Vísir - 19.09.1940, Blaðsíða 2

V I S I R
M.'ffXXAt
VÍSIR
DAGBLA0
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F.
Ititstjóri: Kristján Guðiaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)..
Símar 1 6 6 0 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
FélagsprentsmiSjan h/f.
Naíni í Svíþjóð.
AÐ var einu sinni brosað að
þvi, þegar það var fært
fram til réttlætingar því, að
ungum manni var veitt sýslu-
mannsembætti, án þess að hann
liefði fengið þá æfingu í starfi,
sem áskilin er í lögum—aðliann
héti í höfuðið á amtmanninum!
Það hefði vafalaust verið bros-
að ennþá meira ef hinn ungi
maður sjálfur liefði altaf verið
nieð „nafna sinn amtmanninn“
á vörunum. En sennilega hefir
honum verið manna ljósast,
livað það var hlægilegt að fara
að tala um „nafna“ í þessu sam-
bandi og kunnað litlar þakkir,
þeim sem það gerði. Það væri
ekkert á móti því að Alþýðu-
blaðið hugleiddi ofurlítið þetta
sögukorn. Það er þessa dagana
að dýrðast yfir sigri „Alþýðu-
flokksins í Svíþjóð“ og eiga
menn víst að skilja það svo,
að Alþýðuflokksins á íslandi
bíði einhver slíkur sigur við
næstu kosningar. „Nafni minn
i Svíþjóð“ hefir traust þjóðar
sinnar segir Alþýðublaðið og
ræður1 sér ekki fyrir monti.
*
En hvernig ætlar Alþýðu-
flokkurinn á íslandi að fara að
taka sigur „nafna“ síns i Sví-
þjóð sér til inntekta? Þó aldrei
nema Stefán Jóhann sé „dús“
við ýmsa áhrifamenn í Svíþjóð,
getur hann tæpiega riotið þess
hjá sauðsvörtum almúganum á
íslandi, að neinu verulegu leyti.
Alþýðuflokkurinn okkar verður
að njóta, eða gjalda, sinnar eig-
in framkomu. Sigur eða ósigur
Alþýðuflokksins í Svíþjóð kem-
ur honum á engan bátt við. En
það sýnir bara, livað Alþýðu-
flokkurinn okkar er orðinn
langt leiddur, þegar bann fer
að skreyta sig með sigrum
flokka í öðrum löndum.
Alþýðuflokknum hefir hrak-
að svo á seinni árum, að mönn-
um hlýtur að renna það til rif ja.
Það eru ekki mörg ár síðan
þessi flokkur setti svip sinn á
allar stjórnmálaframkvæmdir
hér á landi. Meðan Jóns heitins
Baldvinssonar naut við var
flokkurinn i sifeldum uppgangi.
En eflir að álirifa Jóns hætti að
gæta, hefir flokkurinn verið
foruslulítill. Þingmenn flokks-
ins eru flestir sæmilega gefnir
menn, en þeir virðast flestir
vera búnir að missa tökin á
kjósendum sínum. Blað flokks-
ins er snerpulaust og stefnulít-
ið. Þessvegna er kominn tími til
þess fyrir Alþýðuflokkinn að
„taka sig saman“, ef liann á að
hafa nokkra von um að halda
höfði við næstu kosningar.
★
í fljótu bragði mætti virðast,
að sjálfstæðismenn gætu látið
sér í léttu rúmi liggja, hvernig
Alþýðuflokknum farnaðist. En
svo er ekki. Það er vitanlegt að
mikill hluti þeirra manna, sem
yfirgefa Alþýðuflokkinn, lenda í
Kommúnistaflokknum. Ófarn-
aður Alþýðuflokksins er þess-
vegna vatn á myllu kommún-
ista. Eins og á stendur er það
þessvegna áhyggjuefni manna,
einnig utan Alþýðuflokksins,
hvernig fyrir honum er komið.
Það er eins og ólánið hafi elt
Alþýðuflokkinn seinustu miss-
eiin. Alveg nýlega hefir flokk-
urinn orðið fyrir miklu áfalli.
Það er ekki hægl að breiða yfir
siika ósigra. Hér höfðu trúnað-
arstörf verið faiin mönnum,
sem virðast liafa haft jiað eitt
til síns ágætis áð vera dagfars-
góðir og þægir. Hinu hafði ekki
verið nægilegur gaumur gefinn,
hvort jieir hefði ábyrgðartil-
finningu og manndóm lil að
annast þýðingarmikil trúnaðar-
störf.
En þótt Aljiýðuflokkurinn
liafi átt í miklu andstreymi und-
anfarið, ælti bann ]>ó ekki að
leggja árar í I)át. Ef flokknum
er eins mikið i inun að „þurka
út kommúnismann" og látið er
í veðri vaka, hefir hann mikið
og göfugt hlutverk að inna. En
kommúnistar verða ekki vegnir
með orðum einum. Það stoðar
lítið. jiótt Aljiýðulilaðið sendi
þeim tóninn dag eflir dag, ef
ekki er tekið fyrir útstreymið úr
Alþýðuflokknum yfir i lierliúðir
þeirra. Alþýðuflokkurinn verð-
ur að „taka sig saman“ og reyna
að endurvinna fylgi sitt. IJon-
um kemur það að engu gagni,
þótt „nafni“ i Svíþjóð sigri.
Ilann verður sjálfur að lirista
af sér slenið.
n
------—mrnnwma*—-----
Vilhjálmnr Þór
bankastjóri
kominn heim.
Vilhjálmur Þór bankastjóri er
nýkominn hingað til lands á-
samt fjölskyldu sinni, eftir
tveggja ára dvöl í Ameríku, og
tekur nú við störfum sínum hér
við Landsbankann.
Vilhjálmur Þór.
Lætur hann hið besta af dvöl
sinni vestra, og telur á því mikla
möguleika, að viðskifti okkar
við Vesturlieim aukist stórlega.
Á því eru þó ýmsir erfiðleikar
eins og sakir standa, t. d. tollar
og lágt verðlag, en áhugi manna
þar vestra fyrir auknum, við-
skiftum við ísland eykst stöð-
ugt.
Telur Vilhjálmur Þór, að
verulegan þátt í auknum áliuga
vestra fyrir fslandi, eigi sýning-
ardeild okkar í New York, sem
er prýðilega úr garði gerð, ekki
síst eftir að búsrúm sýningar-
innar var aukið og veitingaskáli
starfræktur. IJafa dómar um
sýninguna verið mjög lofsam-
legir. Verður liún höfð opin til
27. október, er heimssýningunni
verður Iokað.
Vilhjálmur Þór er þeirrar
skoðunar, að á það beri að
leggja ríka áherslu að tryggja
og efla viðskiftasamböndin við
Ameríku. Grundvöllurinn hafi
þegar verið lagður og muni vel
séð fyrir þeim málum í fram-
líðinni undir forystu Thor
Thors.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 19.30 Hljómplötur: Tónverk
eftir Bax. 20.00 Fréttir. 20.30 Sam-
leikur á harmóníum (Eggert Gilf-
er) og píanó (Fritz Weisshappel):
„Huggun“, tónverk eftir Dussek.
20.50 Frá útlöndum. 21.10 Út-
varpshljómsveitin: Lög úr óperett-
unni „Eva“, efti'r Lehár.
^aBDiíSM^tstrfiscBBÚ fPcritatficlsi^siais
NaBÍwSiiifS verdur reist við llaga*
¥atn á iiæ§tiiiiiii.
Viðtal við Kristján Ó. Skagfjörð.
Ferðalögum Ferðafélags íslands er lokio á þessu sumri. Lauk
þeim með prýðilega hepnaðri ferð inn í Hvalfjörð um s. 1. helgi.
Var m. a. gengið á Súlur og var með fádæmum fagurt þar um
að litast. Er ilt til þess að vita að fólk skuli ekki fást ti! að ferð-
ast er hausta tekur, því oft er loftið óvenju tært um þetta leyti
árs cg litir landsins fegurri.
í tilefni af því, að sumarstarfsemi Ferðafélagsins er nú lok-
ið, snéri Vísir sér til Kristjáns Ó. Skagfjörðs heildsala sem er
framkvæmdarstjóri félagsins.
með sæmilegum, kjörum.“
„Verður það stórt?“
„Nei, það er af sömu gerð og
liúsið i Þjófadölum, tekur svona
6—8 manns. Það mun standa
niður undir Einifelli, austan við
Fallið.“
„Er svo ekki í ráði að halda
áfram með skálabyggingar í
kringum Langjökul allan?“
„Jú, það er áætlun ngestu ára,
ef vel gengur. Það er m. a. í
„Hvernig hefir starfsemi fé-
lagsins gengið í sumar?“ spyr
tíðindamaðurínn.
„í bölvuðum brösum. Það
hefir ekki verið hundi út sig-
andi í alt sumar fyrir illviðrum
og rigningu, enda liefir fólk feð-
ast með langminsta móti.“
„Voru margar ferðir farnar
á vegum félagsins?“
„Færri en venjulega. Á áætl-
uninni voru 7 sumarferðir áætl-
aðar, en fimm þeirra voru farn-
ar. Flest voru 35 þátttakendur
i slíkri för, en það var inn á
Þórsmörk og að Mývatni.“
„Hvað stóðu þær ferðir
lengi?“
„Þetta 4—9 daga. Lengsta
ferðin var austur í Skaftafells-
sýslu og Fjallabaksveg. IJún
stóð jdir í 9 daga og tóku 18
manns þátt í henni. Annars liafa
flestir þátttakendur verið 160 í
einni ferð í sumar. Það var
austur að Gullfossi og Geysi.“
„Hvað voru helgarferðirnar
margar?“
„Þær voru 12, flestar farnar í
júlí og ágústmánuði, en í júní
féllu nær allar ferðir niður
vegna illviðra.“
„Hafa ferðirnar ekki yfirleitt
hepnast vel?“
„Jú, svo má það heita. Suinar
liafa verið bráðskemlilegar í
alla staði og oftast nær hefir
fólkið verið ánægt, þrált fyrir
misjöfn veður. Fólkið veit sem
er, að enda þótt Jón Eyþórsson
sé einn af ráðandi mönnum í
Ferðafélaginu, þá erum það ekki
við, sem ráðum veðrinu.“
„Er fjárhagurinn í lagi?“
„Það er ekki hægt að segja
annað, enda þótt nokkur halli
hafi orðið af ferðunum í sum-
ar.“
„Er ekki árbókin í ár á leið-
inni?“
„Jú, hún kemur sennilega út
í næsta mánuði, vönduð að frá-
gangi öllum eins og venjulega.
En hún verður með minna móti
í ár, vegna þess, að árbókin í
fyrra — sú um fuglana — óx
okkur yfir höfuð, hún var svo
stór og dýr.“
„Um hvað fjallar árbókin í
ár?“
„Um Veiðivötnin eystri, en
ennfremur verður í ritinu lýs-
ing á og upptalning allra sælu-
liúsa og fjallakofa á íslandi.
Þetta ætti að verða mörgum,
ferðamönnum til hægðarauka,
þeirra, sem ferðast upp um
fjöll, einkum ef þeir ferðast
tjaldlausir eða lenda í illviðr-
um.“
„Voru sæluhús Ferðafélags-
ins mikið sótt í sumar?“
„Með minna móti, vegna þess
livað fólk ferðaðist lítið um ó-
bygðir í sumar. Þó voru liúsin
við IJvítárvatn og Hveravelli
sæmilega sótt, Kerlingarfjalla-
húsið minna, en sæluhúsið í
Þjófadölum minst. í Þjófadali
liggur ekki akfær vegur og
ferðalög virðast liafa verið mið-
uð allmikið við bifreiðar, enda
er það eðlilegt í jafn vondu tíð-
arfari. Hinsvegar ættu sem
flestir að ferðast fótgangandi
eða ríðandi um Kjöl, því þann-
ig aðeins verður hinnar undur-
samlegu fegurðar hans fullkom-
lega notið.“
Uppdráttur af Hagavatni, gerður af Tryggva Magnússyni, með
hliðsjón af korti því er Englendingarnir gerðu 1934. Skástrikin
sýna valnið eins og það er nú, en hvíta eyðan sýnir hvar vatns-
mörkin voru 1939. Má af 4>ví sjá, hversu stórkostlega vatnið
hefir breyst við lilaupið. — Sæluliús Ferðafélagsins stendur
undir Einifelli, er sést neðst til hægri á uppdrættinum.
„Hafði félagið ekki húsvörð
i Hvitárnesi í sumar eins og
uhdanfarið?“
„Jú, en ekki nema i mánaðar-
tíma. Undanfarin sumur hefir
Halldór frá Hrauntúni verið þar
gæslumaður, en í siímar var
Eyþór Benediktsson, faðir Jóns
veðurfræðings, þar með konu
sinni. Yið Hvítárvatn hefir
Ferðafélagið umráð yfir tveim
bátum og fara margir á þeim
yfir í Karlsdrátt, enda er það i
alla staði vel lil fallið.“
„Þið liafið ekki bygt neitt
sæluhús í sumar?“
„Nei, ekki ennþá. Það var að
vísu ákveðið að reisa sæluhús á
Snæfellsjökli í staðinn fyrir það,
sem faulc, en það reyndist ó-
kleift vegna dýrleika. Nú hefir
hinsvegar verið ákveðið og
reyndar hafinn undirbúningur
að húsbyggingu í námunda við
Hagavatn, og verður það þá
fimta sæluhúsið í Langjökuls-
kerfinu.“
„Hvenær verður það reist?“
„I þessum mánuði. Það er þeg-
ar búið að útvega efni í það
ráði að koma mjög bráðlega
upp skála vestan við nyrðri
Langjölculsendann, annaðhvort
i Fljótsdrögum, við Reykjavatn
eða Arnarvatn, og halda svo á-
f ram skálabyggingum suður
með jöklinum. Ennfremur
deymir oklcur um að byggja
skála á næstunni inni á Þórs-
mörk, í Landmannalaugum og
víðar.“
„Hvernig eru svo framtiðar-
horfur félagsins um þessar
mundir?“
„Yfirleitt góðar. Vinsældir fé-
lagsins fara stöðugt vaxandi og
félagalalan eykst jafnt og þétt.
Okkur í stjórn Ferðafélagsins
verða það vonbrigði, ef félaga-
talan losar ekki 3000 á næsta að-
alfundi. En á öðru sviði er út-
litið svartara — og það er við-
víkjandi skemtifundunum í vet-
ur. Það er alt í óvissu ennþá,
hvort við fáum, nokkursstaðar
húsnæði til fundahalda eða
ekki, en útlitið í þessu efni er
óneitanlega talsvert ískyggi-
legt.“
Jazzhljómleikar Hall-
bjargar Bjaruadóttur.
Það var troðfult í Gamla Bíó
í gærkvöldi er ungfrú Hallhjörg
Bjarnadóttir liélt sína fyrstu
hljómleika á þessu liausti. 10
lög voru á söngskránni, þar á
meðal „Oli Johnny“, „You
don’t know liow much you can
suffer“, „Stardust“ og sést af
þessu, að hér eru lielstu og vin-
sælustu slagaramir.
Það skygði nokkuð á söng
ungfrúarinnar að liún virtist
þurfa að slyðjast við uppskrif-
aðar vísur nokkurra laganna,
svo að látbragð liennar var ekki
eins frjálst og vera ætti.
Ungfrúin hefir nú meiri til-
brigði í söng sínum en á fyrri
hljómleikum og fékk hinar
bestu undirtektir áheyrenda.
Jack Quinet og sjö manna
hljómsveit aðstoðaði og léku
einnig í hléinu ýms ensk lög,
þar á meðal „It is a long way lo
Tipparary“ og gaf liljómsveitar-
stjórinn hermönnum þeim er
viðstaddir voru merki um að
syngja með og glumdi nú her-
mannasöngur við í liúsinu en
þetta uppátæki var misjafnlega
þokkað meðal íslendinga.
Vafalaust endurtekur ungfrú
Hallbjörg hljómleika sína á
næstunni.
B. J.
Lokiinartiiiii
stölubúöa.
^ morgun og laugardag
breytist lokunartími
sölubúða, „sumartíminn“ fellur
úr gildi, en „vetrartíminn“
hefst.
Annað kvöld verður verslun-
um lokað kl. 6, en ekki kl. 8,
eins og verið hefir í sumar á
föstudögum og á laugardag
verður einnig opið til ld. 6, eins
og verið hefir sumarmánuðina.
Eru sölubúðir því opnar til
kl. 6 alla virka daga.
85 ára
Ekkjuírú Gíslína
Þorsteinsdóttir.
í dag er ekkjufrú Gíslína
Þorsteinsdóttir 85 ára. Það er
sjaldgæft, að fólk, sem nær
svona háum aldri, lialdi heyrn
og sjón óskertri. En það er nú
samt tilfellið með frú Gíslínu.
Eins og geta má nærri á frú
Gíslína, eins og annað gamalt
fólk, yfir misjafna æfi að líta.
Hún hefir alt sitt líf orðið að
berjast við fátækt og sorgir. —
Á unga aldri, aðeins 4 ára, misti
hún föður sinn. Voru þau fjög-
ur systkinin, en hún þó elst. —
Þegar faðirinn, sem, var einasta
fyrirvinna heimihsins, var fall-
inn frá, jukust erfiðleikarnir
eins og gefur að sldlja. Gíslína
varð að gæta yngri systkina
sinna, og hjálpa móður sinni
eftir getu. En svo giftist móðir
hennar aftur og eignaðist níu
börn. Varð Gíslína einnig að
gæta þeirra.
Þegar Gíslina var komin um
tvítugt, dó móðir hennar. Flutt-
ist hún þá að Staðarhrauni til
séra Jónasar Guðmundssonar
og frú Elínborgar Kristjánsdótt-
ur. Giftist hún þar skömmu
síðar Bjarna Bjarnasyni, sem
þá var vinnumaður á Staðar-
hrauni, en hann varð síðar sjó-
maður og stundaði þá vinnu
næstum alla æfi.
Frá Staðarhrauni fluttust þau
hjónin svo að Álftartungu í
Álftaneshreppi, og dvöldu þau
þar og víðar í hreppnum, alveg
fram til aldamóta, að þau flutt-
ust til Reykjavíkur. Hefir Gísl-
ína búið í Reykjavík síðan, og
fylgst þannig með þróun og
stækkun bæjarins fram að
þessu ári.
Þeim hjónum varð sex barna
auðið. Yngsta barnið var Bjarni
Bjarnason (d. 1930), sem var
vel þektur fyrir hve afbragðs
listfengur hann var. Hin börn-
in eru Elínborg, Þorsteinn,
Soffía og Bjarndís.
Mann sinn misti Gíslína árið
1912.
Gíslína tók sonarson sinn,
Ragnar, eftir lát föður og móð-
ur, til fósturs, en liann varð
bráðkvaddur aðeins 14 ára að
aldri (árið 1933).
Gíslína býr nú á Vegamóta-
stíg 9 hér í bæ og eldar sjálf
mat sinn og sér uxn sig að öllu
leyti. Ellilaun hennar eru svo
lítil, að þau lirökkva aðeins fyr-
ir húsaleigunni.
Munu vinir Gíslínu og ætt-
ingjar gleðja gömlu konuna
með árnaðaróskum og heim-
sóknum á þessum mei’kisdegi
hennar.
G. E.
Glímufélagið ÁRMANN hefir
fengið leyfi til að lialda hluta-
veltu nú um næstu helgi, og
vinna félagsmenn ótrautt að
undirbúningi hennar, enda
verður lcostað kapps um að hafa
þar sem mest góðra og nyt-
samra muna. Félagsmenn og
aðrir velunnarar félagsins eru
beðnir að skila munum í Varð-
arhúsið kl. 6—11 á föstudags-
kvöld og kl. 1—5 á laugardag,
þar sem lilutaveltan á að byrja
á laugai’dagskvöld kl. 8,30.