Vísir - 03.07.1940, Qupperneq 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
■ — i mm
Reykjavík, miðvikudaginn 3. júlí 1940.
Ritstjóri
Biaðamenn Simi:
Auglýsingar 166 0
Gjaidkeri 5 línur
Afgreiðsia
150. tbl.
Harðnandi loftárá§ir
& EJngrland.
••
Oiihmi' lofíárás I»|édveiia í björtu. 12 uienu biðu
bsiiia. en 123 §ærðust, að |nrí ei* kunuugt er, en
manntjöu sennilega miklu mefra. — lEeil borgar*
liverfi í rústum.
»
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London I morgun.
eint í gærkveldi áður en skyggja tók flugu þýskar sprengjuflugvélar inn yfir
Bretland. Var þetta önnur loftárás þeirra á England að degi til. Það er.þegar
kunnugt að mikið manntjón hefir orðið og eru mörg börn meðal þeirra, sem
farist hafa og særst.
f siðarí fregn segir, að flugmálaráðuneytið hafi tilkynt, að 12
menn hafi beðið bana, en 123 særst, í loftárásum Þjóðverja á
England í gærkvöldi, og varð manntjónið aðallega í borgum í
norðausturhluta landsins.
iSex hús gereyðilögðust í loftárásunum, en mörg önnur urðu
fyrír skemdum. Fjöldi manna er húsnæðislaus eftir árásina og
hafa samkomusalir verið teknir í notkun til bráðabirgða.
Sálfboðaliðssveitir og slökkviliðsmenn voru að verki í alla
nótt, og tók hver flokkurinn við af öðrum, bæði við slökkvistarf,
og við að leita að særðum mönnum og líkum þeirra, sem fórust.
Manntjón er sennilega miklu meira en þegar er kunnugt. í
'f jórum af fimm götum í einu verkamannahverfinu eru flest hús
meira og minna skemd. Hvarvetna í þessum götum eru brot úr
húsgögnum, múrsteinar, spýtnarusl og glerbrot. Að minsta kosti
jtíu manns fórust í þessari borg.
Loftárásir voru einnig gerðar s. 1. nótt á Wales. í tilkynningu
flugmála- og öryggismálaráðuneytanna segir, að flugvélar óvin-
anna hafi flogið inn yfir suðurströndina og hafi flugmennimir
varpað niður sprengikúlum af handahófi í ýmsum héruðum í
suður- og suðvesturhluta landsins. v
Alvarlegt tjón varð hvergi í þessum landshlutum og mann-
tjón lítið. Er ekki kunnugt, að fólk hafi farist þar, en nokkrir
menn munu hafa særst, þó ekki alvarlega.
Hvernig Bretar bregð-
ast við loftárása-
hættunni.
Fréttaritari „Yorkshire Post“
á norSausturströnd Bretlands
liefir sent blaði sínu rækilega
skýrslu um loftárásir Þjóðverja
á þessu svæði, ásamt þvi, hvern-
ig almenningur hefir hrugðist
við hættunni. Farast lionum m.
a. orð á þessa leið:
„Þóðverjar hafa gert hér sex
loftárásir á sjö sólarhringum, og
hefir ekki horið á neinu kjark-
leysi eða æðru meðal almenn-
ings. Hefir allur þorri manna
aldrei verið eins ákveðinn í því
að berjast til þrautar við Þjóð-
verja en einmitt nú. Eg hitti
gamla konu, sem sofið hafði síð-
ustu næturnar niðrí í kjallara
húss sins. Eg spurði hana, hvort
henni hefði ekki liðið illa. „Ekki
vitund,“ svaraði hún. „En mað-
ur gerir þetta ekki að ganmi
sínu og eg get ekki neitað því,
að Þjóðverjar eru farnir að fara
í taugarnar á mér.“
Eg hefi talað við fjölda fólks,
þar á meðal við nokkura, sem
mist höfðu Iiús sín af völdum
loftárása. Þeir viklu sem minst
um tjón sitt tala, en voru afar-
þakklátir fyrir það, hve skjóta
og góða hjálp þeir hefðu fengið
og hve fljótt hefði gengið að úl-
vega þeim nýjan samastað.
Embættismennimir staðfesta
allir sem einn þessar athuganir
mínar, og eru þeir algerlega
sammála um, að elcki heri hið
minsta á taUgaóstyrk meðal al-
mennings, ekki einu sinni meðal
kvenna og barna. Alt bendir til
þess, að kjarkur almennings sé
óbilaður, og þykir liklegt, að
hann muni ekki bila, hvað sem
vændum er.“
Kanadamenn efla
sföðugt flughexinn.
— 13.000 menn að æfingum.
Það var tilkynt í London í
gær, að friá því að styrjöldiu
byrjáði liafi 115.000 ungir
Kanadamenn aflað sér upplýs-
inga um skilyrðin til þess að
ganga í flugherinn. Þar af stóð-
ust 25.000 undirbúningspróf og
13.000 menn hafa verið teknir i
flugherinn. — Kanadamenn
leggja mikinn skerf íil þess
starfs, sem unnið er til að efla
alríkisflúgherinn hreska, oghafa
verið settar á stofn æfingaflug-
stöðvar um alt land, og eru þar
auk Kanadamanna, flugmanna-
efni frá öðrum breskum sam-
veldislöndum að æfingum.
ÁRÁS á breska ræðis-
MANNSBÚSTAÐINN 1 BUDA-
PEST. — FLÖSKUM MEÐ
NAUTSBLÓÐI KASTAÐ INN
UM GLUGGA.
London i morgun.
Fregn frá Budapest hermir,
að rúður liafi hrotnað í breska
ræðism ann shús taðn um, en
nokkrir æsingamenn köstuðu
flöskum, sem nautsblóð var í,
inn um glugga í húsinu. Lög-
reglan hefir handtekið fimm
menn og hefir slegið hring um
liúsið, svo og um bústað aðal-
ræðismannsins.
BRESKT OLlUFLUTNINGA-
SKIP SKOTIÐ í KAF.
London í morgun.
Fregn frá New York hermir,
að Mackay-loftskevtastöðin hafi
skýrt frá því, að hreska olíu-
flutningaskipið Athel Laird hafi
orðið fyrir tundurskeyti, og
sent frá sér neyðarmerki. SIcip-
ið var statt á Atlantshafi, er það
varð fyrir kafbátsárásinni. Skip-
ið er 3999 smálestir að stærð.
London i morgun.
Breskar sprengjuflugvélar
gerðu árás mikla í fyrrakvöld á
herskipið Scharnhorst, þar sem
það lá í flotkví til viðgerðar, í
flotahöfninni í Kiel. Er þetta í
fjórða skifti, sem Bretar gera
árásir á þetta herskip, og hefir
það í tveim þeirra að minsta
kosti orðuð fyrir miklum
skemdum.
Herskip þetta lenti í orustu
við hreska lierskipið Renown
við Noreg i aprílmánuði síðast-
liðnum. og laslcaðist allmilcið.
Komst það undan í hríðarveðri
og inn á Þrándheimsfjörð, og lá
þar í slcjóli við land, er breslc
sprengjuflugvél gerði árás á
það. Þriðja árásin var gerð fyr-
ir skömmu, er verið var að
flytja slcipið til Þýslcalands.
Breskur kafbátur liæfði það
tundurskeyti (að því er talið var
a. m. k.) og breskar flugvélar
gerðu árás á það. í fyrrakvöld
lentu á því fjórar sprengikúlur,
og verður að ætla, eflir lýsingu
flugmannanna að dæma, að það
liafi orðið fyrir miklum skemd-
um,. Veður var hagstætt, nægi-
lega bjart, svo að flugmennirn-
ir lcomu auga á herskipið, án
þess að varpa niður fallhlifar-
hlysum. Flugvélarnar voru hátt
í lofti, en lækkuðu flugið liver
af annari, og var varpað mörg-
um sprengjum, sem lentu á her-
skipinu sjálfu, skipakvinni og
byggingum í grend við það. —
Fyrsta sprengikúlan lenti á hex--
skipinu, en alls var það hæft
fjórum sprengikúlum. Eldur
kom upp í skipinu og bygging-
um í grend við skipakvína og
sást hálið í um 85 enskra milna
fjarlægð. Skothríðin úr loft-
varnabyssunum var álcöf og
rnunu allar loftvarnabyssur
Kiel liafa verið i notkun. Loft-
árásin mun hafa konxið Þjóð-
verjum á óvænt og breslcu flug-
mönnunum varð mest ágengt í
fyrstu atlögum. Eftir það gátu
þeir eklci lækkað flugið eins
mikið, i— „það var fullheitt fyr-
ir oklcur“, sagði einn flugmann-
anna. Allir telja þeir, að loftá-
rás þessi hafi borið mikinn ár-
angur, lierskipið hafi stór-
skemst og feikna tjón orðið á
flugvélaskýlum og byggingum
flotans.
- ÆSKAN HJÁLPAR EINNIG. — Síðustu ár hefir það verið kjörorð Þjóðverja, að ekkert rnegi fara
til spillis. Myndin sýnir drengi í Berlín, sem hafa verið að safna gömlum dagblöðum, sem nota á til
að framleiða nýjan pappír.
KARL KONUNGUR LEITAR
AÐSTOÐAR MUSSOLINIS.
London í morgun.
Fréttastofufregn frá Buda-
pest hermir, að Karl konung-
ur hafi snúið sér til Musso-
lini og lagt fast að honum, að
beita áhrifum sínum til þess
að kcma í veg fyrir, að Rúm-
enar verði fyrir frekari á-
reitni. Það er kunnugt, að
Vlussolini hefir svarað kon-
unginum, en ekki hvers efnis
xvar hans er.
Times um horfurnar
á Balkan.
„Times“ birtir forystugreiu
unx ástandið í Balkanlöndunx og
bendir á þær óvæntu afleiðing-
ar, sem ái’ásarpólitík ixasista
hafi haft í för með sér.
„Þegar búið er að raska jafn-
væginu einu sinni sýnir það sig,
að alt kenxst í uppnánx, og nú
ráða Þjóðverjar elcki lengur við
þann draug, sem þeir liafa vak
upp. Samningur Þjóðverja við
Rússa átti að tryggja Þjóðverja
gegn rússneskri árás, en í-anr
verulega liefir lxann oi’ðið til að
opna Rússum leið vestur á bóg-
inn. Þjóðverjum ferst ekki að
kvarta, þótt Stalin vilji ti-yggja
vesturlandmæri Rússlands gegn
nasismanum, því að lítið er þc
á nxóti vfirgangi Þjóðverja í
vesturátt.
Viðburðir síðustu daga lxafa
vakið þýska stjórnmálamenn úr
þeirri sæluvímu, sem þeir hafa
gengið í siðan Frakkland gafst
upp. Þýskaland getur elcki verið
án lingverska hveitisins, júgó-
slavnesku málmanna né rúm-
ensku oliunnar. Ef þessar vörur
eiga að bei-ast reglulega til
Þýskalands, verður það að gæta
aðtöðu sinnar meðal Dónár-
rílcjanna. —- Þegar Italía fór í
stríðið, beið Balkanpólitík Þjóð-
verja sinn fyrsta hnekki. Þegar
illa tólc að ganga fyrir ítölum
Miðjarðai-liafi og Norður-Afr-
iku, jólcst liættan á þvi, að ítalia
leitaði útrásar fyrir hernaðarað-
gerðir sínar á Ballcanskaga. Inn-
rásin í Albaníu sýndi það iá sín-
um tima, livert krókurinn
beygðist. Stalin kaus að verða
fyi-ri til.
„Stjóx-nmálastefna Sovét-
Rússlands hefir verið einkenni-
lega sjálfi-i sér samkvæm siðustu
tólf mánuði, því að unnið hefir
verið að því að tryggja xákið
gegn árás af hálfu Þýslcalands,
án þess að Rússar hafi eitt ein-
asta augnablik látið sér detta
það í hug að taka samningana
Marii styOja Oret
" ■ .JC’
lisl vegii eii ðr-
ÉL
Öldungadeildin
samþykkir út-
nefningu Stím-
sons sem her-
málaráðherra.
Henrv L. Stimson fór í gær á
fund hermálanefndar öldunga-
deildar þjóðþingsins og gei-ði
henni grein fyi-ir skoðunum sín-
uní. Öldungadeildin verður aö
sanxþykkja útnefningu hans,
eins og venja er til með slíkar
embættaveitingar.
Stimson sagði nefndinni, að
nauðsynlegt væri að vinna að þ\ í
af lcappi, að efla öryggi Banda-
ríkjanna og Icvaðst hann mundi
leggja til, að komið yrði á tak-
mai-kaðri herskyldu.
Hann kvað alla vilja konxast
hjá því að Bandai-íkin tælci bein-
an þátt i styrjöldinni, — enginn
vildi senda her frá Bandaríkjun-
unx til Evrópu, en það nxál lægi
elclci fyrir nú og vafasamt væri,
t&7e000
mistu í>jóövei»jap
alls.
ýska herstjórnin birti í gær
langa skýrslu um sóknina
á Vesturvígstðvunum, sem hófst
10. maí s. 1. hefir manntjónið,
tala fallinna, horfinnaogsærðra,
numið 156.879 samtals.
Alls féllu 27.074 foringjar og
óbreyttir liðsmenn, 18.371 er
saknað, en 111.434 særðust.
Þóðverar tóku á sama tima
(10. maí—22. júní) 1.9 milj.
Fraklca til fanga og voru þar
af 5 hershöfðingjar og 29.000
foringjar.
Flugvélar þær, sem Þjóðvex-j-
ar skutu niður, ýmist i orustum
eða með loftvarnabyssum voru
á 27. lxundrað.
Skipum var sökt, sem voru
alls 800 þús. smál. að stærð.
við Hitler alvai-lega. I hvert
slcifti, sem Þjóðverjar hafa
hreyft sig til sóknar, hafa Rúss-
ar framkvæmt nýjan lið i þess-
ari áætlun, og er nú svo komið,
að þeir hafa náð á sitt vald
landssvæði vestan við Rússland,
sem nær svo að segja frá Hvita-
liafinu til Svartahafsins, og eru
þeir nú komnir miklu nær liin-
um rúmensku oliulindum en
Þjóðverjum er þægilegt.“
lxvort lxægt yæri að i-áðast í slíkt.
Hinsvegar væx-i augljóst, að
Bandarikjunum væri öryggi í
því, að Bretland biði ekki ósig-
ur, og þó að eins væx-i þess vegna
ætti að veita Bretum hvern þann
stuðning, sem unt væri.
M. a. benti Stimson á þá
hættu, að Bandarikjunum væri
mikil liætta búin, ef þjóðir
fjandsamlegar Bantlarikjunum
fengi aðstöðu til þess að liafa
flug- og herskipastöðvar í norð-
lægum löndum, t. d. flugstöðvar
á Nýfundnalandi. Meðan Bretar
væri ósigi-aðir bæri þessa hættu
ekki að garði eða aðrar slíkar,
en Bandarikin yi-ði framvegis að
vera við öllu búin, og efla land-
her sinn og flota.
Breste biöð um úf-
neíningu Sfimsons.
London í moi-gun.
„Daily Telegraph“ ræðir um
útnefndingu Stinxson’s í her-
málaráðherraembætli í Banda-
ríkjunum og telur hana bera
vott um að Bandaríkjamenn séu
nú valcandi gagnvart þeirri
hættu, sem þeim stafi af nazism-
anum.
Blaðið ræðir unx þær talc-
mai-kanir, sem settar liafa verið
fyi-ir sölu á „úreltunx“ vopnum
til Breta og telur það sjálfsagt,
að salan fari einungis fram með
samþykki æðstu hershöfðingja
Bandaríkjanna, því að að sjálf-
sögðu eigi her Bandaríkjanna að
sitja fyrir hex-gagnakaupum og
hans hagsmuni bex-i fyi-st að
meta. En blaðið bendir jaln-
framt á, að hagsmunir Breta og
Bandaríkjanna séu nú orðnir
svo náskyldii*, að óþarfi sé að
óttast að þetta ákvæði geti gert
Bretum nein varanleg óþægindi
í hergagnakaupum þeirra.
Árandora Star
sökt.
Sanxkvæmt tilk. þýsku hex--
stjórnarinnar liefir þýskur kaf-
bátur sökt vopnaða kaupfarinu
Arandoi-a Stai-, í norðvestui--
hluta Ermarsunds. — Arandora
Star er 15.500 smál. að stærð.
Skip þetta liefir komið hingað
til lands nokki-um sinnum með
skenxtifei-ðafólk.
Þjóðvei-jar segjast hafa valdið
niiklu tjóni á hergagnaverlc-
smiðjum í New Castle, í loft-
árásum, og ennfx-emur hafi ver-
ið gerðar loftárásir á marga
staði á slxðurströnd Englands og
kom upp eldur viða og miklar
sprengingar urðu.