Vísir - 07.05.1940, Blaðsíða 1

Rits£|órÉ:
Kristján GuöSaugsson
Skrífstofur:
Féíagsprentsmiöjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 7. maí 1940.
Rits'qóri Bfaðamenn Simi:
Auglýsingar 1 S 660
Gjaidker: 5 isnur
Afgreiðsta
103. tbl.
Umræðurnar í breska
þinginu um styrjöldina
í Noregi hófust í dag.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Idag hef jast umræður um styrjöldina í Noregi í neðri málstofu breska þingsins
og er þess livarvetna beðið með mikilli eftirvæntingu, sem þar gerist. Umræð-
urnar munu standa yfir í dag og á morgun og hefur Chamberlain forsætis-
ráðherra umræðurnar og mun hann tala í liðlega klukkustund. Næstir tala að líkind-
.um Attlee, þingleiðtogi jafnaðarmanna, og Sir Archibald Sinclair, leiðtogi frjálslyndra
í stjórnarandstöðu. Þá er búist við, að þeir flytji ræður Winston Churchill flotamála-
ráðherra, Sir Oliver Stanley hermálaráðherra og Sir Samuel Hoare flugmálaráðherra,
en óvíst er, að þeir tali allir í dag.
Bæði bresk blöð og allur almenningur hefir forðast stranga gagnrýni á gerðum
stjórnarinnar. Menn hafa beðið átekta, uns fram væri komnar þær skýringar, sem
vænanlegar eru í dag. Blöðin hafa þó — þótt þau hafi forðast að víta stjórnina, — rætt
málið frá ýmsum hliðum, og koma fram næsta ólíkar skoðanir.
Sum blaðanna eru þeirrar skoðunar, að stjórnin hafi
verið of bjartsýn, og fyrir bragðið hafi það komið mjög
ónotalega við allan almenning, er gefast varð upp í vörn-
inni sunnan Niðaróss og flytja liðið á brott þaðan.
iVænta menn skýringar á því, að ekki var meiri undir-
búningur undir að senda nægilegt lið til Noregs, og
kemur fram sú skoðun, að herstjórnin hafi ekki gert
sér nægilega ljóst hversu öflugan óvin er við að etja.
Önnur blöð ræða málið frá þeirri hlið, sem veit að hlut-
lausu þjóðunum, og vænta þess, að þannig verði á öllu
lialdið, að hlutlausu þjóðirnar haldi trausti sinu til
Bandamanna.
Það er enn eigi kunnugt með vissu hvort Chamberlain muni
boða breytingar á skipun stjórnarinnar, en þetta er eitt af því,
sem blöðin ræða, einkanlega Times, sem hvetur til umbóta.
Times hvetur og til þess, að verkalýðurinn fái fulltráa í stjórn-
inni og telur honum beinlínis skylt að útnefna menn til setu í
stjórninni. Til þessa hefir flokkurinn ekki viljað fá menn í stjórn-
ina, þótt það hafi staðið til boða, en hann hefir stutt stjórnina í
styrjaldarmálunum.
Hefir mestu um ráðið, að leið-
togar flokksins telja heppilegra,
gagnrýni vegna, að um and-
stöðuflokk sé að ræða. Orðróm-
ur gengur um, að Churchill fái
enn aukin völd.
Eitthvað hið mikilvægasta
öllu þessu viðkomandi er, hvort
það sem gerst liefir veldur nokk-
urri hreytingu á samvinnu Breta
og Frakka. í Bretlandi og Frakk-
landi er rikjandi óánægja yfir
þeim seinagangi, sem verið hef-
ir á framkvæmdum, og menn
heimta að styrjöldin sé rekin af
meiri krafti, því að eins og nú
gangi, séu Þjóðverjar alt af fyrri
til. Er nú lögð á það hin mesta
áhersla af breskum og frönsk-
um stjórnmálamönnum að
flytja hvatningarræður og er
mikið rætt um nauðsyn þess, að
hin góða samvinna Breta og
Frakka lialdist á jafntraustum
grundvelli og verið hefir.
Herllð Bandamaima
]\ore§ri §ent lieim
tll Bretland§.
Einkaskeyti
frá United Press.
London í morgun.
Breskir og' franskir hermenn
sem voru í Noregi, hafa verið
settir á land í hafnarborg í Norð-
ur-Bretlandi. Var þetta í gær-
kveldi.
Paget herforingi hefir gert
grein fyrir hinum miklu erfið-
leikum, sem við var að etja í
Noregi. Á leið liðsins til hafna,
eftir að herflutningurinn hafði
verið fyrirskipaður, lenti fimm
sinnum í orustu, en hverja stund
voru þýskar flugvélar á sveimi
yfir liðinu, og var varpað á það
sprengikúlum og skotið á það
af vélbysum.
Leiðin til hafna á undanhald-
inu var um 100 enskar mílur.
BARDAGAR HALDA ÁFRAM
VIÐ NARVIK.
Bardagar halda stöðugt áfram
við Narvik. Fregnir frá Svíþjóð
greina frá liðflutnigum Þjóð-
verja til Narvik í lofti og á landi,
Bantlamcnii
iaiiss;e 3
tundiirspilla.
Einkaskeyti
frá United Press.
London í morgun.
Þýskum flugmönnum hefir
tekist að sökkva 3 tundurspill-
um fyrir Bandamönnum, en all-
ir tundurspillarnir voru tit
verndar herflutningaskipum í
nónd við Noreg.
Einn þessara tundurspilla er
breskur, Afridi — systurskip
H. M. S. Cossacks, sem komið
liefir allmjög við sögu (árásin á
Altmark, orustan við Narvik).
Afridie var 1870 smál.
Annar tundurspillirinn var
franskur, „Bison“, 12 ára gam-
all. Á honum var 209 manna á-
höfn og var flestum bjargað.
Þriðji var pólskur, „Grom“ og
mUnu 66 menn liafa farist, þar
af einn yfirmaður. Bretar leggja
Póllandi til nýjan tundurspilli
í stað þessa.
Almenningur á Ítalíu
vill frið.
Einkaskeyti frá United Press.
I löndunum við Miðjarðarliaf
er sama óvissa og kvíði ríkjandi.
Allskonar fregnir berast, sem
hafa mjög slæm álirif, svo sem
fregnir um það, að innrásir séu
vfirvofandi. Segja Bretar að
Þjóðverjar liafi hreitt það út, að
Bretar ætluðu að senda lier
gegnum Grikkland, ef til Balk-
anskagastríðs kæmi, en Tyrkir
hefði her á landamærum Grikk-
lands. Hvorutveggja er opinber-
lega neitað í London og Ankara.
En þrátt fyrir allar lausafregn-
irnar, sem Bretar kalla tauga-
stríðsfregnir Þjóðverja, snýst
meginathyglin um það, livort
ítalir muni hætta sér í styrjöld-
ina. Bretar halda því fram, eins
og þeir hafa altaf gert, að hvað
sem ítölskum leiðtogum líður,
vilji ítalska þjóðin frið, og bent
á, að þetta komi mjög greinilega
fram um þessar mundir, í ítölsk-
um borgum. Þannig liafi fjöldi
manns látið mikinn friðarvilja
í Ijós, er páfi bað fyrir friðinum
s.l. sunnudag, eins i Neapel, þar
sem mikill mannsöfnuður kraup
á kné og bað fyrir friðinUm, og
loks, er Umberto prins kom úr
páfagarði í gær, en liann fór
þangað með krónprinsessunni,
og ræddu þau hálfa klukkustund
við páfa. Einng fóru þau á fund
u tanríkismálaráðherra vatikan-
ríkisins. Þessi heimsókn er talin
standa í sambandi við tilraunir
Roosevelts og páfa, til þess að
koma í veg fyrir, að styrjöldin
hreiðist úr.
Miklar varúðarráðstafanir
fara fram og stjórnmálaviðræð-
ur, í ýmsum löndum við Mið-
jarðarhaf.
I
en Bretar seg-ja, að tekist hafi að
koma í veg fyrir, að hinu inni-
lokaða liði Þjóðverja í Narvik
bærist auknar birgðir eða liðs-
auki.
í norskum fregnum segir að
norskir smáflokkar berjist vask-
Iega í Gauldal suðaustur af Stör-
en.
ÞJÓÐVERJAR ÆTLA AÐ
VIRÐA HLUTLEYSI SVÍA.
Sænska fréttastofan skýrir
frá þvi, að Gústav Svíakonungur
hafi skrifað Hitler ríkisleiðtoga
Þýskalands hréf og skýrt hon-
uin frá því, að stefna Svía í lilut-
leysismálum væri óbreytt, og
myndi þeir halda sömu stefnu
áfram.
í svari sínu lýsti Hitler yfir
því fyrir liönd Þýskalands, að
Þjóðverjar myndi virða hlutleysi
Svíþjóðar.
Bréfaskifti þessi fóru fram
fyrir hálfum mánuði.
Bretar biðja Itali nm skýr-
ingu á afstððn þeirra.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Frá Rómaborg er símað sam-
kvæmt áreiðanlegum heimild-
um, áð ítalskir stjómmálamenn
hafi fengið vitneskju um, að
breska ríkisstjórnin hafi látið
ákveðið við ítölsku stjórnina í
Ijós þá von sína, að hún geri ná-
kvæmlega grein fyrir afstöðu
sinni til styrjaldarinnar, og hefir
breska stjórnin óskað eftir svari
hið fyrsta og ekki síðar en fyrir
16. maí.
Það var tilkynt í London í
gær, að sendiherra Bretlands í
Rómaborg, Sir Percy Lorraine
væri á leið þangað. Kom hann
þangað í gærkveldi og eftir kom-
una gerði hann ítölsku stjórn-
inni grein fyrir framannefndum
óskum stjórnar sinnar, en þær
höfðu áður verið bomar fram
af settum sendiherra Breta,
sama daginn sem sendiherra
Bandaríkjanna, Philips, ræddi
við Mussolini. Sumir ítalskir
stjórnmálamenn eru þeirrar
skoðunar að það standi að ein-
hverju leyti í sambandi við efl-
ingu herskipaflota Bandamanna
. í austurhluta Miðjarðarhafs, að
I þessar óskir em fram komnar.
| Það hefir verið leidd athygli
j að því, að þótt fyrirspurnin sé
, borin fram sem að framan
greinir, þ. e. látin í ljós von um,
að. skýringar verði gefnar, þá sé
hér í rauninni um beina spurn-
ingu að ræða, þess efnis, hvort
Ítalía ætli að verða hlutlaus eða
fara í styrjöldina.
ATVINNULEYSI MINKAR .
I BRETLANDI.
Vikuna, sem endaði 15. apríl
s. 1. voru atvinnuleysingjar i
Bretlandi færri en noklcuru sinni
undangengin 20 ár og eru nú
innan við 1 miljón.
Forðuni í Flosaporti
verður sýnd í kvöld. Næsta sýn-
ing verður næstkomandi íimtudag
kl. 8. Af ýmsum ástæðum verður
alls ckki tekið móti pöntunum i
síma, en strax og aðgöngumiðasal-
an hefst, getur fólk verið visst um
að geta fengið alla þá aðgöngumi'ða,
er það óskar eftir.
Hjúkrunarkona
á Landspítalanum
í stállunganu.
STÁLLUNGAÐ
MerkUegt tilboð frá ensk-
um háskélakennara.
Frá því hefir verið skýrt lxér
i blaðinu, að Nuffield lávarð-
ur, hinn heimskunni breski
bifreiðaframleiðandi (Morris)
hefði gefið stállunga hingað til
lands. Hefir einnig hér í blað-
inu birst mgnd af stállunga,
sem amerískur auðkijfingur lif-
ir í. Án þessa tækis getur hann
ekki lifað.
Nú er stállunga það, er Nuf-
field lávarður gaf, komið hing-
að til lands. Það er geymt suð-
ur á Landsspítala, þar sem það
verður framvegis undir umsjá
Ófeigs Ófeigssonar læknis.
Bauð liann blaðamönnum i gær
að skoða undragrip þenna.
Skýrði læknirinn helstu notk-
unarreglur og frá tildrögum
þess að þetta tæki er komið
hingað til lands.
Tækið sjálft er ílöng kista,
ca. 1 m. á hæð, og er rúm eða
hekkur í því, sem sjúklingurinn
liggur á. Höfuð sjúldingsins
stendur út úr kistunni og ligg-
ur þröngur gúmmíhringur að
liálsi lians. Kistan er loftþétt,
en loftinu er dælt í gegnum
slöngu, sem liggur í sivalan
kassa, likastan gasgeymi, en
liann er skilinn frá sjálfri kist-
unni.
Tildrögin til þess, að þetta i
stállunga er hingað lcomið, eru
þau, að hingað kom með
slcemtiferðaskipi í fyrrasumar
enskur háskólakennari frá Ox-
fordháskólanum, R. R. Macin-
tosh að nafni. Iiann er fyrsti
sérfræðingur í deyfingum og
svæfingum, sem kennii- þær
greinar við evrópislcan há-
skóla.
Macintosli prófessor dvaldi
hér aðeins einn dag, og þenna
dag notaði liann til að skoða
Landsspítalann, en Ófeigur
læknir fylgdi lionum og sýndi
honum húsakynni og tæki spit-
alans. Taldi prófessorinn hér
vanta sérfræðinga í deyfingum
og svæfingunr, og þá gerði liann
Ófeigi það höfðinglega hoð, að
senda héðan ungan, efnilegan
lækni til Oxford, til 3ja mán-
aða náms í þessum greinum,
og skykli bæði uppiliald í Eng-
landi, námskostnaður og ferð-
ir háðar leiðir vera með öllu
endurgjaldslaust. Þá bauð
hann Ófeigi og, að gefa hon-
um stállunga það, sem nú er
hingað komið. Prófessor Mac-
intosh úthlutar stállungum
þeim, er Nuffield lávarður gef-
ur sjúkrahúsum í samveldis-
löndum Breta. En þetta stál-
lunga er liingað komið fyrir
þá sök, að prófessorinn taldi
réttlætanlegt að gefa Ófeigi
það, þar sem hann hafði stund-
að nám í hresku samveldis-
landi — Kanada. Auk þess gæti
þetta læknistæki orðið bresk-
um sjómönnum að liði, er liing-
að leituðu. Þótt stállungað væri
gefið Ófeigi lækni, þá er það
nú eign Landsspítalans, þar
sem Ófeigur lagði sérstaklega
til, að honum yrði gefið það.
Það eru fá ár frá þvi hyrj-
að var að nota stállungu. Hafa
þau reynst til marga liluta vel
og óefað bjargað lifi fjölda
manns. Þau eru notuð við
mænuveiki, þegar andardrátt-
arlömun er í aðsigi, því að slík
lömun getur riðið sjúklingnum
að fullu, ef ekki er hægt að
lijálpa lionum til að anda. Ef
maður fellur í sjó og er að
druknun kominn, er andar-
drátturinn oft svo veikur, að
maðurinn kemst ekki af eigin
ramleik yfir það, og þá er gott
að geta gripið til stállungans.
Það er ennfremur notað við
allskonar lamanir, þar sem
andardráttur eða lijartsláttur
er veikur, við lungnasjúkdóma,
andarteppu, æðakölkun og
æðasjúkdóma, og jafnvel við
svæfingu — ef sjúklingur hætt-
ir skyndilega að anda, þá get-
ur stállungað komið i góðar
þarfir.
Dvöl livers sjúklings í stál-
lunganu fer eftir því, hve ill-
kynjaðan sjúkdóm hann geng-
ur með. Við lífgunartilraunir
varir hún ekki nema örfáar
mínútur eða klukkustundir, í
versta tilfelli, en við aðra sjúk-
dóma getur legan i stállunganu
orðið miklu lengri.
Auglýsendum
til hagræðis
verður tekið á móti aug-
lýsingum í blaðið til kl. 9
hvert kvöld til 15. þ. m.
og til kl. 10*4 að morgni
Smáauglýsingar, sem ber-
ast eftir þann tíma verða
að bíða næsta dags. —