Vísir - 25.07.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Krtstján GisöSaugsson
Sknfstoíur:
Fc'íagspreriísmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Biaðamenn Sími:
Augiýsingar 1660
Gjalditeri 5 línur
Afgreiðsia
30. ár.
Rey^javík, fimtudaginn 25. júií 1940.
369. tbl.
Cunard-haf
ria
sökt undan Brest.
A f^kipiun voru OOOO manns, en að eins 500 fórust.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Blaðið New York Sun birtir f regn um það, að Cu-
nard-hafsikipinu Lancastria hafi verið sökt
undan Brest, þegar herf lutningarnir f óru f ram
frá Frakklandi. Hefir ekkert verið kunnugt um þetta
áður.
Á skipinu voru 6000 manns og f órus að eins 500 af
þeim, þrátt fyrir það að skotið var af vélbyssum þýskra
f lugvéla á hið sökkvandi skip og önnur skip, sem komu
á vettvang, til þess að bjarga þeim, sem á því voru.
Blaðið segir, að þýskar sprengjuflugvélar hafi hæft
skipið, er það var nýlagt af stað frá Brest, þremur
sprengjum. Kom ein niður í reykháfinn og niður í vél-
arrúmið og sprakk þar.
¦Skipið sökk á fimm mínútum.
Það gekk greiðlega að koma út skipsbátunum. Sharp
skipstjóri var á stjórnpalli þar til skipið var í þann veg-
inh að sökkva. Þegar það var sokkið sást til hans úr ein-
um skipsbátnum. Var skipstjóri í þann veginn að sökkva
er einn þeirra, sem í bátnum voru, Shaw skipslæknir,
henti sér útbyrðis og bjargaði honUm.
Margir björguðust upp á fleka og segja sjónarvottar,
að ef vélbyssuskyttur Þjóðverja hefðu verið hæfnari,
hefði manntjón orðið gífurlegt, en hinar bresku árás-
arflugvélar voru sífelt á hælum hinna, og gátu þær því
ekki beitt sér eins í loftárásinni og ella myndi.
Ijoftáráisiii* sk Róma-
borgr og* flalf a.
Crífurlegt manntjón í loftárásirani á Haifa.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Samkvæmt opinberri tilkynningu ítölsku fréttastofunnar
biðu tveir menn bana en 4 særðust í loftárás, sem gerð var á
Rómaborg á þriðjudagskvöld-----Það kvöld voru tvívegis gefn-
ar aðvaranir um loftárásir í borginni og loftvarnabyssur teknar
í notkun. —
Italir hafa nú gert aðra loftárás sína á Haifa í Palestina. t
fyrri árás þeirra á-þá borg varð lítið manntjón og eigna, en í
seinni loftárásinni varð meira manntjön en í nokkurri loftárás
sem Italir hafa gert í styrjöld þeirri, semnú geisar. Biðu tæp-
lega 50 manns bana í árásinni, en nm 80 særðust. Mest mann-
tjón varð í austurhluta borgarinnar og urðu feikna skemdir
þar á húsum.
Loftbardagarnir í gær.
I gær skutu breskar orustu-
flugvélar niður 10 þýskar flug-
vélar, en 2 urðu fyrir skotum úr
Joftvarnabyssum. 5 af þessum
10, sem fyrr voru nefndar, voru
skotnar niður í loftorustu. Sáu
Spitfire-flugvélar, sem voru í
7000 feta hæð, þýska flugflota-
deild 2000 fetum neðar, og
steyptu sér yfir hana, og skutu
niður 5 og skemdu aðrar. — I
loftbardögunum í gær mistu
Bretar 2 árásarflugvélar.
I Afríku hefir einnig verið
mikið um lof tbardaga og árásir
á hernaðarstöðvar. 4 ítalskar
flugvélar voru skotnar niður og
éin bresk.
Gagntillögur
mu a
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London í morgun.
Frá Havana er símað, að argentínska ríkisstjórnin hafi nú
-ákveðið að bera fram nýjar tillögur varðandí vernd nýlendna,
sem Evrópuþjóðir eiga í Vesturálfu.
Leggur stjóm Argentínu til, að Vesturálfulýðveldin lýsi yfir
Ijví, að þau séu því mótfallin, að éignaskifti verði á nýlendun-
um, og verði öll mál þar að lútandi tékin fyrir á ráðstefnu, sem
Vesturálfuríkin taki þátt í. Hinsvegar er slept öllum ákvæðum
um að Vesturálfulýðvéldin verndi þessar nýlendur, meðan styrj-
öldin stendur, en Bandaríkjastjórn hefir lagt til, að það verði
gert. Er argentínska stjörnin þéirrar skoðunar, að slík ákvörð-
un kynni áð hafa háskalegar afleiðingar.
iMskð stjúrnin tek-
r.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Fregn frá Bukarest hermir,
að rúmenska ríkisstjórnin hai'i
tekið i sínar hendur öll yfirráð
yfir olíufélaginu Astaromana, en
það er breskt-hollenskt f élag, og
mesta olíufélag og auðugasta
sem starf andi er i Rúmeníu. Því
er haldið fram að stjórn félags-
ins hafi ekki fylgt þeim reglum,
sem olíuráðið rúmenska setti
fyrir nokkurU.
Bresk blðð sárdá*
nægð yfir tillOgum
Sir Kingslej Wood.
Heinita röttækari
aðgerðir.
Lundúnablöðin í morgún taka
ennþá dýpra i árinni en þau
.gerðu í gær um fjárlögin. Syo
virðist, sem Sir Kingsley Wood
hafi óttast það mjÖg, að f járlög-
in myndu vera álitin mjög þung,
en svo undarlega bregður við að
blöðin og almenningur keppast
við að fordæma þau, vegna þess
að þau séu ekki nógu þung.
í hægri blöðum sem vinstri
kveður við sama tón. „Times",
„Daily Herald" og „News Chron-
icle" komast meira að segja eins
að orði. Þau kalla fjárlögin
„feímnísleg".
Öll blöðin heimta róttækari
aðgerðir, einkum hækkun á
sköttum, og benda þau á, að sig-
ur verði ekki hægt að vinna með
öðru móti en þvi, að hver eín-
asti þegn beri eins þunga byrði
og honum sé frekast unt. For-
dæma blöðín þá hugmynd for-
sætisráðherrans, að ætla að
greíða míkínn hluta styrjaldar-
kostnaðaríns með lánsfé.
Árásir Breta á þýskar
flugvélaverksmíðjuT.
Að undanförnu hafa'breskar
sprengjuflugvélar gert hverja
árásina á fætur annari á þýskar
flugvélaverksmiðjur og olíu-
birgðastöðvar og fleiri hernaðar-
staði. Miklar skemdir hafa orðið
á flugvélaverksmiðjum í Brem-
en og Kassel og á byggingum
Dorníer-flugvélaverksmiðjanna.
—Flugvélar úr sfrandvarnalið-
inu hafa gert margar árásír á
flugstöðvar Þjóðverja í Hollandi
Belgiu og Frakklandl.
OlklT3.lt3.lf! Bpeski lykillinn að Midjapðavhafinu.

Allur heimurinn bíður þess
með eftirvæntingu hvar Hitler
muni hef ja sókn sína næst. Bein-
ist hún að Bretlandi sjálfu, eða
t. d. Miðjarðarhaf inu og þá eink-
um vígi Breta — Gibraltar?
Gibraltar er einhver þýðingar-
mesta hernaðarstöð, sem Bretar
eiga, og hún er ekki auðunnin,
og mun standast allar loftárásir,
sem á hana verða gerðar, en
þær eru þegar orðnar nokkrar,
að því er segir í fréttum síðasta
mánuðinn.
Þegar styrjöldin á Spáni stóð
yfir, óttuðust menn að til átaka
kynni að koma um Gibraltar, en
af því varð ekki og leikur þó
engin vafi á, að Spánverjar una
þvi illa að syðsti oddi lands
þeirra skuli vera í höndum
Breta.
Gibraltar er í rauninni ekkerl
annað en hamar, sem ris upp úr
flatneskjunni, og er liðlega 2%
ensk mila á lengd, en þar sem
hann er hæstur gegnt hafi er
hann 1349 fet á hæð. Hér er því
ekki um nein ósköp að ræða, en
þessi hamar er eitt vígi, og það
sterkasta vigi heimsins.
Her Breta og Hollendinga náði
haldi á Gibraltar árið 1704 i
spánska erfðastriðinu. Höfðinn
var tekinn i þvi augnamiði, að
tryggja réttindi Karls erkiher-
toga Austurrikis, en Sir George
Rooke, breski flotaforinginn,
dró, breska fánann að húni upp
á eigin ábyrgð og af eigin hvöt-
nm, að því er sagt er, og helgaði
Önnu drotningu höfðann, og
hinu breska veldi.
Meðan frelsisstríð Bandaríkj-
anna stóð yfir hófu Spánverjar
umsátur um Gibraltar, og sátu
um vigið stöðugt frá 1779—
1783, en voru svo smám saman
hraktir á brautu, Frá. þvi árið
1783 heí'ii' alt veriö með kyrrum
kjörum við Gibraltar, engin til
raun verið gerð til þess að hrekja
Breta þaðan, og nú er Gibraltar
sterkasta stöð breskra hags-
muna og breska heimsveldisins,
hvernig sem Mussolini kann að
una því i valdabaráttu sinhi á
Miðjarðarhafi.
Þjóðverjar liafa mist á
annað þúsnnd æfðra flug-
manna að eins í loftárás-
um sínum á Bretland.
Samkvæmt ágiskunum breskra blaða, sem byggjast á opin-
berum tílkynníngum um flugvélatjón Þjóðverja hafa Þjóðverj-
ar mist að mínsta kösti á annað þúsund æfðra flugmanna, að
eins í loftárásum sínum á Bretiand. Frá styrjaldarbyrjun hafa
veríð skotnar niður fyrir þeim 260 flugvélar við Bretland, og
eru þá aðeins taldar með þær, sem vissa er um, en auk þess er
vitað um flugvélar í tugatali, sem ólíklegt er að komist hafi til
bækistöðva sinna vegna skemda. Þá ræða blöðin ýmislegt, sem
athyglisvert er í sambandi við þessi máL og bendir til að Þjóð-
verjar sé farnir að finna meira en áður til ýmissa erfiðleika á
að viðhalda flugflota sínum.
nægilega marga æfða flugmenn
fyrir hendi.
Að því er þetta hvorttveggja
snertir horfir betur fyrir Bret-
um en nú eru likur til, að þvi er
Beaverbrook lávarður sagði, að
þeir geti fengið mjög aukinn
flugvélafjölda frá Bandarikjun-
um. Hefir Bandarikjastjórn
fallist á að auka flugvélafram-
leiðsluna um 3000 flugvélar á
mánuði, umfram það, sem þeir
sjálfir þurfa, fyrir Breta. Siðan
er flugvélaframleiðsluróðuneyti
var stofnað i Bretlandi, Um það
leyti, sem þjóðstjórnin var
mynduð, haf a Bretar keypt yfir
12.000 flugvélamótora i Banda-
ríkjunum. I Bretlandi sjálfu
eykst flugvélaframleiðslan gif-
urlega og er hún nú helmingi
meira en um sama leyti í fyrra.
Þá er og þess að geta að út um
alt Bretaveldi er verið að æfa
þúsundir flugmannaefna aðal-
lega i Kanada.
Beaverbrook lávarður, flug-
vélaframleiðslunáðherra Breta
skýrði frá því i ræðu i gær, að
flugmannaklefarnir i hinum
nýju flugvélum Þjóðverja, væri
ekki brynvarðir, og benti þetta
til að Þjöðverja skorti hráefni.
Að Öðru leyti væri flugvélar
þessár hinar traustustu. Þá
benda blÖðin á, að undanfarnar
vikur hafi þýsk blöð og útvarp
barist fyrir því, að menn gengi i
flugherinn, sé einkanlega lögð
áhersla á að f á unga menn i her-
inn, sem eru undir herskyldu-
al'dri.
Bendi þetta á, að Þjóðverja
skorti nú æfða flugmenn. Er og
vitað, að þeir hafa mist mikinn
fjölda flugmanna á vesturvig-
stöðvunum, i Póllandi og Nor-
egi. Margir flugmenn Þjóðverja
sem handteknir hafa verið i
Bretlandi, er 16—-17 ára ungl-
ingar.
Þvi lengra sem líður, segja
blöðin, því meiri verða erfiðleik-
arnir fyrir Þjóðverja, að fram-
leiða flugvélar (vegna hráefna-
skorts) og sömuleiðis verður æ
erfiðara fyrir þá, að hafa 4valt
Tillaga síldarsaltenda
um ú flytja 120 þús.
tunnur til Sví[ijóðar.
Félag síldarsaltenda hélt f und
nú nýlega á Siglufirði og sam-
þykri svohljóðandi tillögu:
„Félag síldarsaltenda á Siglu-
firði skorar hér með á Sildarút-
vegsnefnd, að hún beiti sér
fyrir því við ríkisstjórnina, að
hún geri alt sem i hennar valdi
stendur til þess nú þegar að
veita fsléndingum leyfi til að
selja og flytja út til Sviþjóðar
a. m. k. 120 þús. tunnur af sild
þeirri, seftrkann að verða söltuð
og krydduð hér á landi á þessu
sumri.
En reynist ókleift að fá já-
kvætt svar þessu viðvíkjandi
fyrir 3. ágúst n. k., leggjum vér
til við rikisstjórnina, að hún
veiti síldarsaltendum og síldar-
eigendum styrk til þess að
standast áhættuna við að salta í
þær tunnur, sem til eru í land-
inu, og sé styrkurinn miðaður
við lægsta framleiðslukostnað,
samkvæmt samhljóða tillögum
vorum og Síldarútvegsnefndar
þar að lútandi. Verði styrkurinn
greiddur i síðasta lagi fyrir lok
þessa árs. Einnig álítum vér
rétt að helmingur söltunarinn-
ar fari fram af reknetabátum."
Þessi ályktun síldarsaltenda
hefir verið send rikisstjörninni.
\