Vísir - 11.06.1940, Qupperneq 1

Ritstjóri
Blaðamenn Simi:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
30. ár. Reykjavík, þriðjudaginn 11. júní 1940. 132. tbl.
ÍTALIR EIGA í STYRJÖLD VID BRETA OG
FRAKKA FRA' OG MEÐ DEGINUM f DAG.
Bandamenn telja að§töðn §ína við Miðjarð-
arhaf sterka og: ottast ekki þáttttöku Itala.
Framkoma Itala lýst sem »rýtingfsstang;n í bak vinveittra þJoða«.
Roosevelt býður IlaiidaiiiöiiiiiiKii aðgang að auðliiidiiiii 11aiiflaríkJanua.
og Iieitir Jieiui fiilliiin stnðningi. Fregrniniii iiin ist^rjaldarþátttöknna
tekið rolegra í Tyrklandi. Tyrkir standa við skuldliindingrar sínar
gragfiivart Bandamönnnm.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Missolini flutti ræðu í gær af svölum Feneyjarhallar í gær síðdegis, en þá var
„flotadagur" hátíðlegur haldinn. Á torginu fyrir framan höllina höfðu fasist-
ar safnast saman, til þess að hlýðaá yfirlýsingu II duce. Eins og kunnugt er af
fjölda margiim skeytum að undanförnu hafa menn búist við þvi að undanförnu, að
Mussolini myndi þá og þegar lýsa yfir þátttöku Italíu í styrjöldinni, og margra ætlan
yar, að hannmyndi nota tækifærið í gær, og varð sú reyndin. Lýsti Mussolini yfir þvi,
að Italía hefði sagt Bretlandi og Frakklandi strið á hendur. Kvað hann heiður ítala
kref jast þess, að þeir færi í striðið, til þess að losa sig úr viðjum og koma fram kröfum
þeim, sem þeir hefði margborið fram. Mussolini kvað sendiherrum Bretlands og Frakk-
lands hafa verið afhent striðsyfirlýsing Italíu.
I ræðunni, sem var útvarpað um allar ítalskar stöðvar og endurvarpað um gervalt
Þýskaland, sagði Mussolini, að Italir óskuðu þess ekki að fara i stríð við aðrar þjóðir en
J3reta og Frakka, — þjóðir, sem ættu lönd að ítaliu eða itölskum nýlendum, og leiddi
hann sérstaklega athygli Tyrkja, Grikkja, Jugoslava, Svisslendingg og Egipta að þessu.
Sagði Mussolini, að það væri undir þessum þjóðum sjálfum komið, hvor þær lenti í
styrjöldinni.
I ræðu sinni lýsti Mussolini yfir því, að ítalir myndi berjast við hlið Þjóðverja, þar
til sigur væri unninn. I ræðu sinni ávarpaði Mussolini Victor Emanuel, keisara lalíu,
)g Hitler ríkisleiðtoga Þýskalands, og lauk ræðunni með hvatningarorðum til ítölsku
þjóðarinnar.
Afskapleg fagnaðarlæti dundu við hvað eftir annað meðan ræðan var haldin.
Ciano greifi, sem stóð við hlið Mussolini, er hann
flutti ræðu sína, boðaði sendiherra Frakklands á sinn
fund, i gær kl. 3 eftir Mið-Evróputima, og las upp fyrir
lionum yfirlýsingu ])ess efnis, að Ítalía teldi sig eiga i
styrjöld við Frakkland frá og með deginum á morgun,
11. júní að telja. Sendiherrann, Poncet, spurðist fyrir
um orsökina, að ítalir segði Frökkum strið á hendur,
og kvað Ciano greifi orsökina, að Italir vildi standa við
skuldbindingar sínar við Þjóðverja.
Poncet mótmælti þvi, að Italir væri skuldbundnir til
að hjálpa Þjóðverjum, og lýsti jafnframt yfir, að að-
staða Bandamanna við Miðjarðarhaf væri öflugri en
nokkursstaðar annarstaðar. Sendiherra Breta var síðar
kallaður á fund Ciano greifa og lesin yfir honum sams-
konar yfirlýsing.
1 London og París var fregninni um stríðsyfirlýsinguna tekið^,
með ró. í Ankara, höfuðborg Tyrklands, vakti hún undrun, en
engan kvíða, og allar fregnir frá Tyrklandi bera með sér, að
Tyrkir ætla að standa við skuldbindingar sínar gagnvart Banda-
mönnum.
Reynaud forsætisráðherra Frakklands flutti útvarpsræðu,
skömmu eftir að Mussolini hafði talað, og gerði grein fyrir af-
stöðu Frakka. Hann leiddi rök að því, að Bandamenn hefði altaf
verið reiðubúnir til þess að ræða öll ágreiningsmál við ítali frið-
samlega, en þeir daufheyrst við. Reynaud sagði m. a. að franska
þjóðin hefði altaf sýnt mestan stórhug á örlagaríkustu stund-
um sínum, mesta einingu og þá ávalt lagt fram alla krafta sína,
og svo myndi verða nú. Frakkland verður aldrei sigrað, sagði
Reynaud.
MEGN ANDÚÐ GEGN
ALT í ÓVISSU UM HVAR
ÍTALIR HEFJA ÁRÁSIR.
Þegar þetta er símað, er enn
alt i óvissu um, livar ítalir
muni hefja árásir sínar, og
snemma i morgun voru menn
í jafnmikilli óvissu um þetta
í Rómaborg sem annarstaðar.
Ekkert liafði þá verið birt, sem
gaf neitt til kynna í þessu efni.
En menn hallast frekast að því,
að Italir muni ætla að byrja
raunverulega þátttöku sína í
styrjöldinni með árás á Nizza,
Korsíku, Gibraltar eða Djibouti
í Franska Somalilandi, eða
jafnvel á alla þessa staði.
ITÖLUM UM GERVALT
BRETLAND.
Um gervalt Bretland, þar
sem ílalir eru búsettir, — en
þeir eru fjöhnennir í mörgum
breskum borgum, — hefir
megn andúð verið látin í ljós
gegn ítölum. Æslur múgur hef-
ir farið í „herferð“ gegn ítölsk-
um veitingastofum og sölubúð-
um og brotið rúður í gluggum.
— Sérstakar varnarsveitir hafa
verið skipulagðar til þess að
halda múgnum í skefjum. I
ítölsku hverfunum i London,
Manchester, Glasgow, Edin-
borg, Belfast og Liverpool, og
mörgum öðrum borgum, eru
ítalskir menn liandteknir. Þeg-
ar hafa verið handteknir um
700 manns. — I Solio, — ítala-
hverfinu í London, — voru 50
menn liandteknir, eftir að bar-
ist hafði verið á götunum með
skotvopnum, flöskum og öðru,
er handbært var. Einn lög-
regluþjónn særðist og var flutt-
ur í sjúkrahús. Einna alvarleg-
astar óeirðir urðu í Edinborg,
þar sem múgurinn réðst á lög-
regluna, sem vai-ði ítali. Hjálm
um var svift af höfðum lög-
reglumannanna og þeir hart
leiknir, sumir. Þegar verið var
að liandtaka Itali þar í borg,
safnaðist múgur manns kring-
um lögreglubílana og vildu ná
Itölum úr höndum lögreglunn-
ar. Um 100 menn voru hand-
teknir. Voru gerð óp mikil að
ítölum og að lokum söng múg-
urinn „God save tlie King“.
Ræða
Duff-Cooper.
1 Bretlandi flutti Duff-Coop-
er upplýsingamálaráðherra
harðorða ræðu uin framkomu
ítala. Fordæmdi hann fram-
kom.u þeirra og sagði, að Musso-
lini liefði komið fram sem heig-
ull, er hann notaði tækifærið,
er Bandamenn ætti erfiðast, til
þess að segja þeim strið á hend-
ur. Sagði liann að slik fram-
koma væri sem rýtingsstunga í
bak vinveittrar þjóðar. Duff-
Cooper virtist ekki óttast, að að-
staða Bandamanna versnaði
vegna þátttöku ítala í styrjöld-
inni, og sagði hann, eins og
Reynaud, að Bandamenn hefði
verið við þvi búnir, að ítalir
tæki þetta skref. Duff-Cooper
fór háðulegum. orðum um Itali
sem hernaðarþjóð, — þeir liefði
aldrei sigrað i stríði hjálpar-
laust — nema gegn hinni vopn-
lausu Abessiniuþjóð.
Duff-Cooper gerði einnig að
umtalsefni, eins og Hugh Dal-
ton viðskiftamálaráðherra Bret-
lands, er einnig flutti ræðu, að
aðstaða Bandamanna til þess
að slcerpa liafnbannið batnaði
að miklum mun, vegna þátttöku
Ítalíu. Hafa Þjóðverjar stöðugt
fengið talsvert af vörum og af-
urðum frá ítaliu. Þá leiddi
Hugh Dalton athygli að þvi, að
aðstaða ítala í styx-jöld hlýtur
að verða liin erfiðasta, þar sem,
þá skortir öll nauðsynleg lirá-
efni, sem nauðsynleg ei'U þjóð,
sem á í styrjöld. Að vísu hafa
ítalir birgt sig upp eftir mætti,
en ef stvrjöldin dregst á lang-
inn, gengur fljótlega á þær
birgðir, og engin aðstaða til að
endurnýja þær.
Hann lagði áherslu á eftirfar-
andi:
1. Italía fer ekki i stríðið til
þess að vei'ja heiður eða veiga-
mikil hagsmunamál sín, heldur
er þjóðin rekin út i stríð af
valdakliku, sem liugsar um það
eitt að vernda aðstöðu sína og
flokksins.
2. Bandamenn voru reiðu-
búnir að semja um öll ágrein-
ingsmál við ítali, enda var ekk-
ert þeirra svo þýðingarmikið,
að það í'éttlætti það að ítalia
færi í stríðið.
3. Að hinu leytinu koma
liagsmunir ítala í bága við
heimsyfirráðastefnu Þjóðverja.
Þýsk yfirráð i Evrópu myndu
liafa í för með sér yfiri'áð Þjóð-
verja yfir Miðjai'ðarhafi og
löndum að því, og er enginn
vandi að imynda sér, að ítalia
myndi þar brátt skipa óæðra
sess .
4. England og Italía hafa ald-
rei áður átt í striði. Vinátta
Jxeirra bygðist að miklu leyti á
sameiginlegum liagsmunum, þ.
e. að tryggja sig gegn yfirgangi
Þjóðverja.
5. Stríðsyfii'lýsing Itala þýðir
ekki annað en það, að Italir
lierjast nú sem málaliðar Hill-
ers fyi'ir stækkun þýska ríkis-
ins. Sigur Hitlers verður ægi-
legri fyrir Itali en nokkurntíma
ósigur þeirra sjálfra, eklci ein-
ungis vegna þeirrar liættu, sem
þeim stafar af yfirráðastefnu
Ilitlers, heldur engu siður vegna
þeirra ofsólcna, sem hinir
heiðnu nazistar beita alla
kristna menn, einkum kaþólska.
6. Bretum er það mjög á móli
skapi að þurfa að berjast við
ítölsku þjóðina í ófi-iði, sem
fasistastjórnin hefir neytt hana
út í. En Þýskaland verðum við
að sigra, og meðan ítalir fylla
flokk þeirra, verðurn vér að
Ixerjast við þá líka.
7. Sti’íðið verður langt, nema
hið óvænta skeði, að Þýskaland
heykist í sókn sinni í Frakk-
landi. Það verður lxáð, eins og
Mr. Churchill sagði i gær, á
landi, í lofti og á sjó, þar til
þýsku hættunni hefir verið létt
af Evrópu. ítalía getur þvi ekki
unnið auðkeyptan sigur, heldur
verður liún að leggja á sig mikl-
ar og stöðugar fórnir — fyrir
Þjóðverja.
Ræða
Roosevelts.
Roosevelt Bandai'íkjaforseti
flutti ræðu í gærkveldi, sem
boðað liafði verið, og hann var
eigi síður hai'ðorður en Duff-
Cooper, þvi að hann sagði, að
Mussolini liefði reldð rýting i
bak nágrannaþjóð sinni.
Roosevelt kvað Bandarikja-
nxönnum skylt að styðja Banda-
nxenn eftir megni í baráttunni
gegn ofbeldinu og veita þeim
aðgang að auðlindum sinunx, en
jafnframt yrði Bandaríkjaþjóð-
in að búa sig senx best undir
það, sem gerast kynni. Roose-
velt gerði allítax'lega grein fyrir
viðleitni Bandaríkjastjórnar að
koma i veg fvrir að styrjöldin
breiddist út.
Ræða Roosevelts var flutt í
Charlottesville Virginia. Hann
fór þeim orðunx um. baráttu
Bandamanna gegn ofbeldinu,
að liúix vséri aðdáunarverð.
Hann sagði, að liaixn hefði leitt
Mussolini fyrir sjónir, að það
væri skoðun Bandaríkjastjórn-
ar og Bandai’íkjaþjóðarinnar,
að ef stvrjöldin breiddist út til
Miðjarðarhafs, kynni afleiðing-
in að verða sú, að styrjöldin
breiddist enn frekara út, og
engin gæti sagt fyrir um hvert
leikurinn kvnni að berast. Hann
kvaðst hafa lýst yfir því, að
hann væri fús til þess að fara
j fram á það við aðrar þjóðir, að
ef ítalir tæki ekki þátt i styi'j-
öldinni, gæfi þær yfirlýsingu
þess efnis, að ítalir skyldi fá
sæti við samningaborðið, er
gengið yi'ði til friðarsamninga,
að „í'ödd Ítalíu skyldi verða
lieyrð, eins og þeir hefði tekið
þátt i styrjöldinni.“
Til allrar ógæfu daufheyrðist
Mussolini við þessu tilboði.
„Á jxessunx degi, — 10. júni
1940 — liefir höndin, sem liélt
unx rýtingsskaftið, stungið rýt-
ingnum. í liönd nágranna sins.“
Gömul ummæli
Mussolinis um
Þjóðverja.
I sambandi við striðsyfirlýs-
ingu Mussolinis birta mörg
bresk og frönsk blöð útdrátt úr
ræðu þeirri, er hann hélt í Bol-
ogna 24. maí 1918:
„Ef Þýskaland vinnur striðið,
verðum vér að þola hina ægi-
legustu kúgun og eyðileggingu.
Þjóðverjinn hefir ekki breytst,
Frli. á bls. 3.
i