Vísir - 31.08.1940, Síða 1

Ritsfcjóri:
Kris&ján GuðSaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjars (3. hæð).
Ftiísíjóri
BLðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 Ifnur
Afgreiðsla
30. ár.
Reykjavík, laugardaginn 31. ágúsi 1940.
200. tbl.
62 þýskar fktgvélar skotn-1
ar niður í áköíum loítbar-!
• ■ , ■ ■ ■ ;■ ; •' ;■ - ' *. •. ■ f ' : f _ ' í
dögum yfir Bretlandi í gær
LOFTSTYRJÖLDIN ER
AFTUR HARÐNANDI -
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London I morgun.
Breska stjórnin
hafnar orðsend-
ingu frá jiýsku
stjórninni.
W oftstyrjöldin virðist aftur vera að færast í auk-
■ 4 ana- Þjóðverjar sendu hverja flugvélafylk-
inguna á fætur annari yfir Ermarsund í gær
og lenti í miklum orustum yfir sundinu og yfir strönd-
um Bretlands, þar sem breskar orustuflugvélar þegar
lögðu til atlögu við þær. Riðluðust flugvélafylkingar
Þjóðverja, en margar komust inn yfir land og var varp-
að sprengjum á London, ýmsa staði í suðaustur- og suð-
vesturhluta landsins og Midlands. Það er viðurkent af
Bretum, að tjón hafi orðið á mörgum stöðum, bæði
manntjón og eigna. Iveruhús lirundu og verksmiðjuhús
og fóik beið bana og særðist á allmörgum stöðum. Samt
segja Bretar, að tjónið geti ekki talist mikið miðað við
það hversu mikið kapp Þjóðverjar lögðu í árásirnar. I
stærstu flugvélafvlkingum Þjóðverja voru alt að því 150
sprengjuflugvélar. Bretar segjast hafa skotið niður 62
þýskar flugvélar í gær, en viðurkenna að þeir hafi sjálf-
ir mist 19.1 London urðu menn f jórum sinnum að leita
hælis í loftvarnabyrgjunum og var dvölin í þeim lengst
í seinasta skiftið, þegar menn urðu að hafast þar við
um 6 klst. Flugvélamar flugu mjög hátt, segir í bresk-
um tilkynningum, og var sprengjunum varpað af handa-
hófi. Þjóðverjar vörpuðu niður sprengikúlum, hvin-
sprengjum og íkveikjusprengjum. Þar sem eldur kom
upp var hann fljótlega slöktur. — Þjóðver jar segjast
hafa skotið yfir 80—90 breskar flugvélar, en að eins
mist 20 sjálfir.
Lo£tár᧠á Ilcrliu §. I. nott og:
KrnppYerkiiniðj nrnar í £]§sen og
f jölda margfa staði aðra i f.vrrinott
Loftárás Breta á Berlín síðastliðna nótt stóð yfir í fullar tvær
klukkustundir, að því er fréttaritarar hlutlausra þjóða segja í
fregnum sínum. Eldur kom upp á nokkurum stöðum og skemd-
ir uröu allmiklar. Þóðverjar viðurkenna að tjón hafi orðið á
hemaðarstöðum. Nánari opinber tilkynning um loftárásina er
væntanleg. — I fyrradag gerðu breskar sprengjuflugvélar árásir
á fjölda marga hernaðarstaði í Þýskalandi, Frakklandi, Belgíu
og HoIIandi. Einnig var gerð árás á 14 þýska togara og birgða-
skip skamt frá Hollandsströndum og er talið, að sumum skip-
unum hafi verið sökt. í Frakklandi, Hollandi og Belgíu var að-
allega ráðist á flugstöðvar, en í Þýskalandi á olíubirgðastöðvar,
verksmiðjur og slíka staði, við Köln, Duisburg, Gelsenkirchen,
Hamm og víðar. Ennfremur var gerð árás á Kruppverksmiðj-
urnar í Essen og kom þar upp mikill eldur.
Þrjár af bresku-flugvélunum, sem tóku þátt í þessum árásum,
eru ókomnar til bækistöðva sinna, og er talið, að þær hafi farist.
iíiií pra stóríeldar
arisir i herslvar
Itala i Blriki.
Fregnir frá Kairo herma, að
suðurafríkanskar flugsveitir
hafi gert árásir á Mogadislm,
sem er aðalbserinn í ítalska Som-
alílandi og aðsetursstaður ný-
lendustjórnarínnar. Eru þarna
og flugskálar og hirgðastöðvar.
Flugvélarnar komu í þéttum
fylkingum og í’igndi sprengikúl-
um yfir alla hernaðarlega mikiL
væga staði í hænum. Gaus
reykjarmökkurinn 3000 fet í lofl
upp, að afstöðnum mörgum
sprengingum.
Suður-Afríkumenn hafa þeg-
ar sent talsverðan hei-afla til
Kenya, nágrannanýlendu ítalska
Somalilands og Abessininu, og
m. a. margar flugsveitir. Er bú-
ist við, að Suður-Afríka muni
senda mikið lið þangað. Hafa
fjárveitingar nýlega veríð stór-
urn auknar í þvi skyni.
Þá hafa breskar sprengjuflug-
vélar gert árásir á ýmsa, staði i
Abessiníu og Eritrea. m. a. á
Massawa.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Tilkynt liefir verið í London,
að breska stjórnin hafi neitað að
fallast á orðsendingu, sem þýska
stjórnin hefir sent henni. 1 oi’ð-
sendingu þýsku stjórnarinnar er
farið fram á, að breska stjórnin
fyrirskipi að láta óáreitt smáskip
um 24 talsins, sem auðkent
verða með Rauða krossinum, en
skip þessi eiga að hafa það hlut-
verk með höndum, að svipast
um eftir þýskurn flugmönnum,
sem neyðast til þess að lenda á
sjó, á liöfunum kringum Bret-
land.
Þessum kröfum getur breska
stjórnin ekki oi’ðið við, í fyrsta
lagi vegna þess að Bretar hafa
enga ti-yggingu fyrir, að skipin
vei’ði ei notuð til annara stai-fa.
Þannig gæti áhafnir skipa þess-
ai’a aflað sér mikilvægra upplýs-
inga og komið þeim áleiðis til
þýsku herstjórnarinnar. I öðru
lagi yrði slík skip til þess að
hindra hernaðarlegar aðgerðir
Breta.
Innrásin iEgipta-
land talin yíir-
vofandi.
Senda Þjóðverjar lið.
ítölum til stuðnings?
London í morgun.
Það er nú mikið um það rætt
i breskum blöðum, livort Italir
muni láta til skarar ski’iða og
liefja innrásina i Egiptaland,
en ítalir Iiafa sem, kunnugt er
safnað um 250.000 manna liði i
nánd við landamæri Egipta-
lands og Libíu. Það er talið, að
aðstaða ítala til þess að hefja
innrás í Egiptaland versni því
lengra sem líðui’, fju’sl og fremst
vegna þess, að breskar og suð-
urafríkanskar sprengjuflugvél-
ar liakla uppi stöðugum árásum
á bensín- og oliubirgðastöðvar
þeirra í Afríku, en þar senx Ital-
ir reiða sig aðallega á flxxgliei*
sinn og vélahersveitir, verða
þeir að hafa íxægilegt bensín. I
öðru lagi hefir aðstaða þeirra
stórunx versnað við það, að
frönsku nýlendurnar i Mið-Af-
ríku liafa snúist i lið nxéð De
Gaulle og Bretum, — og liver
veit nema liið sanxa vei’ði ofan
á í Norður-Afríku, a. m. lc. í
Tunis. Loks er þess að geta, að
ítalir vita það nú, að Egiptar
verja land sitt íxxeð Bretum,
ráðist þeir imx í það. — Þrátt
fyi’ir alt þelta, og þó ekki sé
vitað, að ítalir hafí fengið liðs-
auka frá ítaliu nema lítils hátt-
ar loflleiðis (því að breski flot-
imx er einvaldur á Miðjarðar-
hafi, segja Bretar), búast nxenn
Skipshöfnin á þessunx þýska kafbát er áfjáð í að komast í land og hitta ástvinina eftir langa
og stranga útivist. Kafbátur þessi var sagður hafa sökt 16 skipum Bandamanna, er hann konx
úr förinni. — Skipstjóri hans heitir Herbert Schultze.
t
Ungrveija,:r fá lielm»:
ing* 1 Transýlvanin"
Rúmenar urðu að lúta
Þad ©i* fuliypt aö þeim liall
vepiö settip úpslitakostip.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
1 gær var samkonxulag- undirritað í Vínai’borg um lausn deilu
Ungverja og Rúmena. Var það undirritað af utanríkismálaráð-
herrum Þýskalands og Ítalíu og fulltrúum Ungverja og Rúmena.
Ungverjar fá Iiðlega helming Transylvaníu, en höfðu gert sár
vonir um að fá tvo þriðju. — Hafa þessi úrslit vakið þjéðarsorg
í Rúmeníu.
Von Ribbenli’op flutti út-
varpsi’æðxx unx samkonxxxlagið i
gærkveldi og sagði hann, að
með þessu samkonxulagi væri
húið að fá lausn á seinasía*
deilumáíi Dónái’ríkjanna. 1 sér-
stökum viðbótarsáttmála hafa
báðir aðilav deilunnar fallist á
samkómulagið, sem endanlega
laxisn, en Þjóðverjar ábyrgjast
liiii nýju laudamæri.
í Bretlandi er þvi haldið
fram, og vitnað í frásögn rú-
nxenska útvarpsins, að í reynd-
inni hafi Rúnienuixi verið settir
úrslitakostir, og þess vegna hafi
þeir neyðst til þess að beygja
sig. Var þeim, er ekki vildu
láta Transylvaniu af hendi,
stöðugt að aukast fylgi, og
ræddi Karl konungur við dr.
Maniu, leiðtoga Bændaflokks-
ins, er mest hax’ðist fyrir því, að
Rúmenar gengi ekki að kröfum
Ungverja, uín öll þessi nxál. En
niðurstaðan vai’ð sú, að Rú-
nxenar áræddu ekld að setja sig
upp gegn Þjóðverjum.
Sérstök nefnd verður sett á
stofn og liefir hún eftii’lit með
aflxendingu liéraðánna. — Rú-
menar eiga að skila liéruðun-
unx innan lxálfs mánaðar. Yms
ákvæði hafa verið sett varðandi
við, að Italir láti kylfu ráða
kasli og í-áðist inn í Egiptaland
þá og þegar. Þeir verða að gera
það bráðlega eða liætta við það.
í breskum blöðum er tals-
veii um það i*ætt, hvort- Þjóð-
verjar muixi freista að senda
herafla loftleiðis Itölum til
stuðnings. En margir draga það
i efa, af því að Þjóðverjar hafa
nógu að sinna meðan „styi’j-
öldin unx Ri-etland“ er óútkljáð.
íhúana og rúmenskir þegnar í
þeinx liéruðxmx, sem látin vex-ða
af liendi, fá rétt til þess að
sækja um að lxverfa til Rúnien-
íu, og hið sama gildir um Ung-
vex-ja. Ungverjar fá næri’i alt
Noi’ðux’-Siebenbúi’gen, en þar
lnia um 800.000 Rúmenar.
t dag hefst ný neðanmáls-
saga hér í blaðinu eftir aí-
kunnan og vinsælan skernti-
sagnahöfund. — 1 upphafi
sögunnar er sagt frá þremur
; vinum, sem allir koma mikið
í við sögu síðar, og kornasí
þeir þegar í upphafi sögunn-
ar í kynni við „mann leynd-
ardómanna“ — Felix Dukane
— og hina forkunnar fögru
dóttur hans, sem þegar hríf-
ur hugi tveggja vinanna. —
Sagan er „spennandi“ þegar
frá upphafi.
»Landnámau
Nýlega var stofnað hér í bæn-
um nýtt bókaútgáfufélag, er
nefnist „Landnáma“. Er félag-
inu ætlað það verkefni, að gefa
út heildarverk íslenzkra rithöf-
unda, enda skal vandað sérstak-
lega til útgáfunnar.
Er ætlunin af hefja útgáfu á
í’itum Gunnars Gunnarssonar,
þegar á þessu ári og mun höf-
undurinn rita sérstakan for-
mála með hverri bók, og öll
Þularstazfið
við Ríkis-
útvarpið.
pTóíessor Guðbrand-
nr Jónsson er sjálf-
sagður til starfsins.
Á öðnim stað hér í blaðinu
birtist áskorun til Ríkisútvarps-
ins, frá ýmsum kunnustu mönn-
um hér í bæ á ýmsum sviðum,
er gengur í þá átt, að prófess-
or Guðbrandi Jónssyni verði
veitt þularstarf það, sem. nú er
laust, en hann hefir sótt um
stöðuna.
Prófessor Guðbrandur er al-
menningi kunnux" af fyrirlestra-
stai’fsemi sinni við Ríkisútvarp-
ið, en auk þess hefir hann flutt
slíka fyrirlestxa í útvarp víða
um lönd, og hlotið lofsamlega
dóma. Mætti ennfremur nefna
það, að prófessor Guðbrandi
hefir þráfaldlega verið falið að
annast þularstörfin er útvarp-
að liefir verið hér á erlendum
tungumálum, og tekist það
prýðilega, að almannadómi.
Hann hefir þannig þegar sann-
að rétt sinn til stöðunnar, og er
þess að vænta, að við veitingu
vei’ði liann metinn eftir verð-
leikum, og þá er ekki að efa
úrslitin.
Þess má geta, að Jxessa dagana
gefst almenningi kostur á að
rita undir svipaða áskorun og
birt er hér í blaðinu. Liggja list-
ar framnxi í bókaverslun Sigf.
Eymundssonar og Bókaverslun
Snæbjarnar Jónssonar. Ættu
nxenn að sýna, að þeim stendur
elcki á sama um val í stöðu
þessa, með því, að rita nöfn sín
á lista þessa, og styðja þannig
sjálfsagðasta manninn, sem all-
ir vilja á lxlýða, til þess að fá
stöðuna.
verða eintöldn tölusett og árit-
uð af honum. Síðar er ætlunin
að gefa út á svipaðan hátt vei’k
annara rithöfunda vorra, eftir
því sem ástæður leyfa.
Stjói’n félagsins skipa 7 menn:
Andi’és G. Þormar formaður,
Ragnar Jónsson vax-aformaður,
Kristján Guðlaugsson ritari,
Einar R. Jónsson gjaldkeri,
Ragnar Ólafsson, Ármann Hall-
dórsson og Kristinn Andrésson.