Vísir - 25.07.1940, Side 1

]-------------------------------
Ritstjári:
Kristján Giíölaugsson
Skrifstofur:
Fc'fagsprertísmiöjan (3. hæö).
30. ár.
Reyjtjavík, fimtudaginn 25. júií 1940.
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Augiýsingar 1660
Gjaldiceri 5 tínur
Afgreiðsia
169. tbl.
Cunard-hafskipinu Lancast-
ria var sökt undan Brest.
A §kipiiin vom OOOO manns, en að eins 500 fórusÉ.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun. ----------
Blaðið New York Sun birtir fregn um það, að Cu-
nard-hafsikipinu Lancastria hafi verið sökt
undan Brest, þegar herf lutningarnir f óru f ram
frá Frakklandi. Hefir ekkert verið kunnugt um þetta
áður.
Á skipinu voru 6000 manns og fórus að eins 500 af
þeim, þrátt fyrir það að skotið var af vélbyssum þýskra
flugvéla á hið sökkvandi skip og önnur skip, sem komu
á vettvang, til þess að bjarga þeim, sem á því voru.
Blaðið segir, að þýskar sprengjuflugvélar hafi hæft
skipið, er það var nýlagt af stað frá Brest, þremur
sprengjum. Kom ein niður í reykháfinn og niður í vél-
arrumið og sprakk þar.
Skipið sökk á fimm mínútum.
l>að gekk greiðlega að koma út skipsbátunum. Sharp
skipstjóri var á stjórnpalli þar til skipið var í þann veg-
inn að sökkva. Þegar það var sokkið sást til hans úr ein-
um skipsbátnum. Var skipstjóri í þann veginn að sökkva
er einn þeirra, sem í bátnum voru, Shaw skipslæknir,
henti sér útbyrðis og bjargaði honum.
Margir björguðust upp á fleka og segja sjónarvottar,
að ef vélbyssuskyttur Þjóðverja hefðu verið hæfnari,
hefði manntjón orðið gífurlegt, en hinar bresku árás-
arflugvélar voru sífelt á hælum hinna, og gátu þær því
ekki beitt sér eins í loftárásinni og ella myndi.
RBmeiska stjórnio tek-
ur stjira olfulinda, sem
Bretar oo Holleniiar
eioa l Rómeoiu l slnar
heodur.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Fregn frá Bukarest hermir,
að rúmenska ríkisstjórnin lial'i
tekið i sínar liendur öll yfirráð
yfir olíufélaginu Astaromana, en
það er breskt-hollenskt félag, og
mesta olíufélag og auðugasta
sem starfándi er í Rúmeníu. Þvi
er lialdið fram að stjórn félags-
ins liafi ekki fylgt þeim reglum,
sem olíuráðið rúmenska setti
fyrir nokkurU.
Loftárásii' á Bóma>
borgr ogr Haifa.
Oífurlegt manntjón í loftárásinni á Haifa.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Samkvæmt opinberri tilkynningu ítölsku fréttastofunnar
biðu tveir menn bana en 4 særðust í loftárás, sem gerð var á
Rómaborg á þriðjudagskvöld. — Það kvöld voru tvívegis gefn-
ar aðvaranir um loftárásir í borginni og loftvarnabyssur teknar
í notkun. —
ítalir hafa nú gert aðra loftárás sína á Haifa í Palestina. í
fyrri árás þeirra á þá borg varð lítið manntjón og eigna, en í
seinni loftárásinni varð meira manntjón en í nokkurri loftárás
sem ítalir hafa gert í styrjöld þeirri, sem nú geisar. Biðu tæp-
lega 50 manns bana í árásinni, en nm 80 særðust. Mest mann-
tjón varð í austurhluta borgarinnar og urðu feikna skemdir
þar á húsum.
Loftbardagamir í gær.
í gær skutu breskar orustu-
flugvélar niður 10 þýskar flug-
vélar, en 2 urðu fyrir skotum úr
loftvarnabyssum. 5 af þessum
10, sem fyrr voru nefndar, voru
skotnar niður í loftoruslu. Sáu
Spitfire-flugvélar, sem voru i
7000 feta liæð, þýska flugflota-
deild 2000 fetum neðar, og
steyptu sér yfir hana, og skutu
niður 5 og skemdu aðrar. — I
loftbardögunum í gær mistu
Bretar 2 árásarflugvélar.
í Afríku hefir einnig verið
mikið um loftbardaga og árásir
á hernaðarstöðvar. 4 ítalskar
flugvélar voru skotnar niður og
éin hresk.
Bresk blöð sáröá-
nægð yflr tillögum
Sir Kingsley Woofl.
Heimta róttækari
aðgerðir.
Lundúnablöðin i morgun taka
ennþá dýpra i árinni en þau
gerðu í gær um fjárlögin. Svo
virðist, sem Sir Kingsley Wood
hafi óttast það mjög, að fjárlög-
in myndu vera álitin mjög þung,
en svo undarlega bregður við að
blöðin og almenningur keppast
við að fordæma þau, vegna þess
að þau séu ekki nógu þung.
1 hægri blöðum sem vinstri
kveður við sama tón. „Times“,
„Daily Herald“ og „News Chron-
icle“ lcomast meira að segja eins
að orði. Þau lcalla fjárlögin
„feimnisleg“.
Öll blöðin heimta róttækari
aðgerðir, einkum liækkun á
sköttum, og benda þau á, að sig-
ur verði ekki liægt að vinna með
öðru móti en þvi, að hver ein-
asti þegn heri eins þunga hyrði
og honum sé frekast unt. For-
dæma blöðín þá hugmynd for-
sætisráðherrans, að ætla að
greíða míkínn Iduta styrjaldar-
kostnaðaríns með lánsfé.
Árásír Breta á þýskar
flugvélaverksmiðjur.
Að undanförnu hafa' hreskar
sprengjuflugvélar gert hverja
árásina á fætur annarí á þýskar
flugvélaverksmiðjur og olíu-
birgðastöðvar og fleiri hemaðar-
staði. Miklar skemdir hafa orðið
á flugvélaverksmiðjum í Brem-
en og Kassel og á byggingum
Dornier-flugvélaverksmiðjanna.
•—Flugvélar úr sfrandvarnalið-
inu hafa gert margar árásir á
flugstöðvar Þjóðverja í Hollandi
Belgíu og Frakklandi.
Gagntillögur Argentinu á
Havanaráðstefnunni.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London í morgun.
Frá Havana er símað, að argentínska ríkisstjómin hafi nú
ákveðið að bera fram nýjar tillögur varðandí vemd nýlendna,
sem Evrópuþjóðir eiga í Vesturálfu.
Leggur stjóm Argentínu til, að Vesturálfulýðveldin lýsi yfir
því, að þau séu því mótfallin, að éignaskifti verði á nýlendun-
um, og verði öll mál þar að lútandi tékin fyrir á ráðstefnu, sem
Vesturálfuríkin taki þátt í. Hinsvegar er slept öllum ákvæðum
um að Vesturálfulýðvéldin verndi þessar nýlendur, meðan styrj-
öldin stendur, en Bandaríkjastjórn hefir lagt til, að það verði
gert. Er argentínska stjómin þéirrar skoðunar, að slík ákvörð-
un kynni áð hafa háskalegar afleiðingar.
Gibraltar!
Breski lykiliinn að Midjarðarhafinu.
Allur heimurinn bíður þess
með eftirvæntingu hvar Hitler
muni hef ja sókn sína næst. Bein-
ist hún að Bretlandi sjálfu, eða
t. d. Miðjarðarhafinu og þá eink-
um vígi Breta — Gibraltar?
Gibraltar er einliver þýðingar-
mesta liernaðarstöð, sem Bretar
eiga, og hún er ekki auðunnin,
og mun standast allar loftárásir,
sem á hana verða gerðar, en
þær eru þegar orðnar nokkrar,
að því er segir í fréttum síðasta
mánuðinn.
Þegar styrjöldin á Spáni stóð
yfir, óttuðust menn að til átaka
kynni að koma um Gibraltar, en
af því varð ekki og leikur þó
engin vafi á, að Spánverjar una
því illa að syðsti oddi lands
þeirra skuli vera í liöildltm
Breta.
Gibraltar er í rauninni ekkert
annað en hamar, sem rís upp úr
flatneskjunni, og er liðlega 214
ensk míla á lengd, en þar sem
hann er hæstur gegnt hafi er
hánn 1349 fet á hæð. Hér er þvi
ekki um nein ósköp að ræða, en
Beaverhrook lávarður, flug-
vélaframleiðsluráðherra Breta
skýrði frá því í ræðu í gær, að
flugmannaklefarnir í liinuin
nýju flugvélum Þjóðverja, væri
ekki brynvarðir, og benti þetta
til að Þjóðverja skorti hráefni.
Að öðru leyti væri flugvélar
þessár hinar traustustu. Þá
benda bloðin á, að undanfarnar
vikur hafi þýsk blöð og útvarp
harist fyrir því, að menn gengi í
flugherinn, sé einkanlega lögð
áhersía á að fá unga menn í her-
inn, sem eru undir herskyldu-
aldri.
Jtessi hamar er eitt vígi, og það
sterkasta vigi heimsins.
Her Breta og Hollendinga náði
lialdi á Gibraltar árið 1704 i
spánska erfðastríðinu. Höfðinn
var tekinn i því augnamiði, að
tryggja réttindi Karls erkilier-
toga Austurríkis, en Sir George
Rooke, breski flotaforinginn,
dró hreska fánann að húni upp
á eigin áhvrgð og af eigin livöt-
um, að þvi er sagt er, og helgaði
Önnu drotningu höfðann, og
hinu breska veldi.
Meðan frelsisstríð Bandaríkj-
anna stóð yfir hófu Spánverjar
umsátur um Gibraltar, og sátu
um vígið stöðugt frá 1779—
1783, en voru svo smám saman
hraktir á hrautu, Fvá þyi árið
1783 hefir alt verið með kyrrum
kjörum við Gibraltar, engin til
raun verið gerð til jtess að hrekja
Breta þaðan, og nú er Gibrallar
] sterkasta stöð breskra hags-
muna og breska heimsveldisins,
| hvernig sem Mussolini kann að
j una þvi í valdabaráltu sinni á
1 Miðjarðarhafi.
Bendi þetta á, að Þjóðverja
skorti nú æfða flugmenn. Er og
vitað, að þeir hafa mist mikinn
fjölda flugmanna á vesturvig-
stöðvunum, í Póllandi og Nor-
egi. Margir flugmenn Þjóðverja
sem handtelcnir hafa verið í
Bretlandi, er 16—17 ára ungl-
ingar.
Því lengra sem líður, segja
blöðin, þvi meiri verða erfiðleik-
arnir fyrir Þjóðverja, að fram-
leiða flugvélar (vegna liráefna-
skorts) og sömuleiðis verður æ
erfiðara fyrir þá, að hafa (walt
nægilega marga æfða flugmenn
fyrir hendi.
Að því er þetta hvorttveggja
snertir horfir betur fyrir Bret-
um en nú eru líkur til, að þvi er
Beaverbrook lávarður sagði, að
þeir geti fengið mjög aukinn
flugvélafjölda frá Bandarikjun-
um. Hefir Bandaríkjastjórn
fallist á að auka flugvélafram-
leiðsluna um 3000 flugvélar á
mánuði, umfram það, sem þeir
sjálfir þurfa, fyrir Breta. Siðan
er flugvélaframleiðsluráðuneyti
var stofnað í Bretlandi, um það
leyti, sem þjóðstjórnin var
mynduð, hafa Bretar keypt yfir
12.000 flugvélamótora í Banda-
rikjunum. í Bretlandi sjálfu
eykst flugvélaframleiðslan gíf-
urlega og er hún nú hehningi
meira en um sama leyti í fyrra.
Þá er og þess að geta að út um
alt Bretaveldi er verið að æfa
þúsundir flugmannaefna aðal-
lega 1 Kanada.
Tlllaga sildarsaltemla
um aí flytja 120 jiús.
tuunur til SvipjóOar.
Félag síldarsaltenda hélt fund
nú nýlega á Siglufirði og sam-
þykti svohljóðandi tillögu:
„Félag síldarsaltenda á Siglu-
firði skorar hér með á Sildarút-
vegsnefnd, að hún beiti sér
fyrir því við ríkisstjórnina, að
hún geri alt sem i hennar valdi
stendur til þess nú þegar að
veita ísleiidingum leyfi til að
selja og flytja út til Svíþjóðar
a. m. k. 120 þús. tunnur af síld
þeirri, seín' kann að verða söltuð
og krydduð hér á landi á þessu
sumri.
En reynist ókleift að fá já-
kvætt svar þessu viðvíkjandi
fyrir 3. ágúst n. k., leggjum vér
til við ríkisstjórnina, að liún
veiti síldarsaltendum og sildar-
eigenclum styrk til þess að
standast áhættuna við að salta í
þær tunnur, sem til eru í land-
inu, og sé styrkurinn miðaður
við lægsta framleiðslukostnað,
samkvæmt samhljóða tillögum
vorum og Síldarútvegsnefndar
þar að lútandi. Verði styrkurinn
greiddur í siðasta lagi fyrir lok
þessa árs. Einnig álítum vér
rétt að helmingur söltunarinn-
ar fari fram, af reknetabátum.“
Þessi ályktun síldarsaltenda
liefir verið send rikisstjóminni.
Þjóðverjar hafa mist á
annað þúsund æfðra fiug-
manna að eins í loftárás-
um sínum á Bretland.
Samkvæmt ágiskunum breskra blaða, sem byggjast á opin-
berum tilkynningum um flugvélatjón Þjóðverja hafa Þjóðverj-
ar mist að minsta kosti á annað þúsund æfðra flugmanna, að
eins í loftárásum sínum á Bretland. Frá styrjaldarbyrjun hafa
veríð skotnar niður fyrir þeim 260 flugvélar við Bretland, og
eru þá aðeins taldar með þær, sem vissa er um, en auk þess er
vitað um flugvélar í tugatali, sem ólíklegt er að komist hafi til
bækistöðva sinna vegna skemda. Þá ræða blöðin ýmislegt, sem
athyglisvert er í sambandi við þessi mál, og bendir til að Þjóð-
verjar sé farnir að finna meira en áður til ýmissa erfiðleika á
að viðhalda flugflota sínum.