Vísir - 21.06.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Ritstjóri
Biaðamenn Sími:
Augiýsingar 1660
Gjaidkeri S iínur
Algreiðsla
141. tbl.
Þingið í Ottawa hefir sam-
þykt herskyldu, mót-
atkvæðalaust.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
anadiska þingið hefir að undanförnu samþykt ýms lög viðvíkjandi stríðinu og
nú síðast hefir það samþykt herskyldulög að dæmi Breta.
Neðri málstofan fékk frumvarpið fyrst til meðferðar og urðu þar litlar
umræður og var það samþykt við allar umræður mótatkvæðalaust.
Síðan var frumvarpið sent til öldungadeildarinnar og voru frumvarpinu einnig gerð
skjót skil þar. Fór það í gegnum þrjár umræður á einni klukkustund. Hefir ekkert
mál verið samþykt á jafn skömmum tíma í kanadiska þinginu.
Landstjórinn í Kanada, jarlinn af Athlone, bróðir Maríu ekkjudrotningar mun
undirrita lögin fyrir hönd konungs jafnskjótt og hann hefir unnið eið að stjórnar-
skránni, en það gerir hann að líkindum uppúr hádeginu.
Jarlinn af Athlone er nýlega kominn vestur um haf og hefir hann þess vegna ekki
unnið eið að stjórnarskránni fyr. Hann tók við af Tweedsmuir lávarði, sem lést fyrir
nokkuru.
Rposevelt tekur tvo stjórn-
arandstæðinga í sam-
Er það i fyrsta skifti í sögu Bandaríkjanna,
sem slík samvinna hefir átt sér stad.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
1 gærkveldi barst fregn frá Bandaríkjunum, sem vak-
ið hefir athygli mikla um heim allan. Fregnin var þess
efnis, að Roosevelt hefði boðið tveimur kunnum mönn-
um úr flokki republikana sæti í sambandsst jórninni, en
það hefir aldrei komið fyrir áður i sögu Bandaríkjanna,
að stjórnarandstæðingar tæki þátt í stjórninni. I fyrstu
var talið, að hér væri um samsteypustjórn að ræða, en
er þeir Roosevelt forseti og Hoover fyrrv. forseti, leið-
togi republikana, höfðu birt yfirlýsingar hér að lútandi,
kom i Ijós, að svo er ekki, heldur var ákvörðun í þessu
efni tekin landvarnastefnunni til stuðnings, og hinir
nýju ráðherrar taka sæti í stjórninni á eigin ábyrgð, en
ekki flokks síns. En hér er þar fyrir talin hafa verið
gerð stórmikilvæg breyting, og ýms blöð vestra líta svo
á, að hér hafi verið stigið stórt spor í áttina til stofnun-
ar samsteypustjórnar.
Ennþá er nóg ad gera — —
Bardagar halda áfram ennþá í Frakklandi og sækja Þjóð-
verjar fram í sífellu. Myndin sýnir tvo þýska hermenn, sem eru
að elda matinn handa félögum sínum.
Flotaveldi Frakka.
Hér er og þess að geta, að
menn þeir, sem hafa orðið fyr-
ir valinu, eru háðir þjóðkunnir
menn, sem standa mjög fram-
arlega i flokki sínum. Annar
þeirra, Henry Stimson, er fyrr-
verandi utanríkismálaráðherra
(í forsetatíð Hoovers), en hinn,
Frank Knox, var varaforseta-
efni republikana í seinustu for-
setakosningum. Stimson tekur
við hermálaráðherraembætt-
inu, en Knox við flotamálaráð-
herraembættinu.
Þeir hafa báðir hvatt opin-
berlega til þess, að Bandarík-
in veiti Bandamönnum allan
þann stuðning, sem þau geta
i té látið.
Eins og venja er til, ber for-
setinn útnefninguna undir öld-
ungadeild þjóðþingsins, en tal-
ið er víst, að hún muni sam-
þýkkja liana.
Fulltrúi Roosevelts liefir lýst
yfir, að forsetinn sé þeirrar
skoðunar, að ráðstöfun hans sé
í samræmi við vilja yfirgnæf-
andi meirihluta þjóðarinnar.
Fylgi þeirra, sem ala á því, að
Bandaríkin eigi að hafa sem
minst afskifti af málefnum Ev-
í’ópu og „einangra sig“ — fer
stöðugt minkandi. Hinir nýju
ráðherrar liafa báðir gagnrýnt
einangrunarstefnuna barðlega,
og hið sama gerði Cordell Hull,
utanríkismálaráðherra, í ræðu,
sem bann flutti í Harvardhá-
skólanum í gær.
Hertoginn af
Windsor fer frá
Frakklandi.
Einlcaskeyti frá United Press.
London í morgun.
í fregn frá Barcelona segir, að
hertoginn af Windsor og frú
hans séu komin þangað í bif-
reið frá Frakklandi. 1 fylgdar-
liði þeirra voru níu manns. —
Breski vara-ræðismaðurinn fór
til landmæra Spánar og Frakk-
lands til þess að taka á móti her-
toganum og ók með honum til
Barcelona. Hertoginn var s. 1.
nótt í Ritz-gistihúsi í Barcelona.
Að því er United Press hefir
fregnað er hertoginn nú lagður
af stað til Lissabon, en hvert
hann fer þaðan er ekki kunnugt.
Dlverjar baía tel
hersIÉgiO Brest
á Sretagne.
J>JÓÐVERJAR eru nú búnir
a.ð taka allan Bretagne-skag-
ann, en á honum, vestast, er
Brest, stærsta herskipalægi
Frakka í norðvestur Frakk-
landi.
Þýsku hersveitirnar eru alls-
staðar komnar yfir Loire og er
því alt Frakkland þar fyrir
norðan á valdi Þjóðverja.
Enn er barist á litlum, bluta
Maginot-virkjanna, en gert er
ráð fyrir, að það sé aðeins tíma-
spursmál, þangað til Frakkar
gefist upp þar eða Þjóðverjar
nái virkjunum öðruvísi á vald
sitt.
í fyrradag voru taldir 200
þús. fangar og eru þeir fangar,
sem Þjóðverjar liafa tekið í
Frakklandi, nú koinnir langt yf-
ir miljón.
Franski herinn í
! Sýrlandi berst áfram
Fréttaritari United Press í
Kairo símar, að hann hafi
fengið þær upplýsingar hjá
kunnugum mönnum, að Mit-
telhauser, hershöfðingi hers
Frakka í Sýrlandi og aðmír-
állinn yfir hinum franska
flota í austurhluta Miðjarðar-
hafs, hafi ákveðið að berjast
áfram við hlið Breta, hvernig
sem vopnahléssamningarnir í
Frakklandi fara.
Hefir þessi ákvörðun vakið
mikinn fögnuð meðal
-frönskumælandi manna víða
um lönd og hafa margir
þeirra sent foringjum Frakka
austur þar þakkarskeyti fyrir
þessa ákvörðun þeirra.
og nstralin komið
til Bretlds.
London í morgun.
United Press.
Mikið lierlið frá Nýja Sjá-
landi og Ástralíu kom til Bret-
lands í gær. Var því fagnað af
miklum innileik og ávörp birt
til bermannanna frá George VI
konungi og Anthony Eden, lier-
málaráðherra.
Herflutningarnir gengu slysa-
laust, og var tekið fram í til-
kynningu um þá, að enginn
kafbátur hefði komist í nám-
unda við herflutningaskipin.
Her frá Ástralíu og Nýja Sjá-
landi er í Egiptalandi og Pale-
stínu, en þetta eru fyrstu her-
Engar opinberar fregnir
hafa enn verið birtar um
hvar eða hvenær Þjóðver j-
ar leggi fram skilmála fyrir
vopnahléi, en fregn í'ra As-
sociated Press í morgun
hermir, að þetta hafi átt að
gerast kl. 11 árdegis í dag í
Compiegne-skógi — á hin-
um sama stað, þar sem Þ jóð-
verjum voru settir vopna-
hléskostirnir í nóvember
1918.
Franska stjómin kom
saman á fund í gær til þess
að gefa sendinefnd sinni
lokafyrirskipanir.
Fregn frá San Sebastian
hermir, að franska stjórnin
sé í þann veginn að flytja til
Perpignan á landamærum
Frakklands og Spánar.
t gærkveldi var enn alt á
huldu um hvaða skilmála Þjóð-
verjar myndu setja Frökkum.
Það var ekki kunnugt með
neinni vissu, hvar frönsku full-
trúarnir liefðu rætt við fulltrúa
Þýskalqnds, en í þýskum hlöð-
um var sagt, að fulltrúar
Frakka væri fjórir, einn stjórn-
málamaður og þrír herforingj-
ar, fulltrúar landhers, flughers
og' flota. Baudoin utanrikis-
málaráðherra, var ekki þeirra
meðal. í gær síðdegis sagði
Rómaborgarútvarpið, að samn-
ingamennirnir væri lagðir af
stað til Bordeaux aftur, til þess
að skýra frönsku stjórninni frá
skilmálum Hitlers. í gærkveldi
komstsvo orðrómur á kreik um
það, að vopnahlé myndi kom-
ast á í dag eða á morgun. En
ekkert var tilkynt opinberlega
um bverjir skilmálarnir væri.
t þýskum og ítölskum blöðum
var þó ótvírætt gefið í skyn, að
þeir myndi verða harðir.
Um afstöðu frönsku stjórnar-
inar var ekkert kunnugt í gær-
kveldi. En pólska stjórnin, sem
liefir aðsetur í Frakklandi, lýsti
yfir því, að Pólverjar héldi á-
fram styrjöldinni við Þýska-
land. Pólverjar hafa, sem
kunnugt er, verið að konia sér
upp allmiklum lier í Frakk-
landi, og er ekki kunnugt uin,
hvernig fer með liann, ef
Frakkar gera vopnahlé við
Þjóðverja.
Mussolini tekur á
móti rússneska
sendiherranum.
London í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Það var opinberlega tilkjmt í
Rómaborg í gær, að Mussolini,
sem verið hefir með ítalska
hernum í Norður-Italíu, hafi
skroppið til Rómaborgar, til
þess að taka á móti sendiherra
Rússa, Gobelkin, er liann lagði
fram embættisskilriki sín i
Quirinalhöllinni.
sveitirnar, sem koma til Bret-
lands í yfirstandandi styrjöld.
Þær eiga nú að verja Bret-
land með breska hernum.
Franski flotinn er eini hluli
franska hervaldsins, sem ekki
hefir orðið að gjalda mikið af-
hroð í styrjöldinni. Én verður
hann afhentur Þjóðverjum,
verður hann Iátinn liggja í
frönskum höfnum, eða flýr
hann til Bretlands og heldur þar
baráttunni áfram gegn Ítatíu og
Þýzkalandi? Þessar spurningar
eru á hvers manns vörum.
Það er ekki hægt að svara
þessum spurningum eins og nú
standa sakir, en það er fróðlegt
að kynnast franska flotaveldinu
nú, þegar vera má að það sé að
líða undir lok.
Síðan á dögum seglskipanna,
eftir komu gufuaflsins og hryn-
vörðu skipanna Iiafa frönsku
herskipafræðingarnir gert meiri
breytingar á skipum sinum en
nokkur önnur þjóð, þótt aðrar
þjóðir hafi liinsvegar gengið
lengra á einstökum sviðum en
þeir.
Franski flotinn liefir næstum
altaf átt því láni aö fagna, að i
flotamálaráðuneytinu hafa jafn-
an ráðið víðsýnir og dugandi
menn. Hin síðuslu ár varð end-
urnýjun flotans þó afar hæg-
fara vegna stjórnar „Alþýðu-
fylkingarinnar“, sem innleiddi
40 klst. vinnuvikuna.
En menn sáu i tíma í livert
óefni stefndi og síðan á haustinu
1938, er 40 stunda vinnuvikan
var afnumin hefir verið unnið
af kappi að því að endurnýja
flotann og endurbæta gömul
skip.
Á siðasta ári jókst skipasmiða-
ðnaðurinn franski mjög ogfyrir
nokkuru síðan tilkynti flota-
málaráðherrann í hinni fráförnu
stjóm P. Reynauds, að í frönsk-
um skipasmíðastöðvum væri
hvorki meira né minna en 126
herskip í smíðum. Meðal þeirra
eru 4 stórskip, 35 þús. smál.
livert og átti það fyrsta þeirra,
Richelieu, að vera fullbúið á
næstunni.
Orustuskipin, sem á síðustu
árum hafa verið smíðuð fyrir
franska flotann — það er Dun-
kerque og Strasbourg — eru sér-
staklega vel brynvarin, svo að
þau eru að því leyti jafn tiltölu-
lega sterk og þýsku skipin af
Deutschland-gerðinni eru veik.
Um 40% af þyngd Dunkerque
eru falin í brynvörnum skipsins
og er það tiltölulega miklu meira
en i nokkuru orustuskipi, sem
smíðað hefir verið.
Þessi tvö sklp, Dunkerque og
Strasbourg, eru 26.500 smál. að
stærð og hafa átta 33 sm. fall-
byssur að aðalvopnum. Auk þess
hafa þau sextán 13 sm. fallbyss-
ur, sem einnig má nota til loft-
varna. Fallbyssuturnarnir á
þessum skfpmn eru af sömu
gerð og turnarnir á bresku or-
ustúskipunum af Nelson-gerð
og er liaft langt á milli þeirra,
til þess að draga eins og mögu-
legt er úr höggunum þegar
hleypt er af þeim.
Dunkerque og Strashourg
liafa bæði meira. en 30 lmúta
hraða. í reynsluferðunum fóru
þau með 31.5 hnúla liraða, en
talið er að hægt sé að auka liann
yfir 32 Jmúta, Þau eiui að vísq
að eiiis nefnd orustubeitiskip, eh
allur útbúnaður þeirra gerir
það að verkum, að þau eru
miklu fremur orustuskip.
Þegar Dunkerque var smiðað
varð að smíða það i tvennu lagi
vegna þess hversu stórt það er
— 690 fet. Stafninn var smíðað-
ur á eftir, þegar skuturinn var
fullbúinn.
Orustuskípin Richelieu og Je-
an Bart, sem nú eru næstum
fullbúin eru enn betur brynjuð
en Dunkerque og vega bryn-
varnir þeirra um 15,000 smál,
Þau eiga að geta farið með 32—
33 hn. liraða. Aðalbyssurnar
verða átta 38 cm. fallbyssur, en
auk þess hafa þau fimtán 15 sm.
fallbyssur og átta 37 mm. og tiu
13 nnn. loftvarnabyssur.
Frakkar hafa til skamms tíma
liirt lítið um að smíða flugvéla-
móðurskip, en lagt álierslu á
það, að hvert herskip, jafnvel
sumir kafbátar, hefði sína eigin
flugvél. „Richelieu“-orustuskip-
in hafa hvert um, sig fjórar flug-
vélar, en nú eru í smíðum nokk-
ur flugvélamóðurskip, hvert lim
18 þús. smál. og eiga þau að vera
mjög hraðskreið.
Frönsku beitiskipin eru yfir-
leitt góð skip, sérstaklega hin
Frh. á bls. 3.