Vísir - 12.09.1940, Side 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
30. ár.
Reykjavík, fimtudaginn 12. september 1940.
210. tbl.
Ný gerð loftvarnarbyssa
tekin í notkun í London.
Sigmrvegar!.
Tjónið miklu yiiimisi í nótt, eii
nndanfarnar nætnr.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Loftvarnimar í Ijondon voru með nokkuð öðrum hætti
í nótt en undanfamar nætur. Vakti það athygli manna
að skothríðin var miklu ákafari og lét hærra en nokk-
uru sinni fyr. Er það upplýst að ný tegund loftvamabyssa hafi
verið tekin í notkun, sem mun reynast þýsku flugvélunum
skeinuhættari, en þær sem áður voru notaðar.
Það vakti einnig athygli manna, að svo virtist, sem hik kæmi
á þýsku flugsveitimar við skothríð þessa og mjög drægi úr
sókn þeirra. Hefir hér farið að spám sérfræðinga, sem látið hafa
það álit í Ijós að Bretar myndu auðveldlega finna upp örugg
vamartæki gegn næturárásunum, er þeir hefðu kynst þeim
nokkuð.
Svo var hávaðinn mikill í loftvarnabyssunum að vart heyrð-
ist til árásarflugvélanna, sem sveimuðu yfir borginni. Komu
þær ekki í stórhópum, en höguðu sókn sinni þannig að þær
dreifðu sér og flugu inn yfir borgina ein og ein, eða tvær saman.
Kúlunum úr loftvarnabyssunum og sprengjum óvinaflugsveit-
anna rigndi yfir borgina, en svo sem áður er getið lamaðist
sóknin mjög við hina óvæntu skothríð. Verkamenn fóru árla í
morgun um götur borgarinnar og söfnuðu saman kúlum og
sprengjubrotum, sem á strætunum lágu.
Flugsveitirnar þýsku beindu
að þessu sinni, eftir að loft-
varnaskothríðin var hafin, árás-
um sínum á úthverfi Lundúna,
en fáum sprengjum var varpað
niður yfir miðhorgina, — miklu
færri en undanfarnar nætur.
Fréítaritarar United Press, sem
fóru snemma í morgun víða um
borgina, skýra svo frá að tjón
af árásum þessum liafi orðið
miklu minna en undanfarnar
nætur.
í gær mátti heita, að haldið
væri uppi stöðugum árásum á
London, og var þá varpaJð
sprengjum yfir ýms liverfi, sem
áður liöfðu sloppið hjá árásun-
um. Var varpað niður mörgum
ikveikjusprengjum og kom upp
eldur víða. í fyrri nótt voru
brunarnir svo miklir, að hálin
blöstu við gluggunum í Fleet
Street alla nóttina og ljómuðu
þar alt upp. Sprengjum rigndi
einnig yfir Westend og ollu þær
þar verulegu tjóni. Er talið
að í gær hafi sprengjum enn
verið varpað á fæðingardeild,
en manntjón varð þar ekkert.
Konungur Bretlands og
drotning fóru í gær um Lund-
únaborg til þess að skoða
skemdir þær, sem orðið höfðu,
aðallega í Eastend. Meðan á
Jæirri för stóð var ger loftárás
og leituðu konungshjónin niður
:í loftvarnabyrgi undir lögreglu-
stöð einni. Var þar fjöldi fyrir,
aðallega konur, sem liyltu kon-
ungshjónin og létu í ljós, að
Jiær óttuðust ekki árásir þær,
sem gerðar yrðu, en myndu
fyrir sitt leyti stuðla eftir mætti
að framhaldandi vömum horg-
arinnar.
KonungshöIIin, Buckingham
Palace, varð fyrir sprengju, og
hrotnuðu súlur í höllinni og
skemdir urðu á henni aðrar.
Brotnuðu gluggar allir í norð-
urhlið hallarinnar, en mann-
tjón varð ekkert, með því að
þjónustufólk alt hafði forðað
sér í tæka tið. Var hér um tíma-
sprengju að ræða, sem sprakk
ekki fyr en alllöngu eftir að
henni hafði verið varpað niður.
Ræða Churchills.
Mr. Churchill, forsætisráð-
herra Breta, flutti ræðu i hreska
útvarpinu í gær, og þótt hann
gerði sér góðar vonir um bar-
áttu Breta, lýsti hann ástand-
inu svo, að það hvatti síst til
ofmikillar bjartsýni. Hélt liann
því fram, að Þjóðverjar undir-
hj’ggju innrás sina sem ákafast,
og mætti niarka það af skipa-
ferðum þeim, sem þeir héldu
uppi í skjóli fallhyssa sinna á
Ermarsundsströnd Frakklands
alt suður til Brest og jafnvel til
Biskayaflóa.^ Stór skip og smá
halda um sundið í hundraðatali
og slíkum flota er ekki unt að
halda þannig til lengdar á
hættulegum stöðum, án þess að
til innrásar komi svo fljótt sem
unt er. Allmikill viðbúnaður er
einnig í Noregi og má vænta,
að einnig verði að verjast innrás
þaðan. Taldi CliurchiII líkindi
á því að innrás myndi þegar
verða reynd í næstu viku, — í
það minsta myndi liún verða
örlagarik.
Ghurehill hélt því fram, að
Þjóðverjum liefði algerlega
mishepnast að ná yfirráðunum
í lofti. Þeir hefði gert liarða hríð
til þess, með árásum sínum á
flugstöðvar í Kent og öðrum
liéruðum í nálægð London, en
mist 3 flugvélar móti liverri,
sem Bretar mistu, en 6 flug-
menn móti hverjum, sem féll af
liði Breta. Hann kvað engan
þurfa að ganga þess dulinn,
hversu hættulegur leikur þessi
væri — með þessu áframhaldi
væri þýski flugflotinn stórlam-
aður eftir nolclcrar vikur, en að
ætla sér að gera innrás í Bret-
land án þess að Iiafa yfirráðin í
lofti, væri stórhættulegt.
Churchill sagði, að ýmsum
getum mætti að því leiða live-
nær innrásin yrði gerð, hvort
hún yrði gerð á England, Skot-
land eða írland eða öll löndin
samtímis, en livað sem öllum
getum liði, yrði menn að húast
við innrás og það mjög bráð-
lega.
Churcliill ræddi varnir Bret-
lands og sagði, að Bretar hefði
nú í lieimalandi sínu miklu betri
og fullkomnari her en nokkuru
sinni.
I lok ræðu sinnar sagði Ghur-
chill, að menn í öðrum löndum
mætti vera þess fullvissir, að
hreska þjóðin mundi sýna hug-
prýði og þrek í öllum raunum
— í þjáningunum mundi hún
öðlast þann styrk, sem leiddi
hana til sigurs, ekki að eins fyr-
ir hana sjálfa, heldur fyrir allar
þjóðir og framtíð þeirra.
Ilvatti Churchill þjóðina til
haráttu og taldi góðar líkur á
endanlegum sigri Breta og
stuðningsþjóða þeirra. Fór
hann liörðum orðum um Iiitler
og alt hans athæfi, sem hann
taldi að ætti fyrir sér að út-
mást, þannig að Evrópa yrði
bygð upp á nýjum og traustum
grundvelli.
Loftárásirnar.
Þjóðverjar héldu áfram loft-
árásum sínum á Bretland í gær-
kveídi og fram eftir nóttu, og
var tilkynt í London ld. 11.30 í
gærkveldi, að 90 þýskar flugvél-
ar hefði verið skotnar niður, en
Bretar sögðust liafa mist 17.
Ekki voru öll kurl komin til
grafar, er þessi tilkynning var
hirt. S. 1. mánudag biðu um
400 manns hana í London, en
1400 særðust, og í gærkvedi var
kunnugt, að í gær höfðu 18
menn beðið bana en 286 særst.
Mikill hluti þeirra, sem fórust í
fvrradag, liöfðu safnast saman
í skóla einum, og var Joetta fóllí,
sem hafði áður orðið að flýja
heimili sín vegna lofíárása.
Þjóðverjar hófu skothríð í
gær af hinum langdrægu fall-
hyssum sínum við Doversund og
var skotið af þeim yfir sundið
með nokkuru millibili allan dag-
inn og var skothríðinni ekki lok-
ið seint i gærkveldi.
Karol konungrnr
á lelð til Ameríkn
London i morgun. United Press.
Samkvæmt fregn frá Lugano
lagði Karol konungur ásamt frú
Lupescu af stað frá Milano síð-
astliðinn þriðjudag og fóru um
Torino í gær. Elcki er vitað með
vissu hvert ferðinni er lieitið, en
talið er sennilegast, að konung-
urinn muni legga leið sína um
Frakkland og Spán til Portu-
gals og þaðan til Ameríku.
Berlínarfréttaritari Afton-
bladet í Stokkliólmi símar
hlaði sínu, að hernaðarsérfræð-
ingar Jiar sé komnir á þá skoð-
un, að ckki sé mögulegt að
sigra Breta með loftflotanum
og árásum hans. Aðeins með
því að koma liði á land í stór-
um stíl verði þetta mögulegt.
Loftárás
á Berlín.
London í morgun. United Press.
Loftárás var gerð á Berlín kl.
12,45 í nótt og enn önnur kl.
2,15. Var flogið yfir borgina í
þremur bylgjum og komust
tvær sveitirnar inn yfir hana
miðja.
Opinberlega er tilkynt í Ber-
lín, að íkveikjusprengjum hafi
verið varpað niður og hafi kom-
ið upp eldur í íbúðarhúsum í
nánd við miðsvæði borgarinn-
ar. Ennfremur hafi sprengjunt
verið varpað niður í Tiergarten
og séu þar nokkrir smágígir.
Samkvæmt skeyti, sem barst
frá United Press seinni partinn
í gær var sprengjum varpað í
fyrrinótt yfir ríkisþingsbygg-
inguna, Brandenburger Thor og
hús rétt hjá aðsetri sendiherra
Bandaríkjanna, sem skemdist
þó ekki.
II li
rstfið,
segir Roosevelí.
London í morgun. United Press.
Roosevelt hélt ræðu í gær í
verkalýðsfélagasambandinu, og
lét þar í ljós þá skoðun sína, að
ltann teldi fráleitt, og til þess
myndi aldrei koma, að Banda-
ríkin háðu stríð utan Ameríku,
nema því aðeins að á þau væri
ráðist.
Við munum hvorki senda
landher, flota né lofther til ann-
ara landa eða heimsálfa, til þess
að taka þar þátt í stríði, og mun
stefna mín í þeim málum verða
hin sama og er yfirlýst stefna
flokks míns. Bandaríkin munu
að sjálfsögðu gæta hagsmuna
sinna á hvern þann hátt, sem
henta þykir best, en það sam-
MfoSLaj- ~r
Walther von Reichenau, hers-
höfðingi nýtur nú meira álits
lijá Hitler, en nokkur annar
þýskur hershöfðingi. Ilann
stjórnaði sókn Þjóðverja á
hendur Pólverjum og í vor
stjórnaði hann áttunda þýska
hernum, sein hraust í gegnum
Maginot-línuna og lil hafnar-
borganna við Ermarsund.
Vélbátar hætta
síldveiðum.
Fyrstu vélbátarnir komu af
síldveiðum til Vestmannaeyja
hinn 9. þ. m., og hafði veiðin
gengið mjög að óskum, enda
Iétu skipshafnir vel af.
Eru bátarnir nú sem óðast að
hætla veiðum. Dragnótaveiðar
hafa að vanda verið stundaðar
frá Eyjum, en liafa gengið treg-
lega, enda hafa gæftir yerið
mjög stirðar.
rýmist ekki hagsmunum vorum
né stefnu, að Bandaríkin blandi
sér með vopnavaldi í annara
þjóða deilur. Hinsvegar horfir
málið alt öðru vísi við, ef ráðist
verður á Bandaríkin. Þá mun
stjórn þeirra ekki hika við að
senda allan nauðsynlegan her-
afla til annara landa og heims-
álfa til þess að verja hlut sinn.
JSSaE3ífflcra«-—
Rússar og Svíar hafa gert
með sér nýjan viðskiftasainn-
ing. Kaupa Rússar stál, vélar o.
fl. af Svíum, sem fá í staðinn
korn, oliu o. m.'fl.
Samsæti Guðm.
Ásbjörnssonar.
Svc sem getið var um í blað-
inu í gær, efndu vinir og samr
starfsmenn Guðmundar Ás-
bjömssonar til samsætis hon-
um til heiðurs, og komu menn
saman í Oddfellowhöllinni kl. 7
síðd.
Tómas Jónsson borgarritari
stjórnaði hófinu og ávarpaði
heiðursgestinn og samkomuna
með nokkrum orðum i upphafi.
Knud Zimsen fyrv. borgarstj.
flutti aðalræðuna fyrir minni
lieiðursgestsins og skýrði i stór-
um dráttum frá ævi lians og
störfum. Frú Guðrún Guðlaugs-
dóttir flutti lieiðursgestinum. á-
varpsorð í hundnu máli, er birt-
ist hér í blaðinu í dag. Hjalti
Jónsson konsúll liélt skemtilega
ræðu, þar sem hann dró dæmi
úr sjómenskunni, og síra Bjarni
Jónsson vígslubiskup tók mjög
í sama streng, en færði fram
að lokum þakkarorð til Guð-
mundar af liálfu K.F.U.M. Hall-
grímur Benediktsson, formaður
verslunarráðsins, þakkaði Guð-
mundi unnin störf i þágu versl-
unarstéttarinnar, og Magnús
Jochumsson þakkaði störf hans
í þágu Oddfellowa. Haraldur
Guðmundsson tók til máls af
hálfu minni hlutans i bæjar-
stjórn, eins og hann orðaði það,
og lýsti forsetastörfum Guð-
mundar og sanngirni hans. Frú
Anna Zimsen flutti afmælis-
harninu þaklcir frá Rehekku-
stúkunni og lolcs talaði prófess-
or Bjarni Benediktsson og lýsti
yfir því, að bæjarráð hefði sam-
þykt að fá góðan málara lil að
gera mynd af Guðmundi, sem
skyldi geymd í salarkynnum
bæjarstjórnar.
Á milli ræðanna las borgar-
ritari upp skeyti og kveðjur,
sem borist höfðu og skiftu }>au
hundruðum.
Borðum var hrundið kl. 11,
en því næst var dans stiginn
fram til kl. 4. Ávarpaði Eggert
Kristjánsson stórkaupm. þá af-
mælisharnið, af hálfu kaup-
manna og Jjakkaði unnin störf.
Guðmundur Áshjörnsson á-
varpaði að lokum samkomuna
og þakkaði auðsýnda vináttu.
Fód hófið að öllu leyti hið besta
fram.
mm
ÞÝSKIR FANGAR. — Myndin
viða í fangahúðum, en auk þess
hér að ofan sýnir þýska fanga í Bretlandi. Eru þeir geymdir þar
hafa margir þeirra verið flultir til Kanada.