Vísir - 15.07.1940, Blaðsíða 2

VlSIR
Heildarafli iíldar í
viknlokin.
Heildartölur á þeirri síld, sem verksmiðjurnar hafa tekið inn
eru, sem hér greinir:
Húsavík............................... 71043 hektl.
Raufarhöfn ............................ 54832 —
Ríkisverksm. Siglufirði .............. 153973 —-
Djúpavík ............................... 6092 —
Rauðka, Siglufirði .................... 16753 —
Grána, Siglufirði ..................... 74073 —
Hjalteyri ............................. 54056 —-
Dagverðareyri ......................... 25309 —
Seyðisf jörður ....................... 14791 —
Neskaupstaður ......................... 16215 —
Samtals 487.137 hektl.
en 408367 hektólítrar á sama tíma í fyrra.
Síldin:
Ágæt veiði
fyrir Aust-
fjörðum,
en lítil fyrir Norður-
landi.
Norðfirði í morgun.
Samtals eru komin í síldar-
verksmiðjuna 11.000 mál síld-
ar. Koma skipin inn daglega
drekkhlaðin. Stunda þau veið-
ina á Vopnafirði og virðist þar
næg sild enn þá. Veður er hið
ákjósanlegasta. Allar þrær eru
fullar og unnið dag og nótt.
Eftirtöld skip hafa landað i
síðustu viku: Boðasteinur 2833
mál, Auðbjörg, Hafaldan og
Björgvin 1067, Kapella 1889,
Fylkir og Gyllir 280 og Hilmir
518.
Þorskafli er heldur tregur.
Heyskapur gengur ágætlega.
Eru menn alment búnir að
hirða af túnum. Þurkur og sól
á hverjum degi.
Veiðiveður liefir verið lélegt
við Norðurland yfir helgina, og
lítil eða engin sild veiðst þar
að undanförnu. I dag er heldur
að rofa til, og er t. d. sólskin
víða inni i fjörðum, þótt enn sé
hakki úti fyrir.
Þetta voru þær upplýsingar,
sem Visir gat með herkjum tog-
að út hjá síldarverksmiðjum
ríkisins, sem neita að öðru leyti
að láta í té upplýsingar um síld-
veiðarnar, og virðast hafa til-
hneigingu til að koma þeim
undir einhverskonar „hernaðar-
Ieyndarmál“. Hver veit nema að
því dragi, að blöðin megi ekki
skýra frá síldveiðunum frekar
en öðru innan skamms, þótt að-
siandendur sjómannanna, sem
eru margir, vilji frekar lieyra
frá þeim en flestu öðru. Einliver
takmörk liljóta þó að vera fyrir"
því, hvað ganga má langt i vit-
leysunni um þagnarskyldu blað-
anna.
Fréttaritari Vísis á Djúpuvik
á Ströndum skrifar blaðinu
hinn 11. þ. m. svohljóðandi:
„Verksmiðjan hér á Djúpa-
vík er nú tilbúin að taka á móti
síld, en engu hefir verið landað
hér ennþá; síldin ennþá aðal-
lega fyrir austan. Þó hefir sést
töluverð síld vaða út af Reykj-
arfirði. Verið er áð ljúka við
að setja upp ný löndunartæki
(,,krana“) og hefir verksmiðj-
an þá 2 fullkomin löndunar-
tæki. Þessi nýju tæki voru
smíðuð hjá s.f. Stálsmiðjan og
vélsmiðjunni Héðinn, Reykja-
vík, og eru svipuð tækjum
þeim, sem smiðuð eru og smíð-
uð voru í Noregi.
Fyrsta skipið, sem leggur
afla sinn á land hér, m.s. „Von-
in“ frá Færeyjum, er væntan-
legt hingað í dag. Skipið er al-
veg nýtt, bygt í Thorshavn í
Færeyjum, og er leigt til síld-
veiða hér i sumar. Önnur skip
eru væntanleg upp úr helginni. '
Kalt hefir verið hér undanfar-
ið og grasspretta Iítil.“
Einkaskeyti til Vísis.
Djúpavík í morgun.
Ilingað konr fyrsta síld á
föstudag. Skipin, sem kornu,
voru Sæhrimnir með 831 mál,
! Sæfinnur 1027, Rúna 836, Hug-
inn II. 559, Stella 544, Huginn '
j III. 581, Ilelga 784, Málmey 502,
Sæfari 609, Fylkir ágiskað 550,
Ásbjörn 550 og Sæborg 600 mál. j
Væntanlega eru Iiingað í nótt I
og á morgun: Fróði með 800 ,
mál, Dóra 1000, Hrafnkell goði
700 og Gunnvör með 1250 mál.
Sumt er veitt út af Skaga. —
Bjartviðri er og lilýtt í veðri.
I dag byrjar verksmiðjan
lnæðslu. Björnsson.
niBeflniflQir kvartir yfir
léleori ntjolk 03 rensu
mðli á rlóma.
Fyrir nokkru kom kona ein
til lögreglunnar, og hafði meff-
ferðis rjómaflösku, sem hún
kvaðst hafa keypt, en innihald-
ið myndi vera of litið. Kæra
hennar var tekin til athugunar,
og við rannsókn, sem lögreglan
lét framkvæma, reyndist inni- j
hald slíkra rjómaflaska of lít-
ið yfirleitt.
Meðferð rjómans er þannig
háttað, að mjólkurvinslustöðin
fær hann ekki i hendur, heldur
annast Mjólkursamsalan sjálf
útmælingu rjómans og notar
til þess löggilt mál í stað véla,
sem eðlilegra væri að nota.
Er lögreglan hafði rannsak-
að málið fyrir sitt leyti, var '
það afhent sakadómara, er hélt
próf í málinu. Forstjóri Sam-
sölunnar, Halldór Eiríksson,
mun engaf1 skýringar liafa get-
að gefið á því, hvernig á þessu
stæði, en stúlka ein, sem yfir-
heyrð var, hélt því fram, að
rjóminn gæti lekið með töpp-
um, og allar flöskur, sem óút- j
sendar væru, stæðust mál.
Þegar hér var komið, var
málið sent til Stjórnarráðsins,
er ákveður, livort mál skuli
höfðað, en það hefir enn enga
ákvörðun tekið.
Vísir sneri sér til Mjólkur-
samsölunnar, til þess að fá
umsögn hennar um þetta mál,
og var hún svohljóðandi:
Oss er kunnugt um, að kæra
Mussolini gerði ráð fyrir, að styrj-
öldin myndi aðeins standa
skamma hríð.
Hvers vegna ítalir þola ekki langa styrjöld:
Amerískur blaðamaður, H. B. Elliston, birti fyrir nokkuru
grein, þar sem hann heldur því fram, að við athugun á fram-
leiðsluskilyrðum á Ítalíu og f járhags- og viðskiftaaðstöðu þeirra,
muni menn komast að raun um, að ítalir þoli ekki langt stríð.
Þetta hafði Mussolini verið manna best kunnugt, en hann hafi
verið sannfærður um, að styrjöldinni myndi verða lokið skömmu
eftir uppgjöf Frakka, en hún var fyrirsjáanleg, er hann sagði
Frakklandi og Bretlandi stríð á hendur. Hér skal nú ekki að því
vikið frekara, hvort styrjöldin muni standa skamma hríð eða
langa, en það rætt nokkuru nánara, hvers vegna Italir þola ekki
langt stríð, og verður stuðst við grein H. B. Ellistons.
VISIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritstjóri: Kristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar 1660 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Hver ber ábyrgð-
ina á niður-
skurðinum?
pRAMSÓKNARMENN eru
fyrir all nokkru teknir að
undirbúa næstu kosningar, og
fréttir berast nú daglega hing-
að til bæjarins frá yfirreið le-
gáta þeirra um héruð, og frá
vopnaburði þeirra sömu per-
sóna og aðferðum, er þær vita
að aðrir eru lítt til vamar eða
fyrirsvars. — Hafa þeir mjög
á oddi, að fjármálaráðherra
hafi hlútast til um allveruleg-
an niðurskurð á fjárveitingum
til nokkurra verklegra fram-
kvæmda á síðasta þingi, og af
þvi megi kjósendurnir marka
hvers vænta megi af sjálfstæð-
ismönnum, komist þeir til
valda í Iandinu. Á því leiki eng-
inn efi, að þeir muni skera nið-
ur allar fjárveitingar til land-
búnaðarins yfirleitt, auk annars
fjandskapar, sem þeir muni
sýna bændum. Ekki nægir að
legátarnir flytji málið þannig,
heldur er og dreift út umburð-
arbréfum um sveitir landsins
mjög í sama dúr, og til þess
virðist elckert sparað að fjár-
málaráðherrann skuli nú setja
ofan í almenningsálitinu i dreif-
býlinu, ekki sist af því að „fjár-
málageni“ framsóknar varð að
víkja fyrir honum úr stöðunni,
og fór þaðan að almannadómi
við lítinn orðstir.
Um fjármálastjórn fram-
sóknargoðsins skal ekki rætt
verulega að þessu sinni. Nægir
i þvi efni að skírskota til um-
mæla formanns Framsóknar-
flokksins, er birtust í Tíman-
um um það leyti er þjóðstjórn-
in settist á laggirnar og hnigu
mjög í þá átt að alt væri i
kaldakoli og óumflýjanlegt að
snúa frá eyðslu til sparnaðar,
draga úr kröfunum og ástæðu-
lausri styrktarstarfsemi til alls
þess hóps, sem freklegast Ieit-
aði á rikissjóðinn, og alt þar
fram eftir götunum. Hinn frá-
farandi fjármá 1 aráðlierra lýsti
hinsvegar yfir því, bæði í út-
varpi og blöðum, að fjárhagur
ríkisins væri í kaldakoli, skatt-
ar væru hér miklu liærri en al-
staðar þar sem hann þekti til,
og þvi yrði þjóðin að samein-
ast í sparnaði og hófsömu líf-
erni.
Þegar núverandi fjármála-
ráðherra tók við fjármála-
stjórninni stóð það hvorki í
hans valdi né annara að auka
tekjur ríkissjóðsins verulega
frá því sem verið hafði, en hins-
vegar blasti sú staðreynd við
augum að tekjur ríkisins
myndu frekar minka en hitt
vegna viðskiftamála vorra, og
ástands þess, sem ríkjandi var
og er í heiminum, og við verð-
um að súpa seyðið af eins og
aðrar þjóðir.
Hver einasti þingmaður, sem
nokkra vitglóru og ábyrgðar-
tilfinningu hafði skildi þetta á-
stand, og því var heimildin til
niðurskurðar á framlögum til
ýmsra framkvæmda samþykt á
síðasta þingi, ekki aðeins ein-
róma, af þeim flokkum, sem
þjóðstjórnina studdu, heldur og
beinlínis fyrir tillilutan fram-
sóknarmanna. Þingið sá það
fyrir, að svo kynni að fara, að
tekjurírð yrði svo mikil, að ekki
yrði komist lijá niðurskurði, og
aldrei þessu vant sýndi Fram-
sókn vilja og manndóm í þá
átt að veita hina óhjákvæmi-
legu heimild til niðurskurðar.
Nú ráðast þessir sömu menn
með offorsi og blygðunarlausu
baknagi, á þann manninn, sem
stöðu sinnar vegna framkvæm-
ir niðurskurðinn. Þó m,ega þeir
vel vita, eins og raunar allir
aðrír, að reynslan hefir þegar
sannað að hugboð þingsins um
minkandi tekjur ríkissjóðsins
hefir reynst rétt, og því er ekki
aðeins nauðsyn, heldur og
skylda, að draga úr útgjöldun-
um, ef allur hagur þjóðarbús-
ins á ekki að lenda í ráðleysi
og reiðileysi.
En hver er það eða liverjir,
sem bera í raun og sannleika
ábyrgðina á niðurskurðinum ?
Því er fljótsvarað: Það eru ekki
þeir menn, sem niðurskurðinn
framkvæma, heldur hinir, sem
bera ábyrgð á tekjurímun rík-
issjóðsins. I>að eru þeir menn,
eða öllu frekar sá maður, sem
hefir með höndum æðstu stjórn
viðskiftamálanna í Iandinu, eða
m. ö. o. Eysteinn Jónsson við-
skiftamálaráðherra, og þeir
menn aðrir, sem honum kunna
að stjóma innan Framsóknar.
Tekjurírnun ríkissjóðs staf-
ar beinlínis af því, að bannað-
ur er innflutningur á ýmsum
helstu tollvörutegundunum,
þrátt fyrir það, að nauðsyn rík-
issjóðsins til aukinna tekna sé
fyrir hendi, og nægur gjaldeyr-
ir til að leyfa innflutninginn, og
auka þar með tekjurnar, þann-
ig að ekki verði óhjákvæmilegt
að draga úr f járframlögum til
verklegra framkvæmda — til
landbúnaðarins — til bænd-
anna.
Af hverju er vín og tóbak
flutt inn í landið? Þetta eru
ekki nauðsynjavörur, að fáu
leyti gagnlegar en mörgu skað-
legar. Þessar vörur eru fluttar
inn eingöngu af því að þær
veita x-íkissjóði tekjur, sem
hann getur ekki verið án. Á
sama tíma banna þeir „við-
skiftafræðingai-“, sem með
völdin fara, t. d. innflutning á
ávöxtum, sem er nauðsynja-
vara í einhverjum hæsta toll-
vöruflokki, þótt forfeður vorir
notuðu þá ef til vill ekki á
mesta niðui'lægingartímabilinu,
fi-ekar en „cIoset“-pappír, eins
og einn spekingurinn komst að
orði. Hver skilur það ennfrem-
ur, að svo skuli t. d. dregið ur
innflutningi á nauðsynjavöru,
eins og sykri, að heimilin fá
ekki að notfæra sér x-abarbara,
ber eða annað slíkt lil niður-
suðu vegna sykurskorts. Með
því að leyfa þennan innflutning
fengi ríkið þó nokkrar tekjur,
og ahnenningur spai’aði sér ríf-
leg útgjöld íueð því að fá tæki-
færi til að notfæra sér gróður
okkar fátæka og gæðaríra lands
hvað gi’ænmeti snertii’.
Með því að banna og draga
úr innflutningi sviftir viðskifta-
málaráðherrann ríkissjóðinn
tekjum, og landsmenn, til sjáv-
ar og sveita, framlagi til verk-
legra framkvæmda og lífsfram-
færi. Þetta er mergui’inn máls-
ins, og hinar holu höggoi’ms-
tennur legátanna munu því ekki
verða fjármálaráðherranum að
meini.
Farsóttir og manndauði í Rvik
vikuna 23.—29. júní. (I svigum
tölur næstu viku á undan): Háls-
bólga 42 (37). Kveísótt 137 (82).
Barnaveiki o (1). Blóðsótt 10 (3).
Gigtsótt 1 (o). Iðrakvef 67 (24).
Kveflungnabólga 4 (3). Taksótt 5
(3). Skarlatssótt 4 (o). Munnang-
ur 2 (3). Hlaupabóla 1 (o). Ristill
2 (4). Mannslát 3 (6. — Land-
læknisskr i f stof an.
Sannleikurinn er sá, segir H.
B. Elliston, að ítalir skorti alt,
sem til þess þarf að heyja langa
styrjöld, nema hrausta menn,
en þessir hraustu menn Ítalíu,
sem hafa verið vel þjálfaðir í
hernaði, eru ekkert hrifnir af
því að fara í stríð með Þjóð-
verjum, sem eru Iangt í frá vel
liðnir — ekki einu sinni á ítalíu
signor Mussolini. — ítalskur
maður sagði við mig, segir EIli-
ston:
„Fyrir 5 árum var okkur
sagt, að okkur stafaði hætta af
Þjóðverjum við Brennerskarð,
og þess vegna vorum við send-
ir þangað. Nú er mér sagt, að
Þjóðverjar séu vinir okkar, en
eg og fleiri trúum fyrstu að-
vöruninni.“
ítalir hafa vissulega lítinn
gullforða. En hvaða land er
ekki snautt að gulli nú, nema
Bandaríkin. Gull verður ekki
notað til matar eða klæða eða
í varnarvirki handa hermönn-
um. Notin af því eru þau, að
með gull í höndunum geta
menn fengið mat og klæði og
efni í virki, hergögn hverskon-
ar og annað, sem sú þjóð þarfn-
ast, sem er í striði. En jafnvel
þótt Italir hefði nóg gull væri
erfitt fyrir þá að nota það til
kaupa á því, sem þeir þarfnast,
þvi að beggja megin Miðjarð-
arhafs eru Bretar á verði og
hafa strangt eftirlit með öllum
siglingum. En það er til landa
út um heiminn, sem Mussolini
myndi senda gull, ef hann ætti
það og gæli komið því þangað,
því að annarsstaðar getur hann
ekki fengið nema lítið af því,
sem hann þarfnast til ]>ess að
hej^ja styrjöld.
En hefir Mussolini þá notað
tímann til þess að koma sér
upp birgðum af því, sem hann
þarf til hernaðar ? Vafalaust eft-
ir getu, en hann hefir ekki næg-
ar birgðir til þess að heyja
styrjöld nema skamman tíma.
Það er erfitt að afla sér réttra
upplýsinga um birgðir, inn- og'
útflutning o. s. frv. nú á dög-
um, því að margar skýrslur,
sem birtar eru, eru villandi eða
ramskakkar. Réttu skýrslurnar
eru leyndarmál hins opinbera,
en skýrslurnar, sem birtar eru,
ekkert annað en undirróður í
auglýsingaformi. Til þess að
komast nálægt hinu rétta verða
menn að styðjast við það, sem
vitað er að ekki verður um
hefir horist lögreglustjóra, eigi
alls fyrir löngu, yfir því, að
minna liafi verið í rjómapela
en átti að vera.
Þetta kom oss nxjög á óvart,
með því að margsinnis hefir
verið lagt svo fyrir starfsfólk
vort, að gæta þess vandlega, að
vörur vorar standi vigt og máL
Við eftirgrenslan vora á þvi,
hver ástæða gæti verið fyrir
nefndri kæru, hefir starfsfólk
það, sem rjómamælinguna ann
ast, haldið því fast fram, að
um rangt mál við afgreiðslu
í’jómans hafi eigi verið að
ræða, lieldur muni liér hafa
dropið af flöskunni með lok-
inu, eftir að liún fór xit frá af-
greiðslunni, —• en slikt getur
komið fyrir, ef flöskurnar, ein-
hverra ástæðna vegna, hafi
verið lagðar á hliðina, þó geng-
ið sé frá flöskulokununx eins
vel og föng eru á.
Samkvæmt upplýsingum, er
Vísir fékk í morgun lxjá starfs-
manni Mjólkursamsölunnar,
eru nú mikil vandkvæði á með-
ferð mjólkurinnar í hinni
gömlu mjólkurvinslustöð. —-
Þrengsli eru þar til mikils
baga, áliöld ófullnægjandi og
varahlutir lítt fáanlegir, ef út
af ber. Eins og menn muna
var í ráði að ný mjólkurvinslu-
stöð yrði bvgð, en af því gat
ekki orðið fyrir stríð, en síðan
hafa allar aðgerðir verið ger-
saxnlega óframkvæmanlegar,
en þrátt fyrir það er málinu
haldið vakandi og unnið að
Iausn þess. Verður sætt fyrsta
færis, sem býðst, til þess að
ráða bót á þeim miklu misfell-
um, sem nú eru á mjólkur-
vinslustöð þeirri, sem notuð er,
enda mun ekki af veita, með
því að hávær klögumál heyrast
alstaðar vegna lélegrar mjólk-
ur, sem á markaðinum hefir
verið. Vonandi rætist bráðlega
úr þessum málum, þannig, að
neytendur megi vel við una, en
eins og ástandið er nú, er þess
ekki að vænta, að við því sé
þagað, og eklci verða vandræða-
börnunum allar syndir fyrir-
gefnar, þótt eitthvað kuniii þau
að hafa sér til afbötunar.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.30 Síldarskýrsla Fiskifé-
lagsins. 20.00 Fréttir. 20.30 Sumar-
þættir (Helgi Hjörvar). 20.50
Hljómplötur : a) fslenskir songvrar-
ar. b) 21.10 Mansöngur eftir Beet-
hoven (D-dúr, Op. 8). 21.45 Frétt-
ir. —
deilt, og eigin kynni og reynslu.
*
ítalir virðast vera vel á vegi
með að afla sér nauðsynlegasta
kornmetis, og má þakka það
baráttu Mussolini fyrir aukinni
hveitirækt á Ítalíu. Þegar eg var
seinast þar í landi fyrir nokk-
urum mánuðum, segir Elliston,
var ekki annað sjáanlegt en að
gnægð væri af matvælum. Það
voi-u að vísu kjötlausir dagar,
en það liáir ítölum eklci. Á öðr-
um matvælum var enginn hörg-
ull og i öllum búðunx voru
mai’gskonar matvæli á Ijoðstól-
um og á matsölustöðum var
um marga rétti að velja. Ef ít-
alir gripi til þess neyðarúrræð-
is, að slátra stórgripum sínum,
gæti þeir komist af í nokkra
mánuði, þótt tæki fyrir allan
innflutning á kjöti og fíeski frá
Suður-Ameriku, og er nú svo
komið eftir þátttöku ítala í
styrjöldinni. En meðan Balkan-
löndin eru lilutlaus, geta ítalir
fengið talsvert af kjöti og fleski
þaðan, þótt Þjóðverjar að sjálf-
sögðu líti einnig á Balkanlönd-
in sem matvælabúr. Ef miðað
er við það, sem í ljós kom, með-
an Abessiniustyrjöldin stóð yf-
ir, verða ítalir að flytja inn frá
öðrum löndum: 99% af allri
baðmull, sem unnið er úr i
landinu, af ull 80%, kolum