Vísir - 01.08.1940, Side 1

Ritstjóri:
Kristján GuðSaugsson
Skrifstofur:
Félagspi-erstsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, finitudaginn 1. ágúst 1940.
Ritstjóri
Biaðamenn Sími:
Auglýsingair 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgrei&sla
175. tbl.
Feikna gremja í Japan út
af olíuútflutningsbanninu í
Bandaríkjunum - -
I*adJ er talid »f|aaid-
samaleg' atlaöf 11» í garð
Japana.
t]tanríki§mála§tefna Jaiiana.
EINKASKEYTI frá United Press. London I morgun.
Ákvörðun Roosevelts Bandaríkjaforseta að banna út-
flutning á flugvélabensíni til annara landa en þeirra,
sem eru í Vesturálfu, hefir sem vænta mátti vakið ugg í
Japan. Hefir einn af starfsmönnum flotamálaráðuneyt-
isins lýst yfir því, að þessari ráðstöfun sé beint gegn
Japan og sé hér um fjandsamlega framkomu gagnvart
Japan að ræða, sem óhjákvæmilega hljóti að fá alvarleg
eftirköst. Ennfremur sagði hann, að það mundi ekki
há Japönum hernaðarlega, þótt Bandaríkin stöðvi ben-
sínútflutninginn, en alment er litið svo á, að Japönum
sé mikil nauðsyn að fá bensín áfram frá Bandaríkjun-
um til þess að geta haldið stýrjöídinni áfram.
Matsuoka, hinn nýi utanríkismálaráðherra Japana,
hefir birt yfirlýsingu varðandi stefnu japönsku stjórn-
arinnar í utanríkismálum. Lagði hann einkum áherslu
á að gera grein fyrir því, hvað stjórnin teldi nauðsyn-
legt, að bráður bugur yrði undinn að.
Kvað hann það markmið Japana að vinna að nánari
samvinnu og velgengni Austur-Asíulanda, eða „ríkja-
keðju Austur-Asíu“, eins og hann orðaði það, en hlekk-
ir í þessari keðju væri Japan, Mansjúkóríkið og Kína.
Af ummælum utanríkismálaráðherrans mátti ráða, að
hann hefir i huga að þessi samvinna verði gerð víðtæk-
ari síðar, og jafnvel að hún nái einnig til Franska-
Indpkína.
Þá lagði Matsuoka mikla áherslu á, að styrjöldin í
Kína yrði leidd til lyktá sem fvrst, og unnið að því að
koma viðskifta- og fjárhagsmálum landsins i sem best
horf.
Ráðherrann talaði einnig um, að nauðsynlegt væri að
horfa fram í tímann, er mörkuð væri stefna i málum
slikum sem þessum, en róttækar breytingar ætti sér stað
í heiminum, og yrði að taka tillit til þess, koma fram aí'
festu, en breyta til, þegar ástæða er til. Þótt ummæli
Matsuoka um Evrópuþjóðir væru nokkuð óljós, er litið
svo á, að nýja stjórnin i Japan muni leiða deilumál
þeirra sem mest hjá sér, en einbeita sér á því að leysa
vandamálin i Austur-Asíu.
»^iaMksa(( ffiaa^éSsfci* að verki.
Þjóðverjar kalla steypiflugvélar sinar í daglegu tali „Stukas“,
en það er stytting úr „Sturzkampf-flieger“. Hér sjást tvær slík-
ar að verki í Norður-Frakklandi.
Póst og símaviðskifti
stöðvuð í Frakklandi.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Blaðið Petit Dauphinois í
Grenoble, sem er málgagn
Petain-stjórnarinnar, skýrði
frá því í gær, að öll póst-, tal-
síma- og ritsímaviðskifti yrði
stöðvuð frá og með deginum í
dag við þann hluta Frakklands,
sem Þjóðverjar hafa her-
numið. Tekið er fram, að liér
sé um bráðabirgðaráðstöfun
að ræða.
Bresk herskip söktu grísku
olíuflutningaskipi á Austur-Mið-
jarðarhafi s. 1. sunnudag. Skipið
var með 500 smál. af olíu handa
flugvéladeildum ítala á Dode-
caneseyjum. Þegar bresku her-
skipin voru á leið til hafnar með
skipið, en áformað var að gera
olíuna upptæka og sleppa svo
skipinu, þar sem það var eign
lilutlausrar þjóðar — gerðu
ítalskar flugvélar sprengjnárás
á herskipin. Var Bretum þá
nauðugur einn kostur að sökkva
skipinu. — Ekkert bresku her-
skipanna varð fyrir neinum
skemdum í árásinni. — Áhöfn
liins gríska skips var bjargað.
Breskar spreng-juflugvélar
gerðu nýjar loftárásir
á Þýskaland í gærkveldi.
London í morgun.
lÚtvarpsstöðvar í Þýskalandi
þögnuðu skyndilega í gær-
| kv.eldi, m. a. úlvarpsstöðvarnar
í Bremen og Ilamhorg. Er talið,
að hætt hafi verið að útvarpa
vegna þess, að hreskar
sprengjuflugvélai- voru á ferð-
inni yfir Þvskakmdi.
llsin dar í k j a-
slJérEB baisnar
iitfilutning: á
bensmi.
London, i morgun.
Roosevelt forseti undirskrif-
aði í gær tilsltipun, sem bannar
útflutning á flugvélabensíni til
landa utan Vesturálfu. Er þetta
gert til þess að tryggja Banda-
ríkjunum nógar bensinbirgðir,
ef til styrjaldar kemur.
Bann þetta bitnar ekki að
neinu ráði á Bretum, því að þeir
hafa aðgöngu að miklum oliu-
lindum liingað og þangað um
heim, og auk þess er talið, að út-
flutningur á bensíni frá Banda-
ríkjunum til Kanada verði ekki
neinum hömlum liáður, og
muni Bretar geta fengið þar
mikið af bensíni.
Sú ákvörðun Bandaríkja-
stjórnar að banna útflutning á
flugvélabensíni vekur mikið
umtal í breskum blöðum.
„Daily Telegraph“ getur þess,
að ákvörðun þessi snerti Bret-
land litið eða ekki, en hafi aftur
á mó'ti mjög alvarlegar afleið-
ingar fyrir Japan, því að það sé
næstum algerlega upp á inn-
flufning frá Bandaríkjunum
komið í þessU efni.
„Yfirlit vfii- útflutning Banda-
ríkkjanna á flugvélabensíni
fyrstu átta mánuði stríðsins
sýnir að á þessum tima hafa
verið fluttar þaðan til Evrópu
tæpar 800.000 tunnur, en af
þessu magni keyptu Bretar tæp-
ar 300.000 tunnur.
Dr. Oskar Tokayer, sérfræð-
irigur í bensínmálum, lét svo
um mælt í gær, að birgðir Breta
af bensíni væru óvenjulega
mik-lar. „Sem stendur er tiltölu-
lega lítið notað af flugvélabeíi-
síni,“ sagði hann. Birgðir eru
vfirleitt keyptar inn löngu áður
en til notkunar lcemur, og löngu
áður en birgðir vorar eru þrotn-
ar, getum vér gert ráðstafanir
til innkaupa í hollensku Vestur-
Indíu, sem nú eru orðnar bx-eslct
áhrifasvæði. Tvö félög hafa þar
á liendi olíuverslun, Standard
Oil og Royal Dutch (Sliell).
Flugvélabensínið er framleitt úr
oliu frá Venezuela og fram-
leiðslan er geysi-mikil. Auk þess
er verið að ljúka þar við bygg-
ingu nýrx-ar hreinsunarstöðvar.
Loks er hægt að greiða fyrir
bensínið þaðan í sterhngspund-
um, og er það oss hagkvæmara
en að greiða fyi-ir bensín fi-á
Bandaríkjunlim í dollurum.“
I lok greinarinnar bendir blað-
ið á, að Japan og Rússland geti
enn sem komið er Ieitað inn-
kaupa á flugvélabensíni í Mexi-
co, en þá koma vandræðin með
tankskip, því að amerískum
tanlcskipum er yfirleitt ekki
leyft að sigla nema á vestur-
helmingi jarðar, og eru í gildi
um þetta ströng fyrirmæli og
fullkomið eftirlit.“
Næturlæknir.
Páll Sigurðsson, Hávallagötu 15,
sími 4959. Næturverðir í Ingólfs
apóteki og Laugavegs apóteki.
Hert á hafn-
banninu.
„Times“ hirtir grein undir
fyrirsögninni „Hert á hafnbann-
inu“ þar sem rætt er um liinar
nýju i-áðstafanir, sem viðskifta-
stríðsráðuneytið hefir tekið upp.
„í Þýskalandi gerir nú æ meir
vart við sig skortur á einstökum
nauðsynlegum hráefnum, eink-
um efnuixi til stálherslu, tini, ol-
iu og feiti. Bresku loftárásirnar
á olíubirgðastöðvar í Þýska-
landi og liinum lierteknu héruð-
um, hafa valdið Þjóðverjum
miklu tjóni, sem erfitt er að
bæta, þegar sjóleiðin er bönnuð.
Er það einróma álit margra
helstu sérfræðinga, að olíubirgð-
ir Þjóðverja muni nú vera svo
litlar, að þeim sé ómögulegt að
lialda uppi langri sókn, án þess
vera sér úti um aukinn innflutn-
ing, einliversstaðar frá. En
hvaðan á sá innflutningur að
koma, þegar sjóleiðin er lolcuð?
Eftir þvi sem Mr. Dalton
sagði, þegar hann ræddi liinar
nýju ráðstafanir í þinginu, þá
eru þær til aukinna þæginda
fyrir siglingar hlutlausra þjóða,
en þær eru einnig til aukinna
þæginda fyrir hreska flotann,
því að nú þarf færri skip en
áður til að gæta þess að liafn-
banninu sé hlýtt. Ráðstafanirn-
ar ganga í þá átt, að stemma
stigu fyrir útflutningi til Þýska-
lands, þar sem vörurnar eiga
að fara af stað, og eru þær því
miklu einfaldari en áður tíðk-
aðist, að skoða vörurnar í eftir-
litshöfn og tefja skipin og flot-
ann.
Hinar nýju ráðstafanir gera
það að verkum, að engu hlut-
lausu nágrannarikí óvinanna
lielst það uppi, að flytja inn
ófriðarbannvöru með það fyrir
augum, að endurselja hana ó-
vinunum. Á Spáni liafa t. d.
verið gérðar ráðstafanir til sam
komulags um, live lengi land-
inu muni endast núverandi
birgðir, sem eru með mesta
móti, og verður ekki leyfður
flutningur á oliu þangað fyr en
að þeim tíma loknum, sem tal-
inn verður hæfilegur. Spánn
getur því ekki selt Þjöðverjum
eða ítölum olíu af núverandi
birgðum sinum. Fulltrúi við-
skiptastríðsráðuneytisins er nú
sem stendur i Madrid til þess
að framkvæma þetta mat af
liálfu Bretlands, í samráði við
sendiherrann, Sir Samuel
Hoare.
Mokafli
síldar við Horn
og Geirólfsgnúp.
Frá fréttaritara Vísis.
Djúpuvík í morgun.
Síðan eg símaði seinast hefir
verið mokVeiði á síld út af
Horni og Geirólfsgnúpi, og hafa
skipin fengið 500—1500 mála
kösi.
Skip þau, er hér eru t’alin á
eftir, hafa skipað síld á land á
mánudegi og þriðjudegi: Sur-
prise 1(553 mál, Tryggvi gamli
1836, Rán 1415, Garðar 2607,
Von 1223, Kári 1972, Sildin 942,
Alden 838, Rifsnes 975.
Surprise Tryggvi gamli, Rán,
Von, Kári og Garðar komu aft-
ur í gær með fullfermi og bíða
nú löndunar. Allar þrær eru
fullar, en unnið er nætur og
daga að bræðslu.
Verksmiðjan á Djúpuvík hef-
Ögurlegt jarnlirautar-
slys í Baiidarikjuimm.
40 manns liíöa bana.
London í morgun.
Ógurlegt járnbrautarslys
varð i gær i nánd við Cuyahoga
Falls i Ohio, er árekstuv varð
iiiilli tveggja járnbrautarlesta
—- farþegalestar og flutninga-
lestar. 1 flutningalestimli voru
bensíngevmar og kviknaði i
bensininu og varð af ægilegt
bál, sem breiddist með svo
niiklum liraða um lestarvagn-
ana, að sumu fólkinu varð ekki
bjargað og fórst það i bálinu.
Alls biðu um 40 manns bána af
völdúm slyssins.
Sir John G. Dill, hersliöfðingi,
sem tók við af Sir Edmund
Ironside sem forseti herforingja-
ráðsins. Það vakti mikla furðu
þegar Gort og Ironside voru
látnir víkja og sögðu sumir, sem
þóttust liafa vit á þessum mál-
um, að óförunum í Frakklandi
væri um að kenna. — Sir John
Dill er talið það til ágætis hve
fljótur liann sé að taka lákvarð-
anir sinar, en slíkt muni nauð-
synlegur kostur, þegar Þjóðverj-
ar hefji sókn sína á Bretland. —
ir nú fengið 84.500 mál, en á
sama tíma í fyrra 44.664 mál.
Björnsson.
i Eldsvoði á
| Grímsstaða-
holti
13 ára telpa bjargar
barni með snarræði.
J^lukkan rúmlega hálf fimm
í gær var slökkviliðið kvatt
suður í Skerjafjörð, að húsinu
Brú, milli Þcrmóðsstaðavegar
og ReykjavíkurVegar. Er það
fveggja hæða hús, með kjallara
og rishæð og hafði eldur komið
.upp í miðhæðinni.
Eldurinn kom upp í svefn-
herbergi, sem er í suðaustur-
honii hússins og læsti sig þaðan
inn í stofu, sem er við hliðina
á þvi og eyðilögðust húsgögnin,
en auk þess skemdust lierbergin
að innan.
Alllangt er í vatn frá Brú og
varð slökkviliðið að nota ein-
göngu handslökkvitæki, meðan
verið var að leggja slöngur frá
næsta vatnshana. Breskir lier-
menn komu og á vettvang með
handslökkvitæki og lijálpuðu
við að halda eldinum í skefjum.
Jafnskjótt og vatn varð nægi-
legt, tókst að slökkva á svip-
stundu.
í Húsinu búa þrjár fjölskyld-
ur og var enginn heima nema
13 ára telpa, Kristin Sveinsdótt-
ir og árs gamalt harn, sem var
sofandi í svefnherberginu, sem
kviknaði i. Þegar Kristín varð
eidsins vör, var svefnherbergið
fult af reylc, og eldur alt um-
hverfis rúm barnsins. Fór hún
samt inn i herbergið og bjarg-
aði barninu. Sýndi hún þar mik-
ið snarræði.
Samkvæmt upplýsingum frá
rannsóknarlögreglunni leikur
enginn vafi á upptökum, elds-
ins. Kviknaði liann út frá raf-
magnsofni, sem tau hafði verið
breitt á til þerris.
1