Vísir - 07.06.1940, Blaðsíða 2

VÍSIR
VISIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsía: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar 1660 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
i ———
Skylda lýðræðis-
flokkanna.
ÓTT ekki séu nema liðugir
8 mánuöir þangað til Al-
þingi á næst að koma saman,
þá er ástandið slikt i lieiminum
nú, að enginn getur sagt fyrir
um það livernig umhorfs kann
að verða, hvorki lijá okkur
sjálfum né annarsstaðar, að
þessum stutta tíma. liðnum.
Engu að síður verðum við að
búa okkur undir, að taka mikil-
vægar ákvarðanir á næsta þingi.
Yfirlýsingar þær, sem Alþingi
gaf hinn 10. apríl síðastliðinn,
vegna þeirra atburða, sem gerst
höfðu i Danmörku, voru aðeins
til bráðabirgða. Það er enginn
ágreiningur um, að það sem
gert var, hafi verið rétt, það
sem það náði. Hitt er vafamál,
hvort ekki liefði verið réttara
að stiga sporið fyllra og ákveðn-
ara en gert var. Um þetta skal
þó ekki sakast.
Alþingi sýndi þann einhug í
ákvörðunum sínum 10. apríl,
að eins dæmi mun vera í sögu
þess. Er vonandi, að sá einhug-
ur haldist framvegis um af-
stöðu okkar út á við.
En um leið og við mörkum
afstöðu okkar til annara þjóða,
er nauðsynlegt að við tökum
einnig til athugunar afstöðu
okkar inn á við. Þeir flokkar,
sem nú fara með völdin í land-
inu eru allir lýðræðisflokk-
ar. Þó verður að játa það, að
lýðræðinu er engan veginn gerð
full skil í þessu þjóðfélagi. Hér
er ekki einungis átt við það, að
hér er starfandi flokkur, sem
sækir fyrirskipanir sínar til er-
lends einræðisherra, heldur
einnig hitt, að töluvert skortir
á, að lýðræðinu sé fullnægt,
bæði um val manna á löggjaf-
arsamkomu þjóðarinnar, og
innan einstakra félagsheilda,
sem svo eru víðtækar, að þær
snerta allverulegan hlut lands-
manna.
Vegna þess, að lýðræðisflokk-
arnir hafa tekið höndum sam-
an, ætti að vera meiri von, en
ella liefði verið, um framgang
nauðsynlegra umbóta í fyllra
lýðræðishorf. Með rólegri yfir-
vegun, öfgalausum umræðum
og einlægum vilja til friðsam-
legra úrlausna, ætti ekki að
vera loku fyrir það skotið, að
viðunandi lausn gæti fengist.
Sumir halda, að ekki sé hægt
að breyta kosningafyrirkomu-
Iaginu í lýðræðisátt, nema með
því að gerbylta kjördæmaskip-
uninni. En þeir, sem hafa hugs-
að það mál, geta bent á ýmsar
leiðir til þess að sjá lýðræðinu
borgnara, án þess að liagga við
núverandi kjördæmaskipun. Á
þeirn grundvelli mætti ætla, að
samkomulag gæti náðst í þessu
viðkvæma máli. Það er ekki
stætt á því, að telja sig lýðræð-
issinnaðan, en halda jafnframt
í skipulag, sem gerir það mögu-
legt, að flokkur sem styðst við
mikinn minnihluta kjósenda,
geti farið með meirihlutavald á
Alþingi. Það verður að gera þá
kröfu, að hver sú stjórn, sem
fer með völd á Islandi, styðjist
ekki einungis við meirihluta
Alþingis, heldur einnig meiri-
í sumar er hópferðasumar
Ferðafélagið gengst fyrir 34 ferð-
um, alt að 9 daga löngum.
Með hinni geysilegu hækkun, sem er orðin á öllum fargjöld-
um innanlands, beinist hugur þeirra, sem komast vilja út úr
bæjarrykinu, að því, hvernig hægt sé að ferðast og kynnast land-
inu um helgar og í sumarlejdi með sem minstum kostnaði. í
þeim tilgangi var Ferðafélag fslands stofnað fyrir rúmum 12 ár- !
um og eftir því, sem kostnaður eykst við ferðalög einstakling-
anna, nær félagið betur tilgangi sínum. Það má því búast við
aukinni þátttöku í ferðum þess í sumar.
Tilkynning frá bresku setuliðsstjórninni.
Reykjavík, 6. maí 1940.
Orðrómur hefir gengið í Reykjavík um þýsk skip í námunda
við ísland.
Þessi orðrómur á upptök sín í tilkynningu, sem kom í gær,
en ekki hefir hlotið neina staðfestingu. Snemma í morgun hélt
herstjórnin æfingu með nokkurum hluta setuliðsins, og þessi
æfing getur hafa átt sinn þátt í að breiða út orðróminn.
Aðalforingi breska setuliðsins hefir gefið blöðunum þær upp-
lýsingar, að fslendingar geti verið alveg öruggir um að engin
ástæða sé til neins ótta.
Á ófriðartímum er mjög algengt í öllum löndum, að allskonar
orðrómur komist á kreik, og það ber vott um þjóðrækni og dóm-
greind, ef almenningur lætur ekki á sig fá ósæmilegar og óstað-
festar sögur, heldur treystir því, að ríkisstjórnin gefi í tæka tíð
upplýsingar og aðvaranir þegar tilefni er til.
hluta kjósenda í landinu. Ef
hægt er að framkvæma þá lýð-
ræðiskröfu, án þess að hagga
við kjördæmaskipuninni, er
ekki sýnilegt, hvernig nokkur
lýðræðisflokkur gæti staðið
gegn því.
Nú sem stendur er stjórnar-
andstaðan á Islandi í höndum
manna, sem gerst hafa þjónar
erlends einræðislierra, ofbeldis-
dýrkenda og byltingaseggja,
sem vilja lýðræðisskipulagið
feigt bæði hér og annarsstaðar
í heiminum. Þessir menn róa
nú að því öllum árum, að veikj i
trúna á lýðræðið. Þeir þykjast
hafa fengið vind í seglin, við
þau tíðindi, sem gerst bafa utan
landssteinanna. Með hinum ó-
svífna áróðri sinum, taumlausu
falsi og blekkingum, ætla þeir
að ná eyrum manna innan lýð-
ræðisflokkanna. Það er skylda
lýðræðisflokkanna að vera á
verði gegn þessum áróðri. Þeir
verða bver um sig að gera
hreint fyrir sínum dyrum, nieð
því að gera hverskonar einræð-
isdýrkendum skiljanlegt, að
þeir eigi ekki samleið með
þeim flokkum, sem liafa frelsi
og lýðræði á stefnuskrá sinni.
a
Sextug
er í dag Ingibjörg Hannesdóttir,
Laufásvegi 5.
Dýraverndarinn,
maí-heftið, er kominn út fyrir
nokkuru. Þa'Ö flytur þessar grein-
ar m. a.: Dýraverndun, eftir GuÖm.
Friðjónsson, VerÖIaunaritgerðif,
Dýraverndarinn, Úr „Hestavísum“
St. G. St., Útigönguhross í Skaga-
firÖi, Um meÖferð og aflífun loð-
dýra, eftir Njál Friðbjörnsson, Vin-
ir og félagar, Hetta mín eftir Ás-
geir Guðmundsson, Hræðilegt at-
hæfi, Stokköndin eftir Bjarna Sig-
urðsson, Röddin o. fl.
Póstferðir á morgun.
Frá R: Ölfuss- og Flóapóstar.
Grímsness- og Biskupstungnapóst-
ar. Akranes. Borgarnes. V.-Skafta-
fellssýslupóstur. Rangárvallasýslu-
póstur. Norðanpóstur. Breiðafjarð-
arpóstur. Dalasýslupóstur. Til R:
Ölfuss- og Flóapóstar. Fljótshlíðar-
póstur. Akranes. Borgarnes. Vest-
ur-Skaftafellssýslupóstur. Rangár-
vallasýslupóstur. Breiðaf jarðar-
póstur. Snæfellsnesspóstur. Hnappa-
dalssýslupóstur. Norðanpóstur.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.30 Hljómplötur: Tatara-
lög. 20.00 Fréttir. 20.30 Erindi:
Seljalíf í Noregi (Sveinn Tryggva-
son mjólkurfr.). 20.55 Hljómplöt-
ur: Norsk þjólög (Grieg). 21.10
Iþróttaþáttur (Pétur Sigurðsson).
21.25 Hljómleikar af plötum : Har-
mónikulög.
Þetta er önnur greinin
í greinaflokki þeim, sem
Reynolds Packard samdi,
eftir för sína um Austur-
lönd og athugnn hans á
því hlutverki, sem þau
geta leikið í Heimsstyrj-
öldinni.
Það er litlum efa undirorpið,
að Egiptaland verður vígvöllur
stórveldanna, ef styrjöldin
breiðist til hinna nálægari Aust-
urlanda.
Þar sem Suez-skurðurinn er
ein aðallífæð Bancjamanna og
iengir þá við olíulindir þeirra
og lönd í Asíu, hlýtur að verða
barist um bann, ef ítalir fara
af stað með Þjóðverjum. Og ef
barist verður um Suez-skurð-
inn, þá verður barist um hann
í Egyptalandi. Bandamenn eru
þessu ekki óviðbúnir og hafa
því treyst hernaðaraðstöðu sína
þar í landi, en i Kairo var mér
líka sagt, að Italir hefði 200
Undanfarin ár liafa menn far-
ið svo þúsundum skiftir í sum-
arferðir F. 1. og hafa þær hlot-
ið mildar vinsældir að verðleik-
um.. Félagið hefir altaf kostað
kapps um, að hafa kunnuga
menn til þess að stjórna hverri
för, svo að menn liafa kynst
landinu betur en bægt hefði
verið, ef notast hefið verið við
augun ein.
í sumar verða farnar 7 sum-
arleyfaferðir og verða þær sem
hér segir:
l
# <
1. Austur á Síðu og Fljótshverfi.
2. júlí. Ekið í bifreiðum endi-
langa Yestur-Skaftafellssýslu
með viðkomu á öllum mei'k-
ustu stöðum. Gist í Vik og
Kirkjubæjarklaustri. -I daga
ferð.
2. Mývatn, Dettifoss, Ásbyrgi.
6. júlí. Ekið í hifreiðum þjóð-
leiðina norður, um Blönduós,
Skagafjörð, Akurevri, i Vagla-
skóg að Goðafossi um Reykja-
dal lil Mývatns, en þar verða
skoðaðar Dimmuborgir, Slút-
nes og Reykjahlíð og ef vi!l
Brennisteinsnámurnar. Frá Mý-
vatni verður farið um Laxfossa
og Aðaldal til Húsavíkur, en
þaðan um Reykjaheiði að Ás-
byrgi og Dettifossi. 8 daga ferð.
3. Veiðivatna- og Fjallabaks-
ferð.
13. júlí. Ekið austur að Land-
mannahelli, farið þaðan á hest-
um til Veiðivatna og dvalið þar
1 til 2 daga. Farið í Laugar,
dvalið þar 1 dag, þá i Jökulgil-
ið og i Laugar aftur. Haldið
austur Fjallabaksleiðina um
Ivýlinga og Jökulsdali í -Skafl-
áratungu og austur á Síðu. Ekið
heimleiðis. 8—9 daga ferð.
4. Vikuferð í óbygðum.
20. júli. Ekið í bilum austur
að Gullfossi eða Geysi, en far-
ið þaðan ríðandi inn að Hvítár-
vatni, í Karlsdrátt, Þjófadali,
Hveravelli, Kerlingafjöll og við-
þús. manna her reiðubúinn við
Iandamæri Egi])talands og Li-
byu.
Þá var það líka almenn skoð-
un í Kairo, að ítaLski herinn í
Abessiníu væri einnig við öllu
búinn. Eg lcomst að þeirri nið-
urstöðu, að það er alment tal-
ið óumflýjanlegt, að ófriðurinn
breiðist austur á bóginn.
i
Italir tortrygðir.
Vegna hins nána bandalags
milli ítala og Þjóðverja, eru
Ííalir oft mjög tortrygðir af
breskum og frönskum yfirvöld-
um í Austurlöndum, hvort sem
það er ástæðulaust eða ekki. —
Egiptar hafa þegar uppskrifuð
hjá sér nöfn allra þeirra ítala,
sem settir verða í fangabúðir,
ef Ítalía lendir í styröldinni. Á
mörgum ítölskum mönnum eru
hafðar strangar gætur.
Bresku yfirvöldin í Palestínu
sögðu mér, að þýskir njósnarar
ar. Gengið á Hrútafell og á
Langjökul, lílca á Blágnýpu og
liæðst á Kerlingarfjöll. Ferðast
á hestum um óbygðirnar og gist
í sæluhúsum F. I.
5. Umhverfis Langjökul.
31. júlí. Ekið í bifreiðum að
Húsafelli, en farið þaðan ríð-
andi um Kalmanstungu og
Surtshelli norður að Arnar-
vatnsheiði og dvalið þar 1 dag.
Þá farið norðan Langjökuls á
Ilveravelli. Frá Hveravöllum
með bílum í Kerlingafjöll og
Ilvítárnes og til Reykjavíkur.
6 daga ferð.
6. í Öskju og Herðubreiða-
lindir.
Séð fyrir fari til Akureyrar
til að taka þátt í ferð Ferðafé-
lags Akureyrar í Ilerðubreiða-
lindir og i Öskju, sem hefst frá
Akureyri 3. ágúst.
7. Þórsmerkurför.
13. ágúst. Ekið í bifreiðum
austur að Stóru-Mörk undir
Eyjáfjöllum og farið þaðan rið-
andi inn á Mörk og dvalið þar
2 i/2 dag. Þórsmörk er tahn ein-
liver unaðslegasti bletturinn á
landinu. Farið sömu leið til
baka eða um Fljótshliðina. —
Fjögra daga ferð.
Auk þessa verða farnar 27
ferðir um helgar, og taka þær
flestar 1 dag, en nokkrar 2 daga
og tvær 3 daga. Þessar ferðir
verða sem hér segir:
Þ. 9. júní, þ. e. um næstu
helgi, geta menn valið um tvær
ferðir. Er önnur gönguför á
Botnssúlur (1095 m.), en hin
er skemtiferð á Garðsskaga.
Um þarnæstu helgi, 10. júní,
verða einnig 2 ferðir, á Skjald-
breið og á Vifilsfell og Bláfjöll.
Þ. 23. júní verður gengið um
Dvrfjöll og Hengil frá Nesja-
völlum til Kolviðarhóls. Er ferð-
in öll samtals 104 km. og þar
af gengið 20 km.
29.—30. júni verður farið til
væru innan um þýsku Gyðing-
ana, sem fá landvist þar. Satt
að segja var eg undrandi yfir
því, að heyra þýsku meira tal-
aða en ensku.
Fjöldi Þjóðverja — flestir
Gvðingar— búa einnig í Egipta-
landi, en þar hafa allir nasistar
verið settir í fangabúðir.
Farouk konungur hefir sýnt
mikinn áhuga fyrir landvömun-
um. Fyrir nokkuru voru eyði-
merkurheræfingar hjá enskum,
skoskum og egipskum liðssveit-
um, sem eg fékk að vera við-
staddur. Farouk datt skyndilega
í lmg að fara til lieræfinganna.
Hann ók þangað einn í bil og
þegar hann átti skamma leið
eftir, var hann stöðvaður af
hreskum varðmanni, sem krafð-
ist þess, að fá að sjá leyfi hans
til að vera viðstaddur heræfing-
arnar.
I
i
„Eg er KIeopatra.“
Farouk, sem talar ensku lýta-
laust, sagði: „Eg þarf ekkert
leyfi til þess. Eg er Egiptalands-
konungur.“
„Ef þú ert konungur Egipta-
lands, þá er eg Kleopatra“, svar-
aði hermaðurinn og var hinn
erfiðasti viðureignar.
Hagavatns og nágrenni, og á
Heklu (1447 m.).
I Þjórsárdal verður farið 6.
—7. júlí. Er varla skemtilegra
að, koma á neinn stað hér nær-
lendis.
Þá verður farið að Gullfossi
og Geysi þ. 14. júní, en um
næstu helgi þar á eftir, 20.—21.
júlí, til Stykkishólms og út i
Breiðafjarðareyjar.
Þórsmerkurför verður 27.-—•
28. júlí. Verður ekið í bílum að
Stóru-Mörk, en farið þaðan á
hestum inn í Þórsmörk.
Um næstu helgi verður frí-
dagúr verslunarmanna og verða
þá farnar tvær ferðir, sem
standa yfir frá 3.-5. ágúst. —
Önnur ferðin verður að Hvitár-
vatni, í Kerlingarfjöll og á
Hveravelli, en hin verður í
Hvalfjörð, Reykholt, Surts-
helli og Kaldadal. Alls er þetta
rúmlega 290 km. leið.
Þ. 10.—11. ágúst verður
gengið á Eyjafjallajökul og 11.
ágúst verður farið í grasaferð.
Næstu helgi þar á eftir verð-
ur farin tveggja daga ferð, til
Kerlingarfjalla, og eins dags
för, á Esju.
Helgina 24.—25. ágúst verð-
ur farið í hringferð um Borgar-
fjörð og skoðaðir þar merkir
staðir.
Þá eru eftir tvær berjaferðir
og verður sú fyrri farin 1. sept.
í Hvalfjörð og sú síðari 8. sept.
í Grafning.
Eldur í fiskhúsi.
Vestma.eyjum í morgun.
Um tólfleytið síðastliðið
kvöld kom upp eldur i fiskhúsi
Ólafs Auðunssonar útgerðar-
manns hér. Eldurinn m.un hafa
komið upp i veiðarfærageymslu
Farouk sýndi honum þá inn-
siglishring sinn og tókst á þann
hátt að sannfæra hann um, að
hann væri ekki að villa á sér
heimildir.
Jafnframt því, sem Barida
menn jnega eiga von á árásum
á Egiptaland frá Lybíu og Abes-
siníu samtímis, þurfa þeir að
hafa alveg sérstakan vörð um
Suez-skurðinn. Fjöldi loft-
varnabyssa er meðfram hon-
um öllum, fiá Port Said til
Suez.
Suez-skurðurinn slæddur
tvisvar á sólarhring.
Sérstök varðsveit liefir verið
stofnuð, sem Iiefir ekkert ann-
að starf með höndum, en að
hafa gætur á skurðinum. Að
næturlagi eru auk þess sérstak-
ar sveitir að slarfi, sem lýsa
skurðinn allan upp með stei’k-
um Ijóskösturum, svo að
„hvergi fellur skuggi á“. Sú
sveit, sem starfar allan sólar-
hringinn, hefir til afnota litla
en vel útbúna báta, sem notað-
ir eru til þess að slæða skurð-
inn og hafa uppi á vítisvélum,
sem varpað hefði verið í hann,
til þess að reyna að skemma
hann. Er allur skurðurinn
Slæm vinnu-
skilyrði.
Eg átti leið niður i böggla-
póststofu í gær, en eins og veg-
farendur hafa séð, liefir sand-
pokum verið lilaðið fyrir suma
glugga póststofunnar.
Þegar inn kom í afgreiðslu
póststofunnar var þar daunilt
loft og spurði eg einn starfs-
manna af hverju það stafaði.
Ivvað liann það vera orsökina,
að ef opnaður væri gluggi, ryki
samstundis inn fýlan af pokum
þeim, sem hlaðið hefir verið
fyrir eða undir gluggana. Loft-
ræsting er þarna að lieita má
engin, nema um gluggana, en
nú er svo komið, að engu er
belra að liafa þá opna en lok-
aða.
Það munu flestir vera á einu
máli um það, að vinnuskilyrði
sé harla bágborin þar sem liátt-
ar líkt og í bögglapóstslofunni,
þar sem gluggarnir eru ýmist
byrgðir, svo að liálfrokkið er
inni, eða ekki hægt að Ijúka
þeim upp, vegna ólyktar, sem
leggur inn um þá. Slíkur að-
búnaður getur verið heilsu-
spillandi, þegar menic búa við
hann klukkustundum saman
hvern dag.
Væri ekki jafnvel athugandi
að útvega stofunni betra liús-
næði? Það er vonandi, að þeir,
sem um þessi mál fjalla, athugi
málið vandlega og leysi svo úr,
að vel megi við una.
Vegfarandi.
á þakhæð hússins. Var liann
fljótlega slöktur, en þó urðu
einhverjar skemdir á línu og
öðru þess háttar. Upptök elds-
ins munu ókunn.
Loftur.
slæddur tvisvar sinnum sólar-
hring hvem.
Sumir telja það mikilsvert
loforð, sem Bretar hafa gefið
stjórn Suez-skurðsins, um að
egipskir hermenn verði hvergi
látnir berjast utan Egiptalands
sjálfs. Líta þessir menn svo á,
að Egiptaland sé svo veigamikill
páttur í viðbúnaði Breta, að þeir
vilji láta egipsku hermennina
eingöngu berjast á þeim slóð-
um, sem þeir eru kunnugastir.
Hersveitirnar frá Ástralíu,
Nýja Sjáland, Englandi og
Skotlandi, sem nú eru í Pale-
stinu, yrðu strax sendar til
Egiptalands, svo og hinn mis-
liti her, sem Weygand dró að
sér í Sýrlandi og steypti í eina
heild.
Eg liefi liaft tækifæri til þess
að kynnast báðum þessum herj-
um til nokkurrar hlítar, og það
er skoðun min, að æfingar
þeirra, sem miðaðar eru við
eyðimei'kurhernað, hafi borið
tilætlaðan árangur. Af pólitísk-
um ástæðum eru þeir ekki hafð-
ir í Egiptalandi, en ætlunin er
áx-eiðanlega að senda þá þangað,
ef þess gei’ist þörf.
Egiptaland verður vígvöll-
ur, ef styrjöldin breiðist
austur á bóginn.