Vísir - 27.09.1940, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Samkomulag milli Spánar,
Þýskalands og Italíu —
^Sögnlegt mikilvæ^t skjal«
Samkvæmt fregn, sem United Press hefir borist
frá Berlín, verður undirskrifað samkomulag
á hádegi í dag, í kanslarahöllinni, og standa
eftirtöld ríki að samkomulaginu: Þýskaland, ítalía og
Spánn. í fregninni segir, að hér sé um „sögulega mikil-
mikilvægt skjal“ að ræða.
Það varð kunnugt í gærkveldi, að Ciano greifi, utan-
ríkismálaráðherra ítalíu, væri á leiðinni til Berlínar og
var hann væntanlegur þangað í morgun. Hann, von
Ribbentrop, utanríkismálaráðherra Þýskalands og Serr-
ano Suner, spænski ráðherrann, sem verið hefir í Ber-
lín að undanförnu, munu undirskrifa skjalið.
Það verður að vísu ekkert fullyrt um hvers efnis
þetta samkomulag muni vera, en það er kunnugt, að
möndulveldin hafa að undanförnu lagt fast að Spán-
verjum, að taka þátt í stríðinu með þeim, og er ætlað, að
möndulveldin hafi boðið Spáni auknar nýlendur í
Afríku, fyrir þátttökuna. Aðrar heimildir segja hins-
vegar að trúa skuli varlega öllum slíkum fregnum. Er
það kunnugt, að Franco hefir viljað komast hj4 þátttöku
í styrjöldinni, en hvort hann hefir orðið að láta undan
kröfum Hitlers kemur væntanlega í ljós í dag eða næstu
dagá.
Banjialag milli Þýska-
lands, Italíu og Japan -
en ordrómurinn um Spán þagnar ekki.
I síðari fregnum segir svo:
Þýska útvarpið hefir tilkynt, að Þýskaland, Íalía og
jTapan hafa gert með sér sáttmála sem gilda á í 10 ár.
Sáttmálinn er stjórnmála-, fjárhags- og viðskifta- og
hernaðarlegs eðlis, en ekki gert ráð fyrir, að möndul-
veldin taki þátt í Kínastyrjöldinni, né Japanir í styrj-
öldinni milli Þjóðverja og ítala annarsvegar og Breta
og samherja þeirra hinsvegar. Eitt höfuðatriði sáttmál-
ans virðist vera, að Japanir viðurkenna forystu mönd-
ulveldanna í Evrópu, en þau forystu Japana í málefnum
Austur-Asíu. —’ Orðrómurinn um Spán , hefir ekki
hjaðnað.
Nýjar loftárásir
s. 1. nótt.
46 manns bjargað eft-
ir 6 daga hrakninga,
. í stórsjó á midju Atlantsliafi.
Þriðjudag í fyrri viku var flutningaskipinu City of Benaris
sökt í Atlantshafi og var tilkynt nokkuru síðar, aS af 400 manns
hefði 294 farist, þar af 83 af 90 flóttabömum, sem voru á leið
til Kanada. — Nú er kunnugt, að 46 manns til af farþégum og
skipverjum þessa skips hafa bjargast, eftir 6 daga volk og mikl-
ar raunir í rúmsjó. Fólkið er nú kornið til breskrar hafnar. —
London í morgun.
Það var tilkynt í London
snemma í morgun, áð breskar
sprengjuflugvélar hefðu gert
nýjar árásir á ýmsar liersjöðv-
ar Þjpðverja á meginlandinu
s.l. nótt. Nánari fregnir af
þessum árásum vantar, en víst
er, að enn voru gerðar harðar
árásir á „innrásarhækislöðv-
arnar“ við Ermarsund.
Það er nú kunnugt að í á-
rásinni á flotahöfnina i Kiel i
fyrrinótt var varpað sprengj-
um nálægt orustuskipinu
Scharnhorst, sem iðulega hefir
orðið fyrir árásum áður. Árás-
ir voru einnig gerðar sömu
nótt á Liibeck, og hernaðar-
staði við Munchen, Wilhelms-
haven og víðar. Pólskir' flug-
menn tólcu þátt í leiðangrun-
um. Talið er, að rafinagnsstöð-
in í KJingenberg í Berlín liafi
orðið fyrir frekari skemdum
járnbrautarstöðvar í Charlot-
tenburg o. s. frv. Einn flug-
maður var á sveimi í 20 mín.
yfir norðurliluta Berlinar,
þrátt fyrir ákafa skothríð úr
loftvarnahyssum. Allar bresku
flugvélarnar komu heim aftur.
34 ÞÝSKAR FLUGVÉLAR
SKOTNAR NIÐUR í GÆR.
34 þýskar flugvélar voru
skotnar niður i ^gær og voru
15 þeirra sprengjuflugvélar. 8
hreskar flugvélar voru skatn-
ar niður og komust a. m. k. 5
flugmannanna lífs af. Flestar
flugvélanna yoru skotnar nið-
ur í loftbardögum yfir svæðinu
milli Hastings-og Southamp-
ton. Tvær þýskar flugvélar
komu niður á land og hafði
engum sprengjum verið varp-
að úr annari. Varð ægileg
sprenging, er flugvélin kóm
niður. Nokkurt tjón varð í út-
borgum Lundúna.
Þýskar flugvélar flugu inn
yfir úthverfi Lundúna snemma
í gærkvöldi og var skothríðin
úr loftvarnabyssunum ákafari
en nokkru sinni. Fóru flugvél-
arnar i ótal hlykkjum og bugð-
um, og vörpuðu flugmennirn-
ir niður fjölda svifblysa, sem
lýstu upp heil hverfi i svip.
Varpað var niður sprengikúl-
um af stærslu gerð og fjölda
ikveikjusprengja. Varpað var
De Gaulle ætlar
ekki að víkja.
Þrátt fyrir það, að De Gaulle
liefir sætt gagnrýni fyrir það
hversu til tókst í Dakar, er ekld
búist við því i London, að liann
hætti að vera leiðtogi hinna
frjálsu Frakka, þvi að það var
tilkynt þar, að liann og þeir,
sem honum væri fylgjandi væri
staðráðnir í að lialda áfram bar-
áttunni, þar lil Frakkland yrði
frjálst aftur. Jafnfram var þvi
yfir lýst, að Frakkar í Franska
Kamerun liefði lýst yfir á ný,
að þeir myndi í engu livika og
styðja De Gaulle og stefnu hans
áfram. De Gaulle liefir sætt
harðastri gagnrýni vestan hafs,
þar sem möönum eru mikil
vonbrigði að því, að Dakar skuli
vera áfram á valdi Vichystjórn-
arinnar — og þar af leiðandi að
þvi ^er ýms blöð veslra halda
fram — undir áhrifavaldi mönd-
ulveldanna.
sprengjum á ýms hverfi í Lon-
don aðallega úthverfi í norð-
ur- og norðvesturhlutanum og
vesturhlutanum. Er frá leið
dró úr árásunum og tókst flug-
vélunum ekki að komast inn
yfir miðhluta borgarinnar.
Miklar árásir voru gerðar á
Ermarsundshafnirnar í gær-
kvöldi og livarvetna á Frakk-
landsströndum loguðu miklir
eldar. Þrátt fyrir að rigning
var og lágskýjað, var árásin í
jafnstórum stil og nokkru
sinni. Fjöldi manna safnaðist
saman á ströndinni við Dover
og mátti greinilega sjá, er
sprengjum var varpað á á-
kvéðna staði, því að miklir
blossar gusu upp í hvert skifti
sem sprengjum var varpað.
14 ÞÝSKAR FLUGVÉLAR
SKOTNAR NIÐUR í
MORGUN.
London á hádegi.
Þjóðverjar gerðu tilraun til
loftárásar á London árdegis í
dag, en vanalega gera þeir á-
rásir sínar á London síðari
hluta dags, eða að kveld- og
næturlagi. — Breskar orustu-
flugvélar flugu móti þýsku
sprengjuflugvélunum og
skutu 14 þeirra niður, sumar
yfir úthverfum Lundúna. —
Loftikcyti tek-
in ii r í§leiisk<
iiiu tog;iii'ain.
Það fregnaðist fyrir nokk-
uru, að breska herstjórn-
in hefði heimtað að loft-
skeytatæki yrði tekin úr ís-
lenskum skipum. Hvernig
þeim málum er háttað veit
Vísir ekki að svo stöddu,
nema það er staðreynd, að
nýlega eru togararnir „Gyll-
ir“, „Þórólfur“ og „Max
Pemberton“ komnir frá Eng-
landi og voru loftskeytatækin
tekin úr þeim öllum þar.
Það var Sunderland flugbát-
ur (ástralskur), sem fann
björgunarbátinn. En þar sem
flugbátur þessi, er hafði verið
að fylgja skipaflota, var ben-
sinlitill, gerði liann öðrum
Sunderlandflughát aðvart, eft-
ir að hafa flogið lágt yfir bát-
inn til þess að gefa honum
merki. Hinn flugbáturinn flaug
einnig j'fir björgunarbátinn,
en þeir, sem í honum voru,
kúrðu flesth' niðri í bátum, en
reynt hafði verið að setja upp
segl. Flugbáturinn ætlaði að
lenda, en náði þá sambandi
við herskip, sem kom á vett-
í óvarpinu er benf á það, að
Þjóðverjar hafi tekið sér vald til
þess að fara með hin miltilvæg-
ustu mál norsku þjóðarinnar,
bæði innan- og utanríkismál, og
verði Norðmenn að sætta sig við
að þýsk lögregla ráði í landinu
og þýskir dómstólar dæmi i
málum þeirra. Þá er vikið að
því að enginn maður úr flokki
Quisling' (Nasjonal samling)
hafi nokkuru sinni komist á
þing. Nygaardsvold, sem las upp
ávarpið í nörska útvarpið í
London, lagði mikinn þunga á
Skip með íslensk-
an farra ferst við
Skotland.
Nýlega hefir færeyskt skip, er
var í förum milli Islands og
Skotlands farist við Skotlands-
strendur. Bar skeytum ekki
fyllilega saman um, hvort það
hefir aðeins strandað eða sokk-
ið, en hvorttveggja getur verið
rétt. Eftir skeytum að dæma,
mun það þó ekki hafa farist af
hernaðaraðgerðum.
Skipið liét „Union Jack“, 80—
90 smálestir brúttó að stærð, og
hefir það verið tekið á leigu af
íslenskum útgerðarmönnum frá
þvi í vor. Nú siðast var það með
ísfiskfarm frá Vestmannaeyjum
og mun hann undir öllum kring-
umstæðum vera glataður. Hann
var vátrygður. Átta manna á-
höfn var á skipinu og bjargað-
ist hún.
*t>
vang og hjargaði fólkinu. Sex
börn voru meðal þeirra, sem í
bálnum voru, og liafa þvi 13
börn af 90, sem voru á City
of Benaris, bjargast.
Sagt er, að ekki liafi verið
nema fátt fólk i bátnum upp-
haflega, en liitt var dregið inn
í bátinn, eftir að það liafði
hrakist á floli í sjónum, á
bjálkum og flekum. Aðeins tvö
teppi voru í bátnum og var
þeim vafið um dreng, sem var
veikur. Stórsjór var mestan
timann, sem fólkið var að
Iirekjast um 600 niílur frá
landi.
þau orð, að aðeins föðurlands-
svikarar hefði getað tekið sæti í
liinni nýjíTstjórn i Noregi. Bað.
Nygaardsvold norsku þjóðina
um að vera þolgóða og staðfasta
og trúa því, að Noregur yrði
frjáls aftur.
Hákon*Noregskonungur flutíi
ræðu, er Nygaardsvold hafði
lokið máli sínu, og kvaðst vera
i öllu samþykkur yfirlýsing-
unni. Kvaðst hann óvalt mundi
fylgja kjörorði sínu: „Alt fyrir
Noreg“, sem hann tók sér 1905,
er liann gerðist konungur Norð-
manna.
Hátíðahöldin í tilefni
af konungsafmælinu,
I gær fór hátíðaguðsþjónusta
fram kl. 1 i dómldrkjunni i til-
efni af sjötugsafmæli Kristjáns
konungs X. Yar fjölment í
kirkjunni og voru þar ráðherr-
ir landsins, fulltrúar erlendra
ríkja og ýmsir lielstu embættis-
menn landsins samankomnir.
Sigurgeir Sigurðsson biskup
prédikaði.
I Landakotskirkju var einnig
lesin messa í tilefni af afmæli
konungs.
Heillaóskaskeyti voru send
héðan til konungs, þ. á. m. frá
ríkisstjórninni, en sendiherra
Dana tók á móti gestum frá kl.
4—6 síðd. og mætti þar mildll
fjöldi manna, innlendra sem
erlendra.
Fánar hlöktu viðsvegar yfir
hænum í gær í tilcfni af afmæl-
inu.
Charles de Gaulle.
Toflarinn „Þdrdlf-
ur“ bjarpr 30
manns.
1 siðustu ferð sinni til Eng-
lands bjargaði togarinn
„Þórólfur“ um 175 mílur frá
Skotlandi 30 manna áhöfn af
norsku skipi frá Osló, sem
þýskur kafbátur hafði skotið
tundurskeyti á.
Tundurskeytinu var skotið
kl. 3/2, en kl. 5 >/2 tók „Þór-
ólfur“ mennina um borð, og
þá var skipið enn ekki sokk-
ið. Mennirnir voru fluttir til
Fleetwood.
Kvcikt á viimi-
um aftnr.
Vegna þeirrar óánægju, sem
myrkvun vitanna hefir leitt af
sér rneðal sjómanna, hóf ríkis-
stjórnin samkomulagsumleit-
anir á ný við bresku herstjórn-
ina, um að kveikt yrði aftur á
þeim vitum við strendur ís-
lands, sem sjómenn teldu nauð-
synlegast að logaði á.
Scott aðmiráll, sem liefir með
þessi mál að gera fyrir hönd
herstjórnarinnar, tók málaleit-
un þessari vel og logar nú aftur
á þessum vitum: Akranesvita,
Öndverðarnesvita, SvalVogavi la,
Gjallarvita, Gjögurvita, Grims-
eyjarvita við Steingrímsfjörð,
Skagatárvita, Flateyjarvita á
Skjálfanda, Hvanneyjarvita og
Ingólf sliöf ðavi ta.
Enda þótt mikil hót sé að
þessu, er þetta þó ekki fullnægj-
andi lausn á þessum málum og
sérstaklega her nauðsyn til að
kveikt verði á vitum í námunda
við verslöðvarnar, t. d. Sand-
gerðistvila o. fl. upp úr ái'amót-
um, eða þegar róðrar hefjast.
Nýr viti hefir verið bygður
við innanverðan Borgarfjörð,
svokallaður Rauðanesviti, fyrir
innsiglinguna til Borgax'ness. —
Logar nú þegar á lionum. Hins-
vegar vex'ður slökt á Raufar-
hafnarvita frá 1. okt. n. k.
------- 11 ■r—i ------—
Alþýðuskólinn
tekur til starfa 15. næsta mánað-
ar. Þar verSur kend. íslenka, enska,
danska, reikningur og bókfærsla,
bæði í byrjenda- og framhaldsdeild.
Auk þess starfa námsflokkar í ís-
lensku og ísl. bókméntum, hagfræði
og félagsfræði, landafræði, sögu o.
fl., ef óskað er. — Alþýðuskólinn
er einhver ódýrasti skóli þessa lands
og er hann einkar hentugur fyrir
þá, sem vinna að deginum og hafa
ekki annan tírna til nárns en kvöld-
in. Dr. Símon Jóh. Ágústsson er
skólastjóri og tekur hann við ur
sóknum og veitir nánari upplýsin
ar viðvíkjandi skólanum. (Sjá au:
Hákon konungur og norska
ríkisstjórnin vinna áfram
að því að Noregur verði
sjálfstæður á ný.
Ríkispáðsfundup í gær.
í gær var hatdinn' fundur í norska ríkisráðinu í London í til-
efni af þeim tíðindum, sem gerst hafa í Noregi. Hákon konung-
ur var í forsæti á þessum fundi norsku stjórnarinnar. Á fund-
inum var samþykt ávarp, þar sem tekið er fram, að hin nýja
stjórn hafi að eins við að styðjast ofbeldi innrásarhers. Hákon
konungur og ráðherrar hans hafa heitið því, að berjast áfram
í nafni norsku þjóðarinnar fyrir frelsi hennar og sjálfstæði
Noregs.