Vísir - 17.05.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri 1 Ðlaðamenn Sími:
Áuglýsingar 1660
Gjaldkeri S línur
Afgrciðsla J
30.
ar.
Reykjavík, föstudaginn 17. maí 1940.
111. tbl.
FARA BANDARIKIN I STRIÐIÐ?
Alirifameistu blöð Baiidaríkjaniia hvetjandi þes§, að Banda*
ríkin gan^'i í fið með Bandamönnnm. — Krafa Boo§evelt§ um
50.000 flugrvélur ;í ári §önnnn þe§§, að Bandaríkjamenn hafa
vaknað »við vondan dranm«.!------------------------------------
Framhald á orustum í
Belgíu og Frakklandi,
án þess að úrslit séu
fyrirsjáanleg.
Nýr her
komínn til Palestinu
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Roosevelt Bandarík jaforseti ávarpaði fulltrúadeild þjóðþingsins í gær og lagði til,
að veittar yrði i 186 mil jónir dollara til aukinna landvarna. I ræðu sinni lagði
forsetinn áherslu á það, að Bandaríkjunum væri ekki lengur nægt öryggi í
því, að yfir úthöf væri að fara frá Asíu og Evrópu til Bandarík janna. Hernaðartækn-
in er komin á það stig, að viðhorfið hefir breyst. Það verður að taka tillit til nýrrar
hættu, sagði forsetinn og efla öryggi þ jóðarinnar vegna hennar. Mintist hann m. a. á
hinar nýju hemaðaraðferðir, sem nú er farið að beita, þ. e. flytja mikinn her loftleiðis
o. s. frv. Lagði Roosevelt til, að stefnt yrði að því marki, að framleiddar væri 50.000
flugvélar í Bandaríkjunum árlega. Forsetinn lagði eindregið til, að þjóðþingið legði
engar hömlur á útflutning hergagnaflugvéla til annara þjóða. Það væri Bandaríkjun-
um fyrir bestu, að hann héldist.
í breskum og amerískum blöðum eru fregnirnar um
tillögur Roosevelts og ræðu birtar undir stórum fyrir-
sögnum. Mörg þeirra leggja höfuðáherslu á það, að
þörf sé á, að flugvélaframleiðslan aukist svo, að Banda-
ríkin geti framleitt alt að 50.000 flugvélar til eigin þarfa
árlega. En sérfræðingar benda á ,að það verði meiri
vandkvæðum bundið ,að æfa nægilega stóran flugher,
til þess að nota allar þessar flugvélar. Það sé ef til vill
enn meira vandamál. En hvorttveggja verði að leysa.
Bresku blöSin eru þeirrar skoðunar, aS ræða og tillögur Roose-
velts beri þvi vitni, að Bandaríkjamenn hafi „vaknað við vondan
draum“ — þeir hafi vaknað við það, að öryggi það, sem þeir
töldu sig hafa, er ekki lengur fyrir hendi, og styrjaldarhættan
blasi við þeim ekki síður en öðrum þjóðum.
Daily Telegraph segir, að með því að játa þetta hafi Banda-
ríkin viðurkent, að ekki sé framar um Evrópustyrjöld að ræða,
heldur heimsstyrjöld, og að Bandaríkjamenn eigi mikið undir
því, hvemig úrslitin í henni verða. Roosevelt forseti sjái greini-
lega, að það sé ekkert, sem nú stendur í veginum fyrir því, að
Hitler sigri allan heiminn, nema sameiginleg átök Bretaveidis
og Frakkaveidis, og þess vegna vill hann beita áhrifum sínum,
um leið og hann vill efla varnir síns eigin lands, að Bandamenn
fái áfram sem að undanförnu flugvélar og hergögn í Banda-
ríkjunum.
Það er og athyglisvert í mesta máta, að áhrifamestu blöð
Bandaríkjanna eru nú opinskárri en þau hafa nokkuru sinni
verið og ræða þátttöku Bandaríkjanna í styrjöldinni. Sum þeirra
— eins og t. d. New York Herald Tribune, eru þess hvetjandi
að tekið sé til athugunar þegar í stað, hvort ekki væri heppilegra,
að snúast þegar í stað á sveif með Bandamönnum.
ÁKAFIR BARDAGAR UM LOUVAIN.
Frá aðalstöð Breta í Frakklandi berast fregnir um, að herlið
Breta sé víða í fremstu víglínu í Belgíu, og hafi nýjum árásum
á Louvain verið hrundið. — Frakkar tilkynna að barist sé af
sama krafti á Sedanvígstöðvunum og víðar, og hafi Þjóðverjum
hvergi tekist að komast inn í Maginotlínuna.
í fregnum síðdegis í gær og í
rkveldi var getið um mikla
*daga í Frakklandi og Belgíu,
varð helst af þeim fregnum
Sið, að Þjóðverjar hefði víðast
•ið stöðvaðir, en þó væri sum-
ðar um framsókn hjá þeim
ræða, en hæga, en annarstað-
hjá Bandamönnum. Hið mik-
ilvægasta, sem gerst hefir und-
angengin tvö dægur, er án efa,
að meginframsókn Þjóðverja
hefir tafist, því að þótt orust-
urnar geysi áfram í fullum
krafti, er það verjendunum ó-
metanlegur hagur, að fram-
sækjandinn stöðvaðist meðan
verið er að flytja nýtt lið og her-
gögn í varnarlínuna. Orusturn-
ar, sem byrjaðar eru, geta stað-
ið daga, Vikur eða mánuði. Úr-
slitin eru alveg í óvissu. En
menn greinir ekki á um, að þær
eru upptök þeirra átaka, sem
úrslit styrjaldarinnar í Frakk-
landi og Belgíu velta á.
Víglínan í Belgíu er nú frá Al-
bertsskurði í Austur-Belgíu til
Louvain, háskólabæjarins, og
austur fyrir Antwverpen,en suð-
ur á bóginn til Liege, þaðan til
Namur og Dinant (ef til vill
nokkru austar, reynist það rétt,
að Þjóðverjar hafi tekið Din-
ant) og til Sedan í Frakklandi.
Bretar höfðu tilkynt, að þeir
og Belgíumenn hefði stöðvað
framsókn Þjóðverja í Louvain.
Höfðu Þjóðverjar tekið borgina,
en Bretar og Belgíumenn gerðu
þrjú gagnáhlaup og var borgin
um skeið ýmist í höndum
Bandamanna eða Þjóðverja, en
loks náðu Bandamenn henni, og
eftir það hafa Þjóðverjar haldið
uppi skothríð á hana. Louvain
kom mjög við^ sögu í Heims-
styrjöldinni og var skotin í rúst-
ir, en var svo bygð upp aftur
með ærnum tilkostnaði. Fengu
Belgíumenn rausnarlega aðstoð
til þess erlendis frá.
Hermálaráðuneytið breska til-
kynnir, að nýr ástralskur her sé
kominn til Egiptalands og hafi
hann verið sendur til fyrirfram
ákveðinna stöðva í Palestína.
Hersveitunum var ákaflega
vel tekið í Egiptalandi. Það er
eigi kunnugt hversu mikið lið er
um að ræða, en talið er, að um
allöflugan her sé að ræða, og að
hernaðarleg aðstoð Banda-
manna í hinum nálægu Austur-
löndum sé stöðugt að eflast.
FARA ÍTALIR í STRÍÐIÐ?
Um allan heim er þessi spurning borin fram nú. — Mennirnir, sem mest hafa gert til þess
að treysta samvinnu Itala og Þjóðverja, eru von Ribbentrop og Ciano greifi. Sjást þeir hér á
myndinni, sem var tekin er von Ribbentrop kom seinast til Rómaborgar.
ISandiiiiiniii
|>jsirma ad
I^joðwerjum
við Warvík.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Tilkynt hefir verið, að Bainla-
menn þjarmi æ meira að þýska
setuliðinu við Narvik. Hafa
Bandamenn sett lið á land fyrir
norðan Narvík og eru nú í að-
eins 4—5 kílómetra fjarlægð
frá borginni þar. Bandamenn
nota nú skriðdreka með góðum
árangri í báráttunni gegn Þjóð-
verjum. Ennfremur heldur
bresk flotadeild uppi skotliríð á
setuliðsstöðvar Þjóðverja.
Tilraunir Þjóðverja til þess
að flvtja setuliðinu aukinn liðs-
afla og vistir loftleiðis bafa mis-
tekist.
Breskar
herðeildir
settar á land
í Reykjavik
Á 11. tímanum í morgun sást
til óvenjulegra skipaferða úti
fyrir Gróttu, og var auðsætt að
þar voru herskip á ferð, en í
fylgd með þeim voru tvö stór
flutningaskip.
Flutningaskip þessi sigldu
hægt inn á ytri höfnina, en
tundurspillar snérust i kringum
þau, og flugvél sú hin breska,
er hér hefir verið undanfarna
daga sveimaði yfir þeim, og
flaug víðsvegar út yfir Faxaflóa
meðan að þau sigldu inn.
Um hádegisbilið Iagðist ann-
að flutningaskipið úti við Eng-
ey, en hitt lá nokkuð utan við
eyna. Skip þessi munu koma
frá Bretlandi og með þeim her-
sveitir, sem hér eiga að dvelja
meðan á stríðinu stendur.
Liðsflutningar frá borði hóf-
ust upp úr hádeginu, cg voru
flestar vörubifreiðar hér í bæn-
um og margar fólksbifreiðar,
stórar og smáar, leigðar til
flutninga í þágu hersins. —
Ekki er vitað hve fjölment
lið það er, sem hingað
kemur að þessu sinni né hVar
því verður komið fyrir — eða
yfirleitt hvort það dvelst hér í
bænum eða í nágrenni hans,
eða á öðrum stöðum á landinu,
enda munu engar upplýsingar
verða um það gefnar. Hér mun
ADVÖRUN ARKERFI
LOFTVARNANNA
í Revkjavik hefir nú verið
bætt þannig, að liljóðflautur
haí’a verið settar upp víðar i
bænuni, og svo hefir verið
um búið, ef nm yfirvofandi
liættn kynni að verða að
ræða, að auk þess bringja all-
ir símar i bænum i 15 sek-
úndur samfleytt. Símanot-
endur eru jafnframt strang-
lega aðvaraðir um, að taka
ekki upp lieyrnartólið meðan
á slíkri lu-ingingu stendur
eða næstu 10—15 mínútur á
eftir, þar sem slíkt gæti vald-
ið alvarlegum skemdum. —
Sennilega verður þetta síma-
bringingakerfi prófað á
morgun (laugardag) klukk-
an 12.45.
þó vera um allmikið lið að
ræða. —

JAnnað herflutningaskipið á ytri höfninni. — Að líkindum er
f skemtiferðaskipið Franconia annað þeirra. Þessi skip munu hafa
bifreiðar og önnur farartæki meðferðis.