Vísir - 17.09.1940, Side 1

] --------------—-----------—
Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. haeð).
«-.. __________________________
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
30. ár.
Reykjavík, þriðjudaginn 17. september 1940.
—WWnBB—B——WB—BBBMaBB——B——H^WPTnMHMW-lglLL!'1*!1"!gji'J J.J ilgMWI'IIII !■ ■HHH ■■'un'.. , .-c-
214. tbl.
nmt vio í
Þaimig ætla þeir að
iirðu að Biaf-
tTamabyr^jum í
nott §em leið.
ÞjóSverjar tóku Danmörku án nokkurrar verulegrar mót-
'spyrnu. Danir vörðust 2—3 tíma á landamærunum, en fengu
svo skipun frá stjórninni um að leggja niður vopn. Að kveldi
sama dags og hernámið liófst, liöfðu þýskar hersveitir sest að i
öllum lielstu bæjum landsins og þá var sú sjón algeng, sem
myndin hér sýnir: Þýskir foringjar ræða um, livar eigi að koma
mönnum þeirra fyrir, en umhverfis stendur mannfjöldinn og
horfir á. —• Þetta ætla Þjóðverjar að endurtaka í Englandi og
undirbúa nú innrás af kappi.
iStf rí kusAy r j ö3«l i n
Italir sækja Iram
í Egiptalandi.
Bardagar við framsveitir Breta.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Samkvæmt fregnum frá Kairo eru vélahersveitir ítala komn-
ar 25 mílur enskar inn í sandauðnir Egiptalands nálægt Mið-
jarðarhafi, og hefir nú komið til átaka milli hersveita Graziani
og framvarða breska hersins, sem ver Egiptaland. Um innrás í
Bresk-egipska Súdan (suðausturhomið), sem einnig var búist
við, hefir ekkert frést enn þá.
Líklegt þykir, að lil öflugri á-
taka komi þá og þegar. Mann-
I jón segja Bretar allmikið í Iiði
ílala, en hverfandi hjá sér.
MANNTJÓN í BRESKA
SOMALILANDI.
Það er nú kunnugt hvert varð
manntjón Breta í Breska Soma-
lilandi, sem ítalir hertóku í
skammri sókn fyrir skömmu.
Af liði Breta féllu 38 menn, 71
særðist en 49 er saknáð. Mann-
tjón ítala er talið 10 sinnum
meira. — Sést af þessti í hve
smáum stíl bardagarriir hafa
verið enda er það kunnugl, ac
Bretar Iiöfðo þarna mjög litið
lið til varnar.
Ylr IS Hiljðiir 1113
Mðir iil ipið i
Baiðarifcjii.
Einkaskeyti frá United Press.
London, í morgun.
Roosevéít forseti Iiefir uú
skrifað undir herskyldulögin.
Fyrsta verk hans, eftir að undir-
skrift laganna hafði farið fram,
var að fvrirskipa að allir karlar
á aldrinum 21 -35 ára skyldi
skí'ásettir til æl'inga. Er hér um
1 öV'i miljóii manna að ræða.
EINKASKEYTI frá United Press. London í rnorgun.
Þýskar flugvéiar voru ó sveimi yfir London síð-
astliSna nótt og var sprengjum varpaS á ýmsa
staði í borginni, meðai annars í miðbiuta borg-
arinnar. Yeður var hagstætt til loftárása, tungiskin og
auðvelt að finna staði til þess að varpa sprengjum á þa.
Það er kunnugt, að miklar skemdir urðu á húsum á
nokkurum stöðum, en engar opinberar tilkynningar
um manntjón eða eigna hafa verið birtar. M. a. hrundi
álma sjúkrahúsbyggingar, en til allrar hamingju voru
allir sjúklingarnir í loftvarnabyrgjum og sakaði þá ekki.
ÁRÁSUM Á ERMARSUNDSHAFNIRNAR
ER HALDIÐ ÁFRAM.
Bretar héldu áfram árásum sínum á Ermarsundshafnir Þjóð-
verja á sunnudagskvöld. Voru gerðar árásir á 8 stórar hafnar-
borgir, á svæðinu Wilhelmshaven til Boulogne. Miklar skemdir
urðu á háfnarmannvirkjum og skipum þeim, sem Þjóðverjar
liafa dregið saman til undirbúnings innrásinni. Amerískir frétta-
ritarar segja, að sökt liafi verið flutningaskipum, sem búið var
að setja hermenn út i, og liafi þeir farist í hundraðatali. Sé
fjöldi hermannalíka á reki i sjónum.
I nótt vörpuðu Þjóðverjar að-
allega niður timasprengjum, þ.
e. sprengjum, sem springa eftir
vissan tíma. Varð því að tæma
marga borgarhluta, þar sem
þær lcomu niður, meðan reynt
var að gera sprengjurnar ó-
skaðlegar.
Nokkrir slökkviliðsmenn voru
drepnir, þegar varpað var
sprengjum á þá við stórf sín.
Eftir klukku,stundar hvíld
var merki gefið kl. 3.45 í nótt
og fengu borgarbúar því litla
sem enga hvild í nótt, enda sú
talin ætlunin, að þreyta þá sem
mest.
TIMES GERIR ATHUGA-
SEMDIR VIÐ TILKYNN-
INGAR ÞJÓÐVERJA.
Stjórnmálafréttaritari Times
hefir birt grein, til þess að sýna
fram á hvernig staðhæfingarnar
í tilkynningum Þjóðverja rek-
ast á. Segir hann, að það komi
varla fyrir, að úthreiðslumála-
ráðuneytið gefi út tilkynningu,
sem ekki sé í ósamræmi við síð-
ari tilkynningar, jafnvel tilk.
sem koma í kjölfarið. Tilkynt
var, að samkvæmt ]iví, sem her-
foringjar segði, væri innrásin í
Bretland í þann veginn að byrja,
en utanríkismálaráðuneytið til-
Varnabandalag milli
Bandaríkjanna og
Ásfralíu.
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Sendiherra Bandarikjanna,
Lothian lávarður, og Mr. Casey,
sendiherra Ástralíu, ræddust við
í Washington i gær. Tilkynt var,
að þeir liefði ræðst við um mál-
efni, sem mjög varða Ástralíu
og Bandaríkin.
Komist hefir á kreik orðróm-
u r um, að til standi að Banda-
rikin og Ástralía geri með sér
varnarbandalag. — Ástralía
veili stuðning verði ráðist á
Kvrrahafseyjar Bandarikjanna,
en Bandaríkin styðji Ástralíu,
'ef lil árásar kemur.
kynti, að kannske þyrfti ekki að
gera neina innrás. —- Það var
ekki gerð nein árás á Bucking-
hamhöll, sagði útbreiðslumála-
ráðuneytið, en sama ráðuneyti
hirti tilkynningu um árásina
rétt á eftir í blaði sínu. — Vik-
um saman var því haldið fram,
að ekki yrði gerðar loftárásir á
Berlín. Sænskt blað hefir það
eftir þýskum yfirvöldum, að
fólkið gæti lifað á bersvæði
kringum borgina, þótt hún værii
lögð í rústir. — Villandi, ósam-
ræmdar frétlir, sem þýska
stjórnin lætur þjóð sinni í té,
segir Times, sýnir hversu litil
virðing er borin fyrir dómgreind
þýsks almennings. Minnir hlaðið
á, að Hitler hafi líkt þýsku þjóð-
inni við sauðalióp í hók sinni
„Mein Kampf“.
Enn getgátur um innrásina.
Það koma stöðugt fram nýj-
ar getgátur varðandi innrásina.
Ameriskir fréttaritarar í Berlín
virðast ætla, að eitthvað mikið
standi til þá og þegar, og Winst-
on Churchill, forsætisráðherra
Bretlands sagði enn í gær, að
Bretar yrði að vera við þvi hún-
ir, að innrás yrði gerð hvenær
sem væri. Er það áreiðanlegt, að
stórlcostlegur undirbúningur
hefir farið fram, og margra ætl-
an er, að alt talið um, að búið
verði að sigra England á tiltekn-
um dögum, sé fram sett í blekk-
ingarskyni.
En þótt mikið væri um, innrás
rætt í gær, óttuðust menn eklci
innrás í Bretland s.I. nótt, þvx
að suðvestan strekkingur, þoka
og úrkoma var á Ermarsundi.
Er nú kominn sá tími, að erf-
iðai-a vei-ður unx innrás, og
lialda flestir sérfræðingar því
fram, að Hítler verði að láta til
skarar skríða nú — eða fresta
innrásinni til næsta vors.
Flotamikning:
Kanada.
EINKASKEYTI FRÁ U. P. —
London í morgun.
Kanadafloti er nú auk-
inn af feikna krafti og
eru þegar í honum sex sinnum
Ásalcar Þjóðveija
Auguste, kardináli af Illond í
Póllandi, æðsli maður kaþólsku
kirkjunnar þar, hefir horið
þungar sakir á Þjóðverja og
sent ákæruskjal til páfans.
Heldur liann þvi fram, að Þjóð-
verjar vinni xnarkvíst að því að
evðileggja kaþólskuna í þeim
hluta Póllands, sem í þeirra hlut
kom. Telur liann þá ofsækja
menn miskunnarlaust og skjóta
þá i tugatali.
fleiri menn en á sama tímá í
fyrra. Eru nú um 70 þús. manna
í flotanum.
Mörg skip eru í smíðum og
nokkur Ixafa þegar verið tekin
i notkun. Eru áliafnir alveg til-
húnar jafnóðum og skipin eru
fullgerð.
í striðshyi'jun voru aðeins 15
skip í Kanadaflotanum, en nú
eru þau 120 af öllum stæi'ðum
og gerðum. Á einu ári héðan í
frá, á að hæta 95 skipum við.
Fjöldi þeirra skipa, sem nú eru í
notkun, voru áður fiskiskip,
seni hafa verið vopnuð o. s. frv.
16.000 manna vinna að snxíð-
uixi herskipa í Kanada.
Ha§n smíði 43.000
smál. orustuskips í
Bandaríkjunum,
Einkaskeyti frá United Pi'ess.
London, í moi'gun.
Fi'á Fíladelfíu er símað, að
kjölui'inn liafi verið lagður að
stæx’sta orustuskipi, sem smíðað
hefir vei'ið vestan hafs. Verður
það 43.000 smál. að stæi-ð og á
að lieita New Jersey.
Sldpið á að kosta 93 milj.
dollara. Smíði þess er hafin 6
vikum á undan áætlun vegna
hins alvarlega ástands og er
fyrsta orustuskipið, sem smíðað
er samkvæmt hinni nýju áætlun
Roosevelts um að tvöfalda flot-
ann.
Um miðjan nóvemher verður
farið að æfa 400 þús. nýliða i
lierinn, en síðan verður ein
miljón manna æfð á ári.
Tímarit Máls og menning'ar
er nýkomið út, vandað að frá-
gangi. í heftið skrifa: Kristinn E.
Andrésson „Hvað bíður tslands",
Sigurður Nordal „Jóhann Sigur-
jónsson“, Sigurður Þórarinsson |
..Listgildi kvikmynda“, Vilmundur
Jónsson „Til varnar lýðræðinu“,
Gunnar Gunnarsson „Afskifti er-
lendra þjóða viljum vér engin“
María Knudsen ,,Bríet Bjarnhéð-
irisdóttir“. Þá eru í heftinu: Saga
eftir kinverskan höfund, kvæði eft-
ir Jón Helgason próf., Stein Stein-
arr, Halldór Kiljan Laxness, Gest
Guðfinnsson, Guðfinnu Tónsdóttur
og Kristinn Péturss'>’i T oks eru
umsagnir um bæknr Véf til félags-
manna o. fl
F
fyrir einu ári sendi Stalin
Rauða herinn Pólveijum í
opna skjöldu, þegar þeir áttu
líf sitt að vei'ja fyrir Þjóð-
verjum. Þá var öll von úti
fyrir Pólverja, er þeir urðu
að berjast við ofurefli bæði
að vestan og austan.
Þetta var þó aðeins byrjun-
in á Iandvinningapólitik Stal-
ins, því að 30. nóvember réðsl
Rauði herinn á Finna. í, mars
var friður saminn í því stríði
og urðu Finnar að láta af
hendi mikil lönd.
Næst kom röðin að Eystra-
saltslöndunum. Þau voru
kúguð til að biðja um upp-
töku í Sovétríkjasambandið
og loks var Rúmenía neydd
til að láta af hendi Bessara-
bíu og Norður-Bukovinu.
Alt fór þetta fram „þegj-
andi og hljóðalaust“.
Aðalvísistalan mat-
vælanna hækkaði um
5 st. - 2% til l.ágúst
Frá 1. júlí til 1. ág. hækkaði
aðalvísitala matvælanna um 5
stig, eða tæplega 2%. Fimm
matvælaflokkar hækkuðu, þrír
stóðu í stað, en einn lækkaði.
Var aðalvísitalan 63 stigum
eða 31 % hærri i ágústbyrjun í
ár, en á sama tima i fyrra. Elds-
neytis- og Ijósmetisflokkui'inn
hækkaði ekki í júlímánuði.
Hann var í byrjun ágústmánað-
ar 172 stigum eða 92% hærri en
um sama leyti í fyrra.
Hér fara á eftir vísitölui' hinna
einstöku flokka i ág. 1939, og
júlí og ágúst 1910.
Ág. Júlí Ág.
1939 1940 1940
Braixð .......... 192 304 326
Kornvörur ....... 155 295 297
Garðávextir .... 420 209 299
Sykur ........... 140 228 228
Kaffi o. fl...... 156 184 186
Smjör, feiti .... 173 272 272
Mjólk o. fl..... 208 257 267
Kjöt, slátur .... 325 336 341
Fiskur .......... 197 234 227
Matvörur alls . . 209 269 274
Eldsneyti o. fl. .. 187 359 359
Fatnaður ........ 285 SðS' 361
Niðurskurður ákveð-
inn á sýktu fé.
Ákvörðun hefir verið tekin
um að skera niður fé í Skaga-
firði, sem sjúkt er af garnaveiki.
Verður þessi aðgerð í Skaga-
firði einskonar tilraun fyrir
aðrar sýslur, og ekki gert ann-
arsstaðar fyrri en séð vei’ður
hvernig liún tekst þarna.
Menn vita með vissu, að veik-
in er á 14 bæjum í sýslunni og
eru þeir flestir í Hjaltadal. Aulc
þcss er sjúlct fé á tveimur bæj-
uxn í Óslandshlíð og tveim i Við-
vikui’sveit.
Þegar niðurskurðuf hefir far-
ið fram, verða fjárhúsin sótt-
hreinsuð samkvænxt fyrirmæl-
um Rannsóknarstofu Háskólans
og bændurnir fá liflömb til að
setja á.