Vísir - 12.06.1940, Blaðsíða 2

VlSIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guölangsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar 1660 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasaia 10 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Íslandsglíman.
Tslandsglíman var að þessn
sinni háð innanhúss. Það
átti að heita að húsið væri full-
skipað. Aðsóknin hefði líklega
verið meiri, ef sýndur hefði ver-
ið „óvinsæll" gamanleikur í 20.
sinn. Samt hafði ekki verið
svikist um að auglýsa glímuna.
Blöðin höfðu flutt greinar um
hana. Helgi Hjörvar liafði minst
hennar rækilega í útvarpser-
indi. En áhuginn er ekki meiri
en þetta, rétt til þess að slétt-
fylla Iðnó. Úrslitakepni í knatt-
spyrnu dregur að sér margfalt
fleiri áhorfendur. Þó er glíman
þjóðariþrótt íslendinga. Og það
er fjarri þvi, að hún sé í aftur-
för. Keppendur voru að þessu
sinni fleiri en verið hafa sein-
ustu 10 árin. Meðal aðkomu-
manna voru bráðefnilegir
glímumenn. Tveir kornungir
menn, annar úr Vestmannaeyj-
um, hinn úr Árnessýslu, báðir
beljakar að vexti og burðum,
vöktu mikla athygli. Þriðji mað-
urinn var norðan úr Mývatns-
• sveit, harðsnarpur maður og
ágætlega brögðum búinn.
Glíman í gærkvöldi var að
mörgu leyti ánægjuleg. Hún
var fjörugri og fjölbreyttari og
léttari en oft hefir verið. Það
var glímt af miklu kappi og
nokkuð holast, en kyrrstaðan og
likamsþyngdin hafa iðuiega
ráðið meiri úrslitum en nú. Það
mátti sjá mörg hrein og fall-
eg brögð og þess varð ekki vart,
að tilraunir væri gerðar til að
fylgja hrögðum eftir á ódrengi-
legan liátt.
Það er enginn efi á því, að
glímumennirnir sjálfir myndu
kjósa, að glímureglur þær, sem
nú gilda, væru teknar til ræki-
legrar endurskoðunar. Glimu-
beltin hafa frá uppSiafi verið
mestu ólán. Vinstri handar tak-
ið kemur töluvert ofar en var,
meðan tekið var í buxnaskálm-
ina, og hægri handar takíð verð-
ur miklu fastara. Við þetta lief-
ir „þyngdarpunkturinn“ hreyfst
og það er enginn efi á þvi, að
sum skæðustu brögðin, t. d.
mjaðmarhnykkur, hafa horf-
ið úr sögunni, vegna þessarar
breytingar.
Helgi Hjörvar sagði frá því
í útvarpserindi sínu, að suður
í Sviss hefði hann séð auglýs-
ingu um fataefni og hefði því
verið talið það til gildis, að það
væri notað af keppendum í
glímu, sem hann taldi að mjög
líktist íslensku glímunni. Væri
ekki rétt af Sigurjóni á Álafossi,
að prófa hvort ekki væri hægt
að búa til svo sterkt islenskt
buxnaefni, að það þyldi allar
sviftingar í kappglímu, taka
svo aftur upp „buxnatökin“ og
kasta glímubeltunum fyrir fult
og alt.
Þá er ekki vanþörf á að end-
urskoða byltureglumar. Það er
áreiðanlega eldki í samræmi við
eðli íslenskrar glímu, að maður
detti margsinnis, áður en hann
er dæmdur fallinn. En þær
byltureglur, sem nú gilda, valda
þvi, að freisting er að fylgja
brögðum hastarlegar eftir, en
holt er.
Loks verður það aldrei of-
brýnt fyrir mönnum, að það má
70-90 liús. krónur þarf til ai
koma fátækuni bðroum ti
sumar dvalar í sveit
900 börnum þarí að koma fyrir.
Frá því er Bretar fluttu herlið hingað til lands, hefir Rauði
Kross íslands og Barnaverndarráð starfað saman að því, að
koma börnum héðan úr bænum til sumardvalar á sveitaheimil-
um, og í gær var fréttariturum blaða og útvarps boðið á fund
framkvæmdastjórnar félaganna og þeim gefin skýrsla um starf
hennar undanfamar vikur.
ekki sjást, að glímumaður
standi nokkurntima kyr. Ivepp-
endurnir eiga að vera á stöð-
ugri Iireyfingu og glíma laust
á milli bragða. Um leið og bragð
er lagt er hverjum levfilegt að
neyta allrar þejrrar orku, sem
hann á yfir að ráða.
Það hefir verið altof dauft
yfir glímunni á seinni árum.
Hún hefir verið fábreytt og
luraleg. Það er enginn efi á því,
að við eigum fjölda af ágætum
glímumönnum, en þeir fá ekki
notið sín til hlítar, nema glimu-
reglunum verði breytt. Og það
er enginn efi á því, að það á
að breyta þeim þannig, að glím-
an nái aflur sinni gömlu mynd.
Þessi þjóðaríþrótt liafði geymst
hér öld fram af öld. Það er rétt
og skylt, að þær glímureglur,
sem venjan hafði skapað, fái
fulla viðurkenningu.
a
Skemtiför
Heimdallar.
Um næstu Iielgi fer félag
ungra sjálfstæðismanna, Heim-
dallur, til Þingvalla og verður
lagt af slað héðan úr bænum kl.
3 á laugardaginn. Klukkan ()
sama dag, heldur formaður
Sjálfstæðisflokksins, Ólafur
Thors, ræðu að Lögbergi, en um
kvöldið verður efnt til kynning-
arkvölds og skemtir meðal ann-
ars Lárus Ingólfsson, skopleik-
ari. Síðan verður dansað fram
á nótt, og annast hljómsveit,
undir stjórn Bjarna Þórðarson-
ar undirleik. Á sunnudag kl. 2
verða Þingvellir skoðaðir undir
leiðsögn Benedikts Sveinssonar,
bókavarðar, en að öðru leyti
geta þátttakendur skemt sér eft-
ír eigin vild.
Það skal tekið fram, að þeim,
sem vilja liggja í tjöldum yfir
nóttina, verður séð fyrir tjald-
stæðum, sem kosta kr. 1,00, en
fargjöld og gisting i Valhöll
hefir fengist með sérstaklega
góðum kjörum,, en gistingu
verða menn að tryggja sér a
fimtudag og föstudag kl. 5—8 e.
h. á afgreiðslu Morgunblaðsins.
Sanxeiginlegt borðhald verður
fyrir þá, sem gista á Þingvöll-
um, kl. 7% á laugardag og kl.
12 á sunnudag. Bátar verða til
afnota á vatninu. Eflaust má
búast við mikilli þátttöku í þess-
ari Þingvallaför Heimdallar,
enda er hún öllum Sjálfstæðis-
mönnum heimil, en þess er
vænst, að Heimdellingar fjöl-
menni.
K.R. og Valur
(meistaraflokkur)
á föstudag.
Khattsþýrnukappléikur verð-
ur háður næstkomandi föstu-
dagskvold kl. 9 á íþróttavellin-
um, miHi hinna góðkunnu og
vinsælu knattspyrnufélaga K.R.
og Vals í meistaraflokki. Allur
ágóðinn af þessum kappleik
gengur til starfsemi Í.S.Í., og er
þess vænst, að allir velunnarar
íþróttanna komi suður á völl og
styrki gott málefni, um leið og
þeir njóta góðrar skemtunar
þessara góðu knattspyrnufé-
!aga- A!jfll
Reykjavíkurmótin.
Úrslit fyrri um-
ferðar í 1. flokki.
ý rslitaleikirnir í fyrri umferð
fyrsta flokks í Reykjavík-
urmótinu fer fram annað kveld
og keppa fyrst Valur og Víking-
ur og strax á eftir Fram og K.R.
Eins og nú standa sakir eru
K.R.-ingar hæstir, hafa 4 st., en
Tildrög.
Á skólanefndarfundi er liald-
inn var liér í bænum 2—3 dög-
um eftir að breska herliðið var
sett á land, þótti sýnt að skóla-
Iialdi yrði ekki haldið áfram.
Jafnframt varð ekki komist hjá
að beina athygli að þeirri hættu,
sem börnin voru í, ekki að eins
af loftárásum, heldur algeng
slysahætta sem orsakast af
forvitni barna og nærgöngulli
framkomu þeirra við hermenn-
ina.
í tilefni af þessu voru kenn-
arar barnaskólanna hér í bæ
beðnir að fara á heimili harna
°g spyrjast fyrir um það, hve
mörgum börnum hefði verið
reynt að koma fyrir, hvað mörg
þeirra liefði vísan dvalarstað og
loks hvort fjárhagsaðstæður for-
eldra eða aðstandenda gerðu
þeim kleyft að koma börnunum
í sveit.
Tilboð fullnægja ekki þörfinni.
Til að létla fyrir störfum
kennara og til að vinna úr
skýrslum þeirra var sérstök
skrifstofa sett á laggirnar. Þá
var spurst fyrir um það lijá
borgarstjóra og félagsmála-
ráðuneyti hvort vænta mætti
styrks og aðstoðar af hálfu ríkis
og Reykjavíkurbæjar til að
koma fátækum börnum í sveit.
Hafa vinsamlegar undirtektir
fengist hjá báðum þessum aðil-
um.
í útvarpinu birtist áskorun
til allra bænda á vesturhelmingi
landsins, eða frá Skagafirði að
Skaptafellssýslu að laka börn
til sumardvalar. Jafnframt voru
oddvitar og sóknarnefndarfor-
menn hreppanna skriflega beðn-
ir um aðstoð og að taka að sér
forystu í því að koma kaupstað-
arbörnum fyrir í sveitum.
SvÖr komu nökkur simíeiðis,
eu heldur var tekið dræmt í
þessa málaleitun og viðast talið
að fullskipað væri í sveitunum
af börnum.
Seinna koni áskorun frá for-
manni Prestafélags íslands,
Ásm. Guðmundssyni próf. og
biskupinum yfir íslandi, Sig-
urgeir SigUrðssyni, til presta
um að leita fyrir sér um dvalar-
heimili fyrir börn.
Hefir svörum fjölgað nú sið-
ustu dagana og málaleitunum
þessum sumstaðar verið tekið
allvel, t. d. hafa 15 tilboð um
Fram og Valur hafa 2 stig hvort
félag. Víkingur hefir 0 stig.
Síðari umferð fyrsta flokks-
ins fer fram í haust.
•
Úrslitaleikir í fýrri umferð 2.
flokks mótsins fóru fram í gær-
kveldi og er Valur efstur eftir
þessa umferð.
Leikirnir í gær fóru svo, að
Valur sigraði Fram með 1:0, en
K. R. sigraði Víking með 3:0.
Valur hefir 6 stig, Fram og
K.R. 3 stig hvort, en Víkingur
0 stig.
Síðari umferð hjá 2. flokki
fer fram í haust.
sumardvalir barna komið úr
einum hreppi, Hvammshreppi í
Ves tur-Skaf taf ellssýslu.
Hvað sem þessu líður, hefir
þó komið í ljós að tilboðin full-
nægja enganveginn þörfinni.
Skýrsla kennara.
Kennarar bæjarins hafa leitað
til 5400 barna og spurst fyrir um
það hjá aðstandendum þeirra
livort þeir liefði hug á að koma
börnum í sveit, eða hvort þeir
væru þegar búnir að 'ráðstafa
þeim.
Fjöldamargir foreldrar voru
þegar búnir að koma hörnum
sínum fyrir í sveit, t. d. var í
austurbæjar-skólahverfinu einu
þegar búið að ráðstafa um 1000
börnum til sumardvalar.
En samtals voru 891 barn senx
enn er óráðstafað á aldrinum frá
4—13 ára, og æskja að komast
burt úr bænum. Af 596 börnum
geta foreldrar elcki greitt dvalar-
kostnað, en aðstandendur 295
barna treysta sér til að standa
straum að meira eða minna
leyti við ferða- og dvalarkostn-
að.
Sumir foreldrar eru svo fá-
tækir að enda þótt þeir hafi get-
að komið börnum sínum ókeyp-
is í sveit til sumardvalar, þá
treysta þau sér ekki til að fata
börnin né kosta ferðir þeirra á
ákvörðunarstaðinn af eigin ram-
leik.
Hvaða ráð eru til að koma
þessum börnum í sveit?
Fjárhagshliðin er hér örðug- j
asti þröskuldur i vegi. Til að ,
koma þeim 600 fátæku börnum
í sveit er vilja komast þangað,
en hafa ekki ráð lll þess, þarf a.
m. k. 70—90 þús. krónur, til að
kosta þau um tveggja mánaða
skeið ef miðað er við kr. 2.00- - '
2.50 kostnað á dag fyrir hvert
barn.
En hvernig er hægt að afla
þessa fjár?
Það mun verða reynt að afla
þess með skemtunum, merkja-
sölu, e. t. v. með happrætti eða
þá með sérstaki-i Jónsmessuhá-
tíð, sem helguð væri málefninu
og ágóðanum varið til stjTktai-
börnUnum.
Þá er einn möguleikinn að
snúa sér til einstakra stofnana,
félagsheilda eða einstaklinga
um styrk eða frjáls samskot.
Þess skal í þessu sambandi getið,
að í gær færði maður nokkur
framkvæmdastjórninni 1000
krónur að gjöf frá félagi sínu.
Loks hafa bæjarsjóður og ríkis-
stjóm heitið nokkurum fjár-
styrk. En enn þá skortir raun-
verulega alt eða mestalt það fé,
sem þarf til að koma börnunum
út úr bænum og þess vegna
verður að heita á alt gott fólk í
bænum, máli þessu til stuðnings
og skora á það að láta eitthvað
af hendi rakna.
Framk væmdast jóm.
Að velgerðastarfsemi þeirri er
að ofan greinir, starfa nú, auk
Barnaverndarráðs og Rauða
Krossins nokkur önnur félög þ.
á. m. eru Húsmæðrafélag
Reykjavíkur, Sjálfstæðiskvenna-
félagið Ilvöt, verkakvennafélag-
ið Framsókn, Kvenfélagið
Iveðjan, Mæðrastyrksnefnd,
Vorboðinn og Stéttarfélag
barnakennara. Hefir livert of-
angi-eindra félaga tilnefnt sinn
fulltrúa í nefnd sem vinnur að
þessum málum, en auk þess hef-
ir verið skipuð 3ja manna fram-
kvæmdastjórn og skipa hana
Þorst. Scheving Tliorstéinsson
lyfsali, formaður, en meðstjórn-
endur eru Arngx-ímur Kiástjáns-
son kennari og Sigurður Thorla-
cius skólastjóri..
Íslandsglíman
fór fram í gær-
kveldi.
Íslandsglíman fór fram í Iðnó
í gærkveldi í 30. sinn og voru
þátttakendur 12. Sigurvegari
varð Ingimundur Guðmundsson
og er þetta annað árið í röð,
sem hann vinrtur titilinn Glímu-
kappi íslands.
Ingimundur fékk 10 vinninga
af ellefu mögulegum. Næstur
honum kom Sigurður Brynj-
ólfsson (Á.) með 8 vinninga,
en þriðji var Kjartan B. Guð-
jónsson (Á.) með 7 vinninga.
Næstir komu Geirfinnur Þor-
láksson (U.M.F.M.) og Skúli
Þorleifsson (Á.), hvor með 6
vinninga. Sjötti varð Guðm.
Hjálmarsson (Á.) með 5 vinn.,
7.—9. urðu Andrés Björnsson
(K.V.), Jón Ó. Guðlaugsson (U.
M.F.S) og Sig. Guðjónsson (K.
V.), 10. varð Kristinn Sigurðs-
son (Á.), með einn vinning og
Þork. Þorkelsson (Á.) engan
vinning. Einn keppandi, Sig.
Hallbjörnsson (A.) gekk úr
vegna meiðsla.
Þá var einnig kept um feg-
urðarglímuskjöld Í.S.Í. og hlaut
hann nú Kjartan B. Guðjónsson,
en þessir hafa unnið hann áð-
ur: Sig. Hallhjöi-nsson 1937, Ág.
Kristjánsson 1938 og Skúli Þoi’-
leifsson 1939.
Frásögn af glímunni var út-
varpað, en áhoi’fendur voru
margir, svo að þeir hafa ekki
Ingimundur Guðmundsson
verið fleiri síðan 1930, á Alþing-
ishátiðinni.
Að glímunni lokinni var liald-
ið samsæti og voru þar mai'gar
ræður haldnar. Magnús Kjaran
stórkaupmaður lét þar svo um
mælt, að þátttakendur hefði all-
ir glímt svo vel, að þeir hefði
allir átt skilið að fá fegurðar-
glímuverðlaun.
@
Fyrsta Íslandsglíman fór
fram á Akureyri 20. ág. 1906 og
vann þá Ólafur Valdimarsson
heltið.
Síðan liafa þessir unnið það:
1907 og ’08: Jóh. .Tósefsson.
1909: Guðm. Stefánsson. —
Þessi ár fór glíman fram á Ak-
ureyri, en liefir síðan farið fram
hér í Reykjavík.
1910, Tl, ’12, 13’ og ’14: Sig-
urjón Pétui’sson.
1919 og ’20: Tryggvi Gunn-
ai’sson.
1921: Hermann Jónasson.
1922, ’23, ’24, ’25 og ’26: Sig.
Greipsson.
1927 og ’28: Þorgeir Jónsson.
1929, ’30, ’31, ’32, ’34, ’35 og
’36: Sig. Thorarensen. — Hefir
enginn unnið heltið oftar en
hann.
1933 og ’38: Lárus Salómons-
son.
1937: Skúli Þorleifsson.
1939: Ingim. Guðmundsson.
Barnavinafélagið
Sumargjöf starfrækir
3 dagheimili í sumar.
Steingrímur Arason, formað-
ur stjórnar Barnavinafélagsins
Sumargjafar, skýrði Vísi svo
frá í inorgun, að félagið ætlaði
að starfrælcja þrjú dagheimili
fyrir börn í sumar, Vesturborg
og Grænuborg sem áður, og
nýtt daglieiniili sem nefnist
Austurborg, og'hefir það aðset-
ur í Málleysingjaskólanum. Er
þetta í fyrsta skifti, sem félag-
ið starfrækir 3 dagheimili. Nýja
dagheimilið verður opnað unr
miðjan mánuðinn. Börn, sem
verða í þessu dagheimili, eiga
að koma til skoðunar i Málleys-
ingjaskólann næstkomandi
laugardag lcl. 10 (Sjá augl. í
hlaðinu í dag).
Skilyrði í Austurborg verða
hin bestu. Þar er meira hús-
rými en á hinum stöðunum,
malarleikvöllur afgirtur, með
í’ólum o. fl., stórt afgirt lún og
þriðja svæði, sem einnig er af-
girt. Hús eru á þrjá vegu og þvi
skjólgott.
Sótt hefir verið um upptöku
fyrir 90 börn í Vesturborg, á
anað hundrað í Grænuhorg og
allmargar umsóknir liafa þegar
borist um upptöku í dagheim-
ilið í Austurborg. Foreldrar, er
vilja leoma börnum þangað,
ætti að sækja fvrir þau sem
allra fyrst.
K. I. B. S.
Eg var staddur á samsöng
þeirra félaga um daginn, og
þótti gaman að. Blátt áfram
sagt, það var af því, að það var
gleði í röddunum, og gleðin er
hið berandi afl í tilveru raanna.
Það er á allan liált verið að
þrýsta að manni hugarþyngsl-
unum, ógleðinni og þunglynd-
inu og verið að telja manni trú
um, að heimurinn sé táradalur,
sem er hreinasti misskilningur,
þó að hann auðvitað villi herfi-
lega á sér deili í því efni i bili.
Menn eru nú hér í hæ orðnir
mjög kærir að fersöng —
kvartetsöng — og mun það lík-
lega eiga rót sína að rekja til
kunningsskapar manna við
hina skemtilegu söngvara „har-
monian communists“ eins og
ein útvarpsþulan kallaði þá
einu sinni hér á árunum, jiegar