Vísir - 11.07.1940, Blaðsíða 1
Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Btaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaidkeri 5 línur
Aígreiðsla
30. ár.
Reykjavík, fimtudaginn 11. júlí 1940.
157. tbl.
Rúmenar segja sig úr
Þjóðabandalaginu.
Ráðstöfunin virðist gerð til þess að
þóknast möndulveldunum.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London í morgun.
Fregn frá Bukarest hermir, að Manoilescu utanríkismálaráðherra Rúmeniu hafi
tilkynt opinberlega, að Rúmenía hafi sagt sig úr Þjóðabandalaginu. I tilkynn-
ingunni segir, að Þjóðabandalagið hafi ekki látið sig hagsmuni Rúmeníu
neinu varða, en þátttaka Rúmena í Þjóðabandalaginu hafi á margan hátt orðið til þess
að gera aðstöðu Rúmena erfiðari og torvelda sambúð þeirra við vissar, göfugar þjóðir.
Er talið, að hér sé átt við Þjóðverja og þó einkum ítali, en Rúmenar urðu að taka þátt í
refsiaðgerðunum gegn þeim, í Abessiniustyrjöldinni. Manoilescu sagði um refsiað-
gerðirnar, að slíkar ráðstafanir væri mjög strangar en næði ekki tilgangi sínum, og
gerði ilt eitt.
Þótt Þjóðabandalagið sé ekki oft á dagskrá nú orðið
og starfsemi þess lömuð, vekur þessi ákvörðun rúm-
ensku stjórnarinnar mikla athygli, því að hún bendir ó-
tvírætt til þess, að hún leitist nú við á allan hátt, að
möndulveldin taki vinsamlega afstöðu gegn Rúmeníu.
Ciano greifi og von Machensen, sendiherra Þjóðverja í Róma-
borg, eru nú á heimleið frá fundinum í Rómaborg, en ung-
versku ráðherrarnir Teleki greifi og Czaky greifi, leggja af
stað til Budapest í dag.
Ungversku blöðin halda áfram að ræða um það, að Ung-
verjar fái virðulegt og mikið hlutverk að vinna í álfunni, og
ær ótvírætt gefið í skyn, að Hitler muni segja fyrir um hvert
þetta hlutverk verði. Er ætlan margra, að Ungverjum hafi ver-
ið ráðlagt, að beita ekki valdi að svo stöddu, til þess að fá
framgengt kröfum sínum, og muni Hitler hafa lofað þeim
að styðja málstað þeirra síðar.
Um viðræður Hitlers og Ciano greifa, en þær fóru fram í
viðurvist von Ribbentrops og von Mackensen er sagt, að þær
hafi snúist um hversu haga skyldi hinni pólitísku og hern-
aðariegu baráttu gegn Bretlandi.
Það hefir vakið allmikla athygli, að viðræður hafa farið
fram í Bukarest milli sendiherra Rússa og Breta þar, en ekkert
«r kunnugt, hvað þeim hefir farið á milli.
Tyrkir standa í stöðugu sambandi við Breta og Rússa. Tyrk-
ir hafa enn kvatt allmikið varalið til vopna og er tekið fram,
að það sé gert í varúðarskyni.
Þjóðfundurinn i Vichy sam-
þykti að veita Petain ein-
ræðisvald.
Þjóðfundurinn í Vichy í Frakklandi samþykti í gær með 569
atkvæðum gegn 80, að veita Petain marskálki, forsætisráðherra
Frakklands, einræðisvald. Gengur stjórn hans frá stjómar-
skránni nýju, en uppkast að henni var lagt fyrir þjóðfundinn (þ.
e. báðar deildir þjóðþingsins). Það hefir vakið mikla athygli í
Bretlandi, að svo margir þingmenn skyldi greiða atkvæði gegn
einræðinu, þar sem aðeins 4 þingmenn voru móti stjórninni á
deildafundunum daginn áður. Auk þess sem 80 greiddu atkvæði
móti því, að veita Petain einræðisvald, sátu 15 hjá. Times leiðir
og athygli að því hversu margir þingmenn eru f jarverandi, ann-
aðhvort landflótta eða kannske í fangabúðum, en við mótat-
kvæðin 80 megi bæta „þegjandi mótatkvæðum“ þessara manna.
M. Laval, fyrrverandi ráð-
herra, sem talið er, að verða
muni hægri liönd Petains,
skýrði frá því, að þegar húið
•væri að ganga frá hinrii nýju
stjórnarskrá, yrði hún lögð fyr-
ir þjóðina.
Það vekur mikla athygli í
Bretlandi, að í Þýskalandi og á
ftalíu er stöðugt verið að hirta
aðvaranir í garð frönsku sfjórn-
arinnar, — hún megi ekki bú-
ast við þvi, að Frákkland fái
-vðegari friðarskilmála, þótt þeir
liafi tekið upp nýtt sfjórnarfyr-
irkomulag. í ítölskum blöðum
ier gefið í skyn, að' Frálckar hafá
komið á hjá sér einræðisfyrir-
komulagi í bili, til þess að fá
betri skilmála, en þess verði
gætt, að þetta hragð hepnist
ekki.
Petain marskálkur var ekki
viðstaddur, er þjóðfundurinn
tók ákvörðun sína, en hann
sendi fundinum kveðju sína.
Nokkur ágreiningur mun
liafa komið upp á þjóðfundin-
um varðandi tillöguna um að
rannsaka skyldi hverjir bera á-
hyrgð á styrjaldarundirbún-
ingnum og stýrjaldarrekstrin-
um. Forseti þjóðfundarins las
rm
r I f
$.1.
Fundurinn í Miin-
chen og framtíð
Rúmeníu.
Einkaskeyti frá United Press.
London i morgun.
Að loknum fundi Þjóðverja,
Ungverja og ítala, sem haldinn
var í Miinchen í gær, var gefin
úr tilkynning um einingu og
vináttu þessara þjóða og algert
samkomulag um þau mál, sem
um var rætt, en engar upplýs-
ingar gefnar um þær ákvarðan-
ir, sem teknar voru. Er því
sama óvissa ríkjandi um livað
Ungverjar gera, hvort þeir gera
tilraunir til þess að knýja fram
kröfur sínar um Transylvaniu,
eða fara sér hægt í bili. Fregn
frá Rúmeníu hermir, að rúm-
enska stjórnin liafi beðið Þjóð-
verja að miðla málum í deil-
unni, en ekkert er kunnugt um,
livort Hitler tekur i mál að taka
að sér slíkt hlutverk. Afstaða
Rússa er og mjög óviss.
Antonescu herforingi, leið-
iogi rúmenskra fascista, var
handtekinn í gær, en skyndilega
látinn laus aftur, gegn loforði
um, að vinna ekki gegn kon-
ungi og ríkisstjórn.
upp skeyti frá nokkrum þing-
mönnum sem voru fjarv., og
var einn þeirra Daladier, sem
var hermálaráðherra um langt
skeið, eða þar til Reynaud tók
við forsætisráðherraembættinu.
Fóru hægrimenn óvirðingar-
orðum um Daladier, er nafn
lians var nefnt, en einn floklcs-
manna hans stóð þá upp og
flutti ræðu honum til varnar.
Petite Daupliinosis i Grenoble
segir, að samkvæmt opinberri
fregn, sem gefin var út í Vichy
Iiafi landvarna- og utanríkis-
málanefndir þjóðþingsins ein-
róma samþykt, að tillögurnar
um rannsókn skyldi bornar
undir atkvæði. Áður hafði einn
þingmanna lagt fram samskon-
ar tillögu og ætlaði að ræða
málið, en Herriot úrskurðaði,
að nefndirnar tæki málið til
meðferðar, og umræður færi
ekki fram.
Miklir loítbaxdagar
í gær.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Samkvæmt tilkynningum i
hreska flugmálaráðuneytisins i
morgun voru 14 þýskar flug-
vélar skotnar niður yfir Bret-
landi i gær, og 23 urðu fyrir
svo miklum skemdum, að talið
er að fæstar þeirra hafi komist
til bækistöðva sinna, en aðeins
2 breskar flugvélar voru skotn-
ar niður í hinum áköfu loftbar-
dögum, sem liáðir voru yfir
suður- og suðausturströndinni í
gær, og komust flugmennirnir
úr annari lifs af. Alls hafa ver-
ið skotnar niður 38 þýskar flug-
vélar yfir Bretlandi undan-
gengna 4 daga.
Þjóðverjar senda flugvélar
sinar inn yfir Bretland i æ
stærri hópum. í einum hópnum
voru 9 sprengjuflugvélar og um
50 Messerschmitt-árásarflugvél-
ar þeim til verndar. Breski flug-
herinn réðist hvað eftir annað á
flugvéladeildir Þjóðverja og
tvístruðu þeim.
Ekkert lát varð á bardögun-
um frá því í dögun og fram í
myrkur.
Barist var á 300 milna svæði,
frá Ermarsundi til ýmissa liafn-
arhorga við Bristolsund.
Breslc hlöð láta mikla ánægju
í ljós yfir þvi hversu írækilega
breskir flugmenn börðust i loft-
bardögunum yfir Bretlandi í
gær. Þrátt fyrir það, að við of-
urefli væri að etja, voru bresku
flugvélarnar stöðugt að gera á-
rásir á flugflotadeildir Þjóð-
verja. Margsinnis kom það fyr-
ir, að 2—3 Spitfire- eða Hurri-
i cane-flugvélaf gerðu árásir til
þess að tvístra þýskum flugvél-
um sem flugu tuttugu, þrjátíu
eða enn fleiri í hóp, og höfðu
árásarflugvélar sér til varnar.
Segja hresku blöðin, að flugher-
inn breski liafi unnið mikil af-
rek i gær, með þvi að skjóta
niður eða eyðileggja tæplega 40
þýskar flugvélar. Er slíkt flug-
vélatjón mjög tilfinnanlegt fyr-
ir Þjóðverja og ]ió enn tilfinn-
anlegra að missa fjölda marga
æfðra flugmanna. Bretar mistu
aðeins 2 flugvélar í þessum bar-
dögum. Hefir úrslit viðureign-
anna aukið mjög traust manna,
að breska flugflotanum muni
auðnast að veita þýsku flugvél-
unum svo „heitar viðtökur“, að
áform Þjóðverja um að sigra
Breta í leifturlofthernaði bregð-
ist algerlega.
Móvinslan. á Kjalarncsi.
Misprentast hafði í greininni hér
í blaðinu í gær: „2 tonn á degi“,
átti a<5 vera „2 tonn á klukkutíma".
KARL RtJMENAKONUNGUR
snéri sér til Hitlers fyrir skömmu og bað hann, að beita álirif-
um sínum til þess, að frekari tilraunir yrði ekki gerðar til þess
að taka lönd af Rúmenum. Það fylgdi fregninni, að Hitler hefði
neitað. Eftir seinustu fregnum að dæma litur út fyrir, að Þjóð-
verjar munu styðja kröfur Ungverja, en valdi verði ekki beitt
að svo stöddu til þess að knýja þær fram, enda liafa Þjóðverjar
öðru að sinna, meðan Bretinn er ósigraður. Auk þess er afstaða
Rússa mjög óviss. — Myndin, sem liér birtist var tekin af Karlf
konungi, er hann fór til London til þess að treysta vináttuna við
Breta, en þá töldu Rúmenar sér mestan hag í því, að hafa sam-
vinnu við Breta og Frakka. En alt breytist. Rúmenía er komin
úr þjóðabandalaginu og vinfengis leitað við möndulveldin.
ÞJóðþing: Banclaríkjanna §amþykk-
Ir að veita 4 miljarða dollara til
þcss að Bandarikin fái öflngasta
flota í lieiiisi.
Öldungadeild þ jóðþingsins í Washington hefir sam-
þykt að veita f jóra mil jarða dollara til þessaðefla Banda-
ríkjaflotann svo, að Bandaríkin eigi öflugasta her-
skipaflota í heimi. Þegar búið er að koma upp þessum
flota hafa Bandarikin sterkari flota á Kyrrahafi en
nokkur þjóð önnur — og annan flota á Atlantshafi,
sem verður öflugri en breski flotinn.
En Bandaríkin ætla ekki að eins að efla herskipaflot-
ann. Roosevelt hefir lagt fyrir þingið tillögur um, að
veita 2500 mil jónir sterlingspunda til þess að efla land-
herinn og flugherinn. Landherinn á að fá öll nýtísku
vélahergögn og allur herinn æfður í meðferð læirra.
Flugvélaframleiðslan verður aukin stórkostlega og
af fyrmefndri upphæð verður 1300 milj. stpd. varið til
eflingar flughernum og flugvélaframleiðslu handa
honum.
Síld veiðist
út af Siglu-
firði.
Síldveiðin helst enn hin sama
á miðunum austan Langaness,
en þó mun hún vera eitthvað
tregari í Þistilfirði.
Raufarhafnarverksmiðjan er
nú komin í fullan gang og skil-
ar vel þein) aflcöstum, • sem
henni var ætlað. Sama er að
segja um sildarverksmiðjur rík-
isins á Siglufirði, en þar hefir
verið slíkur landburður af síld,
að allar þrær eru að verða full-
ar. Sex skip bíða þar nú lönd-
unar, en verða losuð i dag.
Einn bátur fékk i gærkveldi
400 mál sildar út af Siglufirði
og eitthvað mun hafa fengist af
síld á Grímseyjarsundi. Gera
menn sér vonir um að síldar-
gangan sé nú að færast vestur
eftir.
Öll skipin stunda veiðarnar
af miklu kappi og er búist Við
fjölda þeirra inn í nótt eða á
morgun.
LETTNESKU SKIPI SÖKT VIÐ
SUÐVESTURSTRÖND
BRETLANDS.
London í morgun.
Lettnesku skipi var sökt í
sprengjuárás við suðvestur-
strönd Bretlands i gærkveldi. —
Áhöfninni, 12 mönnum, var
bjargað.
Hollenskt skip varð fyrir á-
rás og sendi frá sér neyðar-
merki, þess efnis, að skotið
liefði verið á það af vélbyssum,
og sumir skipverja særst.