Vísir - 17.04.1940, Blaðsíða 3

VtSIR
Bók fyrír bæjarstjórnir
og bygginganefndir
VÍSIS KAFFIÐ
gerir alla glaða.
TÓNLISTARFÉLAGIÐ.
annað kvöld klukkan 7 í
Gamla Bíó.
Viðf angsef ni: Tónsmíðar
eftir Karl Ó. Runólfsson.
Hljómsveit Reykjavíkur,
stjórnandi
dr. Urbantschitsch.
Kátir félagar, stjórnandi
Hallur Þorleifsson.
Einsöngvarar: Frú Guð-
rún Ágústsdóttir og Sig-
urður Markan.
Ágóðinn rennur til tón-
skáldsins.
Aðgöngumiðar seldir i
Bókaversl. Sigf. Ey-
mundssonar og hjá Sig-
riði Helgadóttur.
Christian Gjerlöff: Ett
fremstöt for boligsaken i
Norge. — Oslo, 1940. —
Eins og mörgum er kunnugt,
er Christian Gjerlöff, rithöfund-
ur, mikill vinnuvíkingur, sem
skrifar eina eða tvær bækur á
hverju ári. Þar á ofan er honum
svo margt til lista lagt, að fáir
eru hans jafnokar. Hann er
skógfræðingur, skipulagsfræð-
ingur, skáld og rithöfundur,
ræðumaður ágætur, hefir víða
farið og talar mörg mál. Þar á
ofan er liann hóndi og ágætur
búliöldur. Fyrir nokkrum árum
kom hann hingað, hélt hér fyrir-
lestra um skipulag bæja, og síð-
an hefir hann tekið miklu ást-
fóstri við land vort og þjóð, liefir
flutt fjölda af fyrirlestrum um
Island, hæði í Noregi og Eng-
landi, haldið sýningar á íslensk-
um skipulagsuppdráttum o. fl.
Ein af bólcum hans: „Skógurinn
og æskulýðurinn“ liefir verið
þýdd á íslensku og nokkrar
blaðagreinar liefir liann slcrifað
í íslensk hlöð.
Gjerlöff sendi mér fyrir
nokkru síðustu bókina sína:
„Sóknin í skipulags og bygg-
ingamálum í Noregi“. Hún er
mikið rit (207 stórar blaðsíður)
og segir þar frá baráttu margra
ágætra manna fyrir bættum
húsakynnum hjá almenningi,
og skynsamlegu skipulagi í bæj-
um og kauptúnum.
I fyrslu kapitulum bókarinn-
ar er sagt frá Ebenezer Howard,
föður nýtísku borganna ensku,
og allri þeirri frægu sveit, er
fylgdi honum að málum og
bygði borgir, sem urðu öllum
þjóðum til fyrirmyndar, fegurri,
hentugri og lieilsusamlegri en
dæmi voru til áður. Gjerlöff
tekst upp að lýsa þessum braut-
ryðjendum og borgasmiðum,
því að liann þekti flesta þeirra,
var vinur þeirra og samherji um
langan tíma.
En allur meginhluti bókar-
innar segir frá ástandinu í Nor-
egi í bygginga og skipulagsmál-
um, og harðsnúinni baráttu
góðra manna fyrir því að byggja
sem best og viturlegast bæði í
sveitum og bæjum, og sjá öll-
um landslýð fyrir vistlegum og
heilsusamlegum húsakynnum,
ekki síst fátæklingum og barna-
mönnum. Það var þó ekki alls-
kostar nýtt í Noregi að áróður
væri liafinn fyrir þessum þýð-
ingarmiklu málum. Skáldið
Wergeland og Eglert Sundt
höfðu þegar hafið liana um
miðja 19. öld.
Ástandið í Noregi um síðustu
aldamótin mun víðast hafa verið
líkt því sem hér gerðist. Sveita-
menn bygðu eftir fornri lands-
venju þó sjaldnast væri hún
allskostax* hyggileg. I bæjunum
voru götur og veitur gerðar á
kostnað bæjarins, en lóðaeig-
endur og braskarar sópuðu verð-
hækkuninni í sinn ^asa. Sveita-
fólkið streymdi úr öllum áttum
til bæjanna og fylti þar hvern
krók og lcima, svo lóðir og leiga
fóru síhækkandi og fátæklingar
urðu allajafna að láta sér nægja
eitt eða tvö lítilfjörleg herbergi
til allra þarfa fyrir fjölskyldu
sína. Meðan húsnæðiseklan var
sem rnest, var það fljóttekinn
gi-óði að byggja, svo flestir vildu
byggja sem mest á lóðum sín-
um, byggja hærra og hærra og
fylla húsagarðana með útbygg-
ingum, íbúðarhúsum og alls-
konar kumböldum. Grænu
húsagarðarnir, þar sem börnin
léku sér í sólskininu, urðu fljót-
lega að þröngum smugum milli
liúsveggja og börnin fengu
livergi athvarf nema á hættu-
legri götunni. Áður liafði sólar
notið í flestum íbúðum en nú
skygði hvert húsið á annað, og
reykjarsvælan lá eins og þrumu-
ský yfir þéttbýlinu.
Við alt jjetta bættist, að bæir
og þorp voru látin að mestu
sjálfráð um það, hvort þeir
bygðu eftir föstu skipulagi eða
handahófi, og fæstum var það
ljóst að hér væri mikil hætta á
ferðum fyrir alla menningu
þjóðarinnar og heilbrigði al-
mennings.
Gegn öllu þessu fargani reis
þó að lokum harðsnúinn flokkur
lækna, liúsameistara, verkfræð-
inga og annara fróðra áhuga-
manna, sem bæði sáu hættuna
og þektu ráðin, sem aðrar þjóðir
liöfðu gripið til og gefist vel.
Þeir höfðust margt að, en eitt af
því helsta var stofnun „Norska
húsabótafélagsins“ (Norsk sel-
skab for boligreformerer) 1913.
Takmark þess var að útbreiða
þekkingu á liverskonar endur-
bótum á búsakynnum almenn-
ings og nýtískuskipulagi á bæj-
um, þar á meðal að gefa út tíma-
rit um þessi mál.
Félag þetta hefir lengi unnið
af miklu kappi og á þess vegum
hafa ótal fyrirlestrar verið flutt-
ir um land alt með sýningum af
skuggamyndum og erlendum og
innlendum kvikmyndum. Það
hefir og haldið margar sýningar
á fyrirmyndar húsum og hús-
gögnum, skipulagsuppdráttum
o. fl., stofnað byggingarfélög,
greitt fyrir ódýrum bygginga-
lánum, haldið marga landsfundi
til þess að ræða þessi mál og
greitt fyrir því að heilir hópar
áhugamanna gætu ferðast til út-
landa, og séð með eigin augum
alt það besta sem aðrar þjóðir
höfðu afrekað.
Hér skal ekki reynt að segja
nánar frá störfum félagsins, en
aðeins gefið stutt yfirlit yfir
fyrstu 6 árin:
. „Haldnir voru 60—150 fyrir-
lestrar á ári og við þá voru sýnd-
ar 650 skuggamyndir og 15
kvikmyndir. Þrjár fyrirlestra-
ferðir voru farnar um hávetur
J alla leið norður að Varangur-
firði. Á þessum árum voru hald-
in 20 mót (Congressar) og fyr-
irlestranámskeið og 22 sýningar.
Af tímaritinu gáfum við út 1623
blaðsíður og auk þess 26 smárit.
Voru sum þeirra prentuð í 12000
eintökum. Þá voru gefnar út
sjálfstæðar bækur um þessi mál,
samtals 28000 eintök. Skrif-
stofu vorri bárust 3545 fyrir-
spumir, og hún sendi 4625 bréf
og 28543 umburðarbréf og
böggla. Á hverju ári var hópur
manna sendur til útlanda til þess
að kynna sér bygginga- og
skipulagsmál og Norðmenn voru
sendir á 10 mót í útlöndum. Þá
voru gefin út 4 smárit á ensku
og frakknesku um byggingamál
í Noregi“.
Það eru fæst félög, sem hafa
slíka frægðarsögu að segja, og
lítið höfum vér Islendingarnir
afhafst í samanburði við þetta.
Þó virðist mér, að vér íslend-
ingar höfum tekið þetta mál
upp á fult svo hyggilegan liátt
með skipulagslögunum og
teiknistofu Búnaðarbankans
fyrir bændur, að minnsta kosti
eftir því sem hér var ástatt. Hitt
er víst, að mikið eigum vér eftir
ógert til þess að vel sé, og mað-
ur finnur sárt til þess, þegar
maður les þessa bók. Bæjar-
stjórnir, bygginganefndir o. fl.
mættu ýmislegt af hemii læra.
G. H.
„Fyrstu árin“.
Skáldsaga eftir Guðrúnu Jóns-
dóttur frá Prestsbakka, er nýlega
komin á markaðinn. ísafoldarprent-
smiðja hefir gefið bókina út. Verð-
ur bókarinnar nánar getið bráðlega.
Leikfélagf ReykJaTÍknr
wFjalla-Eyvindurcc
25. sýning í kvöld kl. 8.
Lækkað verð.
ASgöngumiðar seldir eftir kl. 1 í dag.
Börn fá ekki aðgang.
MENTASKÓLALEIKURINN

„Frænka Charley s
verSur leikinn á morgun (fimtudaginn 18. þ. m.) i ISnó
kl. 8. — ASgönguiniSar verða seldir i ISnó á morgun frá
klukkan 1 eftir hádegi.
Hvers vegna auglýsa 1 Vísi? Árangur-
inn svarar því.
KARLAKÓRINN FÓSTBRÆÐUR:
Sam§öng^ir
í Gamla Bíó í kvöld klukkan 7.15.
Söngstjóri: JÓN HALLDÓRSSON. —
Einsöngvarar: ARNÓR HALLDÓRSSON, DANÍEL
ÞORKELSSON, GARÐAR ÞORSTEINSSON.
ASgöngumiSar seldir í bókaverslunum ísafoldar-
prentsmiSju og Sigf. Eymundssonar og eftir ld. 6 í
Gamla Bíó ef nokkuS verSur eftir. — Nokkrir aSgöngu-
miðar seldir á 1 krónu. —
Sidasta sinn.
Vegna jarðarfarar
verðni* versliiii ogr viinnisíof-
nm firman§, loknð á morg-
un, fimtiicl. 18. apríl.
Klæðaverslun
Andrésar Andréssonar h.f.
Valdar
tolHsnrmwsOLSEMC
Ær
IsLENSKAR
Kartöflur
Nýja Bíó
Katia - Ástmey keisarans.
ASalhlutverkin leika:
JOHN LODER og fegursta leikkona Evrópa;
DANIELLE DARRIEUX.
óskast til kaijps. TilboS, auSkent: „33“, afhendist af-
greiSslu blaSsins fyrir kl. 14, 18. aprík
.. * —— ■ ■"
THE WORLD'S GOOD NEWS
wlll come to your home every day through
TH€ CHRISTIAN SCIENCE MONITOR
An International Daily Netvspaper
It records for you the world’s clean, constructlve doinga. The Monitov
does not exploit crime or sensation; neither doea it lgnore them»
but deals correctively with them. Features for busy men and aU tho
íamily, lncluding the Weekly Magazlne Seotion.
The Christian Science Publishing Soclety
One, Norway Street, Boston, Massachusetts _
Pleasa enter my subscriptlon to The Christian Sclence Monltor tar
a period oí
1 year $12.00 6 months $0.00 3 months $3.00 1 month $1.00
Saturday issue, Including Magazlne Sectlon: 1 year $2.00, 0 issues 2$«
Name ______________________________ _ ____
Address ________ _______^ _______ _ L _ x
Sample Copy on Roqttesi

K. F. U. M.
Fundur annað kvöld
kl. 8Y2. Síra Bjarni Jóns-
son talar. Allir karlmenn
velkomnir.
Hótel Borg
Allir saiirnir
opnir í kvöld
Vmtar ibúi
Tvö systkini í fastri at-
vinnu vantar ibúð, 2 herbergi
ig eldhús eða eldunarpláss
14. maí n. k. Símar 1858 og
2872.
Viðgerðir á raf-
leiðslum.
Eldavéla lagnir
Ljós & Hiti
Laugavegi 63. — Sími 5184.
Nimamimcr
H.f. Keilir, vélsmiðfa
Nýlendugötu 15 er
10 81
Framkvæmdastjórínn
Guðfinnur Þorbjörasson
heimasími: 5831. í
}
FllIIIHSIIiFI
IFHIUSHIlifFI
00 BFITUilFI
frá
Eskiltuna Jeramanufaktnr
Vekjara-
klukkur!
MYNDA-RAMMAR.
SPEGLAR.
Bifreiðarstjóri
óskar eftir atvinnu strax.
Tilboð óskast send til af-
greiðslu Vísis fyrir laug-
ardag, merkt: „Bílstjóri“.
A/Bv
Viðurkendar vörur.
Aðalumboð:
Þórður Sveinsson & Go. fi.L
Reykjavík.
( Blóm & Kransar
er flutt á Laugaveg 8
Ilöfum fengið matjurtafræ.
Sími: 5284.