Vísir - 14.08.1940, Blaðsíða 3

VÍSIR
Meðan sólin skín er ágrætt tæktfæri til
|i®s® all fá ®ér gráð FÖT frá ÁILAi?©SS.
ÁL JIFOS
Þingholísstræíi
ir. Kvenlæknir einn sem eg vann
með, fékk bréf frá dönskum
hermanni er varði landamærin,
og í bréfinu sagði hann að marg-
ir þýskir skriðdrekar liefðu ver-
ið eyðilagðir og fjöldi hennanna
fallið.“
„Hvers varðstu svo 'frekar
vísari þenna dag?“
„Þegar eg kom á spítalann
livíldi jarðarfararstemning yfir
öllum, starfsmönnum og sjúk-
lingum. Þar frétti eg, að Þjóð-
verjar væru húnir að hertaka
alla Danmörlcu, og að þeir hefðu
varpað sprengjum niðnr á ein-
hverja flugvelli, sem reyndist
þó ekki nema að litlu leyíi satl.
Um hádegisbilið fóru sporvagn-
ar að ganga. Þá komu blöðin
líka út, og síminn var afgreiddur
að nýju.
Þenna dag var litið að gera á
spítalanum. Það komu þangað
ekki aðrir sjúklingar en þeir sem
nauðsynlega þurftu aðgerðar, og
þeir voru tiltölulega fáir. Eg
komst því fyr en venjulega nið-
ur í bæinn til að sjá með eigin
augum hvað gerst liafði.
Þar — niðri i miðbænum —
voru þýskar hernaðarhifreiðar á
ferð og flugi og þýskir hermenn
með vélbyssur og byssustingi
um öxl, héldu hvarvetna vörð,
gráir fyrir járnum og hræðilega
steingerðir útlits. Fyrstu dagana
voru þeir næstum ómannlegir
útlits, því þeir liorfðu ekki á
mann, heldur horfðu þeir
starandi augum heint fram
fyrir sig, eins og steingerv-
ingar, sem stara dauðum aug-
um út í bláinn, og fyrstu
dagana yrtu þeir ekki á neinn
danskan mann. Það var sem
hlæðu þeir múrvegg milli sín og
fólksins. Þetta hefur sennilega
verið gert samkvæmt fyrirskip-
un, sennilega vegna tortrygni
gagnvart íbúunum. Ef fólk
þyrptist saman, dreifðu þeir því
jafnharðan, því það var gefin út
fyrirskipun þess efnis að fleiri
en þrír menn mættu ekki hópa
sig á götu. Það var gert til að
fyrirbyggja óeirðir og uppþot.
Danska lögreglan hélt áfram
störfum sínum eins og venju-
lega.
Annars ' fóru herflutningar
fram allan liðlangan daginn og
þýskar liernaðarf lugvélar sveim-
uðu stöðugt yfir borginni. Þegar
blöðin komu út, skýrðu þau frá
hertökunni og meðal annars
gátu þau þess, að fallhlifarher-
menn hefðu verið settir niður
hjá Álaborg. Þeir vörpuðu sér
niður með reiðhjól, og hjóluðu
siðan inn i horgina og hertóku
hana.“
„Hvernig tóku Danir hertök-
unni?“
„Með alvöruþrunginni þögn.
Þenna dag brostu þeir ekki, og
marga þeirra sá eg með grá
steingerð andlit, eins og eittlivað
væri brostið inni í þeim. En það
má segja þeim til lofs, að þeir
lóku örlögum sínum með jafn-
aðargeði og slillingu, án þess að
mögla, án þess að hafa í heit-
ingum, án þess að láta sér æs-
ingarorð um munn fara, eða á
nokkurn hátt að þeir gæfu til-
efni til frekari ihlutunar af
hálfu Þjóðverja."
„Heyrðust ekki heldur inn-
hyrðist neinar óánægjnraddir,
þegar þeir töluðu sín á milli?“
„Auðvitað eru allir óánægðir,
en flestir eru fámálir um
þessi mál. Einstöku menn —
þeir örustu — kendu stjórninni
um, áhugaleysi hennar í land-
varnarmiálunum og töldu það
hefði verið hetra að berjast til
hinsta blóðdropa, heldur en að
lála svívirða sig á þenna hátt.
Þessar raddir urðu eitthvað,há-
værari þegar þær fregnir bárust,
að Norðmenn herðust eins og
ljón. Þá var eins og marga iðr-
aði þess að hafa ekki gert það
sama. En mikill meiri hluti
fólks var það þó, sem taldi að-
gerðaleysið hafa verið viturleg-
ustu úrlausnina úr þvi sem
komið var.“
„En livernig leist þú sjálfur á
þessi mál?“
„Eg er ekki Dani, og þess
verður ekki vænst af útlendingi
að sömu tilfinningar hærist í
brjósti þeirra gagnvart slíkum
atburðum, sem landshúanna
sjálfa. Hinsvegar fann eg lil þess
í fyrsta skifti á minni æfi, og
fann meira að segja átakanlega
lil þess, hvað það var hágt að
vera sonur lítillar, vanmátta og
vopnlausrar þjóðar, sem verður
að þola allar svívirðingar með
þögn og þolá það, að á sér sé
troðið án þess að geta spornað
við því á nokkurn hátt.“
„Var ekki myrkvað þetta
kvöld ?“
„Jú, og hefir verið myrkvað
upp frá því. Myrkvunin kom á
óvart og var mjög illa undirbú-
in, en framkvæmd hennar tókst
þegar á fyrsta kvöldi svo vel, að
aðdáunarvert mátti telast. Allir
sporvagnar gengu Ijóslausir
strax þá um kvöldið, og það
kalla eg vel að verið. Að vísu
viltust bæði sporvagnarnir og
mennirnir sem í þeim .voru
fyrstu kvöldin, en slys hlutnst
ekki af, o'g það kom ekki veru-
lega að sök.
„Er ekki mikið um árekstra í
myrkrinu á kvöldin?“
„Ekki liættulega. Mönnum er
skipað að vera i hvítum kápum,
eða með hvít myrkvunarbindi
um handleggina, og í þessi hindi
grillir maður á götunum.“
„Hefir orðið. vart matvæla-
skorts í Danmörku eftir að
Þjóðverjar komu þangað?“
„Engan veginn. Kaffi- og syk-
urskömtun var komin á, áðnr
en Þjóðverjar komu inn í landið,
og það er eina matvælaskömtun-
in auk smjörlíkis, sem þar fer
frám. Ilinsvegar má ekki selja
ný hrauð í brauðsöluhúsum fyr-
ir þá sök, að brauðin þykja holl-
ari og drýgri við geymslu, og
svo er einnig hannað að
„hamstra" í Khöfn.“
„Verslun liefir að sjálfsögðu
breyst mikið?“
„Já. Frá því að Þjóðverjar
tóku landið og alt til þessa, hafa
Danir orðið að fá allar aðfluttar
vörur í gegnum Þýskaland, og
þá aðallega frá Þjóðverjum
sjálfum. Núna eru Danir að
semja við Rússa ipn kaup ávör-
um, og sömuleiðis hafa þeir ver-
ið að reyna að fá vöruslcifti við
Svía. En að sjálfsögðu hljóta
þeir eftir sem áður að fiá megnið
af vörum sínum frá Þýska-
landi.“
„Það er sagt, að Danir hafi
orðið að breyta mjög húnaðar-
háttum sínum?“
„Það er rétt. Á þessum fáu
mánuðum, sem liðnir eru frá
hertökunni, hefir orðið bylting
á sviði landbúnaðarins í Dan-
mörku. Áður voru húnaðar-
hættir Dana miðaðir við hresk-
an markað, en um leið og loku
skaut fyrir hann, varð að skifta
um búnaðarhátlu. Fóðurefni,
sem voru aðkeypt, fást ekki
lengur, og þess vegna verða Dan-
ir að fella niður nokkurn hlnta
stofns síns, nokkuð selja þeir til
Þýskalands, en kj arna hans halda
þeir eftir, og þeir liafa ákveðið
að setja eklci meir á, en svo, að
þeir geti fóðrað hann það vel,
að stofninn úrkynjist ekki. Þá
hafa Danir tekið liverja einustu,
láður ónotaða landspildu, í rækt-
un og ætla að rækta miklu meir
af korni, sykurrófum, kartöflum
og grænmeti en þeir gerðu áð-
ur.“
„Og iðnaðurinn ?“
„Hann er ilja setlur vegna í
hráefnaskorts. Yfirleitt liefir |
iðnaðurinn orðið að draga ákaf- i
lega mikið saman segl sín, i
sumum greinum jafnvel orðið
að hætta eða breyta um, til ann-
arrar iðngreinar. Hvernig þetta
tekst í framtíðinni er alt i ó- j
vissu sem stendur, því það er
veri.ð að fikra sig áfram með
hægðinni, en það er ekki oflof
um Dani, að þeir eru framúr-
skarandi iðnaðarmenn á livaða
sviði sem er, svo að vonandi
auðnast þeim að ryðja sér á því
sviði nýjar brautir. Smjörlíkis-
iðnin er ein af þeim iðngrein-
um, sem harðast hafa orðið úti
í Danmörku. En þótt smjörlík-
ið liafi svo að segja alveg horf-
ið þar úr sögunni er samt til
gnægð smjörs í landinu“.
„Hafa elcki fiskveiðarnar að
mestu lagst niður?“
„Danskur fiskur hefir ávalt
verið vondur og dýr. En fisk-
ur fæst þar ennþá, að vísu er
minna um hann en áður og
hann er eitthvað dýrari orðinn,
en þó ekki lil mikilla muna. Og
þær getsakir, að vörur hafi
hækkað úr öllu liófi í Danmörku
eftir að Þjóðverjar liertóku
landið, eiga ekki við rök að
styðjast, enda hefir hámarks-
verð verið sett á flestar eða all-
ar nauðsynjavörur.“
„En hvernig er sambandið
núna milli Dana og þýsku her-
mannanna?“
„Það hefir breyst til batnað-
ar, tortrygnin hefir mikið liorf-
ið, án þess þó að neinn sleikju-
skapur sé þar á milli. Danir
lilýða þeim skipunum möglun-
arlaust, sem þýska herstjórnin
gefur, og þeir reyna að sætla
sig við umliverfið og skilyrðin
eftir bestu getu. Eg skal segja
þér ofurlitla sögu, sem eg
heyrði í Kaupmannahöfn, og
mér var sagt að væri sönn.
Þýski herstjórinn í Kliöfn, Kau-
pisch herforingi, dáðist að þvi
við Ivaper yfirhorgarstjóra í
Höfn, hvað Danir liefðu i liví-
vetna sýnt mikinn aga, bæði í
myrkvuninni og eins öðru þvi
sem hertakan lagði þeim á
herðar. En þá svaraði Kaper:
„Det er ikke Disciplin, det er
Kultur“ (Það er ekki agi, það
er menning). Þessi saga bregð-
ur nokkru Ijósi yfir það, hvern-
ig Danir líta ó málin í heima-
landi sínu“.
„Hvert er viðhorf kvenna til
hermannanna þýsku ?“
„Þær lita á þá sem óhoðna
gesti. Þær eru að vísu kurteis-
ar við þá‘, svara þeim ef á þær
er yrt, en þær tala ekki eitt orð
fram yfir það, sem brýna þörf
her til. Þeim þykir vansæmd að
því, að láta sjá sig með þýskum
hermanni. Þær fáu stúlkur, sem
gefa sig að hermömmnum, eru
stimplaðar i augum almennings
og einna helst taldar í hóp þess
sorplýðs, sem ávalt sé hverri
þjóð til vanvirðu og smánar.“
%ih^L
BUGLVSINGRR
BRÉFHnUSfl
BÓKflKÚPUR
E.K
ÖUSTURSTR.12.
Mýtíslos
.ífoiið
2 lierbergi og eldhús óskast
til leigu frá 1. okt. Barnlaust
fólk. Skilvís greiðsla. Uppl. í
síma 2670.

Iþróttimar.
Leiðari dagblaðsins Vísis 9.
þ. m. er um íþróttirnar. Grein
þessi kom á réttu augnabliki,
til að styrkja þá hlið málsins,
sem margir mætir íþróttamenn
íelja rétta, að iþróttamanni sé i
ekki heitt í fjölda íþróttagreína S
til að afla félagi sínu eins eða í
fleiri stiga.
Þetta snertir þá menn, sem
stunda frjálsar íþróttir. íþrólta-
ráð Reykjavikur hefir rætt
þetta mál fyrir nokkru, og fær
nú virðulega og rökfasta að-
stoð, til að fyrirbyggja, að slilc
þróun, sem liér um ræðir, lialdi
áfram. Persónulega vil eg að
það séu þrjár íþróttagreinir,
auk boðhlaups, sem sérhverjum
iþróttamanni leyfist að keppa i.
Það hefði verið erfitt fyrir
einu eða tveimur árum að taka
umrætt frjálsræði af iþrótta-
mönnum eða félögum (með
reglugerð), en nú verður málið
auðsótt.
Mér barst í bendur hréf frá
tþrótlafélagi Reykjavíkur noklc-
uru áður en Visir kom með
þessa gJóðu grein, og er hréfið
um sama efni. Einnig hafa
margir mætir menn í Knatt-
spyrnufélagi Reykjavíkur og
Glimufélaginu Ármanni rætt
málið við mig í sama anda, og
þykist eg þess vegna geta glatt
greinarhöfund með því, að mál-
ið vei’ður afgreitt fyrir næsla
stax-fsár samkvæmt hans vilja
og margra annara.
S. R.
Ódýrt
þvottaefni
Sunlight-sápa 1.15 st.
Stanga-sápa ísl. 1.00 st.
Ki’istal-sápa 1.00 pk.
12 tegundir af handsápu
frá 0.35 stk.
i / i~£ 7 í
þ&r sopópó ekks

Husgagna-
bólstrara
vantar mig- strax.
Kristján Siggeirsson
IfsÍK 4«láís«i!
til kaups. timhurhús eða
steinhús. Málft hús geiur
komið til greina. Uthorguu 15'
þúsund. Uppl. gefur
t
Haraldur Guðmundsson
lögiltiir fasteignasalL
Hafnarstræti 15,
Sími 5415 og 5414 heima.
lESÍÍjSlíl - llSflff
alla daga.
Bifreiðastöð Akureyrar. Bifreiðastöð Steindórs.
Silfurbrúðkaup
eiga i dag, 14. ágúst, frú Ingi-
björg Þorláksdóttir og Jón Haf-
liðason fulltrúi.
Það er að vísu vitað, að þessi
merlcishjón óska ekki eftir lofi
eða öðru lilstandi í sambandi
við þessi límamót i lifi þeirx-a.
En það er líka vitað, að svo eru
þau vinsæl og svo mörgum
hafa þau sýnt vinarþel, að þeir I
hinir sönux óska einlæglega eft- i
ir að mega óska þeim og börn- j
unx þeirra til hamingju með j
þessi fjTstu 25 ár af hjúskapar- 1
tiina þeirra.
Þau lijónin liafa bæði, sam-
hent í því sem öðru, unnið í
mörg herrans ár i Goodtempl-
araregluiini, og áunnið sér
traust og virðingu.
Ómetanlegt gagn er bindind-
isstai’fseminni að slíkunx liðs-
mönnum sem þeim hjónunx, og
það fullyrði eg, að þeiri’a lieit-
asta ósk er að vinna góðunx og
göfugum hugsjónum alt það
gagn, sem þau fi-anxast nxega.
Þ. J. S.
Matreiðslubúk
eftir frk. HELGU THORLACIUS, með formála efíir
BJARNA BJARNASON lækni, er komin út.
Frk. Helga Thorlacius er löngu orðin þ jóðkunn fyr-
ir framúrskarandi þekkingu á sviði matgerðarlistármn-
ar og hefir á undanförnum árum beitt sér af aleflí fyiir
aukinni grænmetisneyslu og neyslu ýmissa innlendra
jurta, t. d. skarfakáls, hvannar, heimulanjóla fedf-
blöðku, Ólafssúru, sölva, f jallagrasa, berja o. s. frv. —
I bókinni er sérstakur kafli um tilbúning drykkja úr
innlendum jurtum.
HÚSMÆÐUR! KynniS yður matreiðslubók He%ti
Thorlacius áður en þér sjóðið niður fyrir veturinn.
Bókin kostar aðeins kr. 4.00 í falfegu bandí.
MaSur einn var á gangi uppi í
sveit og mætti þá bónda einum,
sem lxundur elti. Mennirnir tóku
tal saman, en hundurinn settist og
byrjaði jafnskjótt að ýlfra. ,
„Hvað er að honum?“ spurði
maðurinn.
„Hann er latur“, svaraði bóud-
inn.
„Ekki ýlfrar hann svona af
eintómri leti.“
„Ó-jú, hann.hefir sest á brenni-
netlu og nennir ekki að standa
upp.“
Goðu
kartöflurnar
senx húsmóðirin var að spyrja
unx, fásl í
i Slíl
Laugavegi 1.
ÚTBÚ, Fjölnisvegi 2.
Hérnxeð tilkynnist vinum og vandamönnum að okkar
hjartkæri eiginmaður, faðir, tengdafaðir og afi
Jón Benediktsscmv
lést á Landakotsspítala 13. þ. m.
Marín Gísladóttir, Ljósvallagölu 28,
börn, tengdaböi’n og barnabörn.
im-m