Vísir - 09.09.1940, Blaðsíða 2

VlSIR
Hvaða sérstakar krmpmstælor gera
það mjðg eðlilegt að verkbjóðendnr
SDiii sér til Hðjgaard & Schultz?
Athugasemdir iðnaðarmanns við skýrsiu firmans.
m
Útgefandi:
BLABAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ritsljóri: Kristján GuÖlaugsson
Skrlfst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)..
Símar 1 6 6 0 (5 Iínur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Tíminn
leiðbeinir.
y ILHJÁLMUR ÞGR hefir
ástæðu til að taka uxidir
með manninum, sem bað guð
að forða séf frá vinum sínum.
Timinn hefir fundið hvöt Jrjá
sér til að bera skjöld fyrir Vil-
hjálm og fei’st þáð svo álappa-
lega, að miklu betur Jiefði verið
heiina setið. Tilefnið er það, að
blað kommúnista liafði flutt
grein um síldarútvegsnefnd og
meðal annars sagt frá því að
Vilhjálmi Þór hefðu verið
greiddar 40 þúsuud krönur fyr-
ir að selja sUd í Ameriku á síð-
astliðnu ári. Það þarf ekld að
taka það fi’am, að slik lieimild
þykír alt annað en örugg og
munu margir hafa Jitið á þetta
sem livern annan söguburð,
sem eldd þyrfti að liafa við
neitt að .styðjast, frekar en verk-
'ast vildi. En Tíminn lileypur
upp tif handa og fóta. í síðasfa
blaði birtist efth’farandi „leið
beining“, feitletruð, á áberandi
stað: „Þjóðviljinn ræðst á Vil-
hjálm Þór fyrir að hann liafi
stungið í sinn vasa laúnum fyr-
ir vinnu við síldarsölu í Ame-
ríku. Til leiðbeiningar komrn-
únistum og íhaldi (leturbi’.
liér) skal það tekið fram, að all-
ar tekjur fyrir stöx-f Vilhjálms
ganga lil að standast kostnað
við sýninguna og önnur störf,
er hann vinnur fyrir þjóðina“.
Það er alveg Iiulinn leyndar-
dómur, hvað komið hefir Tím-
anum til að fara að leiðbeina
„íhaldinu“ í þessu máli. Sjálf-
stæðisblöðin höfðu ekki minst
á það einu orði. Þessi ádi-epa
Tímans kemur yfir þau alveg
eins og þjófur úr heiðskíru lofti.
Þá fyrst er farið að grenslast
eftir, hvernig í málinu liggi.
Upplýsinga er leitað hjá Har-
aldi Árnasyni, sem frá upphafi
hefir verið einn af aðalmönnum
íslensku sýningarinnar í New
York. Haraldur skýrir svo frá
að Vilhjálmur hafi ekki verið,
nema öðrum þræði í þjónustu
sýningai’innar. Hafi hann feng-
ið ákveðna þóknun fyrir það.
Jafnframt hafi hann rekið
kaupsýslu á eigin hönd, og sé
sýningunni óviðkomandi með
öllu, livað hann starfi í þeirri
grein og hvað hann taki fyrir
þau stöi’f. Haraldur telui* ekki
að sýningin hafi átl neitt tilkall
til þess fjái’, sem Vilhjáhnur
hafi unnið sér inn fyrir almenn
kaupsýslustörf, né heldur að
slíkt fé hafi frá honum til sýn-
ingarinnar runnið.
Haraldur er greinargóður
maður og allra manna kunnug-
aslur þeim málum, sem hér um
ræðir. Þess vegna munu fáir að
óreyndu véfengja framburð
hans. En þá er mönnum spurn:
Hvaða uppátæki er það hjá
Tímanum, að fara algerlega til-
efnislaust að draga sjálfstæðis-
blöðin inn í þetta mál með þess-
um líka haldgóðu leiðbeining-
um!
Það má sennilega ganga úi
frá því, sem gefnu, að sýningin
hefir ekki fengið eyri af þess-
um síldarpeningum. En ef
mark væri tekið á skýringu
Tímans, gæti litið svo út, sem
Vilhjálmur Þór liefði dregið sér
í heimildarleysi slórfé, sem átti
hefði að gariga tii opinberra
þarfa. Haraldur lieldur því liins-
vegar fram, að þessir síldarpen-
ingar hafi gengið til einkafyrir-
tækis Vilhjálms, og verið hön-
um frjálsir með öllu.
Menn eru ýmsu vanir af Tím-
íuium. En af þessu atviki er
sýnilegt, að framhíeypni blaðs-
ins og liroðvirkni eru engiri tak-
mark sett. Það slæst upp á sjálf-
stæðisblöðin með mesta derr-
ingi, algerlega tilefnislaust.
Þetta verður til þess, að farið er
að grenslast eflir, hvernig í mál-
inu liggi, og þá kemur það í ljós,
að það sem Tíminn hpfir um
þctta sagt, virðist vera tóm vit-
leysa. Svo liáskaleg vitleysa, að
einn af þektustu mönnum
F ram sóknarf lokksins, banka-
stjóri við þjóðhankann, hefði
getað lagst undir óþægilegt
ámæli, e'f Haraldur Árnason,
einn af þektustu heildsölunum í
Reykavík, hefði eklci upplýst
málið. Það má mikið vera, ef
hinurn sómasamlegri mönnum
Framsóknar þykir ekki súrt í
hroti, að þurfa að hafa jafn
frámunalega óvandað blað og
Tímann, að höfuðmálgagni
flokksins.
a
HANDTÖKURNAR
I FRAKKLANDI.
Mandell, fyrrv. innanríkis-
ráðlierra í Frakklandi, liefir
verið Iiandtekinn og fluttur loft-
Ieiðis til Riom, þar sem hann,
Daladier fyrv. forsætisráðherra,
Gamelin foringi og fleiri helstu
menn Frakklands, verða leiddir
fyrir rétt.
I Morgunblaðinu s.l. sunnu-
dag birtist bréf eða skýrsla
firmans Höjgaard & Schultz til
bæjarstjórnar um framkvæmd-
ir þess hér í bæ.
í upphafi skýrslunnar segii’
svo:
„Verk þau, sém við í ár höf-
um tekið að okkur til framr
kvæmda, höfum við tekist á
hendur samkv. beinum tilmæl-
um viðkomandi verkbjóðanda,
þar eð sérstakar kringumstæð-
ur hafa gert það mjög eðlilegt,
að verkbjóðendur snúi sér til
okkar„“
Hvers vegna liafa íslenskir
verkbjóðendur snúið sér hein-
líriis til firmans, en ekki gefið
innlendum firmum eða einstök-
| um mönnum kost á að gera til-
I hoð í verkin? Er það af sér-
| slakri umönnun fyrir löndum
sínum, til þess að hlífa þeim
| við erfiði vinnunnar, eða er það
til þess að gefa erlendum, vinnu-
veitendum tækifæri til þess að
hafa fé af fátækum bæjarb'ú-
um ?
Kannske er þessi verknaður
bara framinn í glópsku?
Að minsta kosti er þetta í
fylsta múta vítavert athæfi.
Eru vinnuslcilyrði iðnaðar-
manna hér í bæ svo glæsileg, að
þeir geti unnað erlendu firma
að taka liér framkvæmd ú einu
verkinu eftir öðru?
Nei! Það veit hver heilbrigð-
ur maður, að vinna er yfirleitt
lítil fyrir iðnaðarmenn og ekki
síst á þessum erfiðistímum.
Mér verður einnig á að spyrja
hvaða „sérstakar kringumstæð-
ur“ gera það mjög eðlilegt, að
verkbjóðendur snúi sér til firm-
ans H. & S.?
Hefir firmað kannske einhver
sérstök lilunnindi, hvað viðvík-
ur innflutningi efna, til þess að
taka að sér framkvæmd á verk-
inu, sem alls ekki að neinu leyti
eru í sambandi við Hitaveitu
Rej’kjavíkurbæjar ?
Eg veit ekki til, að firmað sé
hér í öðrum erindagerðum en
að ljúka við hitaveituna.
Fær firmað kannske flutt
inn í landið ótakmarkað efni,
fram yfir það, sem þarf til
hitaveitunnar, á sama tíma sem
ríkisvaldið neitar með lögum að
flytja byggingarefni inn í Iand-
ið, til nauðsynlegustu framr
kvæmda?
Þannig stendur á einum stað
í skýrslu firmans:
„í siðastliðnum nóvember-
mánuði snéri Landssíminn sér
að okkur viðvikjandi fyrirætl-
un um að leggja shnastrengja-
pípur með tilheyrandi jarðhús-
um í miðbænum........
.... Nokkrir fundir voru
haldnir um þetla í nóvemher
milli Landssímastjórnarinnar
og firma okkar, og síðan var á-
kveðið, að málið skyldi athugað
nánar með símastjórnum Oslo
og Iiafnar. Því næst voru gerð-.
ar verkteikningar og áætlun og
tilboð í Höfn og þegar firmað
sendi liingað skip í mars með
sement, var sement sent með til
að framkvæma þetta verk.“
Mér skilst svo sem firmað
hafi fengið hér tollfrjálsa sem-
entséridingu til þess að fram,-
kvæma verk alveg óháð liita-
veitunni, eða ef svo er ekki,
hvernig er þessu þá farið?
Og á enn einum stað í skýrsl-
unni segir svo, þar sem talað er
urii verk Stálsmiðjunnar:
„Verkbjóðendur tiltóku mjög
stuttan tíma til verksins, og við
leyfum oklcur að fullyrða, að
Stálsmiðjan liafi valið rétta leið,
að leita samvinnu við okkur
með að vinna þetta verk þar e'ð
við höfum aðstöðu og efni til
þess.“
. Þetta er blátt áfram hlægi-
legt. Héídur yfii’verkfræðingur
firmans, að hann eigi við þá
menn, sem enga þekkingu hafi
á þvi starfi, sem hér um ræðir?
Eða hvers vegna hefir firmað
betri aðstöðu? Eg fullvissa yð-
ur um það, að islenskir verka-
menn og iðnaðarmenn (svein-
ar) munu ekki síður vinna hjá
íslenskum vinnuveitendum en
erlendu firma.
Og að gefnu tilefni vil eg
benda á það, að íslenskir vinnu-
veitendur hafa aldrei gert sig
seka í því, að lieimta af verka-
mönnum, að þeir mæti fyr en
vinna á að hefjast.
Hvað efnið snertir ættu
möguleikarnir að vera jafnir til
framkvæmda á verkinu, nerna
Höjgaard & Schultz njóti sér-
stakra hlunninda.
Einnig er minst á það í skýrsl-
unni, að bæjarverkfræðingur,
hr. Valgeir Björnsson, liafi snú-
ið sér beint til H. & S. eftir að
liafa fengið samþykt bæjar-
stjórnar samlcv. hans eigin til-
mælum um að fela firmanu
verkið.
Eii hvað kom bæjarverkfræð-
ingi og bæjarstjórn til þess
arna ?
Hafa íslenskir menn kannske
ekki staðið fyrir hrúarsmíði
fyrr ?
Jú, vissulega og það merki-
legri brúarsmíði, en hér um
ræðir.
I lok greinarinnar er svo vik-
ið að því, að ályktun bæjar-
stjórnar, sem gerð var á dögun-
um, sé bygð á misskilningi, sem
stafi af ófullnægjandi vitneskju
um málið, og ennfremur, að
firmað telji það vafalaust, að
bæjarstjórn m.uni ekkert hafa
við það að athuga, þó að það
haldi áfram að taka önnur verk
til framkvæmda en hitaveitu
bæjarirts.
En fari svo sem hér segir, að
bæjarstjórn og landsstjórn
skifti sér ekki meira af þessu
máli og II. & S. haldi áfram
að vinna við verk, sem eru óháð
hitaveitunni, má búast við, að
svo gæti farið, að iðnaðarmenn
taki til sinna eigin ráða.
Það er vitað mál, að H. & S.
fær efni í steypu, sem sé sand
og möl, í bæjarlandi án endur-
gjalds, til framkvæmda á hita-
veitunni.
En nú liggur mér næst að
spyrja: Fær það einnig steypu-
efni endurgjaldslaust til fram-
kvæmda á byggingu hermanna-
skálanna og öðrum þeim verk-
um., sem það liefir telrið að sér
hér? Og ef svo er, hvar er þá
okkar réttur? Við verðum að
kaupa steypuefnið dýru verði
til þess að framkvæma verk,
sem okkur eru falin. Hversu
mikið regindjúp er ekki á af-
komuskilyrðum tveggja aðila,
ef alt er Iagt upp í liendurnar
á öðrum,. en hinn verður að
sæta afarkostum til þess að öðl-
ast sama rétt.
Einar Kristjánsson.
INDO-KÍNA.
Því er neitað í fregn frá
Chungking, að kínverskur her
hafi farið inn yfir landamæri
Franska Indóldna og að slegið
liafi í bardaga við franskt her-
lið.
Öldungamót í. R. R.
Öldungamótið eða Old-boys-
mótið, var haldið í gær kl. 2
á íþróttavellinum.
Veður var frekar gott eftir
því sem verið liefir síðustu
daga, en þó dálítill vindur að
suðaustan. Iþróttaráð Reykja-
víkur skyldi sjá um mótið, en
það fórst, því miður, lieldur ó-
hönduglega, því kepnin gekk
mjög seint og leikstjórn, ásamt
fyrirkomulagi á sjálfu mótinu,
var mjög ábótavant. Áhorfend-
ur voru liinsvegar fleiri en bú-
ast mátti við, þar sem um
frjálsar íþróttir var að ræða,
og virtust þeir skemta sér vel.
Úrslit í einstöknm greinum
urðu þessi:
100 metra hlaup:
1. Frímann Helgas., Á. 12.5 sek.
2. Guðm. Sveinss. Í.R. 12.6 —
3. Hallst. Hinr.s., F.H. 13.2 —
Stjórnarboðhlaup 5 x 80 metra.
1. Fiml.fél. Hafnarfj. 48.0 sek.
2. Ármann 50.3 —
3. K.R. 50.5 —
5x80 boðhlaup öldunga
yfir kQ ára.
1. Ármann 55.6 sek.
2. K.R. 56.0 —
Langstökk.
1. Konráð Gíslason, Á. 5.65 m.
2. Þorgeir Jónsson, K.R. 5.63 —
3. Stefán Runólfsson, Á. 5.63 —
8 x 100 m. boðhlaup öldunga
yfir 32 ára.
1. Ármann 1 mín. 46.4 sek.
Aðeins 1 sveit kepti.
Kúluvarp.
1. Lárus Salómonss., Á. 9.76 m.
2. Frím. Helgason, Á. 9.54 —
3. Þorgeir Jónsson, K.R. 9.52 —
1000 metra hlaup.
1. Guðm. Sveinss., I.R. 2:54.6
2. Jóh. Jólianness., Á. 2: 58.2
3. Frímann Helg'as., Á. 3: 00.5
I 100 m. hlaupinu og stjórn-
arboðhlaupinu var ekki keppt
til úrslita, heldur tíminn úr
undanrásunum látinn ráða um
röð.
4Ó ára öldungarnir vöktu
mikla hrifningu hjá áhorfend-
um. Við fyrstu skiftingu i þvi
hlaupi leiddu Ármenningar, en
Kristján L. Gestsson komst vel
fram úr á næsta spretti og eft-
ir það var K.R. á undan þar
til að „Sigurjón sterki“ stikaði
fram úr „Jóni á gullskónum“
á síðasta sprettinum. Var það
sama sagan og í fyrra.
Árangurinn í langstökkinu
er allgóður, enda liöfðu stökkv-
aiarnir vindinn með sér. 1
kúluvarpinu kastaði Þorgeir
10.01 metra i aukakasti. Þess
her að gæta, að aðeins voru
leyfðar 3 tilraunir í langstökk-
inu og kúluvarpinu.
Frh. á bls. 3.
Tilkynning um verð á vörum hjá Litlabandalaginu.
Rúgmjöl ísl aialaö 1/2 kg. 30 aura. Sláturgarn hnotan 35 aora. Hveiti 1/2 kg. 35 aura. Hrísgpjón 1/2
50 aura. Haframjöl fínt 1/2 kg. 50 aura. JLyftiduft 1/2 kg. 2.50.
HREINLÆTISVÖRUR: — Radíon gk. 75 aura. Rinso stór pk. 75 aura. Flik-Flak pk. 75 aura.
Fix pk. 55 aura. Fix stór pk. 70 aura. Stangasápa Isl, Stöng 1. kr. Sunlightsápa stöng 1.15. Handsápa
Favori stykkiB 65 aira. Garbo stykkið 65 aura. Rlákkudós útl. 35 aura. Bón í pökkum frá 60 aurnm. —
Spyrjiö um verd hjá okkur ádur en J»ér festid kaup
— Verslid þar sem ódýrast er —
zm
Grettisgötu 57,Símar 2285,2849.
Otbú Njálsgötu 108. Sími 5285.
Framnesveg 15. Sími 1119.
Ránargötu 15. Sími 3932.
ilioill
Grundarstíg 2. Sími 4131.
Verslunin Selíoss
Vesturgötu 42. Sími 2414.
Týsgötu 8. Sími 4268.