Vísir - 09.09.1940, Síða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Féiagsprentsmiðjan (3. hæð).
r~ Ritstjóri
töaðamenn Sími:
Aágiýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla i
30. ár.
Reykjavík, mánudaginn 9. september 1940.
207. tbl.
Loftárás á
London í 10
stundir nú í nótt.
SíórlsoistIeg“t tféai wítrll í feorgiiiiii
- - saiaagöiigna* tepptanst ©g wiö-
ikifta og athafaaalif trnfíaðiit
itórlega í auorgnii af áráiiuni.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Alt frá náttmálum til dagrenningar, eða næstum í tíu stundir, sveimuðu þýskar
árásarflugvélar yfir Mið-London, og vörpuðu niður sprengjum í tonnatali,
og létti árásinni ekki alla síðastliðna nótt. Sprengjur þær, sem varpað var
niður voru af ýmsum gerðum, þyngstu sprengjur, hvinspengjur og íkveikjusprengj-
ur, og ollu þær miklu og margvíslegu tjóni á húsum, götum og mannvirkjum. Eldar
komu upp mjög víða, og þykkur reykjarmökkur lagðist yfir borgina og gnæfði hátt
við himinn.
Alla nóttina þrumulu sprengjurnar og sprengingarnar í borginni, og loftvarnar-
skothríðinni linti ekki. Er árásin hafði staðið liðlega í fimm klukkustundir, varð þó
einnar stundar hlé á sprengjuregninu, en þetta hlé notuðu hinar þýsku flugsveitir
til þess að breyta um sóknaraðferð. Áður höfðu þær komið í bylgjum, tugum eða
jafnvel hundruðum saman, en er árásirnar hófust að nýju komu flugvélarnar, tvær
eða þrjár saman, og dreifðu sér yfir borgina, og vörpuðu niður sprengjum sínum. —
Auk þess sem varpað var niður allmiklu af sprengjum í mið-
borginni, var gerður allmikill usli víðsvegar um London. Urðu
þannig miklar skemdir á götum, þannig að umferð truflaðist
verulega, og öll opinber afgreiðsla var miklum erfiðleikum háð
í morgun. Sprengjur lentu á húsum víða, bæði verslunarhúsum
og húsum í einkaeign, og brakið úr þeim stöðvaði umferð á
götum. Var strax hafist handa um að hreinsa til, og er unnið
að því af miklu kappi, en hvergi nærri fulllokið.
Skýrslur liggja enn ekki opinberlega fyrir um tjón það, sem
orðið hefir af loftárásum þessum, en samkvæmt þeim fregnum,
sem borist hafa virðast slysfarir hafa orðið minni, en í árásun-
um s. I. laugardag. Mun það stafa af því hve almenningur hvarf
skjótlega til loftvarnabyrgjanna, og hafðist þar við í nótt.
Brunalið, björgunar og hjálparsveitir voru á ferli alla nótt-
ina, og vann að margvíslegri hjálparstarfsemi eftir því sem við
varð komið.
Ægilegustu loftárásir, sem
enn hafa verið gerðar í styrjöld-
inni, voru gerðar á London á
laugardag. Samkvæmt opin-
berri tkýrslu, sem gefin var nl
i London, hafa 400 menn beðið
bana, en 1300—1400 særst alvar-
lega. Þennan dag voru skotnar
niður samtals 99 þýskar flug-
vélar, og 22 breskar. :— Níu
menn af áhöfnum bresku flug-
vélanna komust lífs af. Það er
viðurkent að mikið manntjón
og eigna hafi orðið í seinustu
loftárásunum á London, en á
það er bent, að ekkert hafi g'ersí,
sem menn hafi ekki vitað fyrir
fram, að lilyti að gerast, og hið
furðulega sé, að Þjóðverjum
skyldi tkki hafa tekist að valda
slíku tjóni fyr. Einnig er bent
á það í London, að þrátt fyrir
Jiessar árásir hafi breski flug-
Iierinn haldið áfram stórkost-
legum árásum á herstöðvar
Þjóðverja á meginlandinu. Auk
þess, sem gerð var liin ógurleg-
asta loftárás á Berlín, en i henni
varð feikna tjón í iðnaðarhverf-
unum í norðurliluta borgarinn-
ar, hafa verið gerðar árásir á
Kruppverksmiðjurnar i Essen,
liergagnabirgðastöðvar i sltóg-
um Þýskalands, skip og Iiafnar-
mannvirki í Calais, Boulogne,
Ostende o. v. og fjölda margai
flugstöðvar.
Aðvaranir um loftárásir í
London voru gefnar fyr í gær en
í fyrradag og voru endurteknar
eftir % úr klst. Tilraunir !il
þess að komast inn yfir London
um miðdegi mishepnaðist.
Mistu Þjóðverar 8 flugvélar þá.
Komu flugvélarnar inn yfir
ströndina skamt frá Dover og
var varpað sprengjum á hús,
járnbrautarstöð c. v. Einn mað-
ur beið bana og nokkrir meidd-
ust. — 5 af fyrrnefndum 8 flug-
vélum voru skotnar niður af
sömu skyttunni — einni loft-
varnabyssustöðinni. — Skytta
þessi er tvítugur ]riltur. —
Nolckuð tjón varð, er sprengi-
kúlurnar, sem þessar flugvélar
höfðu meðferðis, sprungu.
Það var tilkynt í London í
gær, að unnið hefði verið að því
af kappi, að gera við þær skemd-
ir, sem urðu í London í fyrra-
dag. Engin truflun hefir orðið
á siglingum um höfnina, upp-
skipun o. s. frv. Miklar skemdir
urðu á húsum á stóru svæði,
m. a. á vöruskemmum. Eldui
kom upp viða og vann slökkvi-
liðið og hjálparlið ]iess að því
að slökkva eldinn af mikilh
djörfung. Var starfið hið hættu-
legas ta því, að slökkvistarfið var
hafið meðan á árásunum stóð,
og það kom, t. d. fyrir, að varpað
var sprengikúlum í logandi hús-
ið, þar sem verið var að slökkva
eldinn. Miklar skemdir urðu á
tveimur skólum og sjúkrahús-
um. Allir sjúklingarnir voru
fluttir í loftvarnabyrgi. — Tal-
og ritsímalinur eru komnar í
lag á svæði því, sem varð fyrir
árásinni.
Þjóðverjar tilkyntu, að Gör-
ing hefði sjálfur tekið að sér að
sljórna árásinni, en Brélar segja
fregnir Þjóðverja um árásina
mjög ýktar.
Flugvélar breska flotans hafa
verið á sveimi við Noreg. Voru
gerðar árásir á tvö þýsk. skip og
voru þau að sökkva, er flugvél-
arnar flugu á brott. Áhafnir
skipanna liöfðu yfirgefið þau.
Loftárásir
á Malta.
Eyjan í rústum,
segja ítalir.
EINKASKEYTI FRÁ U. P. —
London í morgun.
Fjölda margar ítalskar flug-
vélar gerðu árásir á Malta í gær-
morgun. Nokkurt tjón varð á
mannvirkjum í bresku flota-
stöðinni, en annað tjón varð lít-
ið. 1 eða 2 ítalskar flugvélar
voru skotnar niður.
ítalir lialda því fram, að eyjan
sé að mestu í rústum, en erlend-
ir fréttaritarar staðfesla það,
sem sagt hefir verið í breskum
fregnum, að tjón sé tiltölulega
lítið, og að íbúarnir sinni störf-
um sínum karlmannlega, þrátt
fyrir alt að 6 loftárásum á dag.
Hernaðaraðgerðir
breska flotans í
Mlð j arðarhafi.
lotamálaráðuneytið breska
hefir gefið út skýrslu um
hernaðaraðgerðir Miðjarðar-
hafsflotans í síðustu viku. Er
skýrslan í 6 liðum og hljóðar
svo:
1) Sautján flugvélar ítala
voru skotnar niður og a. m. k.
þrettán urðu fyrir skemdum,
fyrir utan þær sem eyðilagðar
voi’u á jörðinnl í árásum á flug-
veJIi.
2) Tveim liraðskrciðum tor-
Míkiii liðs-
auki til
Egiptalands.
Stærsti skipafioti
í styrjöldismi.
EINKASKEYTI FRÁ U. P. —
London í morgun.
Það var tilkynt í London í
gær, v að mikill liðsauki hefði
borist til Egiptalands frá Ástra-
líu og Indlandi. Einnig hefir ver-
ið sendur þangað liðsauki frá
Bretlandi.
1 fregnum frá Kariro segir, að
skipaflotinn, sem flutti lið þetta
hafi verið hinn mesti, sem kom-
ið hefir til landsins i styrjöld-
inni. — Sir Henry YVilson her-
foi’ingi og Sir Miles Lampson,
sendiherra Breta í Egiptalandi,
fögnuðu hermönnunUm. Lesið
var ávarp til þeirra frá Wavell
herforingja Breta í hinum ná-
lægu Austurlöndum.
pedobátum var sökt og einn
varð fyrir skemdum.
3) Breslc flugvél réðist á
ítalskan kafbát og skaut á
áhöfnina úr vélbyssum áður en
kafbáturinn fór i kaf.
4) Varpað var sprengjum á
flugstöðvarnar i Elma, Cagliari,
Maritza og Calato og var árang-
ur góður á tveim síðarnefndu
stöðunum. Auk þess skutu her-
skip á Yalo og Pegadia á Dode-
caneseyjunum.
5) Tundurskeytum var slcotið
á ítalskt beitiskip og tundurspilli
og hæfðu tvö þeirra.
6) Aðalfloti ítala liörfaði þeg- |
ar undan til Tarronto til þess að \
komast hjá stórorustu.
Að lokum segir í skýrslunni
að sumar flugvélanna voru i
gamlar Junkers-vélar — Ju-87
— sem um tima voru notaðar í
loftárásunum á Bretland.
Flotamálasérfræðingur Man-
chester Guardian ritar um, að-
gerðirnar í Miðjarðarhafi og
kemst m. a. svo að orði
„Það er ekki hægt að meta
gildi þessara aðgerða um of. Vér
höfum tekið forustuna, og það,
að flotinn hefir verið aukinn
með skipum frá Norðursjónum,
sýnir, að við óttumst ekki inn-
rás Þjóðverja á sjó.
Vegna þess, að venjulegir
flutningar um Miðjarðarhafið
hafa stöðvast, hafa menn haldið
að engár samgöngur liafi átt
sér stað. En margar skipalestir
i lierskipafylgd liafa farið frá
Gibraltar til Alexandriu.
Italir liafa altaf látið í veðri
vaka hvað Rhodos og Scarpanto
sé sterk vígi. Nvi liafa aðgerðir
breska flotans, undir stjórn Sir
.Tames Sommerville, sýnt að þær
eru því aðeins sterkar, að eig-
endurnir ráði á hafinu.
Geri þeir það ekki, eru þessi
vigi sem, gísl i liöndum fjand-
mannanna. Þannig var það með
eyjarnar í Vestur-Indíum og
Indlandsliafi í striðunum við
Spánverja og Frakka i gamla
daga.
HÆTTULEG ATVSNNA
Tundurduflaslæðararnir hafa haft einna óslitnasta „atvinnu“
frá því stríðið hófst, því að altaf þarf að halda siglingaleiðum
opnum. Myndin er af þýskum slæðara, sem hefir náð tundur-
dufli í net og dregur það um borð. Meðferð þessara „hyrndu“
dufla er afar hættuleg.
Karl kominn til
Sviss.
Einkaskeyti til Vísis.
London i morgun.
Karl konu'ngur kom til Sviss-
lands í gær (Lugano). Lcgregl-
an hafði rnikið lið á síöðinrd,
þar sem földi fólks hafði safn-
ast sarnan. — Mme. Lupescu,
þjákona konungs, fér ekki úr
Iesíirmi fyxr en að hálfri klukku-
stund liðinni.
I Bukarest og annarstaðar i
Rúmeníu er að komast meiri
kyrð á. í gær var beðið fyrir
Michael konungi í kirkjum
landsins.
MikiII fjögnuður hefir verið
látinn í ljós viða í Búlgaríu yfir
endurlíeimt Suður-Dobrudja.
Boris konungur liefir tekið þátt
í þakkarhátíð í Sofia, en for-
því að fylla sprengikúlur —• af
sex mismunandi stærðum. Er
verið að stækka margar þeirra,
til að auka sprengikúlnafram-
leiðsluna um helming.
Breska stjórnin hefir tekið við
púðurverksmiðju, sem Bretar
fjg Frakkar voru að byggja í
sameiningu fyrir 3 milj. ster-
lingspunda.
Ríkisstjórnin hefir lagt fram
10'milj. punda til að auka átta
:»kotfæraverksm.iðjur og byggja
tvæi’ nýjar. Framleiðsla þeirra
á að verða 50 milj. punda virði
á ári.
; Lokun kafnannnar.
Fagranes og Laxfoss
fá undanþágu.
:
| Breska herstjómin hefir fjTrir
i skemstu lokað .höfninni með
sætisráðherrann birti ávarp til
þjóðarinnar. Kvað hann stjórn-
ina í ðllu liafa sýnt, að hún vildi
frið við nágranna sína.
Hern.'íða r-
starfsemi i
Kanada.
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London i morgUn.
úndúnablaðið „Evening
Standard“ birti í gær við-
tal við, Herbert Morrison,
birgðamálaráðherra, þar sem
hann skýrir frá vígbúnaði
Kanada.
Þar segir m. a., að 90% af
öllu niklcel, sem framleitt sé i
heiminuin, sé unnið í einni horg
í Kanada, Sudbury í N.-Outario.
Er því öllu varið til hernaðar-
þarfa.
í næsta mánuði tekur til
Istarfa verksmiðja, sem á að
fylla sprengikúlur með púðri.
í Hefir hún kostað 2 milj. punda
og mun veita 2500 manns vinnu.
Fjórtán verksmiðjur vinna að
duflagirðingu frá kl. 8 e. h. til
6 árd. og fá engin skip, nema
Fagranes og Laxfoss, að fara um
hafnarmynnið á þeim tíma.
Er þessi lokun framkvæmd
vegna hernaðaraðgerða Breta
og fá engin skip að láta úr höfn
né taka höfn á þessum 10
klukkustnndum, nema Flóabát-
arnir Fagranes og Laxfoss, eins
og ofar getur,
Þessi ráðstöfun mun vafa-
íajList verða harla lítið vinsæl
meðal sjómanna .
Tveir m&nn drnkna.
SL. föstudagskvöld fóru þeir
Marino Ólafsson og Sigur-
jón Sigurðsson útgerðarmenn í
Þórshöfn á vélbátnum „Elliða“
frá Raufarhöfn áleiðis til Þórs-
hafhar.
Nokkru eftir að þeir lögðu af
stað gerði norðan hvassviðri
mikið, og á laugardagskvöld
fanst báturinn hrotinn og ýms-
ir hlutir úr honum á Gunnars-
staðasandi fyrir botni Lóna-
fjarðar. Lik mannanna voru ó-
fundin þegar siðast fréttist. —
í Marino var formaður á bátnur.