Vísir - 26.04.1940, Page 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Ritstjóri Blaðamenrs Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsía j
Þj óðverj ar tóku Röros, en urðu að
hverfa úr borginni afíur vegna
ákafrar skothríðar Bandamanna.
Bandamenn hafa mikiiiBi lier-
afla í €tnðbrand§dal.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
amkvæmt fregnum, sem bárust í morgun fm landamærum Noregs til Stokk-
hólms, sóttu Þjóðver jar liratt fram til Röros og tókst 500 manna sveit sem
fremst fór að komast inn í borgina. En þetta lið Þ jóðverja varð brátt að hverfa
úr borginni á ný, þar sem herlið Bandamanna, sem safnast hafði saman i hæðunum
fyrir norðan borgina, hóf ákafa skotliríð á hið þýska lið, sem liélt undan, að því er
sagt er til Austurlands-þoi’panna Os og Tolga. Os er 15 kílómetra fyrir sunnan Röros,
en Tolga 23 kílómetra
Þar hraðíi Þjóðverjar sem mest að grafa skotgrafir og hlaða vamargarða.
Áður en Þjóðverjar hófu undanhaldið höfðu framverðir þeirra komist að raun um,
að Bandamenn hefði mikinn liðsafla fyrir norðan Röros, en liðflutningi þangað höfðu
Bandamenn hraðað sem mest þeir máttu frá Stören. 1 fyrri fregnum var sagt, að Banda-
menn hefði sent lið frá Dombaas, áleiðis til Röros og Stören. I Dombaas hafa Banda-
menn komið sér sæmilega fyrir og hafa þeir þar mikinn liðsafla.
Það er talið, að vegna fannkomu og slæmrar færðar á vegum hafi Bandamenn ekki
getað komið liði sínu eins fljótt til Röros og þeir ætluðu, þótt þeir gerði alt, sem þeir
gátu, til þess að hraða flutningunum.
Það mun hinsvegar hafa verið gi'eiðara umferðar fyrir Þjóðverja þar sem þeir fóru,
og mættu þeir lítilli mótspyrnu, — að eins fáeinumsveitumnorskra,finskraogsænskra
sjálfboðaliða.
Bandamenn liafa sótt nokkuð fram eftir þjóðbraut-
inni frá Ulsberg, tæpl. 90 kilómetra fyrir norðan Dom-
baas, og sækir lið þeirra fram í áttina til Tynset í Aust-
urdal, en til Tynset höfðu Þjóðver jar komist úr annari
átt, meðan fannkomur hindruðu framsókn Banda-
manna.
Að því er liermt er i sænskum fregnum hafa Banda-
menn dregið að sér mjög mikið lið í Guðbrandsdal.
I fregnum sem bárust í gær segir svo:
1 símfregnum frá Stokkhólmi segir, að Þjóðverjar leggi nú
hina mestu áherslu á, að ná sambandi við herlið sitt í Niðarósi.
Eins og áður hefir verið getið í skeytum var lið Þjóðverja þar
búið að ná á sitt vald nokkrum stöðum á járnbrautinni til
sænsku landamæranna, en hið ramgerða Hegra-vígi var enn á
valdi Norðmanna, er síðast fréttist. Hinsvegar hermdu þýskar
fregnir í fyrrakvöld, að Þjóð.verjar hefði tekið Steinkjær fyrir
botni fjarðarins. Er það smábær, 2—3000 íbúar, en allmikilvæg
járnbrautarstöð og Norðmenn hafa lengi haft þar hermanna-
skála og æfingastöðvar. í norskum og breskum fregnum var
einnig getið um snarpar viðureignir þarna og voru bandamenn
komnir suður fyrir Steinkjær, en svo virðist sem við töku Stein-
kjær hafi Þjóðverjar notið stuðnings herskipa sinna á firðin-
um. Af breskum tilkynningum mátti ráða, að bandamenn-
þótt þeir hefði orðið að láta undan síga í bili — hefði aftur bætt
aðstöðu sína við Steinkjær. Aðrar fregnir hermdu, að herlið
bandamanna nálgaðist Niðarós að norðan og sunnan. Þrátt fyrir
töku Steinkjær, ef sönn reynist, er herlið Þjóðverja í Niðarósi í
hættu, og það er því mikilvægt fyrir Þjóðverja, að koma liðs-
auka norður þangað, vopnum og skotfærum. Leiðin, sem þeir
verða að fara, er um Austurdalinn. Herma Stokkhólmsfregn-
irnar, að Þjóðverjar leggi á það megináherslu, að sækja fram
norður á bóginn þessa leið, og hafi herliði þeirra miðað vel á-
fram. Hafa hersveitir þeirra vélknúin farartæki, bifhjól og bryn-
varðar bifreiðir, og auk þess skriðdreka. Liðið flytur stórar fall-
byssur með sér.
Þjóðverjar tilkyntu í gær, að þeir hefði brotið á bak aftur
mótspyrnu Norðmanna og sótt fram 90 kílómetra vegalengd, og
væri hersveitir Þjóðverja nú komnar til Storsjöen. Ennfremur
sækja hersveitir Þjóðverja fram til Röros og virðast ætla að gera
tilraun til þess að taka þá borg í leiftursókn. Áður höfðu borist
fregnir um, að Iið bandamanna væri að sækja fram til Röros.
Sagt er, að Þjóðverjar hafi teflt fram mörgum lierfylkjum til
þess að taka Rena, eftir að þeir náðu Elverum. Markmið þeirra
var að ná Blodek-brautinni til Röros, sem bandamenn voru
einnig að reyna að ná.
Þjóðverjar hafa og tekið sér
slöðu í Melbos fyrir sunnan
Niðarós, 90 km. fyrir norðan
Röros, en eini vegurinn þaðan
liggur upp Guldal, en þar mun
vera fyrir mikið herlið banda-
manna.
Skæðir bardagar hafa orðið
milli Þjóðverja og bandamanna
í Guðbrandsdalnum en fyrri
fregnir hermdu, að bandamenn
hefði járnbrautina í dalnum á
sínu valdi næstum því að Hamri.
í Guðbrandsdal hafa Þjóðverjar
í fyrsta skifti átt í höggi við lið
útbúið nýtísku hergögnum, að
undantekinni orustunni milli
Hamars og Liíjahamars. Þjóð-
verjar hafa ekki tilkynt neina
verulega sókn í Guðbrandsdal.
Fyrir sunnan og norðan Nið-
arós virðist ekki hafa komið til
neinna stórkostlegra viðureig-na,
né heldur hafa Þjóðverjar reynt
að sækja fram frá Steinkjær eða
á þeim slóðum í áttina til
Namsos.
Frá Narvik hafa borist fregn-
ir um, að allar hernaðarlegar að- (
gerðir hafi stöðvast, vegna stór- j
hríðar, sem nú hefir staðið yfir
í 6 daga. Eru horfur um betra
veður ekki góðar og hefir orðið
hlé á tilraunum bandamanna til
þess að ná Narvik úr höndum
Þjóðverja.
draga saman
líð í Eystra-
saltshöfnum
sínum.
Talið er, að lið þetta
eigi að fara til Noregs.
Varúðarráðstafanir
Svía.
Einkaskeyti frá United Press.
London í gær.
Fregnir liafa borist um, að
Þjóðverjar hafi safnað miklu
liði í ýmsum höfnum við Eystra-
salt og herflutningaskipin bíði
þar reiðubúin, til þess að láta úr
höfn fyrirvaralaust. Er talið
sennilegt, að lið þetta eigi að
fara til vígstöðvanna í Noregi,
en livaða leið Þjóðverjar ætla
vita menn að sjálfsögðu ekki.
Lausafregnir liafa borist um, að
nolckur herflutningaskipin liafi
þegar látið úr liöfn, en að svo
stöddu verður ekkert fullyrt um.
hvort þær fregnir liafa við rök
að styðjast.
í Svíþjóð er stöðugt verið að
Yorksliire Post ritar n
stiirjaliliirliorluriiar.
Útbreiðslumálaráðuneyti
Breta tilkynnir:
„Alt bendir til þess, að eins
ætli að fara fyrir Þjóðverjum í
þessu stríði og 1914—’18“, seg-
ir hermálafréttaritari „York-
shire Post“ i yfirlitsgrein um
styrjöldina.
Bendir liann á það veikleika-
merki Þjóðverja, að þeir seilast
eftir yfirraðum yfir lilutlaus-
um nágrannaríkjum, vegna þess
að efnahagur Þýskalands er svo
bágborinn, að þeir verða að
grípa til örþrifaráða, til þess að
velta liernaðarkostnaði sínum
yfir á aðrar þjóðir. Þetta hlýtur
að hafa það i för með sér, að
Þjóðverjar vekja óhug allra ná-
granna sinna, sem í sjálfsvarn-
arskyni hljóta fyrr eða síðar að
snúast gegn Þýskalandi. Eins
og stendur eru smáríkin ennþá
sundruð og samtakalaus, en
liver einasta innrás Þjóðverja
i hlutlaust land ýtir þeim meir
. og meir saman og sannfærir þau
betur og betur um fánýti þess,
j að trúa á virðingu Þjóðverja
j fyrir alþjóðarétti.
Loks bendir hann á að allar
hernaðaráætlanir Þjóðverja séu
gerðar af gálausri bjartsýni og
að herstjórn þeirra liafi hvergi
reiknað með neinni alvarlegri
mótstöðu af hálfu þeirra, sem
ráðast átti á. Innrásin í Noreg
átli eftir áætluninni að ganga
eins vel og innrásin í Danmörku
og þegar Þjóðverjar höfðu náð
þessari aðstöðu átti vörn Svia
að vera þýðingarlaus. Herför-
in til Noregs hefir nú lent í
mestu handaskolum fyrir Þjóð-
verjum og eyðilagt möguleika
þeirra til að undiroka Svíþjóð
| á sama hátt. En hernám Svi-
' þjóðar var hið endanlega tak-
| mark herstjórnarinnar i norð-
I urátt, vegna þess að Svíþjóð
liefir miklu meiri hernaðarþýð-
ingu fyrir Þjóðverja en bæði
hin löndin til samans. „Tauga-
stríð“ það, sem nasistar halda
nú uppi á hendur Svíum, er lik-
ast urrinu, áður en hundurinn
glefsar. Það er því ekki ólíklegt,
að Þjóðverjar leggi enn út i eitt
af liinum liættulegu hernaðar-
æfintýrum, sínum og gangi einu
skrefinu lengra i áttina til fulln-
aðar-ósigurs.
grípa til æ viðtækari varúðar-
ráðstafana. Þannig hafa ibúar
Málmeyjar í Suður-Sviþjóð
fengið sldpun um, að vera við
því búnir, að flytja úr borginni.
Skylduvinna hefir verið ákveðin
og getur stjórnin nú skipað
vinnufærum körlum, að gegna
hverskonar störfum sem vera
skal, í þágu ríkisins. Pilta á aldr-
inum 16—17 ára er verið að æfa
til varnar fólkinu í þorpum og
bæjum, ef lil loftárása skyldi
koma eða ef herlið verður sett á
land úr flugvélum. Eru piltarnr
Það liggur við að kalla megi þetta loftskip „varðskip“. Það
er þýskt og er fylt gasi að haki þýsku víglínanna. Síðan er
það sent á loft og eiga „skipverjar“ að hafa gót á liðsafnaði
Bandamanna.
Skothríð undan
Vestfjöröum.
Um tíu-leytið í gærmorgun heyrðu menn á Flateyri við ön-
undarfjörð skotdynki utan af hafi. Ekki var hægt að greina,
hvort um eitt skip eða fleiri væri að ræða. Átti Vísir í morgun
tal við Ásgeir Guðnason, kaupmann á Flateyri og sagði hann
blaðinu svo frá þessu:
Fólk i landi heyrði um tólf
skot, en menn, sem voru að
veiðum á trillubát úti i fjarðar-
mynninu, kváðust hafa heyrt all
að tuttugu og fimm skot. Gerð-
ist þetta á 20 mínútum.
Maður einn i landi sá eitt skip
i sjónauka, en m.ennirnir á
trillubátunum sáu að eins reyk
úr skipi eða skipum. Veður var
gott og sást alllangt á liaf út.
Flotastjórnir ófriðarríkjanna
bafa ekki gefið út neinar til-
kynningar, sem geta gefið til
kynna að skipum þeirra hafi
lent saman á þessum slóðum.
KAFFIPOKAR
VEIÐAST Á LÓÐ.
í allan vetur hafa bátar, sem
farið liafa á veiðar frá Flateyri
og víðar þar í grend, oft fengið
kaffipoka á lóðirnar. Eru þeir
fullir af kafíibaunum. Er lík-
legt að hér sé um að ræða farm-
inn úr „Bahia Blanca“, sem fórst
undan Vestfjörðum fyrir ára-
mót.
Skipið var á leið frá Brasiliu
að ætlaði að komast heim norð-
ur um ísland, en lenti i is og
sökk. Bv. Hafstein, sem Ólafur
ófeigsson er skipstjóri á, bjarg-
aði skipshöfninni, 63 manns. —
Bahia Blanca liafði m. a. 40 þús.
sekki af kaffi innanborðs.
æfðir í skotfimi og er tilgangur-
inn, að hvarvetna verði vopnað
lið við hendina, ef til árása fró
slíku liði kemur.
í þýskum blöðum og útvarpi
kemur fram mikil gremja í garð
Svía fyrir afstöðu þeirra, en
sænsk blöð láta það ekki á sig
fá, og kemur fram í þeim mikil
samúð í garð Norðmanna.
Þýskir flugmenn lialda áfram
að skerða lilutleysi Svía, með því
að fljúga yfir sænskt land. Mót-
mæli, sem sænska stjórnin hefir
lagt fram í Berlín, hafa ekki bor- |
ið árangur.
| AFLALEYSI.
Enginn afli er nú fyrir öllum
Vestfjörðum, livort sem er á lóð
eða færi.
Veður liefir verið einstaklega
gott undanfarna tíu daga, still-
’ur miklar og blíðviðri. í morg-
un byrjaði dálítið að rigna.
Innrásin í Noreg
undirbúin fyrir
tveim árum?
Einkaskeyti til Vísis.
London í morgun.
Bretar telja sig nú hafa
sannanir fyrir því, að Þjóð-
verjar hafi þegar fyrir tveim
árum verið farnir að undir-
%
búa hertöku Noregs. Um það
litla, sem látið hefir verið
uppskátt um þetta, ritar
stjórnmálaritstjóri „Dailv
Telegraph“ á þessa leið:
Það lítur út fyrir, að her-
málaráðunautur þýsku sendi-
sveitarinnar í Osló hafi verið
valinn til starfans vegna þess,
hve þægilegur hann var í við-
móti og af því að hann Var
af göfugum ættum. Enda fór
það svo, að hann gerðist
hrókur alls fagnaðar í Osló,
kyntist fjölda fólks, sem
sýndi honum vinsemd og
trúnað. Það hefir nú komið í
ljós, að þessi herforingi hafði
það hlutverk að koma Há-
koni konungi fyrir kattarnef,
þegar Þjóðverjar réðust inn í
Noreg. Þessi maður var enn
starfandi í Osló, þegar inn-
rásin var gerð, en ýms atvik
urðu þess valdandi, að hann
gat ekki framkvæmt áform
sitt. —
I