Vísir - 28.09.1940, Qupperneq 1

Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, laugardaginn 28. september 1940.
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla —
224. tbl.
Ægilegir loftbardagar í gær
133 þýskar flugvélar skotnar niður.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Ogurlegir loftbardagar voru liáðir yfir Englandi
í gær. Var komist svo að orði í breskum til-
kynningum í gær, að dagurinn yrði nýr rauna-
dagur fyrir Göring. Fyrir klukkan hálf fimm síðdegis
í gær var búið að skjóta niður 98 þýskar flugvélar, en í
morgun snemma var tilkynt að þær væri komnar upp í
133. Bretar höfðu mist 33 flugvélar, en 16 flugmann-
anna höfðu bjargast.
Þýsku flugvélarnar komu í stórhópum yfir strendur
Kent, Dorset og Thamesárósa. Breskar orustuflugvélar
lögðu hvarvetna til atlögu við þær, og urðu hinir hörð-
ustu bardagar, og söfnuðust menn víða saman í þús-
undatali, til þess að horfa á viðureignina. London og
Bristol og Liverpool voru aðalborgirnar sem reynt var
að komast til, einkanlega London. Komust Messer-
schmidtflugvélar inn yfir miðja borgina. Er talið, að
Þjóðverjar hafi teflt fram 600—700 flugvélum í gær,
aðallega í 4 hópum, en öllum var þeim tvístrað, en ein-
stakar flugvélar komust inn yfir úthverfi Bristol og
London. Þetta voru alt árásir í björtu. Með kveldinu
hófust árásir á London á ný, aðallega einstakra flug-
véla. Árásir voru gerðar á borgir í Midlands, og borgir
í Skotlandi. Tjón varð allmikið á ýmsum stöðum, bæði
manntjón og eigna.
Bretar segjast hafa skotið
niður fyrir Þjóðverjum í mán-
uði þeim, sem nú er að líða, yfir
1000 flugvélar, en í ágúst 1300.
Er þetta flugvélatap Þjóðverja
afar tilfinnanlegt, og þó einkum
flugmannatapið.
Bretar og Þjóðverjar skiftust
á skotum í gær yfir Doversund,
af langdrægum fallbyssum. Og
báðir aðilar sendu flugvélar yfir
sundið til árása á fallbyssustæð-
in.
Enn um flugvélatjón
Þjóðverja.
Það er bent á það i breskri til-
kynningu að í loftbardögum s. 1.
fimtudag yfir Englandi, bafi 31
þýsk flugvél verið skotin niður
yfir svæði, þar sem Bretar áttu
að hafa lagt á flótta, að því er
þýska útvarpið segir.
Enginn Stórþ ngs-
maðnr fylgir
Qnisling.
Hákon VII. Norðmannakon-
ungur benti á það í útvarpsræðu
sinni í viku'nni, að ekki einn ein-
asti Stórþingsmaður liefði geng-
ið í lið með Quisling, formanni
Nasjonal samling, og stutt liann
til þess að mynda þýska lepp-
stjórn í Noregi, eða á nokkurn
hátt gefið í skyn, að þeir vildi
vinna með Terbogen, landstjóra
Þjóðverja.
i Ríkisskuldir
Þýskalands aukast.
Rikisskuldir Þýskalands juk-
ust i júlí um 59.160 miljónir
rikismarka.
1 leiiir sln vaia-
giio hrált (yrlr
loltárásirnar.
London i morgun.
Mjólkurbúðasendlarnir koma
á hverjum morgni með mjólk-
urflöskurnar heim til íbúa
Lundúnaborgar, .segir einn af
fréttariturum Evening Stand-
ard, þrátt fyrir loftárásirnar.
Þetta og fleira þykir kannske
ekki mikilvægt í fljótu bragði,
en það sýnir, að aðflutningar á
mjólk til borgarinnar haldast
óliindraðir og að það er unt að
koma henni reglulega til neyt-
endanna. Það kann að koíha
fyrir dagur og dagur, að mjólk-
ursendillinn komi nokkuru
seinna en vanalega, en allir
Lundúnabúar munu viður-
kenna, að mjólkursendlarnir
liafa komið á hverjum einasta
morgni. Eg spurði einn mjólk-
ursendilinn, hvernig þetta væri
unt, og liann sagði, að það staf-
aði mikið af þvi, að mjólkur-
flutningarnir hefði verið skipu-
lagðir fyrir stríðið, með það
fyrir augum, að erfiðleikar
sköpuðust af völdum styrjald-
arinnar. Þannig kæmi það af
sjálfu sér, að ef skemdir yrði á
einhverju mjólkurbúi, væri
mjólkin send til hreinsunar eða
vinslu í einhverju hinna, og af-
greidd þaðan.
Næturlæknir
í nótt: Halldór Stefánsson, Rán-
argötu 12, sími 2234. ASra nótt:
Sami. Næturvöröur í nótt í Ing-
ólfs- og Laugavegs apótekum.
Aöra nótt: I lyfjabúðinni iSunni
og Reykjavikur apóteki.
Næturakstur.
Allar stöSvar opnar i nótt. ASra
nótt hefir Litla bilstöSin, Lækjar-
torgi 1, sími 1380, opiS.
ÞEGAR LANGDRÆGU FAILBYSSURNAR ERU í NOTKUN.
Þessi mynd var tekin, er Þjóðverjar tóku í notkun hinar langdrægu fallbyssur sínar við
Ermarsund, og skutu á skipaflota, sem var á leið um Doversund. Bretar segja, að Þjóðverjum
liafi ekki tekist að sökkva neinu skipanna. —- Myndin sýnir þrjú skipanna í flotanum og sjáv-
:arrótið, þar sem tvær íallbyssukúlur hafa farið i sjóinn.
Loftskeytatæki
togaranna.
Von um heppilega lausn
Eins og f rá hef ir verið skýrt hér í blaðinu hef ir breska
flotamálaráðuneytið skipað svo fyrir, að loftskeytatæki
séu tekin úr þeim íslenskum togurum og öðrum skipum,
sem sigla á Bretland.
Þessi ráðstöfun hefir mælst mjög illa fyrir og hefir
ríkisstjórnin unnið kappsamlega að því að fá leiðrétt-
ingu í þessu máli.
8>amkvæmt upplýsingum, sem Vísir fékk fyrir há-
degið í dag, hefði ríkisstjórninni í morgun borist sím-
skeyti frá erindreka vorum í London, sem gefur góðar
vonir um að lausn fáist í þessu máli.
Frá liæstai’étti
í gær var í hæstarétti kveðinn
upp dómur í málinu Réttvísin
og valdstjórnin gegn Birni Guð-
mundssyni bifreiðastjóra.
Málavextir eru þessir:
Hinn 20. október s. I., um kl.
6 e. li., kom ákærði akandi i bif-
reið sinni, R. 177, sem er vöru-
bifreið, austur Hafnarstræti liér
i bænum. Þegar liann kemur
móts við liúsið nr. 19 við Hafn-
arstræti, stendur vinstra megín
á götunni stór fólksflutninga-
bifreið, G. 202, og ætlar ákærði
að fara fram hjá bifreið þessari
liægra megin. En þegar hann er
komin á móts við bifreiðina, er
henni ekið af stað og beygir
hún þvert út á götuna til hægri
handar, til þess að komast fram
hjá annari hifreið, sem stóð á
götunni rétt fyrir framan G.
202. Til þess að forðast árekst-
ur við bifreiðina G. 202 beygir
ákærði alveg út á hægri kant
götunnar. í sönm svifum sá á-
kærði mann koma vestur göt-
una um 5—6 metra frá bifreið
hans. Maður þessi ók hjólbörum
á undan sér og var yst á sinum
kanti götunnar. Þegar ákærði
sá, hvað stutt var milli bifreið-
arinnar og mannsins, brá lion-
um svo mjög, að hann misti
vald yfir sjálfum sér og bifreið-
inni og ók á mann þennan án
þess að hemla bifreiðinni eða
gera aðrar ráðstafanir lilTþess
að forðast slys. Ók ákærði beint
upp á gangstéttina, og hraktist
maður þessi á undan bifreiðinni
um 10 metra eftir gangstéttinni,
"^xar til hifreiðin nam staðar við
tröppur Hótel Heklu. og klemd-
ist maðurinn milli framenda
bifreiðarinnar og liústrappanna
að Hótel Heklu. Skorðaðist bif-
reiðin' þarna, en fólk sem har
þarna að bar hana til, svo hægt
væri að losa manninn, Guðmund
Gíslason. Var hann fluttur á
Landspitalann og andaðist af
völdum slyssins sama dag.
Héraðsdómarinn taldi ákærða
Björn hafa orðið valdan að slys-
inu sakir skorts á nægilegri
varkárni og hlaut hann 30 dagá
einfalt fangelsi. Þá taldi héraðs-
dómarinn að varhugavert væri
að láta mann, sem gæti í jafn
rikum mæli og ákærði, mist
stjóm á sjálfum sér, lialda rétti
til bifreiðarstjórnar og svifti
hann ökuleyfi æfilangt. —
í hæstarétti var ákærði dæmd-
ur i 30 daga yarðhald, samkv.
hinum nýju liegningarlögum og
ákvæðin um sviftingu ökuleyfis
staðfest. Segir svo í forsendum
hæstaréttardómsins
Hafi bílar þeir, sem fyrir
voru á götunni, byrgt ákærða
útsýn, þá hefði liann átt að liaga
akstri sínum með það fyrir aug-
um, að vegfarendur væru þar í
hvarfi, en liafi hann séð austur"
veginn, hefði hann átt að verða
nægilega snemnia manns þess
var, sem fyrir bíl hans varð, og
afstýra slysinu. Hvort sem verið
hefir, verður því að telja, að á-
kærði hafi af gáleysi orðið slyss-
ins valdur. Þetta brol hans
varðar við 215. sbr. 2. gr. hegn-
ingarlaga r. 19/1940 og 6. sbr.
14. gr. laga nr. 70/1931, og þyk-
ir refsing hans með hliðsjón af
77. gr. laga nr. 19/1940 hæfi-
lega ákveðin varðhald 30 daga.
Sæþjándi málsins fyrir liæsta-
rétti var hrni. Sveinbjörn Jóns-
son, en verjandi lirm. Ólafur
Þorgrímssn.
Loftárásir Breta á
þýskar olíuvioslu-
stöðvar.
Oskar Tokayer, hinn þekti
sérfræðingur í olíumálum, ritar
grein i „Daily Telegráph'* um
árangur þann, sem breski flug-
lierinn hefir náð i sprengjuánás-
nm sínum á þýskár olíuvinslu-
og hreinsnnarstöðvar.
„Til þess að fá greinilega hug-
mynd um eyðileggingarstarf-
semi hreska flughersins, verður
að gera sér grein fyrir eðli olín-
stöðyanna, en þær ern með
þrennu móti: 1) olíu- og bensín-
gevmslustöðvar, sem taka við
innflnttu eða framleiddu ben-
síni og dreifingu þess um land-
ið, 2) hreinsunarstöðvar og 3)
olíuvinslustöðvar, sem vinna
olíu úr kolum, og hafa þær éinil-
ig geysistóra olíugeyma.
1. Geymslustöðvarnar eru
venjulega í aðal-liöfnum lands-
ins, svo sem t. d. Hamborg,
Bremen, Rotterdam, Antwerp-
en og Rouen. Iðnaðarliéruð inni
x landi, eins og Rinar- og Ruhr-
héröðin, fá olíu sína frá iðnað-
armiðstöðvum við fljótið Rín —-
Duisburg, Köln, Dússeldorf,
Mannheim eða Frankfurt. En
hvað svo sem olíubirgðum líð-
ur á þessum stöðum, eru aðal-
geymslustöðvarnar altaf í höfn-
unum við sjóinn. — Þessar
geymslustöðvar Þjóðvei’ja eru
nú óðum að tærnast eða tæmdar,
bæði vegna eyðslu og loftárása
hreska flugliersins. Hinsvegar
er ekki hægt að endurnýja
birgðir þessai', vegna hafnbanns-
«ins. Enn eiga Þjóðverjar miklar
birgðastöðvar i mið-, suður- og
austurhluta Þýskalands, og er
Jxeim að mestu óhætt fyrir árás-
Um Breta enn þá, þó að árásirn-
ar á Leuna-stöðvarnar sýni, að
innan skamms megi Þjóðverjar
vænta árása á þessar stöðvar
líka.
2. Um hreinsunarstöðvarnar
gildir sama ináli. Flestar hreins-
unarstöðvarnar í Vestur-Þýska-
landi hafa orðið fyrir árásum,
enda margar eyðilagðar, eink-
um kríngum Hamborg og
Bremen. Hreinsunarstöðvar í
Hollandi, Belgíu og Norðui’-
Frakklandi liafa einnig verið
eyðilagðai’, sumpart af herjum
bandamanna á undanlialdi,
sumpart með loftárásum. Hrá-
olíu sína verða Þjóðverjar nú
yfirleitt að flytja til Austurríkis
eða Tékkóslóvakíu til hreinsun-
ar, og leggur þetta auknar
byrðar á samgöngukerfi þeirra,
sem sannarlega má ekki við
meiru.
3. Þýðingarmikill þáttur í
oliumálum Þjóðverja eru
stöðvar þær, sem framleiða olí-
ur og bensín úr brúnkolum.
Aðalstöðvarnar eru: Brúnkola-
stöðin í Leuna (Mið-Þýska-
landi), ennfremur Böhlen, Mag-
deburg, Zeitz og Scliwartz-
heide. Er árleg framleiðsla
þessara stöðva um lýj miljón
smálesta. — Kolastöðin í
Ruhr og hrúnkolastöðvarnar í
Rínarbygðum, Gelsenkirclien,
Essen, Kastroprauxel, Kamen,
Sterkrade-Holten og Wesseling
framleiða samtals um mil-
jón smálesta á ári. Auk þessa eru
nokkurar minni verksmiðjur
hjá Pölitz, nálægt Stettin, i
Slésjji,og Brlix i Sudetahéruð-
unum. Ekki er kunnugt um
framleiðslu þessara stöðva, en
samkvæmt fjögra ára áætlun
Görings ætti olíufi'amleiðsla alls
Þýskalands að nema um 3 mil-
jónnm smálesta á ái'i, ef engar
skemdir hefði orsakast af loft-
árásum.
Allar þessar stöðvar eru í
mikilli hættu af loftárásum,
einkum stöðvarnar í mið- og
vesturhluta landsins, en þær
framleiða mestan hlutann af
kolabenzíni. Leuna-verksmiðj-
urnar, sem margar loflánásir
hafa verið gerðar á, framleiða
um % af allri framleiðslu úr
brúnkolum í miðhlnta landsins,
en auk þeirra liafa loftárásir
verið gerðar á flestar aðrar
verksmiðjur í þessu héraði og
allar í vesturhluta Jandsins, svo
að tjónið hlýtur að vera ógur-
legt. Loks ber að geta þess, að
allar kolaverksmiðjur Þjóðverja
framleiða um % af ölíu benzíni,
sem í þýskum löndum er fram-
leitt, þar með talið Austurríki,
Tékkóslóvakía og Pólland, og
vei'ður það þá ljóst, að loftárás-
irnar á þessar verksmiðjur eru
síst þýðingarminni heldur en
hafnbannið, hvað bensíni við-
kemur.“