Vísir - 28.08.1940, Blaðsíða 1
Reykjavík, miðvikudaginn 28. ágúst 1940.
Rítstjóri:
Krístján Guðlaugsson
Skriístofur:
Féiagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Ritstjóri BSaðamenn í Sími:
Augiýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
197. tbl.
DMLURMAB UM TRM
Nll.VAAH HARÐMA —
bjóda utan-
ríkismálaráðherrum
Rúmeniu og Ungverja-
lands til Salzburgr til
að miðla málum.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Horfurnar vegna deilunnar um Transylvaniu hafa
orðið stöðugt ískyggilegri undanfarna daga.
Hefir virst stefna í þá átt, að Ungverjar og
Rúmenar léti vopnin skera úr. Hafa þegar borist fregn-
ir um, að hvorir tveggja safni liði og sendi til landa-
mæranna, og atburður, sem gerðist í gær, hefir mjög
orðið til þess að auka æsingarnar í Ungverjalandi í
garð Rúmena. Yar skotið úr rúmenskri flugvél, á ung-
verska flugvél, og hún neydd til þess að lenda. Yar litið
svo á í Ungverjalandi, að Rúmenar væri með þessu að
egna Ungverja upp. Fregnlr í morgun herma, að engin
opinber staðfesting hafi fengist á því, að til nokkurra
átaka hafi komið á landamærunum.
í morgun var tilkynt, að utanríkismálaráðherra Ung-
vevjalands og Rúmeníu myndi fara á fund von Ribben-
trops. í fregn frá Budapest er skýrt frá því, að Czaky
greifi sé lagður af stað áleiðis til Salzburg.
Fregn þessi vekur allmikla athygli, því að hún sýnir,
að Þjóðverjar ætla að gera enn eina tilraun til þess að
koma í veg fyrir, að styrjöldin breiðist út til Balkan-
skaga.
í London er litið svo á, að Þjóðverjar ætli að knýja Rúmena
til þess að verða við helstu kröfum Ungverja, og er sagt, að leið-
togar nazista séu gramir yfir því hversu stefnir í Rúmeníu. Hefir
andúðin stöðugt magnast gegn því, að Transylvania væri látin
af hendi, og hefir dr. Maniu, leiðtogi Bændaflokksins, sem berst
gegn því, stöðugt vaxið fylgi að undanförnu. Samkomulagsum-
leitanir Rúmena og Ungverja fóru algerlega út um þúfur laust
fyi*ir s. 1. helgi, og er ætlað í London, að það væri vegna þving-
unar frá Þjóðverjum og ítölum, að Rúmenar féllust á, að taka
upp samkomulagsumleitanir á ný.
Fregnir hafa borist um skærur milli rúmenskra og rússneskra
hermanna, en þessar fregnir hafa verið bornar til baka í Bukar-
est og London.
Seinustu fregnir herma, að
fúndur verði haldinn í Vínar-
horg til þess að ræða deilumál
Ungverja og Rúmena og leiða
þau til skjótra lykta. —
Fundinu sælcja ' utanríkis-
málaráðherrar Þýskalands og
ítalíu, von Ribhentrop og Ciano
greifi, og auk þeirra utanríkis-
málaráðherrar Ungverjalands
og Rúmeníu. Sendiherra Þýska.
lands í Rómaborg, von Macken-
sen, og sendiherrar ítala í Buda-
pest og Bukarest, verða einnig
þátttakendur i fundinum.
Ciano greifi og von Macken-
sen lögðu af stað frá Rómaborg
áleiðis til Vínarborgar í morg-
un. Czaky greifi er sömuleiðis
á leið þangað.
Fréttaritari United Press í
Bukarest símar ídag,aðháttsett-
ir rúmenskir herforingjar hafi
staðfest, að til árekstra hafi
komið á landamærum Rúmeníu
undangengna daga. — Sagt er
að margir menn hafi beðið bana
í skærum sem urðu á landa-
mærunum að kveldlagi. í fregn-
um sem um þetta fjalla eru
skærurnar kallaðar „smá-styrj-
öld á landamærunum“.
Á landamærum Rúmeníu og
Ungverjalands hefir verið skifst
á skotum.
Rúmenar hafa lofað að taka
til rannsóknar ásökun Ungverja
um, að ungversk flugvél hafi
verið skotin niður.
1 Bukarest er tilkynt, að ef það
reynist rétt skuli Ungverar fá
fullar bætur fyrir.
Fregnir hafa borist um
mikla liðsflutninga Rússa í
nánd við landamæri Bessara-
biu. Einnig hafa borist fregn-
ir um liðflutninga í Þýska-
landi til austurlandamæra
Þýskalands.
leriskir íiupenn
streyes i irreski
fluoiieriBn.
London í morgun.
Amerískir flugmenn gerasl
nú sjálfhoðaliðar í breska flug-
hernum í tugatali. Frá San
Francisco einni eru farnir á-
leiðis til Bretlands um 60 flug-
menn, en flugmenn ganga nú
í breska flugherinn í öllum
rikjum Bandaríkjanna. —• Það
er flugmaðurinn Pangburn, er
gengst fyrir sjálfboðaliðasöfn-
uninni í Kaliforníu. Pangburn
hlaut heimsfrægð fyrir flug sitt
kringúm jörðina fyrir mörgum
árum.
De Gaulle bætist
liðsauki.
Mið-Afríkunýlendan
Tschad gengur í Uð
með honum.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
De Gaulle herforingi, leiðtogi
þeirra Frakka, sem berjast með
Bretum gegn Þjóðverjum og
ítölum, flutti ræðu í útvarp í
London í gærkveldi og tilkynti,
að hin franska Mið-Afríku ný-
lenda Tschad hefði gengið í lið
með hinum „frjálsu Frökkum.“.
í London er talið, að álcvörðun
landstjórans og yfirherforingj-
ans í Tschad, að halda áfram
styrjöldinni gegn Þýskalandi og
Ítalíu, sé liin mikilvægasta,
og De Gaulle telur að fleiri ný-
lendur Frakka muni fara að
dæmi Tscad, þar sem Frökkum
i nýlendunum sé nú að verða
ljósara ýmislegt i sambandi við
uppgjöf Frakka, og muni ný-
lendubúarnir sannfærast um,
að framtíð þeirra og Frakk-
lands velti á því, að þær haldi
styrjöldinni áfram. De Gaulle
sagði, að Frakkar væri að byrja
að verða upplitsdjarfir á ný.
Aðstaða Tschad hefir verið erf-
ið að undanförnu, eða síðan ér
ákveðið var, að styðja Petain
og stjórn hans. Það er þeirri
ákvörðun, sem nú hefir verið
breytt. Nýlendan var í rauninni j
algerlega einangruð. Nú eru j
samgöngur trygðar við önnur í
lönd. Ákvörðunin er hernaðar- j
lega mikilvæg, því að vegna j
hennar versnar aðstaða ítala í
Lybíu. — íbúar Tscad eru á
aðra miljón og er tilkynt, að
þeir standi að baki landsjórna
og lierstjórn Frakka í að lialda
styrjöldinni áfrani.
Winston Churchill, forsætis-
ráðlierra Bretlands, skrifaði de
Gaulle herforingja bréf í gær,
til þess að endurtaka það, sem
hann liafði áður sagt, að Bretar
viklu vinna að því, að Frakk-
land risi upp á ný, frjálst, vold-
ugt og sterkt, eins og það áð-
ur var. Cliurchill kvað bresku
stjórnina í öllu vilja styðja víð-
skifti við þær nýlendur Frakka,
sem styddi Breta í baráttunni
gegn Þjóðverjum, og væri þeg-
ar liafinn undirbúningur að þvi,
að þær geti fengið sámskonar
fjárhagslegan stuðning og
bresku nýlendurnar. Sá stuðn-
ingur helst meðan nýlendurnar
taka þátt i baráttunni gegn
Þýskalandi og Ítalíu.
LÍK TROTSKY BRENT.
Lik Trotskys var brent í gær
að viðsladdri konu lians.
Að brenslunni lokinni var
askan sett i ker, sem ekkert er
á letrað, nema:
Leon TrofáJcy.•
Lítið um loft-
bardaga yfir
Bretlandi í
gær.
Að eins 4 þýskar flug-
vélar skotnar niður.
Einkaskeyti frá United Press.
London i morgun.
I gær var miklu minna um
loftbardaga við Bretland en ver-
ið befir að undanförnu. Þýsk-
ar flugvélar gerðu tilraunir til
árása á nolckrum stöðum, við-
ast ein og ein flugvél, í fáum
tilfellum nokkrar saman, en
engar miklar hópárásir voru
gerðar. Tjón varð lítið.
Aðvaranir um loftárásir voru
gefnar tvisvar í London, en eng-
ar fregnir hafa borist um tjón
í London. Úr miðhluta borgar-
innar sáust engar þýskar flug-
vélar.
Aðeins 4 þýskar flugvélar
voru skotnar niður í gær.
I tilkynningum bresku stjórn
arinnar er því haldið fram, að
flugvélar Þjóðverja, sem þátt
tóku i árásunum á England i
gær, hafi verið hraktar á flótta.
Það er viðurkent, að allmikið
manntjón og eigna varð á
nokkrum stöðum utan Lund-
únaborgar. Þjóðverjar notuðu
sumstaðar mikið íkveikju-
sprerigjur o. m. a. brann sveita-
setur eitt til kaldra lcola. tYíð-
ast var eldur fljótlega slöktur,
þar sem kviknaði í út frá
íkveilcj uspr engj um.
Aðvaranir um loftárásir voru
gefnar tvivegis innan þriggja
klukkustunda í gærkveldi. -
Sprengjum var varpað á út-
hverfin, en manntjón varð
ekki.
Flugmálaráðuneytið breska
sakar þýsku flugmennina um
það í tilkynningu sinni, að þeir
varpi sprengjum að yfirlögðu
ráði á staði, sem ekki eru hern-
aðarlegir.
47 þýskar flugvélar voru
skotnar niður við Bretland í
fyrradag.
AÐVARANIR UM
LOFTÁRÁSIR 1 MÚNCHEN.
London i morgun.
Aðvaranir um loftárásir voru
gefnar i Munchen kl. 2 til kl.
2.30 í morgun, en ekki sást eða
lieyrðist til óvinaflugvéla. Loft-
varnabyssur voru ekki teknar
í notkun.
Talið er, að breskar sprengju
flugvélar hafi verið á ferðinni,
en sneitt hjá Munehen.
BREYTING Á SKIPUN
STJÓRNARINNAR
í PORTUGAL.
London, í morgun.
í gær var tilkynt breyting á
skipun stjórnarinnar í Portú-
gal. Dr. Salazar verður áfram
forsætisráðlierra, en hann læt-
ur nú af embætti fjármálaráð-
lierra, sem hann hefir gegnt fná
árinu 1927.
Um orsök þessarar breytingar
er ekki kunnugt, en sennilegt er,
að dr. Salazar hafi orðið að
létta á sér störfum.
Skriðdrekar af þessari stærð eru lítt nothæfir, nema þar sem
litlar eru varnir, því að þótt þeir séu braðskreiðir og vopnaðir
tveim hríðskotabyssum, eru þeir ekki svo vel brynvarðir, að
þeir þoli skot úr skriðdrelcavarnarbyssum. Myndin er tekin
í Rómaborg, en Italir eiga marga skriðdreka af þessari gerð og
nota þá í nýlendum sínum og hernaðinum í Afríku.
ítaliir heí ja tauga-
stríð gegn Jugo-
slövum.
Lóndon, i morgun.
Svo virðist sem Italir liafi hætt
taugastriðinu gegn Girkkjum í
bili, þvi að birtar hafa verið
tilkynningar í ítölskum blöðum
þess efnis, að ítalska stjórnin
vilji fyrir stitt leyti-síuðla að því,
að Grikkland dragist ekki inn í
styrjöldina. — í Bretlandi er lit-
ið svo á, að festa Grikkja og
viðbúnaður Breta hafi haft þær
afleiðingar, að tvær gríniur
runnu á ítali.
Nú hafa itölsk blöð og út-
varpsstöðvar hafið áróður mik-
inn gegn Júgóslövum. Er ekki
enn ljóst til hvers sá leikur er
hafinn.
Loftápásin á
Eire,
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Þvi er neitað i Berlin, að þýsk
flugvél hafi gert árás á stað í
Eire. Er gefið í skyn, að flugvél-
in hafi verið bresk.
í London er leidd athygli að
' því, að þegar hafi fengist stað-
festing á þvi i Eire, að flugvélin
var þýslc, og hafi sendiherra
Eire í Berlín verið falið að mót-
mæla árásinni. ,
Tilraunakamnurnar
íundust í gær.
Tilraunakanínur þær, sem
stolið var frá Rannsóknarstofu
Háskólans og skýrt var frá liér
í blaðinu í gær, eru nú fundnar.
I gær var Árni G. Eylands
forstjóri á gangi í Vatnsmýr-
inni og sá þá kanínu þar á
sveimi. Gerði Árni lögreglunni
þegar aðvart og þegar liún lcom
á vettvang, fann hún hina kan-
inuna dauða rétt hjá.
Enn er ekkert upplýst um
Nú mun svo komið, að kart-
öfluuppskera síðasta hausts
mun veí-a á þrotum, enda þótt
liún hafi verið óvenju góð.
í sumar varð nokkurt verð-
fall á kartöflum hjá einstöku
framleiðendum, fyrir þá sök,
að þeir óttuðust offramleiðslu
og buðu kartöflutunnuna þess
vegna alt niður í 8—10 krónur,
á meðan ákvæðisverð Græn-
metiseinkasölunnar stóð í kr.
26.50. Þetta verðfall mtm ef til
vill hafa átt einhvern þátt í
þvi, hvað nú er lítið orðið um
kartöflur á markaðinum, þvi
ekki er’ ósennilegt, að einstak-
ir ménn hafi birgt sig upp fram
iil liaustsins af hinum ódýru
kartöflum.
Nokkur afföll munu einnig
hafa orðið i kartöfluuppskeru
síðasta hausts, vegna skemda,
en skemdirnar hafa orðið
meiri í stórum geymslu- og
vöruhúsum kaupstaðanna, en
í jarðgeymslum framleiðend-
anna sjálfra.
Óvíst er enn um uppskeru-
horfur í liaust, en líkur til að
hún verði mun minni en i
fyrra vegna hins erfiða tiðar-
fars.
kaninuhvarfið, en líkur benda
til, að unglingar hafi verið hér
að verld, og þá líklega helst þeir,
sem hafa haft kaninurækt með
höndum.
Ef kanínurnar, sem sýktar
voru með smitandi sýklum, hafa
komist saman við aðrar kanin-
ur, þarf að rannsaka þær, og
sömuleiðis ber brýna nauðsyn
til að þeir, sem snert hafa á
kanínunum, láti rannsaka, hvort
þeir hafi smitast af þeim.