Vísir - 06.07.1940, Blaðsíða 2

VISIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(GengiS inn frá Ingólfsstræti).
Símar 1660 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Vilí Framsókn
landsverslun.
EIR, seni kynnu að hafa
vérið: svo bamálegir, að
ætla, að einhver einlægni fylgdi
yfirlýsingu. aðalfundar S. í. S„
að hann væri þvi „eindregið
fylgjandi" að höftunum yrði áf-
létt, ættu að lesa Tímann í gær.
Yfirlýsingin virðist fyrst og
fremst framkomin til að láta i
Ijós, hvílíku ranglæti kaupfé-
lögin séu beitt með innflutn-
ingshöftunum. „Eðlilegur vöxt-
ur“ félaganna hefir verið liindr-
aður. „Það dregur enginn í efa,
sem lítur nieð sanngirni á þessi
mál, að iunflutníngshöftin hafa
valdið kaupfélögunum veru-
legra erfiðleika og tekjumissis“,
segir Tíminn í gær, ofur sak-
leysislega. í umræðum undan-
farinna ára hefir verið á það
bent, hversu hlutur kaupfélag-
anna í verslun landsmanna hef-
ir aukist síðan innflutningshöft-
in komu til sögunnar. Og því
hefir verið haldið fram, að
þessi viðskiftaaukning félag-
anna ætti rætur sinar að rekja
til þess, að innflutningsnefndin
hefði „hjálpað þeim, um inn-
flutning“ á kostnað kaup-
manna. En það er nú eitthvað
annað! Ef verslunin hefði verið
frjáls hefði kaupfélögin vafa-
laust verið húin að útrýma
kaupmönnum með öllu! En
þeir sem að kaupfélögunum
standa, eru óeigingjarnir menn
og fómfúsir. Þótt altaf sé verið
að niðast á félögunum með
höftunum, þá má til að lialda
þeim, af því að þau eru þjóðar-
nauðsyn. I>að liggur við að Tím-
inn klökkni yfir veglyndi sinna
manna, þegar hann segir: „Hafa
kaupfélögin hér sem jafnan áð-
ur sýnt þegnskap sinn og gefið
öðrum gott fordæmi um það,
að meta meira þjóðarhagsmuni
en eiginhagsmuni á erfiðum
tímum.“!
Nei, það er eitthvað annað en
að Tíminn sé því „eindregið
fylgjandi“, að höftunum sé af-
létt. Blaðið vill ekkert fara út
í það, að ræða um hvort við-
skiftajöfnuðurinn við útlönd sé
nú nókkuð sambærilegur við
það, sem hann hefir verið á
sama tíma undanfarin ár. Það
má kannske ræða um afnám
haftanna, „þegar viðskiftaá-
stæður þjóðarinnar leyfa“, en
vandlega er þagað um það,
hvernig viðskiftaástæðurnar
eigi að vera, þegar hægt er að
taka upp slíkar umræður.
Það er svo farri þvi, að Tím-
inn sé því „eindregið fylgj-
andi“ að höftunum sé létt af,
að blaðið krefst þess þvert á
móti, að nú verði alvarlega hert
á hnútum. „Það er því sannar-
lega gáleysislegt, að lieimta
frjálsa verslun á yfirstandandi
tímum.“ „Ástandið krefst sann-
arlega miklu fremur að inn-
flutningshöftin verði hert ....
Er sannarlega (ætli Eysteinn
hafi skrifað þetta?) nær að
ræða um það af alvöru og
hreinskilni, hvort ekki sé heppi-
legast, að hafa innflutning
ýmsra vara í höndum ríklsins,
Fjárhagsleg afkoma Islands veltur
á auknum viðskiftum við Ameríku.
Ekki iiundrizð heldur þúsundir fá afvinnu við
framleiðslu niðursuðuvara, ^?Lhrs
OLAV HERTZWIG.
“þ essa dagana dvelur hér í
bærium kunnur maður
frá Bandaríkjunum, Olaf M.
Hertzwig, stjórnandi stórrar
inn- og útflutningsverslunar:
Olaf Hertzwig Trading Co. Inc.,
New York.
Þetta fyrirtæki lians hefir
umboð Sölusambands íslenskra
framleiðenda með höndurn í
Bandaríkjunum, og einnig um-
boð fyrir Lýsissamlag íslenskra
botnvörpunga.
Mr. Hertzwig er borinn og
barnfæddur í Noregi, en hefir
af eigin ramleik rutt sér til
rúms í Vesturheimi, og báðum
vér hann um að kynna lesend-
um Visis nokkuð feril sinn, af-
skifd hans af íslenskum hags-
munamálum og heimsókn að
þessu sinni. Hefir hr. Hertzwig
góðfúslega gefið blaðinu eftir-
farandi upplýsingar:
Mr. Hertzwig er fæddur í
Bergen liinn 1. febrúar 1884.
Hann er elstur 13 barna, en
7 eru nú á lífi, og af þeim
dvelja 5 í Noregi, en faðir hans
er þar enn á lífi, kominn á
niræðisaldur. Hann fór frá
Noregi á öndverðu ári 1905, og
hefir þannig dvalið í Vestur-
heimi i 35 ár, en hefir þó kom-
ið mörgum sinnum til Noregs
og annara skandinaviskra
landa síðan.
Hann var af fátækum for-
eldrum kominn, og varð að fá
eins og sakir standa, heldur en
að vera með tilgangslausar
kröfur um frjálsan innflutning.
Myndi slík landsverslun vafa-
laust tryggja betur yfirlit, sam-
ræmi og festu í þessum mál-
um.“ (Leturbr. hér.)
Já, það er „sannarlega“ til-
gangslaust af aðalfundi Sam-
bandsins, að lýsa sig „eindregið
fylgjandi“ því, að höftunum sé
aflétt, Jægar flokksblað Fram-
sóknar krefst þess ekki einung-
is að á þeim sá hert, lieldur
einnig, að tekin sé upp lands-
verslun. Þessi yfirlýsing er enn
„tilganslausari“, ef svo skyldi
vera, að það væri sjálfur við-
skiftamálaráðherrann, sem nú
væri farinn að berjast fyrir
landsverslun. Væri „sannar-
lega“ fróðlegt að fá úr því skor-
ið sem allra fyrst, hvort Ey-
steinn Jónsson telur sig hafa
samþykki allra meðráðherra
sinna til þess að heimta lands-
verslun. Menn liafa nefnilega
skilið það svo, að sumir þess-
ara manna væru því „eindregið
fylgjandi“ að höftunum yrði
létt af.
sér Iánaðan farareyri til þess
að komast á 3. farrými vestur
um.haf, en auk þess fékk hann
10 dollara að láni, en þá upp-
hæð urðu innflytjendur í þann
mund að hafa handbæra, er
þeir stigu á land i Bandaríkj-
unum.
Er vestur kom, tók hann til
óspiltra málanna, við að afla
sér atvinnu. Réðsl hann fyrst
sem léttadrengur á dýpkunar-
skip í liöfninni í Ncw York, en
síðar vann hann að raflögnum,
sigldi tvö ár sem hryti á lysti-
snekkju miljónamærings, og
alt þar fram eftir götunum. I>ví
næst réðst hann sem sendill á
skrifstofu stórs verslunarfyrir-
tækis í New York, og vann
sér þar slíkt traust. að hann
var orðinn þar framkvæmda-
stjóri að nokkrum árum liðn-
um,
Þótt þetta hefði áunnist nægði
það ekki Mr. Hertzwig. Hann
stofnaði sjálfstætt fyrirtæki ár-
ið 1918, og brátt rak að því, að
þetta fyrirtæki lians varð um-
svifamesta fyrirtæki í innflutn-
ingi á afurðum frá Norðurlönd-
um. Meðan heimsstyrjöldin stóð
yfir, á árunum 1914—18 hafði
fyrirtæki Mr. Hertzwig mikla
útflutningsverslun með hönd-
um, enda hefir hánn ávalt lagt á
það megináherslu að greiða fyr-
ir viðskiftum Norðurlanda, og
aðstoðað kaupsýsliimenn þaðan
á margvislegan hátt.
Þótt Mr. Hertzwig hafi alið
aldur sinn fjarri fósturjörðinni,
hefir liann leitast við að vinna í
• hennar þágu eftir megni. Hefir
hann þannig látið sig ýmsa
hjálparstarfsemi i þágu þjóðar
sinnar miklu skifta. Hefir hann
verið ritari og síðan formaður
stjórnar norsks barnahælis i
Brooklyn, og greitt mjög fyrir
hjúkrunar og sjúkrahúsarekstri
Norðmanna í New York.
Mr. Hertzwig stundaði íþrótt-
ir á yngri árum, og hefir hann
unnið fjölda verðlaunagripa á
iþróttamótum í Bandarikjun-
um, en ávalt hefir hann kept
fyrir iþróttafélag Norðmanna i
Brooklyn og borið norsku litina
fram til sigurs. Var hann for-
maður norska iþróttafélagsins
þar um margra ára skeið, en
auk þess var hann forseti
iþróttasambands Norðurlanda í
Bandarikjunum og fram-
kvæmdastjóri amerískra í-
þróttafélagasambands.
Um mai’gra ára skeið hefir
Mr. Hertzwig verið varaforseti,
ritari og til skannns tíma for-
maður framkvæmdanefndar
norska verslunarráðsins í New
York, og um 9 ára skeið hefir
hann verið forseti sænska versl-
unarráðsins i New York. Hann
hefir gegnt fjölda trúnaðar-
stöðum í margvíslegum verslun-
arfélögum, en hann telur sér
það mest til gildis, að liafa feng-
ið tækifæri til að vinna i þágu
föðurlands síns og annara
Norðurlanda, svo sem að ofan
greinir. Hefir hann þannig stuðl-
að að því, að ekki einUngis
hundruð — heldur þúsundir
manna liafa fengið bætt atvinnu-
skilyrði, — ekki aðeins í Noregi
— heldur og i Svíþjóð, Dan-
mörku og Finnlandi, — en nú
er röðin komin að Islandi.
Fyrir störf sín í þágu Noregs
var Mr. Ilertzwig sæmdur stór-
riddarakrossi St. Ólafsorðunnar
á árinu 1938 af Hákoni Noregs-
konungi.
Mr. Hertzwig hefir ráðist í
þessa för sina hingað til lands,
að Jiessu sinni, eingöngu með
Jiað fyrir auguin, að efla viðskifti
íslands og Bandaríkjanna, og'
mun hann ræða við framleið-
endur liér í landi um möguleika
á aukinni framleiðslu og út-
flutning á öllúm íslenskum af-
urðum til Bandaríkjanna, en þó
sérstaklega niðursuðuvörum S.
í. F.
Mr. Hertzwig telur að niður-
suðuvörur S.I.F., þær er þegar
hafa flust til Bandaríkjanna,
hafi þótt mjög góðar, og hann
]>ykist þess fullviss, að áður en
langt um líður muni útflutning-
ur íslenskra niðursuðuvaraverða
svo umfangsmikill, að — ekki
í luindruðum talið, — heldur
þúsundum, — muni íslenskir
starfsmenn fá atvinnu við þessa
framleiðslu, og þetta sé það.
sem fyrir honum vaki með heim-
sókn sinni til íslands á þessum
hættutímum.
Mr. Hertzwig vildi með engu
móti Láta í Ijósi álit sitt á við-
horfum Bandaríkjanna til
heiinsviðburðanna. Hann er
sjálfur framarlega í flokki
„republicana“, en hann telur
enga ástæðu til að ræða þessi
mál á þessum vandræðatimum.
Hinsvegar segir hann: „Eg get
fullvissað yður um, að ríkis-
stjórn okkar, forseti og þégnar
Bandaríkjanna bera mikla hlýju
til íslands. Eg fyrir mitt leyti
fagna því, að dvelja hér, með
því að hér liitti eg fjölda vina
minna, og á þess von, að eign-
ast fleiri.“
Að lokum lét Mr. Hertzwig
það álit sitt í Ijósi, að fjárhags-
afkoma íslands sé undir þvi
komin, að viðskiftin aukist við
Bandaríkin og Ameríku í heild.
„Mér er það mikið ánægjuefni,
að eg og fyi-irtæki mitt höfum
fengið tækifæri og umboð til að
aðstoða við þróun þessara við-
skifta i Bandaríkjunum, og við
munum elcki bregðast því
trausti, sem okkur hefir verið
sýnt.“
Mir. Olav Hertzwig er hið
mesta prúðmenni í allri fram-
I göngu, og eins og framanritað
viðtal ber með sér, hefir hann
brotið sér brautina sjálfur. en
einmitt af slíkum mönnum
væntum við Islendingar mest.
Frá því, er hann tók að sér störf
í okkar þágu, hefir hann á marg-
víslegan hátt greitt fvrir við-
skiftum íslenskra kaupsýslu-
manna vestra. og áunnið sér
traust þeirra í hvívetna.
AMKVÆMT áreiðanlegum
upplýsingum, sem Vísir
hefir aflað sér, standa nú yfir
samningar milli Flugfélags ís-
lands og stjórnar Síldarverk-
smiðja ríkisins og síldarútvegs-
manna um síldarleit í flugvél í
sumar.
Má gera ráð fyrir, að samn-
ingar takist alveg næstu daga
og mun flugvélin þá fara norð-
ur um miðja næstu viku.
Nýja flugvélin mun verða
reynd um þrjúleytið í dag.
Fyrsta útiskemtun
sumarsins.
Nkcmtuu Varðarfélagiini að l]idi
á morgfiiu ef vcður ieyfir.
QKEMTUN Varðarfélagsins
að Eiði, sem frestað var
síðastliðinn sunnudag, verður
haldin á morgun ef veður leyfir.
Til skemtunar verða ræðu-
höld, söngur, Lúðrasveit Rvík-
ur leikur og loks verður dans-
að. Er vel til skemtunarinnar
vandað, þar sem, Vörður á í
hlut og alt kapp lagt á að Reyk-
víkingum, Hafnfirðingum og
öðrum, sem koma, liði sem
best.
Ræðumenn verða þeir Árni
Jónsson og Magnús Jónsson og
ef til vill fleiri. Þá syngur ágæt-
ur söngflokkur karla. Þvi næst
verður íþróttasýning og loks
daris á palli.
Eins og allir vita, sem að Eiði
hafa komið, er þar ákjósanleg-
asti skemtistaður í nágrenni
Reykjavikur. Þar er ekki aðeins
hægt að liggja í sólbaði, eins og
viðast hvar annarsstaðar á
landinu, lieldur er þar og liægt
að stunda sjóböð.
Eru það engar ýkjur, að vart
mun hægt að fá betri stað til
sjóbaða, en í krikanum, austan
við eiðið út í Geldinganes. Þar
er fínasti sandur, sem verðnr
„sjóðheitur“ i sólinni, svo að
sjórinn verður volgur. — Ætti
fólk að liafa með sér baðföt.
Eiði á að vera heitsuíind
Reykvíkinga. — öll að Eiði á
morgun.
Ferð til Veiðivatna.
jperðafélagið fer í aðra sum-
arleyfisferð sína n. k.
laugardag og verður að þessu
sinni farið til Veiðivatna.
Förin stendur í 8 daga og
verður lagt af stað i bílum kl.
2i/o e. h. Verður ekið beina leið
til Landsmannahellis, og gist
þar, en síðan farið á liestum til
Veiðivatna og dvalið þar einn til
2 daga. Verður farið í Laugar,
Jökulgilið og Eldgjána.
Síðan verður haldið aristur
Fjallabaksveg um Kýlingar og
Jökuldali í Skaftártungu og
austur á Síðu. Víða á þessari leið
er mjög tilkomumikið lalidslag
og sumir fegurstu staðir lands-
ins.
Þeir sem hafa hug á að fara
þessa ferð geta leitað upplýsinga
um hana hjá Kr. Ó. Skagfjörð,
Túngötu 5, til miðvikudags-
kvelds. Þar liggur og frammi
áskriftarlisti. Farmiða verður að
sækja fyrir 10. þ. m.
Batnandi veður á miðunum
norðanlands.
HLB eldur minni veiði var við norðausturland í gær
" ® en undanfarið, en veður var að skána undan
Norðurlandi. Vona menn á Siglufirði, að veiðiveður
verði komið upp úr helginni. —
Síldaúverksmiðjur ríkisins
munu vera búnar að taka á móti
um 35.000 málum síldar eða ca.
52.500 hl. Þ. 8. júlí f fyrra voru
komnir á land 69.264 hl., skv.
heimild Fiskifélags íslands.
Þrær Raufarhafnarverksmiðj-
anna eru nú orðnar fullar, svo
að skipin eru farin að fara til
Siglufjarðar með síldina. Sím-
ar fréttaritari Vísis á Húsavík í
morgun, að þaðan hafi sést
mörg skip, sem sé á vesturleið,
hlaðin síld. Sé sum þeirra á leið
lil Siglufjarðar, en önnur til
Eyjafjarðar til verksmiðjanna
þar.
Eitt skip hefir komið til
Húsavikur og losað þar. Er það
fyrsta síldin, sem Húsavíkur-
verksmiðjan fær. Skip þetta
var v.b. Leo frá Vestmannaeyj-
um. Hann var með 450 mál.
Tíu skip komu í nótt til Siglu-
fjarðar með 6—7000 mál. Gull-
toppur og Hafalda með 550 mál,
Minnie 600, Iíeflvíkingur 1000,
Helga 530, Eldey 1100, Sæfinnur
1100, Jón Þorláksson 300, Erna
860 og' Iv. Freyja með 400 mál.
Fitumagn sildarinnar er nú
14.2% og er það heldur í Iak-
ara lagi.
Sjómenn telja, að næg síkl
muni vera fyrir Norðurlandi og
afli verða góður jafnskjótt og
veður Iiatnar.
3000 m. hlaupid:
Norðlendingurinn
rann skeiðið á 9.47.8
mín.
fX ORÐLENDINGURINN, Ás-
** grímur Stefánsson, varð
þriðji í gær í 3 km. hlaupinu,
en var lengi vel annar. Hann
rann skeiðið á 9:47.8 mín.
Sigurgeir Ársælsson varð
fyrstur á 9:30.5 min., Indriði
Jónsson (K.R.) varð annar á
9:41.8 og fjórði varð Evert
Magnússon (Á.) á 9:55.7 mín.
I handknattleiknum sigruðu
íslandsmeistararnir, Ármanns-
stúlkurnar, með 9 mörkurn
gégn 6.1 kassaboðhlaupinu sigr-
uðu Akranesstúlkurnar tvo
flokka, drengjaflokk og Ár-
mannsstúlkurnar.
Loks var kept i 200 m. hlaupi
(B-liðsmenn). I fyrra riðli vann
Anton Björnsson (K.R.) 26.2
sek., 2. Sigurjón Hallbjörnsson
(Á.) 26.4 sek., 3. Þórli. Einars-
son (Á.) 26.8 sek. í siðari riðl-
inum sigraði Hörður Kristó-
fersson (Á.) á 25.8 sek., 2.
Guðm. Sigurjónsson (Á.) 25.8
og 3. Rögnvaldur Gunnlaugs-
son 26.3 sek.
Áhorfendur voru fáir, enda
var veður óhagstætt.