og er gefið i skyn, að ferðamenn
þessir séu sendir sérstakra erinda, þeir séu í rauninni erindrekar nazista, alveg eins
og ferðamennirnir, sem streymdu til Danzig, áður en Þjóðverjar tóku borgina.
En sömu sögu er að segja víðar að. Um síðustu helgi
kom mikill fjöldi ferðamanna frá Þýskalandi til Lux-
émbourg og þykir það allgrunsamlegt. 1 Luxembourg,
Hollandi, og Belgíu eru menn einnig vel á verði. Hol-
lenska þingið er nú að ræða frumvarp til laga, sem herð-
ir á öllum hegningarákvæðum, að því er landráðastarf-
semi snertir. Nazistaleiðtoganum í Hollandi var bannað
að halda ræðu í gær. 1 Belgíu hafa f jölda margir útlend-
ingar verið handteknir.
Það hafa borist fregnir um
það, að viðskiftasérfræðingur
Þjóðverja, dr. Clodius, sem þeir
liafa sent til Rómaborgar, Bulca-
rest og víðar til samkomulags-
umleitana um viðskiftamál, sé
væntanlegur heim frá Rúmen-
íu um næstu lielgi. Bresk blöð
segja, að honum hafi ekki tek-
ist að fá Rúmena til þess að fall-
ast á kröfur Þjóðverja:
1) Að auka olíuútflutninginn.
2) Að lækka útflutningsgjald á
afurðum.
3) Að ná samkomulagi um
nýja skrásetning ley í lilut-
falli við ríkismark.
1 rúmenskum fregnum segir,
að bannið við útflutningi hveit-
is hafi verið sett vegna þess, að
Rúmenar verða að vera vissir
um að liafa nóg hveiti sjálf-
ir. Er bent á í þessu sambandi,
að ein miljón rúmenskra her-
manna hafi verið kvaddir til
vopna, og skortur sé landbún-
aðarverkamanna. Auk þess séu
uppskeruliorfur ekki góðar. Um
olíuhirgðirnar segir, að erlend
ríki hafi lagt svo mikla áherslu
á aukinn olíuútflutning, að Rú-
menar verði nú að fara að sjá
um, að þeir sjálfir liafi nóg, og
þess vegna hafa þeir telöð til
að safna olíubirgðum á öllum
liernaðarlega mikilvægum stöð-
um. Mun þetta draga úr olíuút-
flutningi um> stundarsakir.
Þá er vikið að þvi, að auk
þess, sem flest af þessu sé Þjóð-
verjum í óhag, séu flutninga-
erfiðleikarnir enn miklir, og
samtökin milli Dónárrikjanna
harðnandi, um að láta ekki
ísland og Græn-
land á dagskrá.
Engin afskifti, nema löndun-
um stafi tiætta af Þýskalandi
Lothian lávarður, sendiherra Bretlands í Washington, Banda-
ríkjum, flutti ræðu í gær, og í henni lýsti hann yfir, að það væri
ekki ásetningur Breta eða Kanadamanna, að gera neinar ráð-
stafanir varðandi ísland og Grænland, nema því að eins að vissa
væri fyrir, að Þjóðverjar hefði einhver áform um afskifti af
þessum löndum.
I>essi mál bar einnig á góma
í breska þinginu í gær og varð
Butler, aðstoðarutanríkismála-
ráðherra fyrir svörum. Kvaðst
liann ekki geta gefið neinar
upplýsingar um, hvort nokkur-
ar ráðstafanir liafi verið gerðar
gagnvart íslandi og Græn-
landi. Butler ræddi einnig
um Færeyjar og hafði amt-
maðurinn þar heitið Bretum
fullri aðstoð við allar nauð-
synlegar framkvæmdir Breta.
En þær miðast fyrst og
fremst við það, að Þjóðverjum
takist ekki að setja þar lið á
land og hafa þar liernaðarlega
bækistöð.
Talið er, að Bretar muni
koma sér upp flugstöð og flota-
stöð í Færeyjum.
Þjóðverja fá lögreglueftirlit á
Dóná. — Rómaborgarútvarpið
skýrir frá því, að þessi ríki hafi
komið sér saman um að hanna
þeim skipurn siglingar um Dón-
á, sem búin eru vopnum, og
ennfremur halda þau fast á rétti
sínum að hafa lögreglueftirlit
hvert fyrir sínu landi, í sam-
vinnu hvert við annað sem ver-
ið liefir.
MUSSOLINI FRESTAR
RÆÐUHALDI.
Mussolini tók skyndilega á-
kvörðun Um það i gær, að
fresta ræðu, sem hann ætlaði
að halda í Rómaborg, en
samkomuhaldinu var frest-
að óákveðinn tíma. Vakti
þetta nokkra undrun, þar
sem ekki er kunnugt um á-
stæðurnar fyrir því, að ræð-
unni var frestað.
Allmikillar andúðar virðist
gæta í garð Bandamanna iá
Ítalíu seinustu daga, einkum
Frakka, og hin gamla ó-
ánægja ítala yfir þvi, að vera
innikróaðir í Miðjarðarhafi,
er aftur farin að hrjótast út.
Síðan er itölsku blöðin
breyttu um stefnu nýverið og
þýsku blöðin lýstu yfir, að
ítalir hiði eftir hentugu tæki-
færi til að fara í stríðið, hefir |
mikill ótti verið á kreiki um
það, að Mussolini myndi brátt
láta til skarar skriða. En
jafnframt er á það bent, að
italska stjórnin hefir ekki
enn lýst yfir, að hún ætli að
hverfa frá hlutleysi sinu, og
margra áht er, að Mussolini
nuni fara gætilega.
Bardagar
við Narvík
Þýska herliðið hrakið frá
borginni, en ekki sigrað.
1 fregnum, sem hárust frá Noregi í morgun, segir að þýsku
liersveitirnar i Narvik liafi verið hraktar úr borginni og leitist
við að komast meðfram járnbraUtinni til landmæra Svíþjóðar,
en þá leið eina virðist þeim undankomu auðið, því að Norðmenn
hafa búið vel um sig þarna víða og gera stöðugar árásir á þá.
Hinsvegar eru Þjóðverjarnir öllu helur búnir að vopnum, og
ekki loku fyrir það skotið, að einliver liluti liðsins komist undan.
Undangengna daga liefir
gengið sterkur orðrómur um
það vestan hafs, að Kanada-
menn væri i þann veginn að
taka Grænland. Er Vísi kunn-
ugt, að fyril’spurnir liafa borist
Frakkar og
Kanadamenn
í Noregi.
Eins og getið var í fyrri fregn-
um, hefir verið tilkynt í Noregi,
að menn gæti tekið við enskri og
franskri mynt frá hermönnUm
Bandamanna, og var af þessari
ráðstöfun augljóst, að franskt
lierlið liefði verið sent eða yrði
sent bráðlega til Noregs. Nú hef-
ir verið staðfest opinberlega, að
bæði franskir hermenn og kana-
diskir séu í herliði Bandamanna
í Noregi, en ekki er kunnugt
livar liðið hefir verið sett á land,
a. m. k. ekki með fullri vissu,
enda forðast hreska stjórnin að
veita nokkurar upplýsingar í
þessu efni, sem óvinunum mætti
að gagni koma. Hinsvegar eru
gildar ástæður til að ætla, að
herflutningarnir séu í allstórum
stíl, og að þeim verði lialdið á-
fram í enn stærri stíl en að und-
hingað bæði frá enskum og am-
erískum fréttastofum, sem ætl-
uðu að hér væri liægt að afla
einhverra frétta um þetta.
anförnu. Samkv. óstaðfestum
fregnum liefir lierlið Banda-
manna verið sett á land í Norð-
ur-Noregi.
Frá vígstöðvunum.
Þjóðverjar leggja nú mikla
áherslun á, að ná járnbrautinni
fi’á Þrándheimi til sænsku
landamæranna og hafa sent
vopnað lið til ýrnissa staða með-
fram jánibrautinni. Vii-kið
Hegra hafa Norðmenn þó enn á
sínu valdi. — Á vígslöðvunuiu i
nánd við Osló virðast Þjóðverj-
ar enn vei'a í sókn og er það við-
ui’kent í tilkynningu norsku her-
stjórnarinnar.
Hákon konungur
dvelst með hernum.
Hákon konungur dvelst nú
með hersveitum sinum og er bú-
ist við, að hann mUni hafa bæki-
stöð þar sem liann nú er úr
þessu, og að örlög konungs og
hers verði hin sömu. Hálcon kon-
ungur hefir að undanföi-nu verið
á sífeldum hrakningi og í á-
vörpum hans og tilkynningum
til þjóðarinnar hefir verið kvárt-
„TÍU DROPAR.“ — Þessir þýsku liermenn eru á leið fram i
frenxstu víglínu með sjóðandi heitt kaffi handa félögum sinunx.
Hermennirixir fá reglulegt kaffi, eix alixienningur í Þýskalandi
verður að láta sér nægja gei'fikaffi, sem í daglegu tali er nefnt
„straumlínukaffi“.
að undan hinum síendurteknu '
loftársáum Þjóðvex-ja á þá staði, j
sem konungurinn hefir dvalist. ;
Ólafur rildsei'fingi mun einnig \
vera með norska hernum, en
kona hans, Marlha krónprisessa, í
er farin til Svíþjóðar með börn '
þeirra. Frú Harriman, sendi- '
herra Nox-egs í Osló, hefir stað-
fest, að Hákon konungur sé með
hernum, og liefir liún lxaft tal
af honum sjálf.
j
HÓTAÐ LÍFLÁTI.
Deilur þýska og breska út-
varpsins unx hvorum veitti bet-
ur við Noreg, Þjóðverjum eða
Bx'etunx, lxalda áfram. Þjóðverj-
ar telja sér liag nxikinn i að liafa
allar helstu hafnai'borgir og
flugstöðina í Stafangri, en
breska útvarpið segir að Þjóð-
verjar liafi lílið gagn af henni,
því að hreski flugherinn geri
stöðugar árásir á hana.
Breska xitvarpið liefir að und-
anförnu birt áskoranir og leið-
beiningar til norsku þjóðarinn-
ar og er þeim útvarpað á norsku.
Þjóðvei'jar lxafa nú gripið til
gagni’áðstafana, vegna þess að
norska þjóðin er hvött til þess í
hreska útvai’pinu, að vinna Þjóð-
verjum seiu mest ógagn. Nú til-
kynna Þjóðverjar að tekið verði
hart á öllu slíku, og þeir sem
gefa breskum herskipum merki,
slíta símalínur, eða vinna önnur
verk, Þjóðverjum i óhag, eiga
líflát yfir höfði sér.
Leikkvdd
Mcntaskólaiis.
Mentaskólanemendur léku
„Frænku Cliarley‘s“ fyrir troð-
fullu liúsi í Iðnó i gærkvöldi.
„Frænka Charley’s“ liefir oft
sést liér áður, bæði á leilcsviði
og einnig á kvikmyndahúsum.
Leikurinn hefir lxvarvetna náð
miklum vinsældum., og er einn
þeirra fáu gamanleikja, er sýnd-
ir hafa verið hér oft, bæði af
Leikfélaginu og öðrum stofnun-
unx.
í vetur liafa Mentaskólanem-
Islensk skip látin
laias i Englandi.
Samkvæmt upplýsingum
frá viðskiftamálaráðuneytinu
er Yísir fékk um hádegisbil-
ið, bai’st skeyti frá Englandi
í gær, þess efnis að íslensk
skip, sem þar hefðu legið í
höfnum að undanförnu,
hefðu nú fengið fararleyfi.
Allmörg skip — aðallega
togarar — munu lxafa legið
í enskum höfnum, og hefir
ekkert þeirra fengið að láta
úr höfn aftur frá því um 10.
þ. m. Vakti þetta nokkurn
ótta hér í bænum, með því að
aðstandendur skipshafnanna
gerðu sér vonir um, að skip-
in myndu vera í þann veginn
að koma hingað til lands og
undruðust hve fátt heyrðist
frá þeim.
Samkv. ofansögðu munu
skipin hafa látið úr enskum
höfnum í gær, og er Vísi það
mikið gleðiefni að geta flutt
lesenum sínum þessi tíðindi,
sem eru alveg örugg.
endxir tekið þenna leik til með-
ferðar undir stjórn Vals Gísla-
sonar leikara. Má segja, að nenx-
endunx hafi yfirleitt telcist með-
ferðin á hlutverkunum vel, þótt
misjafnra hæfileika lxafi þar
gætt. Sérstaklega var leikur
Benedikts Antonssonar í lilut-
verki frænku Charley’s góður.
Auk þess var leikur þeirra
Hjartar Péturssonar, Árna Ár-
sælssonar, Viggó Maaclc og Ól-
afs Stefánssonar góður. Með
smærri hlutverlc fara þau Helga
Valtýsóttir, Þóra Helgadóttir,
Skúh Hansen, Guðbjörg Magn-
úsóttir, Erna Adólfs og Jón M.
Árnason og leika þau vel eftir
atvikum.
Leiksýningin verður endur-
tekin annað kvöld.
Leikfélag Reykjavíkur
sýnir Fjalla-Eyvind i kvöld fyrir
lækka'Ö verð.