Vísir - 15.07.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, mánudaginn 15. júlí 1940.
Ritstjóri
Bíaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjalakeri 5 línur
Afgreiðsla
160. tbl.
Winston Churchill ílutti
rædu í gærkvöldi, sem út-
varpað var um allan heim.
Hæðuniii. iscin fjallaði nm afstöðu Brctlaiuls til
Frakklands og varnir Itreflands og baráttn. licfir
vcrið ágætlcga tckið í krcskuni IöikIiiiib og;
ItaiidaríkjiiuiiKii.
Hvatningarræðu þeirri, sem Winston Churchill flutti í gærkveldi, og útvarpað var
til Bandaríkjanna og um gervalt Bretaveldi, hefir verið ágætlega tekið. Kom
það greinilega fram í ræðunni, að Churchill var öruggur í trúnni á sisurinn,
og hefir ræðan orðið mönnum til mikillar hvatningar og uppörvunar. Mikla athygli
vekja ummæli Pittman’s, formanns utanríkismálanefndar þjóðþings Bandaríkjanna,
en hann sagði, að ræðan glæddi mjög þær vonir, að Bretar heldi baráttunni áfram og
gæfist aldrei upp.
Þar sem ræðan var flutt 14. júlí gerði Churchill að umtalsefni,
eins og eðlilegt er, sambúð Bretlands og Frakklands, og mintist
hann á þá atburði, sem gerðust eftir að Frakkar gáfust upp. Það
voru aðallega þær ráðstafanir bresku stjómarinnar, að hindra
að franski flotinn félli í hendur óvinanna, sem Churchill ræddi
um. Hann kvað Breta ekki hafa átt annars kost en koma þannig
fram sem reyndin varð og, en það hefði valdið Bretum miklum
sársauka. Churchill kvað nú að eins orustuskipið Jean Bart, sem
ekki er fullsmíðað, og nokkur herskip önnur í höfnum Frakka,
í þeirra höndum og yrði engin tilraun gerð til árása á þau, nema
léynt yrði að koma þeim til hafna óvinanna. ^
Churchill minti þar næst á,
þegar hann var í París fyrir
einu ári og franskar hersveitir
■og nýlenduhersveitir gengu
fylktu liði um göturnar. Hver
mundi þá hafa getað sagt fyrir
það, sem gerst hefir? Og hver
gæti gert það nú? En mönnum
væri það gefið, að geta treyst og
vonað, og það væri trú sín og
von, að margir þeirra, sem nú
lifa, ætti eftir að sjá það, að
franska þjóðin öll gæti fagnað
yfir frelsi sínu og sjálfstæði 14.
júli, eins og hún hefir gert á
liðnum áratugum. Og þá mundi
öll franska þjóðin hugsa vin-
samlega til þeirra franskra
karla og kvenna, sem héldu
baráttunni áfram og ekki vildu
gefast upp. Hann kvað Breta
vilja styðja Frakka í haráttu
þeirra, efla viðskifti og sanv
vinnu við þá hluta Frakkaveld-
is, sem nú hafa ekki samband
við Frakkland og yfirleitt vildu
Bretar koma þannig fram, að
Frakkar og allar þjóðir, sem
hefði orðið fyrir innrás og glat-
að frelsi sínu, gleddist af hjarta
yfir hverjum breskum sigri, er
væri skref í áttina til þess fulln-
aðarsigurs, er myndi leysa Ev-
rópuþjóðirnar úr hinum sví-
virðilegasta þrældómi, sem, þær
nokkuru sinni hefði átt við að
húa. Vald Geslapo í álfunni yrði
upprætt og áhrifin af liaturs-
boðskap Hitlers.
Churchill rædd|i' innrásar-
hættuna, sem altaf vofði yfir
og gæti borið að garði í kvöld
eða hvenær sem væri, en „kann-
ske aldrei“. Hann ræddi ýmis-
legt er þessi mál varðar af fullri
hreinskilni, hvernig Þjóðverjar
hafa undirhúið alt í innrásar-
löndunum undir komu innrás-
arhersins, með undirróðri,
njósnum o. s. frv., en slíkar að-
ferðir myndi þeirn ekki að haldi
koma í Bretlandi. Churchill
kvað það alveg vafalaust, að
Þjóðverjar hefði undirbúið
vandlega áætlun um liverriig
:þeir gæti sigrað BrCtland. Að
því búnu ræddi hann skilyrðin
til að verja landið, kvað Breta
nú hafa IV2 miljón æfðra
manna undir vopnum, og her-
inn aukast dag frá degi, og þar
að auki væri heimavarnarsveit-
irnar, en i þeim væri um miljón
memi. Einnig ræddi hann af-
rek flugflotans, sem liefði að
undanförnu skotið niður fimm
þýskar flugvélar fyrir hverja 1
sem Bretar mistu, og herskipa-
flotann, sem flytti herlið til
Bretlands frá fjarlægum heims-
álfum, án þess óvinirnir gæti
gert neitt því til hindrunar, og
héldi siglingaleiðum opnum m.
a. til Bandaríkjanna, en þaðan
væri Bretlandi stöðugt að her-
ast aukin hjálp. Bretar munu
verjast af liarðfengi og elcki
sýna innrásarlier miskunn —
og heldur ekki biðjast vægðar.
Churchill kvað þetta styrjöld-
ina, sem allir tæki þátt í, ekki
aðeins landher, sjóher og flug-
her, heldur allir, hún væri
styrjöld þjóða og málefna-
styrjöld hins óþekta stríðs-
manns. Allir yrðu að gera
skyldu sína, leggja fram alla
krafta sína, þola alt, hætta á alt,
til þess að sigra.
franski stjómii byrjar
betnar saikomulaos-
umleitanir i lapani.
London í morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Það var opinberlega tilkynt
í Vichy í gær, aðsetursstað
frönsku stjórnarinnar, að
franska stjórnin hefði byrjað
heinar samkomulagsumleitanir
við ríkisstjórnina i Japan, varð-
andi flutninga til Chiangs Kai-
sheks ýfir Franska Indo-Kina.
Frakkar segja, að hinir jap-
önskaa yfirforingjar, sem komn-
ELDGOS 1 JAPAN.
50 ÞORP í EYÐI.
London í morgun.
Einkask. frá United Press.
Fregn frá Tokio hermir, að
eldgos á Miyake-eyju hafi
grandað 50 þorpum. Talið
er, að mikill fjöldi manna
hafi farist, en engar áreiðan-
legar upplýsingar eru enn
fyrir hendi um manntjón.
ir séu til Hanoi, séu þar í boði
Frakka, til þess að ræða sam-
búð Frakka og Japana.
Þá er því haldið fram, að Jap-
anir fylgi sinni eigin stefnu í
Austur-Asiumálum gagnvart
Japan og Kína, og sé stefna
Frakka í liöfuðatriðum hin
sama og Breta og Bandaríkja-
manna.
Frakkar leggja að lokum á-
herslu á, að viðræðurnar við
Japani séu ekki stjórnmálaleg-
ar, heldur sé aðeins rætt um
viðskiftaleg mál.
Hernaðartilkynning
Þjóðverja.
Tilkynning þýsku herstjórn-
arinnar var í gær svohljóðandi:
Þýskar flugvélar, sem voru
í könnunarflugi yfir Ermar-
sundi, réðust á nokkra skipa-
flota, sem nutu herskipafylgd-
ar, og stórskemdu 4 verslunar-
skip, sem urðu fyrir sprengj-
um. Kom til harðvitugra loft-
bardaga, og áttu flugmenn vor-
ir við mikið ofurefli að etja,
en þrátt fyrir það mistum við
aðeins eina flugvél, en 10 flug-
vélar breskar voru skotnar
niður.
Breskar flugsveitir reyndu
að fljúga inn yfir Norður-
Þýskaland, en tvær flugvélar
voru þar skotnar niður í loft-
orustu. Aðfaranótt sunnudags-
ins köstuðu fjandmannaflug-
vélar sprengjum niður yfir
Norður- og Vestur-Þýskalandi,
en ollu lítilfjörlegu tjóni, og alls
engu á stöðum, sem hernaðar-
þýðingu liöfðu. Loftvarnabyss-
ur voru teknar í notkun og
tókst varnarsveitunum að
skjóta riiður 3 óvinaflugvélar.
Samtals töpuðu fjandmenn-
irnir í gær 15 flugvélum, en 3
þýskar flugvélar fórust.
lllíll Iisctii §ér of Baugt.
1 stað þess að ráðast á litil hjálparlaus skip í Norðursjónum, flaug þessi þýska sprengjuflugvél yfir
strendur Bretlands, og árangurinn af þeirri ferð varð sá, að hún var skotin til jarðar af ensku R. A. F.
orustuflugvélunum á norð-austurströndinni.
Ntödugrar árásir
þýika loftflotans
á sklpaflota við
Brctlandsstrcnd-
nr. —
London i morgun.
Undangengin dægur hefir
dregið að mun úr árásum
þýskra flugvéla á breskar borg-
ir og liernaðarstöðvar, en í þess
stað hafa Þjóðverjar lagt meira
kapp á að gera árásir á skipa-
flota við strendur landsins, og
ætla ýmsir hermálasérfræðing-
ar, sem útvarp og hlöð vitna
í, að árásirnar á skipin séu
upphafið á sókn þeirri liinni
miklu í lofti, sem húist er við
að Þjóðverjar geri á Bretland
þá og þegar. En livað sem því
líður, hvort þessi spá rætist nú
eða ekki — samskonar spár
liafa komið fram áður — er
mikill viðbúnaður i Bretlandi
til þess að mæta þessari árás,
livenær sem liún kemur, en
Churchill sagði i ræðu sinni í
gær, að hún kynni að verða
gerð í kvöld, í næstu viku eða
mánuði — eða kannske aldrei.
Það hefir aukið mjög traust
manna á, að unt verði að verja
landið, að flughernum hefir
orðið ágætlega ágengt í vörn-
inni frá 18. f. m., er hinar dag-
legu loftárásir byrjuðu, en flug-
mannatjón Þjóðverja í árásun-
um er talið miklum mun meira
en manntjón af völdum árás-
anna í hreskum horgum.
í gær voru skotnar niður sjö
þýskar flugvélar, sem gerðu á-
rás á skipaflota í Doversundi.
Fimm voru sprengjuflUgvélar,
en 2 árásarflugvélar.
Þrátt fyrir það, að flugher-
inn breski liafi miklu að sinna
við vörn landsins, hafa flug-
sveitir Breta farið í fjölda leið-
angra inn yfir Belgíu, Holland
og Þýskaland og árásir verið
gerðar á ýmsa hernaðarstaði,
m. a. hafnarmannvirki, verk-
smiðjur og flugstöðvar.
Næturlæknir
Ólafur Þ. Þorsteinsson, Eiríks-
götu 19, sími 2255. Næturvörður
er í Laugavegs apóteki og Ingólfs
apóteki þessa viku.
St jórnarmyjo dun
Petains lokið.
London i morgun.
Einkaskeyti frá United Press.
Frá Grenoble er símað, að
Petain hafi nú birt nöfn allra
ráðherra sinna. Rene Belin er
ráðherra iðnaðar- og fram-
leiðslumála og verkamálaráð-
lierra.
Brcsknm tnnd-
nrspilli söltí.
London í morgun.
Breska flotamálaráðuneytið
tilkynti í gær, að breska tund-
urspillinum Escorl hefði verið
sökt á vesturhluta Miðjarðar-
hafs. Líklegt er talið, að ítalsk-
ur kafbátur liafi hæft tundur-
spillinn með tundurskeyti. Á-
höfninni var hjargað, nema
tveimur mönnum.
Bretar liafa nú mist samtals
22 tundurspilla í styrjöldinni,
en í ófriðarbvrjun áttu þeir 185
tundurspilla, en marga i smið-
um. Liggja ekki fyrir hendi
neinar upplýsingar um, hversu
margir hafa bæst við flotann
undangengna mánuði, en talið
er, að Bretar hafi nú ráð yfir
fleiri tundurspillum en þegar
styrjöldin hófst, því að auk
þess, sem nýir hafa bæst við,
hafa Bretar fengið yfirráð yfir
norskum, pólskum, hollensk-
um og frönskum tundurspill-
um.
Breskur kafbát-
ur talinn af.
London í morgun.
Breski kafbáturinn Shark er
talinn af. Það er 10. kafbátur-
inn, sem Bretar missa. Þeir áttu
57 kafbáta í stríðsbyrjun, en
munu nú ráða yfir enn fleiri,
því að nýir hafa bæst við og
auk þess hollenskir, norskir og
franskir og pólskir kafbátar,
sem nú hafa sameinast breska
flotanum.
14. júlí var
sorgardagur
í Frakklandi.
London í morgun.
14. júlí, Bastillu-dagurinn,
var sorgardagur i Frakklandi. í
Vicliy, aðsetursstað frönsku
stjórnarinnar, lagði Petain
f sveig á minnisvarða yfir fallna
hermenn.
Petain og hinir ráðherrarnir
hlýddu einnig messu. í London
lagði De Gaulle herforingi sveig
á gröf óþekta hermannsins og
.stytlu Fochs marskálks. Mann-
fjöldinn kallaði margsinnis:
Lifi Frakkland! Lifi lierforing-
inn!
Franskar liersveitir gengu
fylktu liði um götur Lundúna-
borgar og mátti í þeim fylking-
um sjá margskonar einkennis-
húninga, því að þarna voru her-
menn og sjóliðar, háir og lágir,
úr ótal herdeildum.
Batista endurkosinn
ríkisforseti á Kúba.
6 drepnir í óeirðum.
London í morgun.
Fregn frá Havana hermir,
að andstæðingar Batista liafi
viðurkent, að Batista hafi hor-
ið sigur úr býtum i forsetakosn-
ingunum. Urslit urðu þau í 181
kjördmi, að Batista hlaut 30657
atkvæði, en Grau San Martin
18127 atkvæði. — Miklar óeirð-
ir urðu i kosningunum. 40
menn særðust, en sex biðu
bana.
Ferð Víkings.
Knattspyrnufélagið Víkingur er
komið fyrir nokkru til ísafjarÖar
og kepti fyrsta leik sfnn þar á laug-
ardagskvöldið við knattspyrnufé-
lagið Hörð. Leiknum lauk með
jafntefli (o:o). Næsti leikur fer
fram í dag eða á morgun.
í