Vísir - 14.06.1940, Blaðsíða 2

V I S I R
VISIR
DAGBLAЕ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar 1660 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 20 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Herferðin gegn
bæjarsfjórnar-
meirihlutanum.
JjAÐ þarf ekki að vekja
óánægjuna yfir útsvörun-
um í Reykjavík. Óánægjan er
glaðvakandi. En það er hægt að
ala á óánægjunni, halda henni
við og snúa henni i ákveðna
átt. Alþýðublaðið og Tíminn
hafa gert tilraun til að snúa allri
grernjú gjaldendanna yfir þung-
um álögum gegn bæjarstjórnar-
meirihlutanum. Það á að fá
menn til að trúa því, að hér sé
um óskaplegt sukk að ræða og
megna óreiðu. Timinn býðst til
að setja nýtt andlit á bæinn og
telur að öllu verði borgið, ef
Framsóknarmenn, Alþýðu-
flokksmenn og kommúnistar
taki nú höndum saman um að
frelsa lirjáðan lýð úr klóm i-
haldsins. Gamla samfylkingar-
pólitíkin endurfæddist í Tíman-
um um leið og útsvarsskráin
var birt. Og svo er fjargviðr-
ast yfir þvi, að jafnvel kapital-
istarnir, sem skrifa í sjálfstæð-
isblöðin, séu í vandræðum með
að borga útsvörin sin. Það er
gert minna úr hinu, að sumir
forstjórar Framsóknar og Al-
þýðuflokksins eru undir sömu
sökina seldir. Herförin gegn
bæjarstjórnarmeirihlutanum er
óhlífin og hávaðasöm, en eftir
er að sjá hvort hún verður að
sama skapi sigursæl.
Það er alveg óþarfi að segja
sjálfstæðismönnum frá því, að
skattar hér á landi séu óhæfi-
lega háir. Þeir hafa haldið þessu
fram árum saman. Þeir hafa
gert samanburð á sköttum hér
og í nágrannalöndunum. Það er
viðurkent, að skattamir séu hér
hærri en jafnvel þar sem sósial-
istar hafa ráðið lögum og lof-
um um langan aldur. Mönnum
eru minnisstæðar útvarpsum-
ræður þær, sem fóm fram
skömmu eftir stjórnarskiftin í
fyrra vor. Þá játaði Eysteinn
Jónsson það hreinskilnislega,
að skattar hér væru næn-i þre-
falt hærri en í Danmörku. En
var þetta talið ranglátt eða ó-
heppilegt? Nei, þvert á móti.
Það átti að sanna að skattarnir
væri hér réttlátari en í Dan-
mörku!
Þegar sjálf leiðarljósin í fjár-
málum þjóðarinnar Ijóma af á-
naígju yfir því „réttlæti“, að
skattar séu margfalt hærri hér
en til þekkist í nágrannalöndun-
um, þá er ekki von að vel fari.
Enda er að mönnum krept. At-
vinnulífið Iamast, færri fá
vinnu, fleiri lenda á opinberu
framfæri. Svona er sagan í sem
allra stystu máli. Þetta vita allir
menn. Skattgreiðendur í
Reykjavík finna til byrðanna og
þeir vita lika hverjir ötullegast
hafa gengið fram í því að Iáta
klyfjamar upp. Reykvíkingar
hafa ekki verið nein óskaböm
þeirra, sem með völdin hafa
farið á undanförnum árum.
Þeim sýndist löngum hálfgerð-
ur stjúpmóðursvipur á þeirri
ríkisstjórn. Og þeir hlakka ekk-
ert til að sjá þann svip endur-
fæddan á „nýju andliti“ bæjar-
ins.
Gunnar Thoroddsen liefir gert
fróðlegan samanburð á útsvör-
um fjölskyldumanna, sem hafa
3000—5000 króna tekjur hér í
Reykjavík og svo í sósíalistaríkj-
unum, Hafnarfirði og ísafirði.
Sá samanburður leiðir meðal
annars í ljós, að hjón með 3000
kr. tekjur og tvö börn greiða i
Reykjavik samkv. nýja útsvars-
stiganum 20 króna útsvar. í
Hafnarfirði hefðu þessi hjón
orðið að greiða 60 krónur og á
Isafirði 73. Hjón með 5000 kr.
tekjur og 5 börn greiða í
Reykjavík 25 krónur, í Hafnar-
firði 100 krónur og á ísafirði
195 krónur.
Það er enginn vandi að gera
menn óánægða yfir útsvörun-
um. Alþýðublaðið og Tíminn
lxefði ekki þessvegna þurft að
fara á stúfana. En þótt menn
séu engan veginn ánægðir með
lilutskifti sitt eins og það er,
dettur engum heilvita manni
i hug, að breytt yrði um iil
batnaðar, þótt bið nýja samfylk-
ingarandlit birtist yfir Reykja-
vík. Þessvegna er hætt við að
herferðin gegn bæjarstjórnar-
meirihlutanum verði ekki sig-
ursæl nú, fremur en áður.
a
Minkur í Reykja-
víkurtjörn?
Það er haft eftir mönnum,
sem eru eða hafa nýlega verið
að vinna í Hljómskálagarðin-
um, að þeir hafi oftar en einu
sinnj orðið varir við mink, sem
hafist við í tjörninni eða Iiólm-
um þeim, sem þar eru, og muni
eiga sér liæli eða holu í eystri
tjarnarbakkanum, sunnan brú-
arinnar. Segir sagan, að hann
hafi sést í hólma einum litlum
í tjörninni sunnan brúarinnar
(miðtjörninni) og enn fremur i
stargresinu, sem þar er við
bakkana. Þá er og sagt, að eitt
sinn eða oftar hafi hann sést
koma úr kafi undan Hljómskál-
anum og hverfa sem örskot inn
í liolu í bakkanum, — Minkar
gela að sögn kafað all-lengi, án
þess að koma upp á yfirborðið.
Ér því bersýnilegt, ef svo er, að
þessi tjarnar-minkur muni geta
orðið hættulegur fuglalífinu á
tjörninni. — Þá hefir og blaðið
beyrt frá því sagt, að skytta eða
skyttur hafi legið við tjörnina
eina nótt eða tvær, ef vera
mætti, að komist yrði í færi við
hinn óboðna og illvíga gest, en
að það hafi ekki borið neinn ái'-
angur. —
Minkar eru hin mestu skað-
ræðisdýr, sem kunnugt er, og
geta valdið miklu tjóni, ef þeir
fara lausir. Þeir eru grimdar
vargar hinir mestu og drepa að
sögn öll dýr, sem þeir ráða við.
Og sé það satt, að minkur hafist
við í tjarnarbakkanum og kafi
þaðan til fanga, mun verða
heldur illa og óvægilega búið að
fuglunum á tjörninni í sumar,
ekki síst ungviðinu. —
Um þessar mundir munu
endur fara að koma með unga
sína á tjömina og lenda þeir þá
unnvörpum í gini vargsins, ef
hann er þar fyrir. Verður því
að reyna að ganga úr skugga
um það nú þegar, hvort sagan
um minkinn rnuni á rökurn
reist. Og ef svo reynist, verður
að leggja fé til höfuðs honum
eða gera á annan hátt gangskör
að því, að hann verði að velli
lagður.
Danslelkur
verður haldinn í Alþýðuhúsinu
annað kvöld kl. io e. h., til ágóða
fyrir sumardvöl barna í sveit. Þeir,
sem vilja skemta sér, ættu að styrkja
gott málefni um leið og sækja dans-
leikinn í Alþýðuhúsinu. Aðgöngu-
miðar verða seldir við innganginn.
•
I kveld kl. 9 fer fram leikur
milli meistaraflokka Vals og
K. R. til ágóða fyrir I. S. í.
HÁSKÓL ABYGGINGIN, - -
veglegasta hús á Íslandí,
- - verdur vígð hinn 17. júní.
Fjöldi fyrirtækja og einstaklinga iiafa lagt
til efni og unnfð að byggingunni.
Háskólabygginunni er nú fulllokið, að svo miklu. leyti, sem frá henni verður gengið í bili, og mun
hún að allra dómi veglegust bygging á íslandi, svo sem hæfir háskóla vorum. Stíll hennar er
hreinn og fagur, en yfir byggingunni allri er virðuleiki, sá er auðkennir öll listaverk. Er hún gott
dæmi þess hve geysilegum framförum íslensk byggingarlist hefir tekið, en að byggingunni hafa ein-
göngu íslenskir fagmenn unnið, og ber þar mest á verkum þeirra Guðjóns prófessors Samúelsson-
ar, sem teiknað hefir bygginguna og húsasmíðameistaranna Sigurðar Jónssonar og Einars Krist-
jánssonar, sem reist hafa bygginguna ofan kjallara (að þaki undanteknu) og gengið frá henni að
innan og utan. Mun betri frágangur vart finnast í íslenskri byggingarlist.
Tíðindamaður Vísis hefir enn
ekki átt þess kost að skoða bygg-
inguna að innan, enda er það í
rauninni nægjanlegt í einni
blaðagrein að lýsa henni að ut-
an, en þar er þannig frá henni
gengið i stórum dráttum. Húð-
unin er hvítleit, úr kalksteini og
kvartsi, sem glitrar og sindrar
þegar sólar nýtur. Meðfram
gluggum öllum eru hellulagnir,
en hellurnar eru aðallega búnar
til úr sifurbergi og kvartsi, og
bafa bellurnar verið steyptar og
slípaðar svo fagurlega, að þess
munu ekki dærni hér á landi. Á
lnisinu framanverðu í kringum
innganginn eru grænar hellu-
lagnir, en ofan við hinar grænu
súlur, koma hvítleitar hellulagn-
ir, skeitlar á súlur og bönd, og
gefur mynd sú, er hér birtist
nokkra grein um þetta. Tröppur
að anddyri eru úr grófri blá-
grýtissteypu.
Svo, sem getið liefir verið um
hér í blaðinu, liefir verið kapp-
samlega unnið að því í vor, að
laga lóðina umhverfis háskól-
ann, og hefir verið lagður vegur
í boga við bygginguna framan-
verðu, umhverfis dæld mikla,
sem grafin liefir verið, en eftir
er að hlaða upp hallann, slétta
dældina og þekja, og er því um-
hverfi háskólans enn ekki orðið
svo glæsilegt sem það á fyrir
sér að verða. Ennfremur er eftir
að laga lóðina að vestanverðu
við háskólann að mestu. Flagg-
stöngum liefir verið komið fyrir
við andyri háskólans, en auð-
heyrt var að inni er þvegið og
hreinsað af binu mesta kappi,
og þar hljóta að vera æðimarg-
ar þvottakonur að störfum, ef
bergmálið í bygginguhni blekkir
ekki herfilega.
En sleppum allri gamansemi.
Samkvæmt upplýsingtím þeim,
sem fréttaritari Vísis aflaði sér,
er enn eftir að ljúka húðun á
Framhlið
háskóla-
byggingar-
innar.
suðurhelmingi kjallarans, og
ólokið er norðurálmu efstu hæð-
ar, en þó er þegar búið að gróf-
húða hana alla. Það er því ekki
ýkjamikið verk, sem ólokið er.
Þegar menn virða liina miklu
byggingu fvrir sér, fer ekki hjá
því, að menn undrast það happ,
að alt byggingarefni skyldi hafa
verið keypt og mest komið hing-
að til lands er stríðið skall á,
þannig að í háskólabygging-
unni felst í rauninni fundið fé,
sem skiftir tugum þúsunda —
og þeim mörgum, — ef miðað
er við það hörmulega ástand,
sem nú er rikjandi i heiminum.
Hvað myndi slik bygging kosta,
ef hana ætli að reisa með því
verðlagi, sem nú er á öllum hlut-
um ?
Rektor háskólans, Alexander
prófessor Jóhannesson, hefir
sannarlega unnið mikið verk og
þarft er hann hratt byggingar-
máli háskólans í framkvæmd.
Engum einum manni ber að
þakka það frekar, en honum
hve giftusamlega tókst til. Bygg-
ingarnefnd háskólans hefir án
efa haft æmum störfum að
sinna i sambandi við bygging-
una, þurft um margt að hugsa
i og úr mörgu að leysa, áður en
byggingin reis frá grunni í þeirri
mynd, sem hún er nú, og ber að
þakka henni prýðilegt starf. Öll
byggingin ber vott um stórhug,
sem er einstaklega guðsþakka
verður nú á 20. öldinni, þegar
flest miðar að því að gera alt
að engu, og jafnvel kjósenda-
pólitíkin beinist fyrst og fremst
að því að hjúpa alt í sauðmó-
rauðri meðalmensku. Hvað sem
að byggingunni kann að verða
fundið, eins og sakir standa,
mun framtíðin sanna að hér hef-
ir þarft verk verið unnið, sem
verðskuldar óskifta aðdáun.
í því augnamiði, að gera há-
skólabygginguna sem best úr
garði, liafa þeir próf. Guðjón
Samúelsson, húsameistari rík-
isins, og Alexander Jóbannes-
son, rektor háskólans, farið tví-
vegis utan og kynl sér fyrir-
komulag háskóla erlendis, m.
a. i Osló (nýbyggingarnar á
Blindem), i Árósum, Köln,
Bern og viðar, og viðað að sér
miklu efni frá háskólum víðs-
vegar í Evrópu og Ameríku.
Byggingarnefnd háskólans hef-
ir ráðið öllu um herbergjaskip-
an, en húsameistari hefir sain-
ræmt tillögur hennar.
í þessari nýju háskólabygg'-
Byggingarnefnd háskólans: Aftari röð: Prófessorarnir Ólafur Lárusson, JónSteffensen,Magn-
ús Jónsson, Sigurður Nordal. Fremri röð: Guðjón Samúelsson, Alexander Jóhannesson og
Guðmundur Hannesson. (
i, r '•-'♦í.
■
ingu eru 11 kenslustofur, há-
tíðasalur fyrir 200—300 manns,
lestrarsalur fyrir 32, bólca-
geymsla, sem rúmar 180 þús.
bindi, kapella fyrir guðfræði-
deild, 15 lítil vinnuherbergi
fyrir báskólakennara, herbergi
fyrir rektor og háskólaritara,
kennarastofa, allmargar rann-
sóknarstofur fyrir lækuadeild,
dyravarðaríbúð o. fl.
Hér að framan liafa nokkurir
þeir menn verið nefndir, sem
unnið hafa að þessari voldugu
byggingu, en hér á eftir eru
upptalin nöfn þeirra manna,
sem tekið hafa að sér hin ýmsu
verk, sem unnin hafa verið við
bygginguna, og hvað liver þeirra
liefir annast:
Kjallarasteypu: Didrik Helga-
son, múrarameistari.
Steypu ofan kjallara: Siguröur
Jónsson, múrarameistari, og Ein-
ar Kristjánsson, húsasmí’öameist.
Skolp- og vatnsæöar undir kjall-
aragólfi: Óskar Smith, pípulagn-
ingameistari, og Steinsteypan h.f.
Utanhúöun: Siguröur Jónsson,
múrarameistari.
Þakiö: Ingibergur Þorkelssoh,
húsasmiöameistari, Magnús Jóns-
son, húsasmíöameistari, og Þorkell
Ingibergsson, múrarameistari.
Gluggar: Magn. Jónssoti, húsa-
smíöameistari.
Gluggaísetning: Þorvarður
Steindórsson og Guöjón Jónsson,
húsasmíðameistarar.
Gluggagler: Versl. Brynja.
Formgler: Eggert Kristjánsson
& Co.
Innigler: Jón Loftsson, stór-
kaupmaöur.
Gluggaventlar: H.f. Ofnasmiðj-
an. —
Útihurðir úr tré: H.f. Dvergur.
Útihurðir úr ryðfríu stáli: G.
J. Johnsen, stórkaupmaður.
Vikureinangrunarplötur: Vikur-
félagið h.f.
Innihúðun og inniverk: Sigurð-
ur Jónsson, múrarameistari og
Einar Kristjánsson, húsasmíða-
meistari.
Innihurðir og lista: Völund-
ur h.f.
Hurðajárn: Versl. Brynja og
Vélsm. Héöinn.
Gluggajárn: Nýja Blikksmiðjan
og L. Storr, kaupm.
Handriðsjárn á stiga: Gísli J.
Johnsen, stórkaupm., Jón Sig-
urðsson og Páll Magnússon, járn-
smíðameistarar.
Tréhandrið: Sigurgeir Alberts-
son, trésmiður.
Korkplötur á gólf: Jón Lofts-
son, stórkaupmaður, lagt af Hall-
grími Finnssyni, veggfóðrara-
meistara.
Terrassolögn: Ingólfur Waage
o. fl.
Grásteinshellur: Steiniðjan.
Slípun vegghellna: Magnús
Guðnason og Ársæll Magnússon,
steinhöggvarameistarar.
Járngrindur og hlerar i bóka-
safn: Landssmiðjan.
Málun og málningu : Verksmiðj-
urnar „Harpa“ og „Litir og lökk“.
Málarameistarar: Lúðvík Einars-
son, Ósvald Knudsen og Dan. Þor-
steinsson.
Inniþiljur í hátíðasal: Friðrik
Þorsteinsson og Hjálmar Þor-
steinsson, húsgagnasmíðameistar-
ar.
Inniþiljur í bókasafn: Þorsteinn
Sigurðsson, húsgagnasmíðameist-
ari.
Innanstokksmuni í rannsóknar-
stofu: Dvergur h.f.
Innanctokksmuni í safn- og
dyradeild : Þorst. Sigurðsson, hús-
gágnasmíðameistar i.
Hillur og húsgögn í bókasafn:
Magnús Jónsson, húsasmíðameist-
ari.
Bekki í kapellu: Hjálmar Þor-
steinsson & Co.
Bekki í kennslustofur: Jón
Magnússon og Kjarval, húsgagna-
smiðir.
Bekki og stóla í hátíðasal: Þor-
steinn Sigurðsson, húsgagnasnúða-
meistari.
Bekki og borð í kenslust.
læknad.: Þorsteinn Sigurðsson,
húsgagnasmíðameistari.
Húsgögn í kennaraherbergi: