Vísir - 04.06.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Féiagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 4. júní 1940.
Ritstjóri
Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
126. tbl.
EIRE BYST VIÐINNRAS A HVERRISTUNDU
Fligvöllum lokað
Herinn aukinn.
200 I.R.A.-menn handteknir.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London í morgun.
Það vitnaðist ekki fyrri en síðla dags í gær að 200 meðlimir I. R. A. — írska lýð-
veldishersins — höf ðu verið handteknir í gærmorgun. Eru þessar handtökur
í sambandi við samsæris- og byltingaráformin, sem upp komust í lok síðasta
mánaðar. Var þá handtekinn einn foringi I. R. A. og fundust á honum leyniskjöl, þar
@em I. R. A. mönnum var fyrirskipað að gegna „trúarskyldum“ sínum 8.—24. maí og
hafa öll vopnabúr tilbúin. Var þá gripið til víðtækra varúðarráðstafana.
I býtið í gærmorgun hófst lögreglan um alt Eire handa
og handtók alla menn, sem grunaðir voru um að standa
í sambandi við erlend ríki, sem myndu telja sig hafa
hagnað af því að ná völdum í landinu. Voru alls 200
menn handteknir um alt landið.
Þá var og tilkynt í gær að ríkisstjórn Eire hefði á-
kveðið að auka her lýðveldisins um 12 þúsund menn.
í»eir, sem kallaðir eru í herinn eru gamlir hermenn, sem
fyltu flokk De Valeras áður fyrr og svo sveit sú sem
fór til Spánar og tók þátt í borgarastyrjöldinni,
Sandpokum hefir verið hlaðið við glugga aílra opin-
berra bygginga og járnbrautarstöðva, en auk þess er
þar hermannavörður. Flugvöllurinn við Dublin, Phön-
ix Park og flugvöllurinn, sem Bretar notuðu í síðustu
styrjöld, í Gormanstown, hafa verið gerðir ónothæfir.
Er þetta gert með því að hindrunum hefir verið hlað-
ið um vellina þvera og endilanga, svo að þar er ekki leng-
ur hægt að lenda flugvélum.
Ráðstafanir þessar eru allar gerðar vegna þess, að
ríkisstjórnin óttast innrás af hálfu erlends ríkis, og býst
þá við að notuð verði nýjasta aðferðin — þ. e. herflutn-
ingar með stórum herflutningaflugvélum. Hvergi er
þess þó getið í tilkynningum stjórnarinnar, frá hvaða
þjóð hún telur hættuna stafa, en alment er álitið að hér
sé átt við Þjóðverja, sem nú hafa mjög bætt aðstöðu
sína með sigrum sínum í Niðurlöndum og Norður-
Frakklandi.
loítðríi á Paris i
fyrsti i yiiriiÉÉ
styrjöld.
hann var staddur í og stað-
næmdist í nálægð hans, en kúl-
an sprakk ekki. Sat liann að
snæðingi með flugmálaráðherra
Frakklands o. f 1., þegar þetta
vildi til.
Mikið mann- og eignatjón.
Eiiikaskeyti frá United Press.
London í morgun.
1 gær síðdegis bárust fregn-
'ir um, að gerð hefði verið lofl-
árás á Paris — hin fyrsta i yfir-
standandi styrjöld. Fregnirnar
voru óljósar í fyrstu, en sjá
mátti þegar af fyrstu fregnum,
að um stórkostlega loftárás
mimdi liafa verið að ræða.
Skothríðin ur loftvarnabyssun-
um var svo aköf, að önnur eins
skothríð úr loftvarnabyssum
hafði ekki heyrst í Paris. Flug-
vélamar sem tóku þátt í lofí-
árásinrii, voru um 200.
Þær komu í „bylgjum“ inn yfir
úthverfi borgarinnar. Höfuð-
markmiðið virðist hafa verið að
valda tjóni á hemaðarstöðum
og er það viðurkent í frönskum
tilkynningum, en tjónið varð
mest í úthverfunum, m.a. komu
sprengjur riiður á mörg íbúðar-
hús og 6 skólahús. Talið var
seint í gærkveldi, að um, 150
inanns hafi særst og 49 beðið
bana. Sennilega eru tölur þessar
of lágar.
Nokkrar sprengikúlur komu
niður inni í borginni sjálfri og
munaði minstu, að sendiherra
Bandarikjanna, M,r. Bullitt,
færist, því að éin þeirra kom
niður um þakið á liúsinu, sem
Þjóðverjap herða
sóknina á næst-
unni.
Þýska herstjórnin mun leggja
megináherslu á, að hindra
Bandamenn í að koma sér upp
öflugum varnarstöðvum á víg-
völlunum.
Þykir alt benda til að Þjóð-
verjar herði sóknina til muna
á næstunni, bæði með tilliti tíl
þessa, sem, að ofan er sagt, og
meðfram vegna þess, að Frakk-
ar verða að hafa öflugt lið til
varnar á suðurlandamærunum,
ef Ítalía fer í stríðið.
Auk þessa hefir hernaðarað-
staða Þjóðverja batnað, eftir að
þeir liafa náð allri eða mestallri
strandlengjunni meðfram Norð-
ursjónum og Ermarsundi á sitt
vald.
Bresku flugvél-
arnar betri en
þær þýsku.
United Press hefir átt viðtal
við Deserverski majór, flug-
mann og flugvélaverkfræðing.
Lætur hann svo um mælt, að
hresku orustuflugvélarnar séti
Þriggja klukku-
stunda loftárás
á Le Havre.
Einkaskeyti frá United Press,
London í dag.
Fregn barst til London
nokkuru fyrir liádegi i dag
þess efnis, að þýskar flugvél-
ar hafi gert loftúrás á liafnar-
borgina Le Havre. Það er
kunnugt, að mikið tjón varð
á húsum i loftárásinni og
það er ætlað, að mikið mann-
tjón hafi orðið, en nánari
fregnir yanta um það. Loft-
árásin stóð yfir í þrjár
klukkustundir og var byrjað
að leita í rústunum, til þess
að bjarga særðum mönnum.
yfirleitt hetri en þær þýsku,
einkum „Spitfire“-flugvélarnar,
sem séu miklu betri en nokkr-
ar af þeim vélum, sem Þjóð-
verjar hafi látið smíða í stór-
um stíl. „Ef Þjóðverjar reyna
að ráðast inn í England“, segir
liann að lokum, „þá fá Englend-
ingar tækifæri til að sýna, hvað
þeir geta í lofthernaði. Geti þeir
komið við hinum mikla flug-
her, sem verið er að ljúka við
að æfa í Kanada, þá er ekki
mikill vafi á, hvorum hetur
veitir.“
JLiðfliitiiingariiir
frá Dnn(|iier(|ue.
I gærkveldi var hirt i Lond-
on skýrsla flotamálaráðuneyt-
isins um herflutningana. Segir
í skýrslunni, að slikir herflutn-
ingar séu eins dæmi i liernað-
arsögunni. Alls voru notuð 665
flutningskip, stór og smá, við
að koma hermönnunum til
Bretlands. Það er ekki tekið
fram í tilkynningunni, hversu
margir hermenn hafi verið
fluttir yfir, en gefið í skyn, að
það muni vekja mikla undrun,
hve margir voru fluttir, er unt
verði að skýra frá því. Er litið
svo á, að af hernaðarlegum á-
stæðum sé óheppilegt að skýra
frá þessu að svo stöddu.
1 tilkynningunni er tekið
fram, að auk fyrrnefndra skipa
hafi fjökla mörg frönsk flutn-
niga- og lierskip aðstoðað.
Breski flotinn liefir stíflað
innsiglinguna til Zeebrugge,
með þvi að sökkva þar þar til
gerðum „skipum“ úr stein-
steypu. Þetta var líka gert í sein-
uslu styrjöld, til þess að koma
í veg fyrir að Þjóðverjar gæti
notað höfnina fyrir kafbáta-
miðstöð. Aðrar hafnir við Erm-
arsund, sem Þjóðverjar liafa á
valdi sínu, hafa verið gerðar ó-
notliæfar.
Winston Churchill flytur ræðu í neðri
málstofunni í dag, og gerir sambúð ítala
og Breta að umtalsefni og herflutningana
Frcgnir Þjóðvcrja, að 330,000 hermciiii liaffi vcrið
teknlr til fangsi í IVorður-Flandern taldar fjarisitæða
Stjónimálamenn í London búast við því, að Winston Churchill muni gera sambúð
ítala og Breta að umtalsefni í ræðu sinni í neðri málstofunni í dag. Fari
Churchill út i þessa sálma gera menn ráð fyrir, að hann muni lýsa yfir þvi,
að Bretar hafi ávalt verið reiðubúnir til þess að „mæta Itölum á miðri leið“ og ræða vin-
samlega um öll ágreiningsmál, með það fyrir augum, að þau yrði leidd friðsamlega til
lykta. ____
.... -..v:-^=J3sr-25rr«
Ræða Churchills mun að öðru leyti f jalla um herflutningana, en þeir fara enn fram,
og mun að eiris um leifar hersins í Norður-Flandern að ræða, því að meginhluti hers-
ins hefir þegar verið fluttur yfir sundið.
Að því er United Press hefir fregnað hafa Bretar og Frakkar enn allmikið lið við
Dunkerque, til þess að tef ja framsókn Þjóðverja, meðan seinasta liðið er flutt til Bret-
lands i skjóli flotans og flughersins. í liði þessu munu vera nokkur þúsund breskra
hermanna og enn öflugri franskur her.
Það er viðurkent, að Bandamenn hafi orðið fyrir miklu manntjóni í Norður-Fland-
ern, enda hefir her þeirra þar átt í stöðugum bardögum, en hinar þýsku fregnir um, að
Þjóðverjar hafi tekið til fanga 330.000 hermenn í Norður-Flandern, eru taldar fjar-
stæða.
Er tekið fram í London, að undanhaldinu hafi verið hagað þannig, að herlið
Bandamanna, sem verndaði undanhaldið, hafi ávalt tekist að halda Þjóðverjumí skefj-
um, og hafi þeir aldrei rofið herlínu Bandajnanna.
Hafi varnarherlið Bandamanna hörfað undan smátt og smátt, jafnóðum og megin-
herinn færðist nær ströndinni.
ítalska stjórnin kemur saman á fund í dag og er bú-
ist við, að gef in verði út tilky nning um ákvarðanir f und-
arins þegar að honum loknum. Hvarvetna eru taldar
sterkar líkur til, að Ítalía sé í þann veginn að fara í
stríðið með Þjóðverjum, og að ákvörðun í því efni verði
tekin á fundinum.
Það var boðað í London í gær, að Winston Cchurchill forsæt-
isráðherra myndi flytja ræðu í neðri málstofunni í dag. Þegar
hann síðast talaði í málstofunni voru horfumar þær, að her
Bandamanna í Norður-Flandem yrði króaður inni, sagði hann,
að menn yrði að búast við miklum, þungbærum tíðindum. En
síðan er þetta var hefir meginhluta breska hersins í Norður-
Flandern verið bjargáð, eins og kunnugt er af fregnum þeim,
sem hafa verið að berast unanfama daga. Hefir því ræst betur
úr en á horfði, þegar Churchill flutti seinustu ræðu sina. Er yfir-
lýsingar hans beðið með mikilli eftirvæntingu.
Herskipatjón Breta.
í tilkynningunni segir, að
sökt liafi verið þremur bresk-
um tundurspillum, auk þeirra
þríggja, sem áður hafði verið
birt tilkynning um, — Keith
(1400 smál.), Basilisk (1360) og
Havoc (1340 smál.). Keitli og
Basilisk voru bygðir 1930, en
Havoc 1936. 24 flutningaskip-
um var sökt, og voru flest smá.
1 tilkynningunni er gerð
grein fyi’ir hinuin miklu erfið-
leikum, sem við var að stríða.
Herflutningarnir fóru fram á
tiltölulega litlu svæði, þar sem
erfitt var fyrir jafnmörg skip
að atliafna sig, og við strend-
ur Belgíu og Norður-Frakk-
lands er grunnsævi og þungir
straumar og eykur það erfið-
leikana við útskipun. Þjóðverj-
ar gerðu og stöðugt liinar áköf-
ustu tilraunir til loftárása á
skipaflotann. Með tilliti til erf-
iðleikanna gengu lierflutning-
arnir mjög greiðlega.
Ýmislegt frekara hefir gerst,
sem hefir haft þau áhirf, að
menn efast æ minna um, að
ítalir ætli að liefja þátttöku í
styrjöldinni þegar í yfirstand-
andi viku. Það varð m. a. kunn-
ugt í gær, að herlæknum ítaliu
liefir verið skipað að gefa sig
fram til skyldustarfa eigi siðar
en næstk. fimtudag, en allir
aðrir læknar landsins, yngri en
55 ára, eiga að láta skrásetja
sig í varalið hersins.
Þá hefir verið byrjað á því
að flytja setuhðið í Rómaborg
á hrott úr hermannaskálum
horgarinnar. Hafa komið fram
tilgátur um, að stjórnin ætli að
lýsa yfir því, að Rómaborg sé
óvíggirt borg, og þar með koma
í veg fyrir, að liún verði fyrir
loftárásum. Ef setulið er í borg-
inni, telst hún hernaðarbæki-
stöð, og er þá heimilt að gera
loftárás á hana.
Rómaborgarsýningunni, sem
átti að halda árið 1942, og þeg-
ar var hafinn margvislegur
undirbúningur að, hefir þegar
verið frestað um ótiltekinn
tíma. í Rómaborg er því borið
við, að ýmsar þjóðir, sem ætl-
uðu að taka þátt í lienni, teldi
undirbúninginn of stuttan, en
fyrir nokkruin mánuðum var
það, að halda átti sýninguná,
talið sönnun þess, að ítalir ætl-
uðu að fylgja fast fram þeirri
stefnu, að vera hlutlausir í
styrjöldinni.
Samkvæmt seinustu fregn-
um er fundi ítölsku stjórn-
arinnar lokið. Eftir til-
kynningu að dæma, er út
Var gefin að fundinum
loknum, samþykti stjórn-
in nokkur lög, sem lögð
voru fyrir fundinn, en ekk-
ert á það minst, að þátt-
taka Ítalíu í styrjöldinni
hafi verið rædd.
ítalskir almenningsvagnar
aka nú í fyrsta sinni eftir að
styrjöldin braust út með bláum
ljósum. Sömuleiðis eru götu-
Ijós margra borga blá, og þykir
þetta hvorutveggja henda til ít-
alskrar styrjaldaríhlutunar.
ítölsk blöð lierða á kröfum
sínum á hendur Englendingum
og lieimta áð þeir sleppi yfir-
ráðum sínum yfir Malta, Suez-
skurðinum og Gibraltar. Spönsk
blöð taka undir þessar kröfur
og segja að Spánverjum, beri
yfirráðin yfir Gibraltar.
Leikfélag- Reykjavíkur
sýnir skopleikinn „Stundum og
stundum ekki“ kl. 854 annað kvöld,
og er það 20. sýning á þessum
leik. Aðgögumiðasala hefst kl. 4 í
dag. —