Vísir - 13.06.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðiaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, fimtudaginn 13. júní 1940.
Pvitstjóri
Btaðsmenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 linur
Afgreiðsla
134. tbl.
Herflutninpm Breta til
Frakklands hraOaO eins
og herflutningunum frá
Dunkerque.
Bandamenn ætla að Aefla fram oþreyttuin Isðs-
iveitnm í sirislifahríðinni uni Parii.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Að því er United Press fregnaði í morgun hefir breska herstjórnin fyrirskipað, að
senda skuli alt það herlið sem Bretar geta mist, án þess að tefla eigin land-
vörnum í hættu til Frakklands þegar í stað, til þess að aðstoða Frakka til að
stemma stigu við framsókn Þjóðverja. Hver einasti hermaður, sem Bretar mega missa,
hver einasti riffill, flugvél, og skriðdreki - verður sent til Frakklands með eins mikl-
um hraða og auðið er. Ákvörðun í þessu ef íi mun hafa verið tekin á fundi þeim, sem
haldinn var í Frakklandi í gær, en hann sátu af Breta hálfu Winston Churchill forsæt-
isráðherra, Anthony Eden hermálaráðherra og Dill herforingi, yfirmaður herforingja-
ráðsins breska, en af Frakka hálfu Reynau1 forsætisráðherra, Petain vara-forsætisráð-
herra og marskálkur og Weygand yfirherforingi.
Það er talið, að Weygand yfirherforingi hafi fyrirskipað Frökkum að veita sem öfl-
ugast viðnám og hörfa að eins undan fet fyrir fet og aldrei án þess að berjast, til þess
að það dragist sem lengst, að til höfuðátak nna komi sem sennilega verður að kalla við
hlið Parísar. Hersveitir Bandamanna eru að sjálfsögðu, eigi síður en hersveitir Þjóð-
verja, farnar að þreytast, og fyrir Weygand vakir að tefla fram óþreyttum hersveitum,
þegar til loka-átakanna kemur um Parí&. Er því afar mikilvægt, að fá sem mannflest
lið frá Bretlandi, áður en til þeirra kemur. Hér kemur og til greina, að varnarlínurn-
ar hafa lengst.
En sú skoðun er ríkjandi, að það muni jekki dragast lengi, að til lokabardaga komi
um París — sennilega næstu 72 klukkustundir og sést af því hversu knýjandi nauðsyn
það er, að hraða herflutningum frá Bretlandi sem mest.
Þjóðverjar hafa nú haldið uppi ákafri sókn í liðlega hálfan
mánuð og hersveilir þeirra enga hvíld fengið. Þeir leggja alla
áherslu á, að knýja fram úrslit nú og taka París, og þrátt fyrir
það hversu mjög hefir mætt á Þjóðverjum búast menn við að
4»eir muni þá og þegar herða sóknina enn meira og ef til vill á
öðrum hlutum vígstöðvanna, en nú er mest barist til þess að
dreifa herstyrk Frakka. Bandamenn gera sér hinsvegar vonir
um — með auknum liðsstyrk Breta og því herliði Frakka, sem
þeir hafa ekki enn teflt fram, að geta hafið öfluga gagnsókn,
til þess að aðstaðan breytist þeim í hag, eins og eftir gagnsókn
ina í september 1914.
Það er búist við, að Winston
Churchill forsætisráðherra geri
horfumar að umtalsefni í ræðu
í neðri málstofunni. Churchill
fór loftleiðis til Frakklands á
fundinn, sem fyrr var að vikið,
og kom loftleiðis heim aftur.
Á fundinum mun hafa verið
sérstaklega rætt um að sameina
enn betur herafla Breta og
Frakka. Á fundinum héldu full-
trúar Frakka því fram, að því er
ætlað er, að mikilvægast af öllu
væri, að Bretar sendi sem allra
mest af f lugher sínum til Frakk-
lands, en landher einnig eins og
unt væri. Það er jafnvel komist
svo að orði, að Frakkar hafi sent
bresku stjórninni neyðarskeyti
(SOS), þess efnis, að senda yrði
aukinn flugher til þess að bjarga
Frakklandi. Hafa Bretar brugð-
ist hið besta við og senda mikinn
fjölda flugvéla til Frakklands.
Á vígstöðvunum í Frakklandi
var barist af miklum móði í
gær hvarvelna, nema á Meuse-
vígstöðvunum. í tilkynningum
Frakka í gær var sagt, að
Frakkar hefði gert gagnáhlaup
á vesturhluta vigstöðvanna, til
þess að hrekja Þjóðverja aftur
yfir Signu, milli Rouen og Yer-
non. En Þjóðverjar segjast vera
i stöðugri sókn á þessum slóð-
um, og miða að því að komast
suður fyrir París. Fyrir norðan
París liafa staðið harðir bar-
dagar og liafa Frakkar hörfað
undan til fyrirfram ákveðinna
vigstöðva. Þjóðverjar liafa
komist yfir Marne hjá Chateau
Thierry, og við Rheims standa
enn hinir hörðustu bardagar.
í tilkynningum Frakka í dag
er því lialdið fram, að lílil
hreyting hafi orðið á vigstöðv-
unum, en orustur standi yfir
hvarvetna á allri víglínunni. 1
franska útvarpinu i gær var
sagt, að nú væri „stund Frakka
að nálgast“. Er þetta skilið svo
sem hermálastjórnin gerði sér
vonir um, að aðstaðan myndi
nú fara að breytast þeim í vil.
þrátt fyrir, að eklci hefir dregið
úr tilraunum Þjóðverja til þess
að sækja fram, og að þeim lief-
ir orðið talsvert ágengt á sum-
um hlutum vígstöðvanna, t. d.
á vesturhlutanunp þar sem þeir
liafa króað inni nokkurn liluta
liresku hersveitanna, sem vörð-
ust með Frökkum og er það við-
urkent í hreskri tilkynningu, að
aðeins hafi tekist að koma
nokkurum hluta þeirra undan,
frá sjávarþorpi einu fyrir sunn-
an Dieppe. Var herliðið flutt til
annars staðar í Frakklandi.
Hinn hlutann munu Þjóðverjar
hafa tekið til fanga. Þjóðverjar
hafa gert ný áhlaup norðaustur
af París, en næst París hafa þeir
komist um 17 milum enskar,
því að
talsmaður liermálastjórn-
arinnar sagði í dag árdegis,
að Frakkar liefði byrjað
gagnsókn 17 mílur norður
af Paris og hefði frönsku
hersveitirnar sótt fram 5
mílur.
Vélahersveitir Þjóðverja eru
sagðar sækja fram milli Rouen
og Le Havre. Við Rlieims
beggja megin eru harðar orust-
ur háðar, en ekki liefir verið
staðfest í Frakklandi, að
Rheims sé í höndum Þjóðverja.
Spánverjar
hlutlausir
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Fregn frá Madi'id liermir, að
í dag verði hirt opinber tilkynn-
ing, undirskrifuð af Franco,
varðandi Miðjarðarhafsstyrj-
öldina. Tilkynning þessi hefir
verið samþykt á fundi spönsku
stjórnarinnar og skýrir frá af-
stöðu hennar, vegna þátttöku
ítala í styrjöldinni.
Spanskra stjórnin kvað lýsa
yfir því í tilkynningu þessari, að
Spánn verði ekki aðili í yfir-
standandi styrjöld.
99Einliversstaöap í Fpakklandi44
Myndin sýnir franska hermenn á reiðhjólum og birgðaflutningavagna á leið
til vígstöðvanna „einhversstaðar i Frakklandi“.
Miðjarðarhafs-
styrjöldin.
Enn sem komid er ad
eins átök 1 lofti.
stöðu Tyrkja. í London eru
menn þeirrar skoðunar, að
Tyrkir muni standa við allar
skuldbindingar sínar við Banda-
menn. Tyrkir eru Ikí ekki skuld-
hundnir til þess að fara í strið
með Bandamönnum, vegna
stríðsyfirlýsingar Itala. Og eins
og kom fram lijá Mussolini, er
hann flutti ræðu sína af svölum
Feneyjahallar, kýs liann ekki
stríð við Tyrkland.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
í Miðjarðarhafsstyrjöldinni hefir ekki komið til bardaga á landi,
enn sem komið er. Breskar flugvélar gerðu loftárás í gær á
Turin og Genúa og breskar flugvélar, frá Egiptalandi, gerðu
árás á herskip ítala í Marsa Tobrouk á Lybiuströnd í gær, og
flugstöðina þar. Loftárásin gekk Bretum mjög að óskum, því að
flugmennirnir hæfðu ítalskt orustuskip og tvo kafbáta, sem lágu
við bryggju, og kviknaði í þessum þremur skipum. Orustuskip-
inu, sem er gamalt, var hleypt á land, og kom upp mikill eldur
í því. Einnig varð tjón á hafnargörðum. ítölsk flugvél var skotin
niður og önnur skemdist.
Flugvélar Suður-Afríku- |
manna, sem hafa hækistöðvar
í Kenfa, flugu yfir Abessiníu,
og gerðu árásir á hernaðar-
stöðvar ítala.
Italir gerðu lotárás á Aden
við innsiglinguna til Rauðahafs,
en hún mishepnaðist. Flestar
sprengikúlurnar fóru i sjóinn
eða komu niður á klettum utan
borgarinnar.
ítalir hafa nú alls mist 31
skip, þar af söktu áhafnirnar
þremur.
Italir hafa sprengt í loft upp
hrú eina á landamærum Italiu
og Frakklands og segir í hreskri
tilkynningu, að svo líti út, sem
ítalir búist við árás, frekar en
að þeir ætli að hefja árás.
Bresku blöðin vitna enn i um-
mæli Mussolini frá fyrri timum
og bera þau saman við orð hans,
þegar hann lýsti stríði iá hendur
handamönnum:
„Engin þjóð er mikil, sem
ekki virðir samninga.“
Skoða blöðin þessi ummæli í
ljósi þeirra loforða, sem liann
gaf nágrönnum sinum, Sviss,
Júgóslavíu, Tyrklandi, Egypta-
landi og Grikklandi í sömu
ræðu, þess efnis, að liann ætlaði
sér ekki að draga þau lönd inn í
ófriðinn. Er á þá bent í þessu
sambandi, að Mussolini tók að
sér að vernda Austurriki gegn
þýskri innrás, hann gerði vin-
áttusamning við Abbesiniu og
lýsti í fjölmörgum ræðum liinni
innilegu vináttu, sem liann hæri
í hrjósti til Alhaníu.
Eru blöðin yfirleitt sammála
um, að þó að Mussolini hafi ekki
brotið eins marga samninga og
Hitler, þá muni öllum þjóðum
það hollast að leggja ekkert upp
úr loforðum lians, sem séu, eins
og loforð og samningar Hitlers,
ekki annað en skjól fyrir hinar
raunverulegu fyrirætlanir lians.
Það komi því úr hörðustu átt,
þegar Mussolini setji upp dýr-
lingssvip og þvkist ákveðinn í
því að virða alla samninga.
Tyrkir hika.
Einkaskeyti frá United Press.
London i morgun.
Fregn frá Istanhul hermir, að
hlöðin skýri fná því, að stjórnin
hafi ákveðið að hiða átekta eins
og sakir standa, og sjá hverju
fram vindur, en Tyrkir hafi
sömu samúð með Bandamönn-
um og áður.
Tyrkneska stjórnin kom sam-
an á fund síðdegis i dag og er
húist við, að hún ræði afstöðuna
til Bandamanna og Rússa. Eins
og þegar hefir verið vikið að i
skeytum, hafa Tyrkir kosið að
fara sér að engu óðslega, þar til
þeim verði kunnugt hvaða af-
stöðu Rússar taka til styrjaldar-
innar við Miðjarðarhaf. — Að
loknum stjórnarfundinUm verð-
ur hirt tilkynning, sem menn
ætla að varpi skýrara ljósi á af-
Hvað gera Egiptar?
Þáð eru taldar meiri likur til
að Egiptar verði fyrri til en
Tyrkir að fara i stríðið, vegna
hinnar nánu samvinnu þeirra
við Bretland, og hættan er líka
meiri, vegna þess að Bretar hafa
hernaðarstöðvar, flota- og flug-
stöðvar og mikið setulið í
Egiptalandi. Egiptar hafa slit-
ið stjórnmálasámhandi við
Italiu og hefir þingið samþykt
þá ráðstöfun stjórnarinnar.
Ef Egiptar fara í stríðið,
minka likurnar fyrir því, að
Tyrkir sitji hjá.
Bresk blöð segja, að stríðs-
yfirlýsing Itala hafi vakið inikla
gremju og fyrirlitningu meðal
arabiskra manna hvarvetna í
Austurlöndum.
Stjórnandi Bretlands?
Lundúnahlaðið Sunday Ghron-
icle skýrði frá því í vetur, að
Hitler væri þegar búinn að velja
þann, sem vera ætti „Gauleiter“,
þ.e. fara með stjórn á Bretlandi,
þegar búið væri að brjóta
Bandamenn á hak aftur. Kvað
blaðið þetta vera Ernst Wilhelm
Bohle, sem hefir eftirlit með fé-
lögum Þjóðverja í öðrum lönd-
um. Birtist hér mynd af Bolile.