Vísir - 07.09.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján GuðSaugsson
Skrifstofur:
Féiagsprentsmiðjan (3. kæð).
Ritstjóri
Eiaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla

30. ár.
Reykjavík, laugardaginn 7. septemfeer 1940.
206. tbl.
Frá ölItasBi álfttei ii©iaias
HERLIÐ
frá Rliodesíu i Suður-Afríku, sem nýlega kom til Súez til að taka sér stöðu þar
með breska hernum.
fí
Lundúnabúar í loft-
varnabyrgjum í nótt
Ákafar loffárásir ,og margir brunar.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Þýskar flugvélar gerðu enn tvær loftárásir á London í
nótt og'strax í morgun gerðu þær enn eina árás. Vörp-
uðu þær niður hundruðum íkveikjusprengja, og mikl-
um f jölda af þyngstu og kröftugustu sprengjum.
Geislaflóð Ijóskastaranna lék stöðugt um himinhvolfið yfir
borginni í nótt og annað veifið sáust eldstólpar rísa upp, er
sprengjum var varpað niður og eldur kom upp í mannvirkjum.
Bál þessi voru flest fljótlega slökt. Flestar sprengjanna féllu
niður í íbúðarhverfum borgarinnar, en 16 hverfi urðu fyrir
sprengjuregni, og voru þau í minna en 15 mílna fjarlægð frá
miðri borginni. Manntjónslistar bera þáð með sér að miklu færri
hafa farist, en ástæða var til að ætla, en sú mun vera orsökin að
allir, sem því gátu við komið leituðu niður í Joftvarnabyrgin.
atlögu gegn þeim bresku og
kom til átaka mikilla yfir borg-
inni.
Fréttaritarar erlendra blaða,
sem dvelja í Berlín, sima blöð-
um sínum, að samkvæmt opin-
berum tilkynningum liafi þrír
menn verið drepnir, en 12 liafi
særst í árásum þessum. Hafi
þyngstu sprengjurnar yfirleitt
komið niður í nánd við hernað-
arlega mikilvæga staði.
Franik^ iíjúrnin
endnrikijmð.
Miklar loftárásir voru gerðar
á Bretland í gær og báðar liarð-
ari loftorustur en nokkru sinni.
Skotnar voru niður 45 þýsk-
ar flugvélar og 19 breskar.
Mesta árásin var gerð i gær-
morgun er 900 þýskar flugvélar
komu 20—30 i „bylgjum" yfir
til Kent. Var mildð barist í lofti
yfir Kent og Sussex og í orustu,
seiii stóð í eina klukkustund,
var skotin niður að meðaltali 1
þýsk flugvél á hverjum 2 mín-
tum. Markmiðið með þessum á-
rásum sem flestum öðrum i
seinni tíð, er að hrekja breska
flugherinn frá flugstöðvum sin-
um i suðurhluta landsins, en
það hefir algerlega mistekist.
—Pólsku flugmennirnir börð-
ust frækilega í gær sem endra-
nær. Skutu þeir niður 6 þýskar
flugvélar — ef til vill 8. —
Fréttastofufregriir herma, að 3.
árásin bafi líka verið börð.
Var þá barist harðara en nokk-
uru sinni yfir Thamesárósum.
En þar, sem i öðrum árásum,
tókst aðeins fáum sprengju-
flugvélum að komast inn yfir
úthverfi London og var þar m.
a. varpað hvinspi'engjum.
Breskar sprengjuflugvélar
liafa gert márgar árásir á her-
stöðvar Þjóðverja á meginland-
inu, í Frakklandi við Calais,
Boulogne og víðar, m. a. á faíl-
býssustæðin á Gap Gris Nez, en
einnig voru gerðar árásir í
Þýskalandi og á Norður-ítaliu.
Þrjár árásir voru gerðar á
höfnina i Boulogne.
Bretar svara fyrir
sig.
Nætnrárásir á Berlín.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
í Berlin voru loftvarnarmerki
gefin laust eftir miðnætti i nótt
og aftur kl. 3 í nótt. Varð borg-
in fyrir áköfustu loftárásum, er
átt bafa sér stað frá þvi er styrj-
öídin liófst, og var varpað nið-
ur fjöldamörgum þyngstu
sprengjum og íkveikjusprengj-
um látið rigna yfir borgina, og
kom eldur upp á allmörgum
stöðum.
Breskar flugvélar flugu fram
og aftur yfir miðri borginni, og
köstuðu niður blysum, sem fest
er i fallhlífar, lil þess að ná
sem bestum árangri með árás-
unum. Er talið að tjónið hafi
orðið m.jög tilfinnanlegt, og
gerðu þó’ varnarsveitir borgar-
innar alt sem i þeira valdi stóð
íil þess að Iirekjp bresku flug-
sveitirnar af höndum sér. Ljós-
Icastarar voru teknir í notkun
og þýskar flugvélar réðust lil
Petain marskálkur hefir
endurskipulagt stjórn sína og
iosað sig við 6 ráðherra. Land-
varnarráðberraembættið er lagt
niður, en Weygand berforingi,
sem gegndi þvi, hefir verið
sendur til Afríku, til þess að
samræma stjórn frönsku ný-
iendnanna, sem halda trygð við
Vichy-stjórnina. - Þetta er gert,
segir i breskri tilkynningu, þeg-
ar Frakkar um lieim allan
flykkjast undir merki
Gaulle. Að undanförnu liafa
i iíiftf í liifi
firif
Eftir konungaskiftin í Rú-
méníu hefir meiri kyrð komisl
á í landinu. Antonescu, sem nú
hefir fengið algert einræðisvald,
hefir fyrirskipað að ýmsir af
helstu leiðtogum þjóðarinnar á
undanförnum árum, yrðu fang-
elsaðir, og voru margir menn
teknir til fanga í gær, þ. á m.
tveir fyrverandi forsætisráð-
herrar, Tatarescu og Argetio-
anu.
Michael I. hefir undirritað á-
varp til móður sinnar, Helenu,
eu hún hefir dvalið i útlegð frá
því árið 1930, er Karol konung-
ur tók við völdum í landinu.
Kom hún í gær til rúmönsku
landamæranna i einkalest, frá
Þýskalandi. Karol konungur fór
frá Bukarest með einkaflugvél í
gær, en ekki er fullvissa fyrir
þvi livort hann liefir haldið til
Jugoslaviu eða áleiðis til Sviss,
með því að fregnum ber ekki
saman um þetta.
í Bukarest var mikill fögnuð-
ur ríkjandi í gær vegna kon-
ungaskiftanna. IIús voru fán-
um skreytt, og fólk þyrptist um-
hverfis konungsliöllina til þess
að hylja binn unga konung.
Járnvarðliðsmenn gengu i fylk-
inguiri um göturnar og sungu
ættjarðarljóð, en múgur og
margmenni slóst í för með þeim.
Þjóðverjar telja að hérmeð se
stefna Titulescu varðandi sam-
vinnu við Frakka og Breta úr
sögunni. í London taka blöðin
aðra afstöðu, og vekja athygli
á ])ví að ólgan i Rúmeníu Iiafi
uppliaflega risið vegna andróð-
urs gegn áhrifavaldi öxulrikj-
anna, og væri þá furðulegt, ef
leikurinn snérist þannig, að af-
staða rúmönsku þjóðarinnar
umliverfðist gersamlega fyrir
rás viðburðanna.
rikjurn, og víðar að, til þess að
ganga i liö De Gaulle, og hefir
orðið að setja upp sérstakar
skrásetningarskrifstofur til þess
De I að greiða fyrir þéim.
Óljósar fregnir bárust um það
sjálfboðaliðar, alt franskir í morgun, að Weygand hefði
menn eða af frönskum ættum, meiðst hættulega i flugslysi,
komið til London frá Canada j sennilega á leiðinni til Afriku.
og mörgum Suður-Ameriku- j Fregnin er ekki áreiðanleg.
U.S.A. stofna 1.200.000
manna her meö véS-
knúnnm hergögnnm.
Rúmlega 5 miljarðar dollara til landvarnar.
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. — London í morgun.
Frá Washington er símað að þing Bandaríkjanna hafi end-
anlega samþykt og gengið, frá lagasetningu, sem bygð
er á tillögum Roosevelts, um f járveitingu til hernaðar-
þarfa. Með löggjöf þessari er samþykt að verja 5.251.486.392
dollurum til smíða á flugvélum og brynvörðum hergögnum.
Munu þannig verða smíðaðar 18.421 flugvél og hafin smíði á
herskipum til eflingar flotanum. Ákveðið hefir verið ennfremur
að rnynda vélahersveitir, sem skipaðar verða einni miljón og tvö
himdruð þúsundum manns, og fá herdeildir þessar öll fullkomn-
ustu vélknúin tæki til umráða og afnota. Þykir þessi ráðstöfun
Bandaríkjaþings hin merkilegasta, og bera vott um hve eindreg-
ið fylgi stefna Roosevelts á að fagna, enda dregur stöðugt úr
|áhrifum einangrunarstefnunnar í Bandaríkjunum.
snúa sér til
ríkisstjórnar og bæjarráðs
vegna byggingarvinnu
ójgaard & Schultz.
Trésmiðafélag Reykjavíkur og Múrarameistarafélag Reykja-
víkur, hafa snúið sér bréflega til atvinnumálaráðherra og bæjar-
ráðs Reykjavíkur, sökum þess að Höjgaard & Schultz A/S hafa
að undaníömu tekið að sér almenna vinnu hér í bænum, svo
sem brúarbyggingu yfir Tjörnina og vinnu fyrir bæjarsímann,
sem innlendir menn hefðu hvorttveggja getað annast. Ennfrem-
ur hefir firmað boðið í hús, sem H.f. Hamar eða Stálsmiðjan
ætlar að fara að byggja, og auk þess tekið í ákvæðisvinnu húsa-
byggingar fyrir breska setuliðið.
Bréf ofangreindra félaga er
svohljóðandi:
„Samkvæmt viðtali og bréfa-
viðskiftum er iðnfélögin hafa
haft við ráðuneyti yðar i sumar,
er yður kunnugt, að atvinnu-
leysi á meðal byggingarmanna
hefir verið mjög mikið, síðari
hluta síðasta árs og þetta ár, þar
til nú að breska setuliðið hóf
byggingu hermannaskálanna.
Þessi vinna er þó þeim ann-
mörkum háð, að hún er aðeins
fyrir þá, sem vinna hjá öðrum.
Við þessu'væri ekkert að segja
ef ekki hefði brugðið svo við, að
útlent byggingarfélag (Höj-
Aðstaða
U. S. R.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Að afstöðnum fundi í Hvita
húsinu í gær sagði La Guardia
borgarstjóri, form. landvarna-
ráðs Canada og Bandaríkjanna,
að Bandaríkin myndi láta Can-
ada í té hergögn, m. a. 200
skriðdreka til æfinga. — Banda-
ríkin munu fá tvær herstöðvar
í Nýfundnalandi.
Bretai*
Japani.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Halifax lávarður sagði í
I.ondon i gær, að Sir Robert
Craigie sendiherra Breta í Tok-
io befði verið falið að minna
japönsku stjórnina á, að Bret-
land ætlaðist til þess, að ekkert
yrði gert, sem leiddi til þess að
breyting yrði í Franska Indo-
Kína — Bretar vildi þar „ó-
breytt ástand“ (status quo).
Landstjóm Indo-Kína
gengur að kröfum
Japana.
London í morgun. — U. P.
Fréttaritari United Press í
Tokio skýrir frá því í morgun,
að þar hafi verið opinberlega
tilkynt, að með aðsíoð og milli-
göngu hlutlausra ríkja hafi
samkomulag náðst í deilum
Japans og Indo-Kína.
Hefir stjórn Indo-Kína fallist
á að heimila Japönum að setja
12.000 manna herlið þar á land
og hafa það í setustöðvum, en
auk þess fá Japanir að flytja lið
um landið og afnot af flugvöll-
um.
gaard & Scliultz), er hér hefir
með stórverk að gera, tekur að
sér í ákvæðisvinnu að fram-
kvæma verk fyrir breska setu-
liðið, sem að engu er frábrugðið
hhðstæðum verkum er innlendir
byggingamenn hafa áður leyst
af hendi. Þó er engum innlend-
um byggingamönnum gefinn
kostur á að bjóða í þetta verk.
Hafa þeir þó verkfæri og áhöld,
sem þeir liafa keypt dýru verði,
og því fyllilega samkepnisfærir
að þvi leyti, til að framkvæma
verkið, en ekki gefinn kostur á
að njóta samkepninnar.
Áður áminst félag hefir flutt
hingað inn byggingarefni og
áliöld til ákveðiris verks, toll-
frjálst, sem ætla má, að notað
sé til áðurgreinds verks, að ein-
liverju leyti.
Vér vonum að þér, háttvirtur
ráðherra, takið þetta mál til at-
hugunar, og á þann veg, að ís-
lenskir byggingarmenn, hvort
sem þeir eru æðri eða lægri, fái
að njóta fylsta réttar í sínu eig-
in landi, og þurfi ekki að eiga
yfir liöfði sér þá Iiættu, að út-
lent byggingarfélag, er fær hér
fríðindi um stundarsakir, lil
framkvæmda á ákveðnu verki,
fái aðstöðu til að keppa á móti
íslenskum byggingarmönnum,
með þeirri sérstöðu, að það hef-
ir yfir að ráða tollfrjálsu efni
og ef til vill undanskilið þeirri
skattaálagningu til bæjar og
ríkis, sem íslenskir menri verða
að greiða.“
Þótt ofangreint atliæfi Höj-
gaard & Scliultz sé að ýmsu leyti
athugavert, með tilliti til þeirrar
aðstöðu, sem firmað liefir feng-
ið hér, ber þó þess að geta að
framferði hinna inrilendu stofn-
ana, sem falið liafa þeim verk
er miklum mun lakará. Þessar
stofnanir liafa að minsta kosti
sumar alls ekki boðið verkið út,
og engar þannig að iðnaðar-
mönnum alment gæfist kostur
á að bjóða í þau.
Er þetta þeim mun vítaverð-
ara, sem hér eiga í hlut tveir
opinberir aðilar, Reykjavíkur-
bær og bæjarsíminn, sem enn
frekari kröfur verðúr að gera
til, en einstakra fyrirtækja.
Þessum aðilum ber báðum að
hafa í liuga hagsmuni iðnaðar-
manna, sem eigin liag, og eng-
ar frambærilegar afsakanir
virðast liggja fyrir slíku fram-
ferði þeirra, sem að ofan er
lýst. Það kann að vera að þessar
stofnanirhagnistíitið eitt á, þess-
um ráðstöfunum, sem þó er
vafasamt, en að þeim er þjóð-
hagslegt tjón, sem er miklu
þyngra á metunum, en hinn
vafasami hagnaður fyrirtækj-
anna. Væntanlega fæst á þessu
fullnægjandi skýring frá hendi
þeirra manna, sem verkunum
liafa ráðstafað.