Vísir - 21.08.1940, Page 1

' Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hasð).
30. ár.
Reykjavík, ntiðvikudaginn 21. ágúst 1940.
Ritstjóri 1
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri Afgreiðsla J 5 Ifnur
191. tbl.
Banatilræði við
Trotzky.
Ifiann ligrgriir þni^t linBilinn —
lmuskúpan ea* e. t. v. brotin.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Fregn frá Mexico City hermir, að Leon Trotzky hafi verið
sýnt banatilræði í gær. — Tilræðismaðurinn er sagður vera einn
af mönnum rússnesku lögreglunnar (Ogpu). — Var hann hand-
tekinn og hefir komið í ljós við rannsókn, að hann hefir að und-
anfömu notað nafnið Frank Jackson, en er rússneskur þrátt
fyrir nafnið.
Hann barði Trotzky í höfuðið með klif-áhaldi og var höggið
svo mikið, að höfuðkúpa Trotzky brotnaði.
Jackson kom fram sem ákafur Trotzkysinni og var iðulega
gestur í húsi Trotzky í næstum heilt ár.
Varðmaður við hús Trotzky sagði fréttaritara United Press,
að þegar Jackson hefði komið, hefði honum undir eins verið
boðið inn í lesstofu Trotzky. Réðist hann þegar á hann, en
Trotzky rak upp neyðaróp og brugðust þá varðmennirnir við
honum til hálpar. Stóð þá Jackson skamt frá Trotzky með
skammbyssu í hendinni, en hafði ekki hleypt af. Aðalvarðmaður-
inn, Harold Robbins, sló Jackson niður. Robbins segir, að áform
Jacksons hafi verið að nota skammbyssuna til þess að ógna varð-
mönnunum á flóttanum, og skjóta á þá, ef hann kæmist ekki
undan með öðru móti. En á síðustu stundu bilaði hugrekki hans.
Það hefjr nú komið í ljós, að í maímánuði s. 1. var skotið af
vélbyssu á Trotzky, en hann særðist að eins lítillega.
Trotzky er mjög alvarlega meiddur og er talið, að hann sé í
nokkurri hættu og að hann muni vérða lengi að ná sér eftir þetta
áfall.
luiuforskeytiB sei sðlti
Helle w itslslt.
Einkaskeyti frá United Press.
Londpn í morgun.
Fregn frá Aþenuborg hermr
ir, að flotamálasérfræðingar, er
rannsakað liafa brotin úr tund-
urskeytum kafbátsins, sem
sökti griska herskipinu Helle,
hafi komist að þeirri niður-
stöðu, að kafbáturinn hafi verið
ítalskur. Eitt brotið var merkt
Torino 1930.
UPPSKERUBRESTURINN
í RtMENIU.
Einkaskeyti frá Uniled Press.
London í morgun.
Sparnaðarmálaráðlierra Rú-
meníu, Georg Eleon, sagði í
ræðu í gær, sem útvarpað var
að Rúmena skorti miljón smá-
lestir af hveiti vegna uppskeru-
brests og vegna þess ástands,
sem skapast hefði af völdum
styrjaldarinnar.
Bandaríkjunum og breskum
löndum, að þrátt fyrir liinar
áköfu árásir Þjóðverja það sem
af er þessum mánuði þar til fyr-
ir 1—2 dögum, liafa þessar árás-
arferðir breska flugliersins tii
meginlandsins aldrei lagst nið-
ur, heldur liafa Bretar stöðugt
fært út kvíarnar því meira sem
Þjóðverjar hertu sóknina.
ltre§k verdbréf
liækka.
t
Ræða Churchills fær hinar á-
gætustu undirtekjtir í Bandaríkj-
unum og um gervalt Bretaveldi.
í Bandaríkunum og Kanada
hafa bresk verðbréf liækkað
mikið i verði. Líta menn livar-
vetna svo á, eftir ræðu Cliur-
ehills, að betur liorfi fyrir Bret-
um en alment var álitið. Telja
menn bjartsýni þá, sem fram
kom í ræðu hans, grundvallast á
góðum og gildum rökum, sem
hann gerði skýra grein fyrir í
ræðu sinni.
Utvariisitöðvar
Þjöðverja þa^na
§k^ndilejsfa.
Talið er, að breskar sprengju-
flugvélar hafi gert enn eina loft-
árásina á Þýskaland í nótt sem
leið, því að útvarpsstöðvarnar í
Rerlín og Vinarborg og margar
aðrar stöðvar í Þýskalandi og
Austurríki þögnuðu skyndilega.
Ennfremur þagnaði útvarps-
stöðin í Hilversum, sem Þjóð-
•verjar hafa á sínu valdi.
Breskar sprengj uflugvélar
hafa um langt skeið undanfarið
gert árásir að kalla hverja ein-
ustu nótt á herstöðvar Þjóðverja
á meginlandinu, og oft að degi
til.
Vekur það mikla aðdáun i
Árás var gerð í gær á írslca
póst- og flutningaskipið St.
Patrick, er það var . undan
ströndum Eire. Á skipinu voru
um 350 manns. Það voru þýskar
sprengjuflugvélar, sem gerðu
árásirnar, en engin þeirra hæfði
í mark, þar eð skipið fór
• skrykkjótt, lil þess að forða sér
hjá sprengjunum. Komst það til
hafnar lieilu og höldnu.
í fyrradag var gerð loftárás á
þetta skip og hafa þvi verið
gerðar loftárásir á það tvívegis
á tveimur dögum. — Árásirnar
hafa vakið gremju í Irlandi.
TÍlk^7IMlBIKgf f i*SÍ §»!úú«reB'Jnifiii.
SHdarrannsókn-
Myndin er tekin i einu þeirra landa, sem Þjóðverjar hafa tek-
ið og liafa setulið i, meðan baráttan stendur yfir við Breta. —
Hermaðurinn er að festa upp tilkynningu frá þýsku herstjórn-
inni um livernig mönnum befi að baga sér.
Winston Churchill íiutti
ræðu í neðri málstofunni
um styrjöldina.
Eklcept slakað á hafnbanninu. — Manntjón
fyjrsta ár keimsstyrjaldairinnaí? og nú. —
EjríiQIeikar «iir, sem uppgjöf Frakka skapadi
og margt íleira tók Churehill til meöferðar.
— Sigurvonir Breta aldrei meiri.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Winston Churchill fiutti ítarlega ræðu um styrj-
aldarhorfurnar í gær í neðri málstofunni.
Ræddi hann ýmsa styrjaldarviðburði ítarlega
og afleiðingar þeirra. I ræðunni kom það glögt fram, að
sigurvonir Breta hafa mjög glæðst að undanförnu, og
trú þeirra á sigurinn er óbiluð. Churchill var margsinnis
hyltur meðan á ræðunni stóð, og eins er henni lauk. —
HAFNBANNIÐ.
Churchill boðaði í ræðu sinni, að Bretar mjuidi ekki í neinu
slaka til á hafnbanninu. Hann kvað raddir hafa heyrst um það,
að af mannúðarástæðum bæri að slaka til og leyfa matvælaflutn-
ing til þeirra landa Evrópu, sem Þjóðverjar hafa hernumið, til
þess að forða fólkinu frá neyð. Churchill kvaðst verða að hafna
öllum tillögum í þessa átt. Bretar væri knúðir til þess að halda
hafnbanninu áfram, ekki að eins á Þýskaland og ítaliu, heldur
og á Frakklandi og öll önnur lönd, sem Þjóðverjar hafi lagt
undir sig.
Cliurchill færði það m. a. ákvörðun bresku stjórnariunar til
stuðnings, að i löndum þeim, sem Þjóðverjar hefði hernumið,
hefði verið annaðbvort margra ára matvælabirgðir fyrirliggj-
andi (Noregur) eða löndin hefði góð skilyrði til þess að fram-
leiða matvæli hvert banda sinni þjóð. Hann kvað ástæðulaust
að kvarta yfir binu algera liafnbanni Ilitlers, sem hann sagðist
bafa lesið um í blöðunum, en það væri ástæða til að menn kvört-
uðu alment, ef Bretar yrði til að framlengja neyðina i löndum
þeim, sem Þjóðverjar hafa hernumið, með því að leyfa mat-
vælaflutning þangað, þar sem nasistar myndu taka þessi mat-
væli til eigin þarfa. Þá benti hann á, að margar tegundir mat-
væla mætti nota til hernaðarlegrar framleiðslu, og engin trygg-
ing væri fyrir, að hin innfluttu matvæli yrði ekki þannig notuð.
Þá sagði liann, að nasistar hefði sagst vera búnir að koma á nýrri
skipan eða kerfi og gæti séð fyrir þörfum þjóðanna í hinum her-
numdu löndum. Hitler yrði sjálfur að bera allan þungann af
þeirri ábyrgð, sem á honum hvildi.
Churchill lcvaðsl vera hvetjandi þess að safnað yrði matvæla-
birgðum sem víðast um heim, til þess að geta sent þeim þjóðum,
sem losna undan oki Hitlers, þegar þær bafa fengið trygt frelsi.
Þá gæti þær fengið matvæli, frelsi og frið.
Frh. á 3. síðu.
irnar í sumar.
Frásögn mag. Áma Friöarikssonar fiskifr.
Mag Árni Friðriksson fiskifræðingur er nýlega kominn til
bæjarins úr ferðalagi til Siglufjarðar, en í sömu ferð fór hann
norður til Mývatns til að undirbúa þar rannsóknir á silung,
sem gerðar verða undjr eins og síldarrannsóknunum á Siglu-
firði er lokið. — Hitti tíðindamaður Vísis Árna að máli í morg-
un, og fer hér á eftir frásögn hans:
Síðastliðið sumár mældi dr.
Finnur Guðmundsson upp Mý-
vatn og rannsakaði gróður þess
og dýralif. í ár kemur svo röð-
in að silungunum í vatninu. Á-
formað er að gera aldursrann-
sóknir og hryggjarliðatalningar
í eins stórum stíl og við verð-
ur komið, og það verður reynt
að ljúka öllu þessu verki í vet-
ur. —
Niðurstaða þessara rann- '
sókna mun síðar verða birt í
• ritum Fiskideildar. Þau eru ný-
byrjuð að kom,a út, og fyrsta
heftið er einskonar skýrsla um
rannsóknir Fislcideildar. Annað
hefti er nú í prentun, en það
fjallar um laxinn, aðallega lax-
inn í Elliðaánum, þriðja heftið
verður um þorskstofninn við Is-
land á síðustu árum, en um
efni fjórða heftisins er ekki
fullráðið enn. Þessar fjórar rit-
gerðir, er birtast í sjálfstæðum
heftum, eiga að mynda 1. ár-
gang þessa ritsafns, en um j
framtið þess er annars alt á !
huldu vegná fjárhagsörðug-
leika.
Til Siglufjarðar kom eg lausl
fyrir miðjan júlí og befur rann-
sóknum þar verið baldið áfram*
síðan, og munum við reyua að
balda þeim áfram fram til loka
veiðitímans, ef þess er nokkur
lcostur.
Áðstoðarmaður minn er Sig-
urleifur Vagnsson. Hann var
með mér á öllu ferðalaginu og
hann annast rannsóknirnar
núna. '
Frá útkomu rannsóknanna
er það að segja, að þetta sumar
befir að mörgu leyti verið al-
veg óvanalegt. Sjávarhitinn hef-
ir verið nokkuð jafn yfir allt
svæðið og allan tímann, þetta
um 6—8 stig á Celsius. I fyrra
eftir að veiði fór að minka, var
sjávarhitinn um 2 stigum þærri
og i. liitteðfyrra, þegar flotinn
var að bíða eftir síldinni, var
yfirborðshitinn 1 stigi lægri, en
óx svo og þá byrjaði veiðin.
Það er ekki fúllrannsakað
enn, hvort veiðin stendur í ein-
hverju sambandi við sjávarhit-
ann, en liitt er staðreynd, að
hún hefir reynst bcst og trygg-
ust við 6—7 sliga hita, undan-
farin ár.
Sem dæmi um mismun yfir-
borðsbitans í sjónum við ís-
land, eins og bann var í lcring
um 20. júlí i ár, og á sama
tíma í fyrra, má nefna það, að
á þessum tíma í fyrra, var
sama hitastig við Gjögur fyrir
austan Eyjafjörð og nú var við
Snæfellsnes.
ÞÝSK FLUGYÉL HRAPAÐI
TIL JARÐAR í EIRE.
Þýsk flugvél lirapaði til jarð-
ar í Eire í gær og eyðilagðist
hún gersamlega, en flugmenn-
irnir björguðust. Voru þeir þeg-
ar liandteknir og kyrrsettir.
Árni Friðriksson.
Áturannsóknir á síldarmög-
um liafa verið gerðar, eins og
undanfarin ár. Átumagnið í
mögunum er mælt í tenings-
sentímetrum, og jnagnið virðist
þurfa að vera um 6 tenings-
sentim. á hvern maga, og helst
eitthvað meira, ef veiðin á að
véra trygg. Þetta getum við líka
kallað normal átumagn i sild-
inni fyrir norðan land á sumr-
in. I sumar hefir átumagnið
verið 11—12 teningssen tim.,
eða 80—100% meira en venju-
lega. Á þessum tima í fvrra
reynist það á hinn bóginn að-
eins rúmir 4 teningssentim. Af
þessu er Ijóst, að .skilyrðin fyr-
ir síldarstöfninn hafa í sumar
verið alveg með afbrigðum, góð.
En þar við bætist annað: Sild-
arstofninn sjálfur virðist liafa
verið miklu stærri en vanalega,
og í sambandi ivið það hefir
síldin reynst yngri lieldur en
jafnvel nokkurt undanfarið ár.
Fullnaðar aldursfannsóknir
verða að vísu ekki gerðar fyr
en til Reykjavíkur kemur, en af
bráðabirgðarannsóknum og af
slærðinni á síldinni að dæma,
,er þetta þó nægilega ljóst.
Sem dæmi um stærðina má
nefna það, að Ilúnaflóasíldin
hefir reynst um 1 %> c.m. styttri
heldur en vanalega. Þetta staf-
ar þó ekki af þvi, að stóra
Húnaflóasíldin sé ekki fyrir
hendi, heldur af hinu, að hún
er blönduð mikilli mergð af
smærri og yngri síld, sem ekki
er vön að vera þar. Sama máli
gegnir um reknetasíldina og yf-
irleitt er öll sildin smærri en
vanalega.
Vel má vera að minni skipa-
fjöldi riú en undanfarin ár liafi
átt þátt i því að auðvelda veið-
ina, en það sem úrslitum liefir
ráðið, ér þó það tvent, að óvana-
lega mikið af sild hefir verið í
sjónum og skilyrðin fyrir liana
liafa verið óvanalega góð allan
veiðitimann óslitinn og um
mestan hluta veiðisvæðisins.
Hvað veiðin endist lengi er
elcki liægt að segja, en þegar eg
fór að noi'ðan fyrir nokkurum
dögum, var ekkert fyrir hendi,
sem benti á að breyting væri i
aðsigi.