Vísir - 31.05.1940, Blaðsíða 1
Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Féfagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Ritstjóri
Ðlaðamenn Slmi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
123. tbl.
Her Prioux ruddi sér braut til Dun-
kerque eftir ægilega skriðdrekaorustu
Ilerskip og: herflutningaiikip Breta m^nda »krii« yfir Ermar§nnd
Liðfliitiiiiig’ai* í stórnm §tíl — Ogurlegar þláiiingar hermanna
Læknar framkvæma sknrðaðgrerðir á bloði §tokknnm
þilförum flutningraskipanua
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London í morgun.
Einn af æðstu starfsmönnum frönsku hermálastjórnarinnar í París hefir tilkynt,
að þrátt fyrir það, að Þjóðverjar hafi lagt „gildru“ fyrir Prioux annan herfor-
ingja Frakka í Norður-Flandern, til þess að innikróa her hans, en hann stjórn-
ar tveimur herfylkjum, og hafi teflt fram miklu liði í því skyni hafi her hans tekist eftir
ógurlega skriðdreka-orustu, að ryðja sér braut alla leið til Dunkuerque og hersveitir
Breta á næstu grösum stefni í áttina til Dunkuerque, á eftir hersveitum Prioux. Er það
talið stórkostlegt hernaðarlegt afrek, sem her Prioux hefir þarna unnið, við eins erfið
skilyrði og hægt er að gera sér í hugarlund. Eftir öllum fregnum að dæma var her þessi
í þann veginn að vera innikróaður, eða jafnvel verið það, því að Þjóðverjar voru búnir
að tilkynna, að þeir hefði handtekið Prioux og mikinn f jölda fanga. Hersveitir hans hafa
haldið uppi frækilegri baráttu undanfarna daga til hlífðar hersveitum Bandamanna á
undanhaldi þeirra til Dunkuerque.
í fregnum frá London eru ægilegar lýsingar á herflutningum þeim, sem nú eiga sér
staðfrá Dunkuerque til Bretlands. A sundinu er svo mikill f jöldi herskipa og herflutn-
ingaskipa, spíalaskipa o. s. frv., að það liggur við, að segja megi að skipin myndi nærri
samfelda brú yfir sundið. Jafnvel flekar eru notaðir til þess að flytja hermennina yfir
sundið. Yfir þessum flota sveima þýskar sprengju og árásarflugvélar, til þess að varpa
sprengjum á skipin, en flugsveitir Bandamanna halda uppi stöðugum árásum á þýsku
flugvélamar.
Breskir hermenn í þúsundatali hafa verið settir á
land á klukkustund hverri í höfnum á suðurströnd Eng-
lands, undangengin dægur. Hermenn þessir hafa staðið
i sífeldum bardögum undangenginn hálfan mánuð.
Hermönnum þeim, sem settir voru á land í gærkvöldi er
lýst þannig, að þeir hafi verið úttaugaðir, horaðir, kinn-
fiskasognir — meginþorri þeirra hefir ekki notið svefns
svo mörgum dægrum skiftir. Marga varð að bera af
skipsfjöl. Endalaus straumur járnbrautarlesta flutti
þessa sárþjáðu menn norður á bóginn, meðan það sem
eftir eraf her Bandamannaí Flandern herst af hinu sama
ofurkappi og fyrr, á slóðum þar sem liver blettur er at-
aður blóði.
Mikill mannfjöldi hafði safnast saman á hafnargörðunum, er
hermennimir, með sárabindi um höfuð margir. og blóðiblettuð
klæði, gengu éða voru studdir niður stigana af skipsf jöl.
Á herskipum og spítalaskipum þeim, sem fara milli Dunkerque
og Bretlands, er hver blettur notaður. Á þilförum skipanna
liggja raðir af sjúkrabörum og læknamir hafa unnið hið mesta
þrekvirki, er þeir hafa framkvæmt hinar erfiðustu lænkisað-
gerðir á þilfari, meðan þýskar flugvélar sveimuðu yfir skipun-
um til þess að varpa á þau sprengjum og stundum komust svo
langt, að skotíð var af vélbyssum á skipin. Erfiðar læknisaðgerð-
ir vom einnig framkvæmdar á hafnarbökkunum, er búið var að
flytja hina særðu menn á land.
Menn, sem standa hermálastjóminni nærri, full-
yrða, að mannmargir flokkar úr breska hernum í
Norður-Flandern komist undan á klukkustundu
hverri. Hafa því glæðst mjög vonir manna um, að ó-
sigursins í Norður-FIandern verði ávalt getið seni
hins mesta hernaðarlegs afreks í hemaðarsögunni.
Það verður enn ekkert um sagt hversu mikill hluti breska
herisns hefir þegar komist undan, en eftir öllum líkum að dæma
hefir miklu meira af hernum komist undan, en búist var við, eftir
að Churchill hafði tilkynt neðri málstofunni, að þingmenn skyldu
búast við hinum erfiðustu og þungbærustu tíðindum.
Samkvæmt fregnum þeim,
sem bárust í gær, héldu Bretav
og Frakkar áfram undanlialdi
sínu, skipulega og með góðri
reglu, og létu engan hlett har-
dagalaust af hendi við óvinina.
Er vörn hersins lofuð hvar-
vetna. Herflutningunum frá
Dunkirque var haldið áfram,
þrátt fyrir ákafar loftárásir. í
gærkveldi var hirt tilkynning í
London til þess að hera til haka
fregnir frá Þjóðverjum um ægi-
legt skipatjón, sem Bandamenn
hefði orðið fyrir við þessa flutn-
inga. í tilkynningunni segir, að
að sjálfsögðu sé ekki liægt að
„framkvæma slika flulninga án
þess tjón verði“, og hefði þrem-
um breskum tundurspillum ver-
ið sökt og sjö litlum hjálpar-
skipum. Ennfrmur flutninga-
skipi, „Ahoukir“, 689 smálestir
að stærð. Tundurspillarnir liétu
„Grafter“, „Wakefield“ og
„Grenade“. Á tundurspillunum
voru samtals tæplega 450 menn.
Bretar Iiafa mi mist samtals 17
tundurspilla af 179, sem þeir
áttu í byrjun styrjaldarinnar,
en þeir eiga marga í smíðum,
og ef til vill liafa sumir verið
fullgerðir, án þess það hafi ver-
ið tilkynt. Upplýsingar um
manntjón, er framnefndum
slcipum var sökt, hafa enn ekki
verið Iátnar í té.
í fregn, sem hirt var í Lond-
on í gær, segir, að Þjóðverjar
hafi mist 40 af liverjum 100
skriðdrekum, sem þeir hafa
notað í sókninni á vesturvíg-
stöðvunum, og sé þetta ægilegí
tjón, þar sem vitað sé, að Þjóð-
verjar hafi teflt þarna fram
nærri öllum vélahersveitum
sínum, í von um skjótan sigur.
Um manntjón liggja vitanlega
engar upplýsingar fyrir hendi,
en sagl er, að í Austurríki liafi
menn miklar áhyggjur af því,
hversu mikið maiintjón sé í liði
Austurríkismanna, sem sent
hefir verið til vígvallanna, og í
Austurríki eru öll sjúkrahús,
skólar og opinberar byggingar
sögð full af særðum hermönn-
um. Þá er því haldið fram í
London, að Þjóðverjar hafi
mist um 2000 flugvélar síðan er
innrásin hófst í Holland og
Belgíu.
Auknar varúðarráðstafanir
í Bretlandi.
Breski innanríkisráðherrann
liefir boðað auknar öryggisráð-
stafanir. M. a. hefir hann fengið
heimild til þess að banna út-
komu blaða, sem flytja greinar
þjóðhættulegs efnis, og er heim-
ilt að gera upptælc áhöld prent-
smiðja, sem prenta hlöð og
hæklinga sliks efnis.
Varnarliðið gegn fallhlífar-
hermönnum hefir fengið fyrir-
skipanir um að vera við öllu
húið, og verður ekki annað séð,
en að Bretar óttist stórfelda til-
raun Þjóðverja lil þess að senda
her loftleiðis til Bretlands. En
Bretar eru vongóðir um, að þeir
geti komið í veg fyrir að slíkar
tilraunir nái tilgangi sínum. Til
þess að gera fallhlífarliermönn-
um erfiðara fyrir, hafa öll ein-
kenni á vegum, sem gefa til
kynna liversu langt sé til næstu
horga o. s. frv„ verið tekin ,
burtu.
I tilkynningu, sem birt var í
London í gær, segir að hresk
lierskip hafi skotið á þýskt lið,
sem hafðist við skamt frá Nor-
vik. Áður hafði verið tilkynt
nánara um töku Narvikur.
Borgin var tekin eftir 36 klst.
harða bardaga. Franskur her-
foringi stjórnaði sókninni á
landi, og hafði hann frönskum,
pólskum og norskum hersveit-
um fram að skipa. Norðmenn
tilkynna, að }>eir hafi horið hita
og þunga dagsins í orustunum.
Bresk herskip aðstoðuðu við
töku borgarinnar og breskar á-
árásarflugvélar. Eldur er enn
víða i Narvik eftir orustumar.
Bandamenn gera sér nú von-
ir um, að geta treyst svo aðstöðu
sina í Narvik, að unt verði að
gera við járnbrautina i sumar,
svo að málmgrjótsflutningar til
Narvikur geti hafist. Ennfrem-
ur ætla þeir að liafa flotastöð
i Narvik og segja Bretar, að
með því að liafa flotastöð þar
— og með tilliti til þeirrar að-
stöðu, sem þeir liafa nú á Is-
landi — standi þeir betur að
vígi en áður til þess að ráða yfir
Norður-Atlantshafi.
Narvik á að verða miðstöð
frekari liernaðaraðgerða gegn
Þjóðverjum í Noregi. Hinsveg-
ar hendir margt til, að Þjóð-
verjar hafi í huga fyrirætlanir
til þess að Bandamenn hafi ekki
þau not af Narvik, sem þeir
gera sér vonir um, og er einkan-
lega húist við frekari loftárás-
um á borgina. Bandamenn segj-
ast þó liafa komið sér svo vel
I fyrir í Narvik, að þeir geti „tek-
ið á móti“ Þjóðverjum, hvort
sem þeir komi loftleiðis eða aðr-
ar leiðir.
lalbaríttiR uerö-
nr nm yMðin i
sji, seoit iioies.
London í morgun.
„Tímes“ birtir í dag grein um
þýðingu flotans í styrjöldinni.
Byrjar greinin á hinum lofsam-
legustu ummælum um frammi-
stöðu breska landhersins i
Frakklandi, og er það tekið
fram, að með hverjum deginum
verði það ljósara, að barátta hins
breska og franska hers á hinu
innikróaða svæði á norðvestur-
strönd Frakklands sé einliver
lietjulegasta viðureign, sem
liernaðarsagan kann frá að
greina.
„Því ber samt ekki að gleyma,“
segir í greininni, „að aðal-bar-
áttan í þessari styrjöld verður
um yfirráðin á sjó, og sannar
það ekkert betur en hin örvænt-
ingafulla framsókn óvinanna
til Ermarsundshafnanna. Þjóð-
Enn barist
við Narvik.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Frá Bardö í Noregi er símað,
að Fleischer herforingi, yfir-
maður sjötta herfylkis Norð-
manna, ásamt hinum franska
herforingja, sem stjórnaði
sókninni, er Narvik var tekin,
og aðstoðarherforingjar beggja,
hafi farið inn í Narvík í gær,
eftir töku borgarinnar, og rætt
um frekari hernaðaraðgerðir
þar og í grend.
Það er nú tilkynt, að minní
skemdir hafi orðið á Narvík en
í upphafi var búist við. Þrátt
fyrir tveggja mánaða bardaga
séu flest hús í borginni óskemd.
Manntjón hefir og orðið furðu-
lega lítið.
verjum er það fyllilega ljóst, að
aðal-þröskuldurinn í vegi þeirra
að heimsyfirráðum, er hið mikla
flotavald Bandamanna, einkum
breski flotinn. Þýðing flotans er
nú meiri en nokkuru sinni áður.
Hinar nýju hersveitir, vélaher-
sveitir og lofther, geta ekki flutt
með sér neinar nauðsynjar, svo
nokkuru nemi, lieldur verða að
f:á þær sendar frá stöðvum, sem
eru langt í burtu. Ekkert, sem
komið hefir í ljós í j>essu striði,
hendir til þess, að loftlier,
hversu öflugur sem liann er,
geti grandað sterkum flota.
Þvert á móti sýnir reynslan í |
Noregi, að þrótt fyrir öfluga
mótstöðu hins volduga flug- J
flota Þjóðverja, gat hreski flot- '
inn framkvæmt fyrirskipanir j
þær, sem hann hafði, án þess að {
bíða nokkurt verulegt tjón. Það
er eftirtektarvert í j>essu sam-
bandi, að það litla tjón, sem
breski flotinn varð fyrir í þeirri
viðureign, var næstum alt af
völdum þýska flotans en eltki
lofthersins.“
Greininni lýkur með því, að
taldar eru upp allar varnir Bret- j
lands gegn innrás: öflugur floti, ;
vel æfður loftlier, öruggar loft-
varnir og rósemi meðal almenn-
ings. „Að öllu þessu athuguðu
verður það ljóst, að Bandamenn
liljóta að hera lokasigur úr být-
um, hvernig sem viðureignirnar
í Norður-Frakklandi annars
fara.“
Fullkomnustu vopn
fypip bpeska herinn.
„Daily Express“ ritar, eins og !
mörg fleiri blöð, um nauðsynina
á aukinni hergagnaframleiðslu:
Breslti landherinn í Frakk-
landi hefir nú um skeið barist
við hin erfiðustu skilyrði á þann
liátt, að hver einasti hreskur
j>egn hefir fylst stolti vegna
hans. Þessir hraustu menn horf-
ast dag eftir dag í augu við ó-
vígan árásarher, búinn full-
Þrír ræðismenn.
JAMES K. PENEFIELD,
ræðismaður Bandaríkjanna
í Godthaab á Grænlandi.
BERTEL E. KUNIHOLM,
ræðismaður Bandaríkjanna hér.
GEORG L. WEST,
yngri, vararæðismaður Banda-
ríkjanna í Grænlandi.
Ksiast lÉiioar
lela iðr lisrðsr Ilorei?
Eftirfarandi tilkynning hefir
Vísi borist frá ríkisstjórninni:
Samkvæmt upplýsingum, er
ríkisstjórnin hefir fengið ný-
lega, eru nú möguleikar fyrir
því, að Islendingar á Norður-
löndum geti komist til hafnar í
Norður-Noregi, og síðan heim
til íslands, ef unt verður að út-
vega farkost til þess að flytja
þá hingað. Er ríkisstjórnin nú
að vinna að lausn þessa máls.
komnustu nýtísku drápstækj-
um. Hreysti þeirra er svo mikil,
að Hitler hefir orðið að senda
miljónaher á hendur j>eim. Nú
lá almenningur í Bretlandi að
sýna sig verðugan slíkra her-
sveita. Það er með stolti sem vér
lesum fregnirnar frá Flandern,
en það er slcömm fyrir oss, að
þessi her skyldi vera sendur út
í stríðið án j>eirra bestu vopna,
sem ósérhlífin vinnubrögð
heima fyrir hefðu getað lagt
þeim til.“