Vísir - 28.09.1940, Blaðsíða 2

VlSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H/F,
Ritstjóri: ICristján Guðlaugsson
Skrifst.: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12
(Gengið inn frá Ingólfsstræti)..
Símar 1 6 6 0 (5 línur).
Verð kr. 2.50 á mánuði.
Lausasala 10 og 25 aurar.
Félagsprentsmiðjan h/f.
Vopnabnrður á
ísiandi.
j^AÐ er fátt í liáttum liins
hreska setuliðs, sem Is-
lendingum fellur jafn illa og
það, að hermennirnir skuli
ganga vopnaðir, hvar sém þeir
fara. Þeir eru ekki eimingii?
látnir hera vopii í starfstima
sínum, heldur einnig þegar þeir
liafa frí. Þeir koma inn í kvik-
myndahúsin tugum og liundr-
uðum saman með byssur um
öxl. Sama er að segja mn kaffi-
liús og aðra veitingastaði. Með-
. an setið er yfir veitingunum
eða horft á myndirnar, leggja
þeir frá sér' rifflána. En um
leið og staðið er uþp, er gripið
til vopnanna að nýju. AIl þetta
vopnahark lætur illa í eyrum
þjóðar, sem sjálf liefir ekki
borið vopn, um margar- aldir,
að undanteknum fáeinum
mönnum, sem stundað hafa
vtjiðiskap með byssu.
Meðan alt er með feldu, er
ekki um annað að ræða en að
mönnum þykir þessi vopna-
burður Ieiðinlegur og óviðfeld-
inn. En ef svo ber undir, að
hermennirnir verða drukknir,
fer gamanið af. Það er ekki
allsjaldan, sem drukknir íier-
menn liafa sést slaga á gölum
úti með byssu um öxi. Jafnvel
þótt byssan sé óldaðin, er hún
ægilegt barefli. En það hefir
komið fyrir að druknir her-
menn hafa ldeypt úr hyssum
sínum, þótt ekki hafi orðið
stórslys af svo vitað sé. Það er
mikið um þetta talað manna
á meðal og er það eindregin
ósk allra íslendinga, að bót
verði á ráðin.
Einn af lögreglustjórum
landsins, Bergur Jónsson, bæj-
arfógeti í Hafnarfirðí, hefir ný-
lega skrifað grein um þetta
mál. Iiann kemst þar að orði
m. a. á þessa ieið: „Tilgang-
ur minn með þessari grein er
aðeins að vekji athygli þeirra,
sem ráða þessi fyrirkqauilagi
á því, að af þcssu gæli hlot-
ist hinar æg:l igustu afleiðing-
ar, bæði fyrv þ inn, sem ölv-
aður er eða verður, hefir vopn
i höndum og e.- ef til vill sér-
lega leikinu i að beita þeim,
og aðra, sem vopnlausir verða
á leið slíkra manna“.
Fyrstu vikareai’. sem Bretar
voru hér, gen gi þeir vopnlaus-
ir í frítímui' sínum. Má vel
vera, að sú reynsla, sem fékst
á meginlandi Evrópu, áður en
breski herini livarf þaðán,
hafi orðið til þ ísy. að hei't hafi
verið á reglunum um vopna-
burð. En þótt skotið háfi verið
á hermennina af „fimtu her-
deildinni“ í Belgíu og Norður-
Frakldandi, þá dettur víst eng-
um heilvita manni i hug, að
slik hætta sé fyrir hendi hér á
landi.
Því er yfirlýst af Bretum, að
þeir óski þess eindregið, að ná-
vist þeirra í landi voru skapi
þjóðinni sem allra minst óþæg-
indi. Því skal heldur ekki neit-
að, að full viðleitni hafi verið
í þá ált af þeirra hálfu, þótt
stundum hafi út af brugðið.
En þessi vopnaburður drukk-
inna hermanna, er þess eðlis,
að hin bresku yfirvöld hljóta
að láta sér skiljast, að almenn-
ingur hér á landi unir honum
hið versta. Það má heita mikil
mildi, að ekld liafa orðið stór-
slys af. En til þess að fyrir-
byggja að druknir hermenn séu
með vopn, er engin leið önnur
en sú, að taka upp aftur þá
venju, sem uppliaflega var, að
liermennirnir væru vopnlausir
í frítíma sinum. ^Því ekki er
hægt að fyrirbyggja það, að
hermennirnir nái í áfengi í frí-
timanum.
Það verður að telja að Bret-
um, sé full alvara, að taka tillit
til okkar, eftir því sem þeir
telja sér frekast unt. Það er ó-
hætt að fullyrða, að hér innan-
lands er ekki sú hælta fyrir
hendi, að liún rétllæti þennan
umrædda vopnaburð hermann-
anna. Þess vegna verður að
vænta þess, að bresku yfirvökl-
in sjái sér fært að taka lil
greina þær óskir Íslendinga, að
hermennirnir verði framvegis
látnir ganga vopnlausir i frí-
tíma sínum.
Bæjarfógetaskifti í
í. Vestmannaeyjum
Sýslumannaskifti hafa nú
orðið í Vestmannaeyjum. Flytur
Kristján Linnet hingað til bæj-
arins en Sigfús Johnsen fyrv.
hæstaréttarritari tekur við sýsl-
unni.
Sigfús Johnsen, hinni nýi
sýslumaður Vestmannaeyinga
Jauk lögfræðiprófi við Háskól-
ann í Khöfn 1914 með I. eink-
unn. Sama ár fékk liann leyfis-
bréf sem málaflutningsmaður,
en slarfaði svo um tíma sem að-
stoðarmaður á stjórnarskrif-
stofu íslands í Kliöfn.
Arið 1916 kom Sigfús heini,
og var þá settur til gegna dóm-
arastörfum í Vestmannaeyjum.
Var hann þar um hálfs árs skeið,
en fluttist þá til Rvíkur og fékk
stöðu sem aðstoðarmaður í
dómsmálaráðuneytinu. Hann
var skiþaður fulltrúi árið 1919
og því starfi gegndi hann um
tíu ára skeið, eða uns hann
tók við störfum hæstaréttarrit-
ara, og þau hafði hann á hendi í
sjö ár. Jafnframt hæstaréttarrit-
arastörfunum var hann ritstjóri
Hæs taréttardóma.
Sigfús hafði um skeið eftirlit
með fiskveiðalöggjöfinni og
dvaldi í þeim erindagjörðum
heilt sumar ilorðanlands, Var
liann þá jafnframt skipaður
setudómari í nokkurum málum
í Skagafjarðarsýslu. Einnig var
Sigfús um einn tíma endur-
skoðandi Áfengisverslunar rik-
isins. Hann var einnig kosinn
dómari árið 1929 í landamerkja-
dóm Reykjavíkur. Þrisvar sinn-
um hefir hann siglt til útlanda
til að kynna sér nýjungar í nú-
tímalöggjöf Norðurlanda.
Auk þessara starfa hefir Sig-
fús sint allskonar fræðslustörf-
um, m. a. verið um 3ja ára
skeið kennari í verslunarrétti
við Verslunarskólann, og kent
ensku i f jölmörg ár við Iðnskóí-
ann. Nú síðustu árin, eftir að
hann lét af störfum hæstaréttar-
ritara hefir liann látið sagnarit-
un sig miklu skifta og á nú í
handriti 45 arka rit um sögu
Vestmannaeyja.
Nýmæli I störfum
Háskóta íslands.
Skýrsla Háskólarektors prof. Alexanders Jóhannessonar.
75 ára.
Frú Anna Hafliðadóttir til
heimilis á Öldugötu 29, verður
75 ára á morgun. Hún ber ald-
urinn með hinni mestu prýði, er
lífsglöð og Iætur lítt á sjá, þótt
aldurinn sé orðinn þetla hár.
Hún yar gift Ólafi Ólafssyni
prenlara, sem var einn af stofn-
endum Félagsprentsmiðjunnar
á sínum líma, og slarfaði mikið
fyrir Iðnaðarmannafélagið.
Munu ættingjar og vinir senda
frú Önnu hlýjar heillaóskir á
þessum afmælisdegi hennar.
Rektor Háskólans, próf. Alexander Jóhannesson boðaði
blaðamenn á fund sinn nýl. í tilefni af því að Háskólinn tekur
til starfa næstu daga í hinni nýju háskólabyggingu. Fer skýrsla
) 'i tors hér á eftir í stórum dráttum:
IIÚSNÆÐI.
Fyrsta starfsár Háskóla ís-
lands er að liefjast í hinni nýju
háskólabyggingu. Þetta liefir í
för með sér ýmsar breytingar
á fyrirkomulagi háskólans, sem
eðlilegt er.
í vetur hefir Háskólinn orðið
að sjá lærdómsdeild Menta-
skólans fyrir húsnæði, vegna
þess að Mentaskólinn hefir ver-
ið í húsnæðishraki vegna her-
námsins. Fær Menlaskólinn 6
kenslustofur á efstu hæð í norð-
urálmu byggingarinnar, auk
rektorsherbergis, kennara- og
áhaldaherbergja. Á miðhæðinni
fær Mentaskólinn 2 herbergi
fyrir 6. bekk en niðri í kjpllara
er falageymsla, fundarsalur og
fleiri herbergi fyrir Menta-
skólanemendur.
Þá er sennilegt, að Viðskifta-
háskólinn fái einnig húsnæði í
háskólabyggingunni, en auk
þessa hafa ýms félög, svo sem
Læknafélagið, Prestafélaið, Vís-
indafélagið, Sáíarrannsóknafé-
lag íslands o. fl. félög farið
fram á að halda fundi í stærstu
kenslustofu Háskólans, er rúm-
ar um 100 manns.
í suðurkjallaranum hefir Há-
skólinn í samráði við stúdenta-
ráð látið innrétta 3 kaffistofur
fyrir stúdenta. Það hefir einnig
komið til tals, að matur yrði
seldur þar, vegna þeirra óþæg-
inda er skapast hafa við það,
að stúdentar geta ekki búið né
keypt fæði á Garði. Þetta er þó
óráðið enn. í kaffistofunum
geta stúdentar haldið smærri
fundi, ef þeir óska.
Reksturskostnaður við þessa
hyggingu verður miklu meiri,
en á þeirri gömlu sem gefur að
skilja. Bót í máli er það, að Há-
skólanum hafa boðist 250 tonn
af kolum fyrir Iægra verð en
annarsstaðar eru fáanleg, eða
fyrir £2.0.0 pr. tn. Þetta fágæta
tilboð fékst fyrir mjlligöngu
sendiherra Breta hér, hr. Ho-
ward Smith, sem þráfaldlega
hefir sýnt velvilja sinn i garð
Háskóla Islands. Ríkisstjórnin
hefir samþykt að ganga að
kaupunum.
Þessi kol munu nægja yfir
veturinn og það kemur sér vel
að geta kynt vel í vetur til að
þurka liúsið.
Annars má geta þess hér, að
miðstöðin er smíðuð hér á landi
og brennir hún eingöngu kola-
salla. Er talið að hún sé svo ó-
dýr í rekstri, að hún borgi þann-
ig fyllilega verð sitt á einum
einasta velri,
BÓKASAFN. '
Það er nú þegar búið að
flytja bókasafn Háskólans á
neðstu hæð byggingarinnar. Eru
það 30—40 þús. bindi, er voru
áður geymd í Alþingishúsinu,
en sumpart einnig á lögreglu-
stöðinni.
Bókasafn Ben. Þórarinsson-
ar, er hann gaf Háskólanum, er
enn ekki komið í safnið — en
þegar það bætist við, mun bóka-
safn Háskólans alls verða um
60 þús. bindi.
Það hefir orðið að samkomu-
lagi, að vegna þrengsla á lands-
bókasafninu, verði ýms rit
varðandi læknisfræði, lögfræði
og guðfræði, flutt yfir í há-
skólasafnið.
Háskólinn hefir ráðið dr. Ein-
Alexander Jóhannesson.
ar Ól. Svein^son, er áður var
bókavörður heimspekideildar,
l’yrir bókavörð. Lestrarsalurinn
verður opnaður fyrir stúdenta í
næsta mánuði.
ÍÞRÓTTIR.
Ríkisstjórnin hefir samþykt
það nýmæli samkv. tillögum
háskölarektors, að íþróttir
skyldu verða að nokkurskonar
skyl dunámsgrci n tvö fyrstu
námsárin í Háskólanum, þann-
ig að þeir, sem skærust undan
þátttöku i íþróttum, nytu hvorki
húsaleigustyrks né námsstyrks
í framtíðinni. Þetta væri eitt hið
merkasta nýmælið, sem Háskól-
inn tæki í ár á stefnuskrá sina,
og væri hér stefnt að því sama,
sem tíðkaðist við hina beslu er-
lendu báskóla, enda væri það
hin lielgasta skylda hvers þjóð-
félags að leggja ekki síður
stund á líkamsrækt, en hinn
andlega þroska.
Ríkisstjórnin hefir tekið vel
í þetta mál og lofað að styrkja
það fjárhagslega eftir þörfum.
í vetur mun samt lítið verða úr
iþróttakenslu við Háskólann
vegna húsnæðisleysis, en Bene-
dikt Jakdbsson íþróttakennari
mun taka að sér kensluna þeg-
ar þar að kemur.
F YRIRLESTR AR.
Opinberir fyrirlestrar fyrir al-
menning munu verða lialdnir á
sunnudögum ld. 2 e. h. í velur.
Hafa 6 þeirra þegar verið á-
kveðnir og eru þeir sem hér
segir: Ágúst H. Bjarnason próf.:
Verðmæti mannlegs lífs, 3. nov.,
Niels Dungal próf.: Áhrif
skammdegis á Iieilsu manna, 24.
nóv., Guðm. Tlioroddsen próf.:
Krabbamein, '8. des., Magnús
Jónsson próf.: Páll postuli um
líf og dauða, 19. jan., Ólafur
Lárusson próf.: Iiefnd, 2. febr.,
og Sigurðiir Nordal próf.:
Gunnhildur konungamóðir, 23.
febr.
í tilefni a£ afmæli Ilaraldar
Níelssonar hefir verið ákveðið
að Sig. Nordal próf. flytti erindi
30. nóv. ld. 5—6 um trúarlíf
síra Jóns Magnússonar.
Auk þéirra fyrirlestra, er að
framan greinir, munu m. a>
Þorkell Jóhannesson flytja fyr-
irlestraflokk fyrir almenning,
úr sögu Islands, Þórhallur Þor-
gilsson um Suðurlandabólc-
mentir og sænski sendikennar-
inn liér, frk. Osternian, fyrir-
Iestra, er hún nefnir „Blöð úr
menningarsögu Svia“.
HLJÓMLEIKAR.
I vetur verða reglubundnir
hljómleikar í fyrsta sinni í sögu
Háskólans haldnir fyrir stúd-
enta. Þeir Árni Kristjánsson og
Björn Ólafsson munu lialda 6
hljómleika í hátíðasal Iláskól-
ans. Þrir þeir fyrstu eru þegar
ákveðnir. Þann 13. nóv. flytja
þeir franska tónlist, þ. 11. des.
noræna tónlist og loks Beet-
liovenkvöld 15. jan. En þess ber
að geta, að allir þessir hljóm-
lcikar verða endurleknir fyrir
almenning.
KENSLA.
Kensluskrá Háskólans er
væntanleg á næstu dögum, og
geta menn glöggvað sig þar á
niðurröðun kenslunnar. En
tungumálakenslunni verður
hagað þannig, að nýr sendi-
kennari frá Bretlandi, Jackson
að nafni (hann var áður kenn-
ari á Akureyri) mun kenna
ensku. Frönsku kennir Magnús
Jónsson starfsmaður í franska
vkonsúlatinu, en ef til vill er
einnig von á frönskum sendi-
kennara frá London. Þýsku
kennir Ingvar Brynjólfsson,
sænsku frk. Osterman og
spænsku og ítölsku Þórliallur
Þorgilsson,
VIÐSKIFTAHÁSKÓLINN.
Rektor taldi það liggja í aug-
um uppi, að tengja bæri Við-
skiftaháskólann við Háskólann
og í því sambandi hefði Ilá-
skólaráð samið tillögur og sent
ríkisstjórninni um bráðabirgða-
lög er sameinaði lagadeild og
viðskiftaháskóla. Fólst í þeim
tillögum að breyta nafni laga-
deildar í laga- og hagfræðideild.
Viðskiftafræðin væri hugsuð 3
ára nám en hagfræðinám 4%
árs, er væri i samræmi við slíkt
nám erlendis. Skipaði Háskóla-
ráð nefnd sérfræðinga til að at-
huga tillögurnar og áttu sæti i
henni: Oddur Guðjónsson, Þor-
steinn Þorsteinsson og Sverrir
Þorbjörnsson. Féllust þeir á lil-
lögur Iiáskólaráðs og töldu
sjálfsagt að breyting þessi yrði
gerð, en þannig þó, að hag-
fræðikenslan færi aðeins fram
í tilraunaskyni á meðan séð
yrði hve aðsóknin yrði mikil.
Ríkisstjórnin hefir ekki treyst
Háskólinn.
sér til að gefa út bráðabirgða-
lög um þetta, en málið mun
verða lagt fyrir næsta alþingi í
frumvarpsformi og ákvörðun
tekin um það þar. Starfar Við-
sldftaháskólinn þvi með svip-
uðu sniði og áður að þeirri
breytingu undanskilinni, að
nýr hagfræðikennari , verður
ráðinn við skólann með dósents-
launum og réttindum. Er það
Gvlfi Þ. Gíslason.
Sem dæmi um.það hvað slú-
dentum í Viðskiftaliáskólanum
er mikið lcappsmál að hann sé
samræmdur Iláskólanum sjálf-
um, má geta þess, að allir þeir
stúdentar Viðskiftaháskólans
er hér voru staddir fyrir 3—4
dögum sendu áskorun til ríkis-
stjórnarinnar að sameina báða
skólana.
TILMÆLI
TIL STÚDENTA.
ÖIl sund eru lokuð fyrir ísl.
stúdenta sem stendur, nema
Ameríka. Sjö ísl. stúdentar
munu stunda nám þar í vetur og'
tveir þeirra fyrir tilstilli Kan-
adastyrks. En það eru þeir Jó-
hannes Bjarnason og Hans
Andersen.
í ár hafa bæsl við 90—100
nýir stúdentar, en auk þess
mun vera von á nokkurum frá
útlöndum á næstunni, svo að
hér stunda fleiri stúdentar nám
í vetur en nokkuru siiini áður.
Þess vegna liefir verið lcostað
kapps um að opna nýjar leiðir
og hafa tveir ráðherranna,
kenslumálaráðherra og _ fjár-
málaráðherra lofað Háskólan-
um fjárstyrk til undirbúnings-
kenslu í vetur. Meðal annars
verður reynt að koma á undir-
búningskenslu í verkfræði með
framhaldsnám við verkfræð-
ingaskólann í Rhöfn fyrir aug-
um, því að kenslubækur þær
sem hér eru til, eru eingöngu
miðaðar við þann skóla. Annars
leggur Háskólinn ekki áherslu á
verkfræðinám í náinni fram-
tíð.
Rektor vill beina þeim lil-
mælum lil nýrra stúdenta, að
hann telur óráðlegt að rita sig
inn í læknadeild. Hún er yfirfull.
Hinsvegar mælir liann með við-
skifta- og hagfræðinámi, en tel-
ur þó að reynslan ein fái úr þvi
skorið hvort klevfl muni að
halda uppi hagfræðikenslu
framvegis. Hann telur æskilegt
að nokkurir stúdentar leggi
stund á ensku, frönsku og þýsku
með framhaldsnám ytra fyrir
augum.
Innritunarfrestur er til 5. okt.
og fer innritun daglega fram
kl. 10-12, en kensla hefst fyrstu
dagana í október.
Háskólahálíð verður haldin 1.
vetrardag og mun Ólafur Lárus-
son próf. flvtja erindi um lög-
fræðilegt efni.
Messur á morgun.
í dómkirkjunni kl. n síra
Bjarni Jónsson, kl. 5 síra Ragnar
Benediktsson.
í fríkirkjunni kl. 5 síra Árelius
Níelsson.
I Landakotskirkju: Lágníessa
kl. 6j4 árd. Ilámessa kl. 9 árd.
Bænahald og prédikun kl. 6 síðd.
í fríkirkjunni i Hafnarfirði kl.
2, sira Björn Magnússon á Borg.
í Laugarnesskóla fellur gu'ðs-
þjónusta niður á morgun. En
ræsta sunnud. verSur messaö þar.
Kaupendur Vísis,
sem hafa bústaðaskifti um
næstu mánaSamót, tilkynni það
afgreiSslu blaðsins 94rax.
Helgi Gnðmundsson,
bankastjóri, verður 50 ára á
morgun. Hans verður nánar getið
hér í blaðinu n.k. mánudag.
Fjörutíu ára
er í dag Steingrímur Guð-
mundsson, málari, Njálsgötu 38.
Útvarpið í kvöld.
19,30 Hljómplötur: Kórlög.
20.30 Upplestur: Kona útlagans í
Hveradölum, III (Árni Óla blaða-
m,). 20.55 Hljómplötur: Forleik-
ir, eftir Debussy. 21.30 Danslög.