Vísir - 15.05.1940, Blaðsíða 1

Rífótjóri:
Kristján Guðíaugsson
Ckrifstofur:
Pélagsprentsrniðjan (3. hæð).
30. ár.
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Augiýsingar 1660
GjaSdkeri 5 Hnur
Afgreiðsla
109. tbl.
Bretar segja að Þjóðverjar ætli að gera tilraun til
þess að brjótast í gegnum varnarvirkin á vestur-
vígstdðvimum nú
hvað sem það
kostar.
Ítórkostlegar lofíái'iísir á f^iigiand ^íii'vofitBidi.
Hollendingar neyddust
til uppgjafap eftip að
náðu
E
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London í morgun.
Iftir uppgjöf Hollenska hersins er iitið svo á í Englandi, að Þjóðverjar muni nú
beita öllum kröftum sínum á vesturvígstöðvunum til þess að brjótast í gegn
bvað sem það kostar — þeir verði að ná skjótum úrslitum. Orustan mikla, sem
iiú er hafin við Meusefljót í Belgíu og Frakklandi og þegar befir staðið i tvo daga, er
að áliti Breta, upphaf hinnár miklu sóknar Þjóðverja.
Mest er barist á svæðinu frá Liége í Belgíu um Namur og Dinant til Sedan i Fraldc-
landi, skamt þar frá sem landamæri Belgíu, furstadæmisins Luxembourg og Frakk-
lands mætast. Borgin Sedan, sem fræg er úr fransk-þýska stríðinu og heimsstyrjöld-
inni, er rétt fyrir framan Maginotvirkin frægu. Frakkar yfirgáfu bæinn, að því er fregn-
ir hermdu í gær, en viðurkenna ekki, að Þjóðverjum hafi tekist að reka fleyg í sjálfar
yíggirðingarnar. Bardagar standa þarna enn yfir í fullum krafti. Þjóðverjar hafa víðar
gert álilaup a Maginotlínuna, en hún nær eftir endilöngum landamærum Frakklands frá
Belgíu til Svisslands, og önnur áhna gengur til vesturs meðfram Belgíu-landamærum.
Þessi virki eru hin ramgerustu, sem nokkuru sinni hafa verið gerð, og hafa Frakkar
falið þau óvinnandi. Víst er, að ekki verður brotist í gegnmn þau, neina með því að
ieggja lmndruð þúsundir mannslifa í sölurnar.
Þj óðverj ar
Moerdij k - brúnni
Styrjöldin milli Ilollands og
■ Þýikaland§ lielfliai* áfram.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
I Belgíu eru einnig ramger virki, en eins og áður hefir
'verið getið hafa Þjóðverjarbrotist i ,Tegn hjá Maastricht.
Eftir fregnuin í gærkveldi að dæma liafa hersveitir
þeirra, sem þar brutust í gegn verið stöðvaðar við Tirle-
mont, um það bil miðja vega milíi Brussel og Liege.
Bandamenn hafa sent ógrynni liðs til Belgíu og einnig
jþar er búist við hinum stórkostlegustu átökum.
Vegna aðstöðu þeirrar, sem Þjóðverjar hafa fengið
með töku Hollands, er búist við, að þeir lief ji nú brátt
stórkostlegar loftárásir á Bretland, og fer fram mikill
viðbúnaður i Bretlandi, til þess að taka á móti loftflotúm
Þjóðverja.
Þjóðverjar fara heldur ekki dult með livað þeir ætla
sér fyrir. í Berlín er bent á það, að Þjóðverjar fái nú
aðstöðu til þess að hafa flugstöðvar í um 300 kílómetra
f jarlægð að eins frá Englandsströndmn. Segir í fregnum
þessum, að lofthernaðurinn sé i þann veginn að hcf jast
í fullum krafti — með árásum stórra flugflota á Eng-
land.
í fregnum frá Frakklandi í
morgun segir, að orustan við
Meuse haldi áfram og tefli Þjóð-
verjar fram ógrynni liðs. Á-
hlaupum Þjóðverja á Maginot-
línuna hefir livarvetna verið
hrundið. Miklir lofthardagar
hafa verið háðir og hafa flug-
menn Bandamanna unnið Þjóð-
verjum mikið tjón, með því að
gera stöðugar árásir á herflutn-
'ingalestir þeirra. Aðstaðan á
vígstöðvunum í Frakklandi er
óbreytt.
í Ardennerhálendinu er enn
barist af kappi og hafa Þjóðverj-
ar þar mikið lið. Ennfremur
reyna Þjóðverjar enn að sælcja
fram fyrir sunnan Liege og í
nánd við Namur, en þar liafa
Bandamenn gert vel liepnaða
gagnái’ás, og urðu Þjóðverjar
fyrir miklu tjóni.
Loftárásir hafa verið gerðar á
Briissel, Namur, Antwerpen og
fleiri bæi í Belgíu.
Styrjöldin
komin á
lokastigifl.
London, 15. maí.
Morgunblöðin i London í
morgun ljuka upp einum
munni um það, að ófriðurinn
hafi nú komist á lokastigið með
innrás Þjóðverja í Niðurlönd.
Er alment talið, að Hitler hafi
nú spilað út sinu síðasla trompi
en jafnframt er því fagnað, að
Churchill hefir nu mvndað ör-
ugga stríðsstjórn, sem muni
liafa hæfileika og dugnað til að
mæta öllum óvæntum árásum,
sem Þjóðverjar kunni að reyna
að gera.
Stjórnmálafréttaritari „Tim-
es“ skrifar í dag forystugrein
um stríðið í Niðurlöndum og
segir m. a.:
„Þrátt fyrir hinar óljósu
fregnir frá Niðurlöndum, er
það augljóst mál, að Hitler og
herráð lians leggja nú aíla orku
sína i sumar-sókn á hendur
Bandamönnum. í stríðsbyrjun
var Hitier vongóður um, að tak-
ast mætti að semja frið við
Vesturveldin. Hann trúði full-
yrðingnm Rihbenlrops um að
Bandamenn væru ekki viðbún-
ir stríði og myndu gripa fyrsta
tækifæri til að semja frið. En
þegar friðarsldlmálum þeim,
sem hann setti fram eftir sigur
sinn í Póllandi, var að makleg-
leikum illa tekið i Bretlandi og
Frakklandi, og eina svar, sem
ann fékk, var það, að almeim-
ingur krafðist öflugri liernaðar-
aðgerða, sá hann, að striðið
varð liann að vinna með stríði.“
Greinarhöfundurinn heldur
áfram og ræðir um þau ráð,
sem Hitler átti að velja á milli.
Styrjöldin við Norðurlönd
kostaði hann enn einar út-
göngudyr. Lcngur var ekki
hægt að sigla um, landhelgi Nor-
egs. Hringuriiín þrengdist og
hafnbann Bandamanna varð æ
tilfinnanlegra með hverjum
degi. Flutningar frá Rússlandi
gengu milclu verr en húist var
við í byrj'un. Rússnesku járn-
brautirnar hafa ekld sömu spor-
vídd og hinar þýsku og pólsku
járnbrautir, svo að skifta varð
um vagna á landamærunum.
Þar að auki lamaði finska styrj-
öldin Rússa og sú viðskifta-
aukning, sem gert var ráð fyrir
í verslunarsamningum Þjóð-
verja og Rússa, tókst ekki,
vegna þess, að Rússar hafa ekki
getað aukið framleiðslu sína til-
svarandi. Hafnbann Banda-
manna tekur til ýmissa vara,
sem Italir hafa skuldbundið sig
til að endurflytja ekld til Þýslja-
Iands, og fá Þjóðverjar þaðan
lítið meir en ítalskar fram-
leiðsluvörur. Dyrnar voru ekki
lengur opnar, nema til Balkan-
landa og Niðurlanda. Ilitler
kaus að lialda opinni leiðinni til
Ralkanlanda og ráðast á Niður-
lönd til þess að komast þar í
návigi við Bandamenn. Hann
hafði ekki bolmagn til að stand-
ast hafnbannið deginum, lengur.
Fréttaritarinn Iieldur áfram:
„í hinni snöggu, óvæntu og
vel undirbúnu árás sinni á Nið-
urlönd, fylgir þýska herstjórn-
in gamalli, þýskrí hernaðar-
venju, og er ekkert betra til
samanburðar en innrásin í
Frh. á 2. síðu.
Eftir að Þjóðverjum tókst að komast yfir Moerdijk-brúna fengu þeir aðstöðu til
þess að slíta samgöngum milli Norður- og Suður-Hollands, og Bandamenn gátu ekki
haldið áfram að senda Hollendingum liðsafla, sem þeim mátti að gagni koma. Bardag-
ar miklir stóðu yfir í Rotterdam í gær og er Þjóðverjar höfðu náð helstu iðnaðarhverf-
unum á sitt vald bilaði vörn Hollendinga. Náðu Þjóðverjar borginni allri. Þeir höfðu
nú náð svo mikilvægum árangri, að segja mátti að þeir hefði alt Holland á valdi sinu.
yafalaust hefði verið kleift að verja aðrar stórborgir Hollands enn um stund, en tu
- þess að forða þeim frá eyðileggingu tók yfirherforingi Hollendinga ákvorðun um að
gefast upp. Hafði hann fengið fult umboð frá Hollandsdrotmngu, til þess að gera það,
sem hann áliti nauðsynlégt og rétt,
Þótt Þjóðverjum sé enn veitt mótspyrna í Zeelandfyíki, er öll
vörn í landinu sjálfu vitanlega þýðingarlítil. Það er leidd athygli
að því í Londpn, að þótt vörn Hollendinga hafi ekki staðið lengiir
en þetta, fimm daga, hafi luín reynst Bandamönnum mjög mikil-
væg. Þjóðverjar hafa orðið að tefla fram miklum her í Hollandi
og meðan Hollendingar vörðust gátu Bandamenn haldið uppi
miklum liðflutningum til Belgíu. Það er harmað mjög hversu
farið hefir fyrir Hollandi, en jafnframt bent á, að styrjöldin
milli Hollands og Þýskalands stendur þar til fullnaðarúrslit eru
fengin í styrjöldinni. Hið mikla pýlenduveídi HoIIendinga, með
hráefni sín og mannafla, veitir Bandamönnum ómetanlegan
stuðning, í þeirri miklu og hörðu baráttu, sem nú stendur fyrir
dyrum. Hollenskir þegnar í Bretaveldi, Frakklandi og nýlendum
HoIIands gefa sig fram í stórhópum sem sjálfboðaíiðar og þeg-
ar er farið að æfa hollenska sjálfboðaliða í Englandi.
Wilhelmina Hollandsdrotning, sem hefir tekið sér aðsetur
í London, hefir ávarpað þjóð sína, hvatt hana til þolgæðis og
bjartsýni í framtíðinni. Hún endaði ávarp sitt með sömu orðum
og nýlendubúarnir, er þeir hétu henni hollustu: Lengi lifi föður-
landið.
í Bretlandi er það talið afar mikilvægt, að Winkelmann, yfir-
herforinginn hollenski, undantók Zeeland-fyíki, svo og hollenska
flotann, í uppgjafartilkynnigu sinni. Bardagar halda enn áfram
i Zeeland, og meðan Þjóðverjar ekki ná fylkinu, er mildll hluti
strandhéraða Hollands enn í höndum Hollendinga, og er það
Bandamönnum mikils virði að þarna er enn varist.
Fregnir frá nýlendum Hollendinga hera með sér, að menn
liafa ekki látið hugfallast þar, þótt Þjöðverjar hafi náð miklum
hlúta Hollands. Hollendingar í nýlendunum gefa sig fram sem
sjálfboðaliðar í þúsundatali.
Blaðakongnrinn breski, Beaverbrook
lávarður fær yfirstjdrn flngvélafrani'
leiðsluonar í sínar bendur.
Þjóöstjópnin í Bretlandi íullskipud,
Þjóðstjórn Churchills er nú fullskipuð. Hefir verið birtur listi
með nöfnum 9 nýrra ráðherra, en 17 voru áður komnir. Mesta
athygli vekur, að Churchill hefir stofnað nýtt ráðuneyti, flug-
vélaframleiðslu-ráðuneyti, og hefir hann sett yfir það blaða-
kónginn Beaverbrook lávarð, eiganda Daily Express í London
og fleiri blaða. Er Beaverbrook heimsfrægur blaðamaður og
hefir hann manna mest, að Churchill undanteknum, barist fyrir
því, að Bretar kæmi sér upp sem öflugustum lofther.
Loftárás!
★
Þegar loftárás er yfir-
vofandi er það tilkynt
með ójöfnu hljóði. Eiga
þá þeir sem eru á ferli á
götunum að fara í loft-
varnabyrgi þau, sem ætl-
uð eru almenningi, en
þeir, sem eru í heimaMs-
um fari ofan í kjallara
húsanna.
Öruggast er að halda
sig við útveggi, en ekki
alveg við glugga. Þegar
hættan er liðin hjá er það
tilkynt með löngu, sam-
feldu hljóði.
Hinir nýju ráðherra eru:
Hugh Dalton (verkl.fi.) við-
skiftaslríðsmálaráðherra.
Ronald Cross siglingamála-
ráðherra.
Robert Hudson landhúnaðar-
ÓEIPÐIR í RÓMABORG.
LÖÆREGLAN TEKUR I
•TAUMANA.
Lögreglan í Rómaborg liefir
séð sig tilneydda að koma i veg
fyrir, að frekari andúð væri lát-
in i Ijós í garð Bandamanna.
Dreifði hún um 10.000 manns í
morgun, sem safnast hafði sam-
an fyrir framan Feneyjahöll.
Voru það aðallega stúdentar, en
undangengin dægur hafa þeir
safnast þar saman iðulega, og
látið í ljós andúð gegn Bretum
og Frökkum, en það var látið af-
skiftalaust, að öðru leyti en þvi,
að lögreglan kom í veg fyrir, að
mannfjöldinn færi til bústaða
sendiherra Breta og Frakka, en
þar eru hermenn stöðugt á verði.
ráðherra.
Caldecote lávarður samveld-
ismálaráðherra.
Sir John Reith samgöngu-
málaráðherra.
Ramsbotham lávarður menta-
málaráðherra.
Ernest Brown ráðherra Skot-
landsmála.
Hankey lávarður, kanslari
Lancashiregreifadæmis.