Vísir - 27.05.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Augl/singar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
30. ár.
Reykjavík, mánudaginn 27. maí 1940.
119. tbl.
Calais í höndum ÞjúOverja, að
því er þeir sjálfir tilkynna.
Bandamenn segjast þjarma æ meira að Þjóðverjum
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London í morgun.
Það er nú kunnugí, að Frakkar hafa hert allmjög sóknina
gegn Þjóðverjum í Norður-Frakklandi, og verður hún vafalaust
hert enn meira, þegar búið er að „hreinsa til“ í hernum. Það var
tilkynt í París á laugardagskvöld, að 15 herforingjar í franska
hernum hefði verið leystir frá störfum, og voru sumir þeina
yfirmenn heilla herja (army commanders), en aðrir yfirmenn
herfylkja (divisional commanders). Yngri menn, herdeilda
foringjar, hafa verið skipaðir í þeirra stað. Þá hafa nokkurir
héraðslögreglustjórar í Norður-Frakklandi verið leystir frá
störfum.
Eins og menn muna vék Reynaud forsætisráðherra að því í
ræðu sinni um fyrri helgi, að „ótrúleg mistök“ hefði átt sér stað,
og það er þeirra vegna, að mennirnir, sem ábyrgðina bera, verða
að fara, en Weygand fær nú þá menn í þeirra stað, sem hann
getur treyst.
BARDAGAR VIÐ BOLOGNE
OG CALAIS.
Yfir helgina hefir verið barist
mikið á vígstöðvunum í Norður-
Frakklandi, en fregnum Banda-
manna og Þjóðverja ber ekki
saman. Þjóðverjar tilkynna
framhald á sókn sinni og segjast
liafa tekið Calais, en Banda-
menn liafa aðra sögu að segja.
Þeir láta að vísu lillar upplýs-
ingar í té í opinberum tilkynn-
ingum, en samkvæmt öðrum
heimildum var Calais í höndum
Bandamanna í gær og Boulogne
að öllu eða miklu leyti. Miklir
hardagar liafa átt sér stað í
Boulogne og í nánd við borgina.
Bresk herskip liafa haldið uppi
skotliríð á skriðdrekasveitir
Þjóðverja og stöðvar á strönd-
Inni, þar sein þeir hafa komið
sér fyrir, og það mun að minsta
kosti mega telja víst, að höfnin
í Boulogne sé á valdi Banda-
manna, því að í skjóli flotans
hefir tekist að koma flóttafólki
úr borginni.
Bretar liafa mist einn tundur-
spilli við strendur Frakklands.
Þá segja frönsk blöð, að her
Frakka sæki fram að sunnan-
verðu fná, og liafi Frökkum
tekist að þrengja skarðið sem
Þjóðverjar rufu í varnarlínu
Frakka, og liafi aðstaða Frakka
batnað svo, að vélahersveitum
Þjóðverja, er brotist hafa i gegn,
sé nú hvarvetna hætt við árás-
um.
BELGISKIR RÁÐHERRAR I
LONDON.
Belgiskir ráðherrar konm til
London í fyrradag tit viðræðna
við ríkisstjórn Bretlands. Meðal
]>eirra voru Pierlot forsætisráð-
herra, Spaalc utanríkismálaráð-
lierra o. fl. Þeir hófu viðræður
sinar við Halifax lávarð i gær-
kveldi.
BREYTINGAR Á BRESKU
HERSTJÓRNINNI.
Sú mikilvæga breyting hefir
verið gerð á bresku herstjórn-
Inni, að Sir Edmond Ironside
herforingi, forseti breska her-
foringjaráðsins, hefir verið
settur yfir heimaherinn hreska í
stað Sir Walter Kirks. Er þessi
breyting gerð végna þess liversu
mjög hefir aukist hættan við
innrás í Englandi og verður það
nú hlutverk Sir Edmonds, að
stjórna þeim her, sem er til
varnar heima fyrir. Við starfi
lians í herforingjaráðinu tekur
Sir Jolin Dill herforingi.
AUKIN LOTÁRÁSAHÆTTA.
Þegar alt Holland er nú á valdi
Þjóðvei'ja hafa skilyrði þeirra
til loftárása á Bretland batnað
að miklum mun, þar sem flug-
vélar þeirra eiga miklu styttri
leið að fara til árása, og óttast
Bretar nú, að Þjóðverjar geri
tilraunir til þess að flytja lið
loftleiðis til Bretlands og hefir
þvi verið gripið til víðtækra var-
úðarráðstafana. Sérstakar varn-
arsveitir gegn fallhlífahermönn-
um er verið að stofna um land
alt.
Brottflutningur barna úr
austurhéruðum landsins er liaf-
inn til Wales og vesturhérað-
anna.
í seinustu tilkynningum Breta
er því haldið fram, að vörn
Bandamanna sé hvarvetna mjög
harðnandi, og í fregnum frá
Paris segir, að Bandamenn séu
stöðugt að leggja meiri kraft i
gagnsóknir sínar.
Stöðugir bardagar standa yfir i
Norður-Frakklandi og heyrast
skotdrunurnar livarvetna á suð-
urströnd Englands.
í opinberum tilkynninguin er
enn fylgt vandlega þei’rri reglu,
að láta eltki neinar upplýsingar
í té, sem óvinunum megi að
gagui koma.
Landvarnir itanda-
ríkjanna öflng:rl en
nokknrn siisni á frið-
éll‘t IIRIIIIII.
Þær verða enn treystar að miklum
mun, segir Roosevelt í útvarpsræðu,
Einkaskejdi frá United Press. London í morgun.
Fregnir frá Washington herma, að Roosevelt Bandaríkjafor-
seti hafi í útvarps-kveldrabbi sínu í gærkveldi sagt Bandaríkja-
þjóðinni, að hann væri staðráðinn í að vinna stöðugt og rólega
að því, að byggja upp landvamir Bandaríkjanna, lýðræðinu til
vemdar gegn hverskonar ofbeldi og ágengni.
Roosevelt livatti Bandaríkja-
þjóðina til þess að vera rólega
og taka ekki undir óp þeirra,
sem æptu um að voði væri á
ferðum, heldur bæri mönnum
að taka með festu og öryggi
hverju sem að liöndum bæri en
vera reiðubúnir, ef liættuna
hæri að garði.
Bandaríkin hafa ekki, sagði
forsetinn, svikið lýðræðishug-
sjónirnar, sem stjórnsldpulag
vort, menning og velferð hygg-
ist á, lieldur höldum vér vörð
um þær, og það verður styrkur
vor í baróttunni gegn ofbeldinu.
Bandaríkjastjórn hefir varið
geipilegum fjárhæðum til land-
varnanna, sagði hann ennfrem-
ur, enda er svo komið að her og
flugher Bandaríkjanna hefir
aldrei verið eins vel æfður og
vel búinn vopnum, á friðartím-
um, og sama má segja um flot-
ann. Takmark vort er, að friðar-
tímastyrkleiki hers og flota
verði meiri en dæmi eru til í
heiminum.
Mannafli sjóliðsins hefir verið
aukinn úr 79.00 í 115.000 órin
1933 til 1940. Flotanmn liafa
liæst 215 lierskip, að meðtöldum
þeim, sem nú eru í smíðum, og
flotinn ræður nú yfir samtats
2892 flugvélum. Hefir Banda-
ríkjaflotinn aldrei verið öflugri
en nú.
Taldi forsetinn jafnvel, að
flotinn stæði betur að vigi til
ánása nú en í heimsstyrjöldinni.
Fei* hún í heimsókn?
JUNKERS-FLUGVÉL þessi, sem er af stærstu sprengjuflugvélagerð Þjóðverja, er nefnd eftir
Hindenburg ganila, sigurvegaranum frá Tannenberg. Flugvélar af }>essari gerð voru notaðar við
töku Danmerkur og Noregs. Nú óttasl Bretar mjög heimsókn jiessara flugvéla og að þær „verpi“
sprengjum og liermönnum með alvæpni yfir landsbygðina.
Frá hæstarétti
ni o 11
fallaægjandi, þ6tt eplendur gjald-
eypir sé ekki fyrir liendi.
maður Aug. Töpfer vildi ekki á
þetta fallast og liöfðaði framan-
greint mál til greiðslu uppliæð-
arinnar í virkri mynt og máls-
I dag var í hæstarétti kveðinn
upp dórnur í málinu Kristján
Jónsson f. h. Kiddabúðar gegn
M. Thorlacius f. h. August Töp-
fer & Co.
Málavextir eru þeir, að þann
30. september f. á. féll í gjald-
daga víxill samþyktur af Krist-
jáni Jónssyni f. li. Kiddabúðar,
en útgefinn af Aug. Töpfer A
Co. Yar uppliæð víxilsins effec-
tiv £6—18—9. A gjatddaga
bauð samþykkjandi fram
greiðslu í íslenskum krónum,
svo og við afsagnargerð, er
fram fór 3. okt f. á., en þeirri
greiðslu var liafnað. Taldi sam-
þykkjandi það töglegt greiðslu-
tilboð af sinni hálfu, enda hefði
hann gert allar löglegar ráðstaf-
anir með útvegun gjaldeyris og
innflutningsleysfis, sem af hon-
um yrði krafist, og beri hann
ekkí sök á því, þó bgnkinn liafi
ekki getað yfirfært uppliæð vix-
ilsins. Taldi hárirr að orðið eff-
ecliv á vixlinum gæti ekki hafl
þá þýðingu að liann væri
skyldur til að greiða uppliæð-
ina í erl. gjaldeyri, þar sem
bankar hér liefðu að landslög-
um einir umráð yfir öllum erl.
gjaldeyri. Mótmælti liann sömu-
leiðis greiðslu málskostnaðar
og afsagnarkostnaðar, með þvi
að slíkur köstnaður hefði verið
óþarfur í þessu tilfelli. Umboðs-
Fjölda
handtökur
Eíre.
l>e Valcra lieldur ræðu.
Einkaskeyti frá United Press. London í morgun.
Frá Dublin er símað, að lögreglan hafi gert húsrannsóknir á
mörgum stöðum, og voru fjölda margir menn úr „írska lýð-
veldishemum“ handteknir. Handtökumar fara fram með það
fyrir augum, að uppræta starfsemi njósnara og annara, sem
reka þjóðhættulega starfsemi.
De Valera flutti ræðu í Alway
í gær og hvatti unga menn til
þess að gefa sig fram til þess að
vinna sem sjálfboðaliða i þágu
stjórnarinnar. Kvað De Valera
uauðsynlegt, að stofnaðar væri
sveitir ættjarðarvina um land
alt, sem ynni gegn njósnurum og
ættjarðarsvikurum, og gæfi yf-
irvöldunum jafnliarðan upplýs-
ingar um njósnir og aðra þjóð-
liættulega starfsemi.
kostnaðar og afsagnarkostnað-
ar.
Héraðsdómarinn leit svo á.
að Kiddabúð tiefði tiorið að
greiða víxilinn með þeirri mynt,
er hann hljóðaði á og hefði þvi
greiðslutilboð i íslenskum lcrón- j
um ekki verið fullnægjandi. i
Hæstiréttur tiratt þessari nið-
urstöðu og segir svo í forsend- i
unt hæstaréttardómsins:
„Hér fyrir dómi liefir það
komið frani, að hið stefnda I
firina tiafði verslunarumboðs-
mann hér í Reykjavík, er milli- !
göngu átti um þau skifti máls-
aðilja, sem skutd áfrýjanda er
af risin. Umboðsmanni þessum
lilaut að vera það jafn kunnugt
og áfrýjanda sjálfum, að áfrýj-
andi hafði ekki á valdi sínu
samkvæmt gildandi gjaldeyris-
löguni að fullnægja loforði um
greiðslu í erlendri mynt eftir
efni þess. Kom það og fram á
gjalddaga vixilsins, að áfrýj-
anda var það ómögulegt.
Stefndi átti þvi ekki að liafna
tilboði áfrýjanda á gjalddaga
um greiðslu i islenskri mynt,
sem ómótmælt er, að hann hafi
bæði viljað og getað staðið við.
Af þessum sökum þykir ekki
unt að dæma áfrýjanda til að
inna greiðsluna af liendi i virk-
um sterlingspundum. Hinsveg-
ar þykir mega fallast á vara-
kröfu stefnda hér fyrir dómi,
sem er í samrænii við kröfu á-
frýjanda, um greiðslu víxilfjár-
liæðarinnar i islenskri mynt
eftir því gengi, sem sterlings-
pund hafði hér þann 30. sept-
embei- 1939. Þá ber áfrýjanda
og að greiða vexti af þeirri fjár-
liæð eins og krafist er og %%
upphæðarinnar í þóknun, svo
og afsagnarkostnaðinn, kr. 9,85
þar eð afsögnin var réttmæt
eins og á stóð.
Eftir atvikum þykir rétt, að
málskostnaður fyrir báðum
dómum falli niður.“
Hrm. Ólafur Þorgrímsson
flutti málið af hálfu Kiddabúð-
ar, en hrm. Einar B. Guð-
mundsson af hálfu Aug. Töpfer
& Co.
Kappreiðarnar.
Aðsókn betri en
búist var við.
VEÐUR var hið óhagstæðasta
í gær fyrir kappreiðar. Vegna
rigninganna var stökkbrautin
þung og sleip, svo að tímar
hlaupagarpanna voru með lak-
asta móti, en eins og kunnugt
er, þarf vissan lágmarkstíma
til þess að öðlast rétt til verð-
launa.
Áhorfendur úrðu fleiri, en
húist liafði verið við. Hestavin-
ir þessa bæjar láta það auðsjá-
anlega ekki aftra sér frá að sjá
kappreiðarnar, þótt þeir eigi á
liættu að blotna dálítið.
Á 250 m. skeiði "varð Faxi
hlutskarpástiir, en mestur
spenningur var úríi, 350 m.
stökkið. Þar voi'U Drotning
Þorgeirs í Varmadal og Geysir,
happdrættisgæðingur Fáks,
skæðastir keppinautar. Drotn-
ing á metið á vegalengdinni, en
Geysir vann fern fyrstu verð-,
laun í fyrra.
Leikar fóru svo, að Drotning
varð fljótari.
Þolhlaupið — 2 km. — fór
ekki fram vegna ónógrar þátt-
I töku. Til þess að það lilaup fari
I fram, verða átta liestar að taka
! þátt í því.
Knattspyrnumót Norðurlands
K.A.: Þór 4:1.
Einkaskeyti til Vísis.
Akureyri í morgun.
Knattspyrnumót Norðlend-
ingafjórðungs fyrir Meistara-
flokk liófst hér i gær og keptu
Akureyrarféíögin Þór og Knatt-
spyrnufélag Akureyrai’.
Leikar fóru svo, að K. A. bar
sigur úr býtum, setti 4 mörk,
en Þór 1.
Job.
f
inn til ReykjaÉur.
Um kl. 3 sást hér úr bænum
til ferða 10 skipa og voru þetta
tveir liópar, 5 skip i lióp, tvö
skipin í seinni flotanum voi'U
mjög stór og er talið að liér sé
um lierflutninga að ræða.