Vísir - 31.07.1940, Blaðsíða 1

Kristj Ritstjórí: án Guðlaug sson
Félagsp Skrtfstofur rentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Áuglýsingar [ 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla j
30. ár.
Reykjavík, miðvikudaginn 31. júlí 1940.
174. tbl.
v
Miklir jarðskjálft-
ar í Tyrklan
3©© menn bíða baira
Mörg: þorp hruuira til p'nnna.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Fregnir frá Istanbul herma, aS hinir ægilegustu
landskjálftar hafi komið í Tyrklandi í gær-
morgun snemma. Mest tjón af völdum þeirra
varð í Yozgat um 150 kílómetra fyrir austan Ankara.
Talið er, að um 300 manns hafi beðið bana, 60 meiðst
mjög alvarlega og á f jórða hundrað hlotið nokkur
meiðsli.
í tólf þorpum á landskjálftasvæðinu hrundu flest
hús til grunna.
Ríkisstjórnin hefir fyrirskipað víðtækar hjálparráð-
stafanir. Herlið, Rauða Kross sveitir og annað hjálpar-
lið hefir verið sent á vettvang.
Þetta er í annað skifti á tiltölulega skömmum tíma,
sem hinir ægilegustu landskjálftar koma í Tyrklandi..
Fyrir nokkurum mánuðum varð feikna manntjón í
Anatolíu og víðar í Tyrklandi af völdum landskjálfta,
hús hrundu í borgum og bæjum, brýr eyðilögðust, járn-
brautir og vegir, og miklar skemdir urðu á öðrum mann-
virkjum, en f ólk f órst og meiddist í tugþúsundatali.
Vatnavextir ollu og miklu tjóni og varð það til þess að
auka á hÖrmungarnar. — Jarðf ræðingar spáðu um það
leyti að vænta mætti frekari landskjálfta. Hafa iðulega
borist fregnir frá Tyrklandi að undanfönm um jarð-
hræringar og hefir nokkurt tjón orðið, en ekki eins stór-
f elt og nú.
FRA SIÐUSTU
JARÐSKÁLFTUM
í TYRKLANDI.
«*F
'¦-..¦:,
Hertoginn af Windsor
á leið vestuz- um haf.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
New York American Export
Lines tilk. að hertoginn af Wind-
sor (Játv. VIII. fyrrv. Bretakon-
ungur) og frú hans hafi trygt
sér far á einu skipi félagsins, og
leggi þau af stað frá Lissabon á
morgun. Hertogáhjónin eru
væntanleg til New York þ. 9.
ágúst.
Georg VI. Bretakonungur
skipaði hertogann landstjóra á
Bahamaeyjum fyrir skömmu, og
mun hann taka við landstjóra-
störfunum bráðlega.
Fregnir frá Camden, New
Jersey, Bandaríkjunum,
hermir að þar hafi geisað
hinn ógurlegasti eldsvoði.
Kom eldurinn upp í málning-
arverksmiðju og bréiddist út
með feikna hraða. Allmargir
menn biðu bana, en um 200
hlutu meiðsl og brunasár.
Tjónið af brunanum er á-
ætlað 200 miljónir doliara.
Um 53 hús brunnu til ösku
áður en tókst að hindra út-
breiðslu eldsins. — Um 1000
manns eru heimilislausir eft-
ir brunann.
Norski kaup-
skipaflotinn
búinn f allbyssum
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Eftir að til styrjaldar kom
milli Norðmanna og ÞjóSverja
var gripið til ráSstafana til þess
að tryggja þaS, að norski kaup-
skipaflotinn lenti ekki í hönd-
um ÞjóSverja, og var norsku
flutninga- og farþegaskipunum
beint til hafna bandamanna.
Nú hefir verið tilkynt, aS
norsku skipin hafi veriS búin
loftvarnabyssum og sérstökum
fallbyssum til þess aS skjóta á
kafbáta. — Skip þau, sem hér
er um að ræða, munu vera sam-
tals um 2.500.000 smálestir.
Landamæxum Þýska-
lands og Svisslands
lokað.
Einkaskeyti frá United Press.
Fregnir bárust um það í gær-
kveldi, frá Basel í Svisslandi, að
landamærum Svisslands og
Þýskalands hefði verið lokað,
nema á einum stað. Þar var haf t
hið strangasta eftirlit meS allri
umferS og jafnvel menn, sem
höfðu forréttinda-vegabréf, svo
sem menn i stjórnarerindum,
fengu ekki aS fara yfir landa-
mærin. — Ekkert hefir frést um
orsök þessa, en þegar 'landa-
mærunum hefir veriS lokaS áð-
ur, hefir verið talið, aS það hafi
staSið i sambandi viS óvenju-
lega herflutninga Þýskalands
mégin landamæranna.
Ha^anaiáðsteínBniii !©ki
YSrlýsing frá Coidell HulL
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
•
Havanaráðstefnunni er nú lokið. Áður en ráðstefnunni var
slitið skrifuðu allir fulltrúarnir undir samþykt, eða yfirlýsingu,
sem öll Vesturálfuríkin standa að. Sumir fulltrúarnir skrifuðu
undir með fyrirvara. Samþyktin kemur til framkvæmda, þegar
% þeirra ríkja, sem þátt tóku í ráðstefnunni, hafa samþykt hana
til fullnustu.
Cordell 'Hull, utanríkismálaráðherra Bandaríkjanna, sem nú
er á heimleið, komst svo að orði í viðíali, að hann gæti ekki lagt
of mikla áherslu á það, að engin Vesturálfuþjóðanna bæri nokk-
ura löngun í brjósti til þess að nota sér á nokkurn hátt hversu
ástatt er í Evrópu, t. d. með því að ná yfirráðum yfir löndum,
sem Evrópuþjóðir eiga í Vesturálfu.
Sú hugsun var efst í allra hugum, sagði hann, að varðveitá
friðinn í Vesturálfu.
r i
inn iyrir liktn dyrum
Utanríkismálin til
umræðu.
Einkaskeyti frá United Press.
London i morgun.
í gær síðdegis var samþykt í
neðri málstofunni með 290 at-
kvæðum gegn 109, að umræSur
skyldi fara fram um utanríkis-
mál fyrir luktum dyrum,. — ÁS-
ur en þessi atkvæSagreiSsla fór
fram, lýsti Winston Churchill
f orsæt isráSherra. yfir því, aS
réttast væri aS deildin skæri úr
því, hvort umræðurnar færi
fram á venjulegum þingfundi
eSa fyrir luktum dyrum. Lýsti
hann yfir því, aS ráSherrarnir
i «
Sigrra Bretar?
Álit stríðsfréttaritapa „Yorksliire
Post".
Stríðsfréttaritari „Yorkshire
Post" birti i gær grein um
möguleika Breta til aS vinna
stríðið, og telur hann fram í
greininni eftirfarandi atriði,
sem hann telur aS hafa muni
úrslitaþýSingu:
1) Þýska hernum, mistókst í
júni að eyðileggja breska her-
inn hjá Dunkirk, meSan þess
var kostur.
2) Bretland hefir siSan bygt
upp mikinn her og treyst varn-
ir sínar.
3) Breski loftherinn hefir aS
miklu leyti náS yfirhöndinni.
4) Hafnbannið tekur nú til
landa þeárra, sem Þjóðverjar
hafa lagt undir sig, en áSur var
möguleiki á því, aS ná vörum
gegn um þessi lönd til Þýska-
lands.
5) Óvinunum hefir mistekist
að hindra flutninga til Eng-
lands.
6) Vörubirgðir í landinu eru
nú meS mesta móti.
7) Hitler hefir orSiS aS dreifa
liði sinu víSs vegar, milli Pyre-
neafjalla og Norður-íshafs.
8) Hm mikla strandlengja
landa þeirra, sem Þjóðverjar
ráða yfir, gerir það aS verkum,
aS þýski flotinn er alls ónógur
til aS verja hana.
'9) Itálía er Þjóðverjum til
byrði. Einkum má búast viS
því, aS ÞjóSverjar verSi aS
senda henni hjálp, ef til þess
kemur, að Bretar ráðist á hana.
10) Bretar ráSa á MiðjarSar-
hafi og hafa aðskilið ítalíu og
nýlendur hennar.
11) Almenningur í Bretlandi
óttast ekki lengur Ioftárásir eða
þýska innrás, þvi aS sýnt er, aS
hægt er aS hrinda hvorutveggja.
12) Breski flugherinn gengur
nú á undan i því, aS gera
sprengjuárásir á land óvinanna.
13) Vér erum sameinaðir og
ákveðnir i að vinna sigur. En
Hitler á við margháttaða erfið-
leika að etja, bæði í hinum her-
teknu löndum og á Balkan-
skaga.
14) Bússland situr aS staS-
aldri yfir hlut ÞjóSverja og
hindrar ráðagerðir þeirra.
Mýjar hafnbamns"
ráostaianip i
Bpetlandi.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Nýjar reglur varðandi sigl-
ingar hafa verið fyrirskipaðar í
Bretlandi. Gerði Mr. Dalton við-
skiftastríðsmálaráðherra grein
fyrii: þeim í ræSu, sem hann
flutti í neSri málstofunni i gær.
VerSa öll skip, sem flytja
vörur til Evrópu og frá, aS afla
sér sérstakra skirteina frá
breska flotanum, en þau skip,
sem þaS gera ekki, sæta sér-
stöku eftirliti og mega l)úast
viS töfum.
Eru þessar ráðstafanir fyrir-
skipaðar til þess að koma í veg
fyrir, að nokkurar vörur berist
til Þýskalands eða Italiu yfir
hlutlaus lönd eða þau lönd, sem
þeir hafa á valdi sinu. Hinar
nýju ráðstafanir ná til Frakk-
lands og landa þeirra í Norð-
ur-Afriku.
lýjti verkamanna-
bústaðirnir fuligerðir.
Verkamannabúðstaðirnir í Rauðarárholti eru nú um það bil
fullgerðir og kaupendur þeirra þegar fluttir í þá.
Húsin eru 10 tabsins og standa þau í þyrpingu uppi í Rauðarár-
holti — öll í stíl hvort við annað og hin laglegustu til að sjá. —
myndi ekki taka þátt í atkvæða-
greiðslunni. Nokkurar umræð-
ur urðu um þetta, og stóðu þær
í hálfa klukkustund, og varð
niðurstaðan sú, sem að framan
greinir. Winterton lávarður
hafði orð fyrir þeim, sem mæltu
með þvi að fundurinn j^rði hald-
inn fyrir luktum dyrum. KvaS
hann ekki rétt aS halda slíka
fundi, nema alveg sérstakar á-
stæSur væri fyrir hendi og benti
hann m. a. á, aS öll Heimsstyrj-
aldarárin hefSi ekki veriS
haldnir slíkir fundir nema sjö
sinnum, en frá því styrjöldin
hófst, sem nú geisar, væri fimm
sinnum búiS aS halda lokaSa
fundi.
Eiði.
Fulltrúaráí5 Sjálfstæðisfélaganna
heldur skemtun aí5 Eiði á sunnu-
dag. Skemtiskrá ver'Sur fjölbreytt.
I hverju húsi eru f jórar íbúS-
ir, tvær þriggja herbergja og
tvær tveggjá herbergja. Auk
þess er í kjallara húsanna tvö
geymsluherbergi fyrir hverja
íbúð og ein köld geymsla. Þá er
og í hverju húsi sameiginlegt
þvottaherbergi meS miSstöSvar-
katli. I hverri íbúS er svo baS-
herbergi með steypubaði.
Húsin eru húðuS með skelja-
sandi. Þökin eru lögS eternit
skífu, en gólfin eru svokölluS
parkettgólf. IbúSirnar eru mál-
aSar í þeim lit sem eigandi henn-
ar æskir.
Umhverfis hvert hús er 480—
500 fermetra garður. Honum er
skift sundur í miðju og hafa
tvær íbúðir hvern helming. í
kjallara hússins er vatnskrani
er liggur að garðinum. Er hann
til hægðarauka til að vökva
garðinn og blóm og plöntur í
honum.
Húsin eru teiknuS af húsa-
meistara ríkisins, dr. GuSjóni
Samúelssyni, en aðalbygginga-
meistari var Tómas Vigfússon.
Hjálmar Jóhannsson múrara-
meistari sá um múrverkiS, raf-
lagnir önnuSust Halldór Ólafs-
son og GuSmundur Þorsteinsson
eftir teikningum Jakobs GuS-
johnsens, en félagar úr Málara-
meistarafélagi Reykjavíkur
gengu frá öllum málarastörfum.
Gisli Halldórssön gerSi teikning-
arnar aS miSstöð, miðstöðvar-
kötlum og hreinlætistækjum.
Miðstöðvarkatlarnir eru frá
Keili, miðstöðvarofnarnir eru
helluofnar frá Ofnaverksmiðj-
unni, en að innlagningum unnu
Helgi Magnússon & Co. og Sig-
hvatur Einarsson. HurSir,
gluggar og annaS tréverk var
frá Völundi, en rafmagnsvélar
frá Rafha.
Ætlað er aS í RauSarárholtinu
rísi, er tímar líSa, uppheilhverfi
af verkamannabúðstöðum,bygð-
um í sama . stíl og þessir,, en
sennilega mun verSa biS á frek-
ari framkvæmdum í þessa átt,
á meðan ástandið breytist ekki
frá því sem nú er.