Vísir - 11.10.1940, Blaðsíða 1
Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
30. ár.
Reykjavík, föstudaginn 11. október 1940.
Ritstjóri
Blaðamenn Sfml:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 línur
Afgreiðsla
235. tbl.
HARÐNANDI AFSTAÐA
U. S. A. GEGN M0NDUL-
VELDUNUM.
Burmabpautin, sem deilt er um.
Bandaríkin kalla heim setta sendi-
herra sína í Berlin og Rómaborg.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Afstaða Bandaríkjanna gegn möndulveldunum er
talin harðandi og það er ekki farið dult með
það í Washington, að aðstoðarsendiherra
Bandaríkjanna í Berlín og Róm hafa verið kvaddir
heim, vegna Þríveldabandalagsins milli Þýskalands,
Ítalíu og Japan, en því er alment og ekki síst í
Bandaríkjunum talið beint gegn þeim. Ákvörðunin
um, að aðstoðarsendiherrarnir hefði verið kvaddir
heim, var tilkynt í Washington í gær, og tekið fram, að
þeir væri kvaddir heim til þess að gefa stjórninni
skýrslu og ennfremur að þeir myndu ekki fara aftur
til starfa sinna að svo stöddu.
Hér hefir verið farið líkt að og þegar sendiherrarnir voru
kvaddir heim, en það var gert í mótmælaskyni. Sendiherra
Bandaríkjanna í Þýskalandi var kvaddur heim í nóv. 1938 vegna
Gyðingaofsóknanna og sendiherrann í Rómaborg, er ítalir fóru
í stríðið. 1 bæði skiftin var tilkynt, að sendiherrarnir mundu
pkki fara aftur.
Bretar segjast ætla að opna Burmabraulina eftir þ. 18. þ. m.,
en þá er 3ja mánaða samningur þeirra við Japani, uin lokun
hennar, úti. Japanir hótuðu fyrst að gera sprengjuárásir á
brautina, ef hún verður opnuð aftur, en eru nú hættir við
það. — Brautin er afarlöng og seinfarin. —
Roosevelt forseti hafði ráðstefnu í Hvíta húsinu í gær og sátu
haná með honum Cordell Hull og Sumner Welles aðstoðar-
utanríkismálaráðherra. Munu þeir hafa rætt Austur-Asíumálin
og aðstoðina við Breta. Opinberlega hafði ekkert verið tilkynt
um viðræðuefnið í gærkveldi.
Matsuoka utanríkismálaráð-
herra Japan, bað Grey, sendi-
lierra Bandaríkjanna í Tokio,
að koma á sinn fund í gær og
ræddust þeir við alllengi. Eftir
viðræðurnar töldu menn liorf-
urnar liafa b*atnað, þ. e. dregið
úr líkunum fyrir því, að til ó-
friðar kæmi milli Bandaríkj-
anna og Japan. Matsuoka flutti
ræðu í gær og reyndi hann að
túlka þríveldasáttinálann þann-
ig, að honum væri ekki á neinn
bátt beint gegn Bandaríkjunnm.
— Þríveldin vildu forðast að
stórveldi eins og Bandaríkin
tæki þátt í stríðinu og væri þetla
í rauninni friðarsáttmáli.
Butler aðstoðar-utanrikis-
málaráðherra Bretlands var
spurður ýmíssa spurninga í gær
um samvinnu Breta og Banda-
ríkjamanna bvort rætt befði
verið^við sovét-stjórnina, ldn-
versku stjórnina og stjórn
hollensku nýlendnanna í Asíu
um horfurnar i Austur-Asíu, og'
kvað Butler umræður liafa farið
fram við alla aðila, sem þar ætti
mestra hagsmuna að gæta.
Sjálfstæðisdagur Kína.
var hátiðlegur haldinn i gær og
flutti Cbiang Kai-shek, kín-
verski yfirherforinginn ræðu.
Sagði hann ekkert valc'a fyrír
Japönum með hinni nýju skipait
sem þeir ætluðu að koma á",
nema að kúga Kínverja, og því
næst aðrar þjóðir Austur-Asiu.
Sendiherra Kína í London flutti
einnig ræðu og sagði, að Japanir
væri þess ekki megnugir að fara
i stríð við Breta og Bandarikin,
því að Japanir Iiefði nógu að
sinna í Kína.
/ Hvatti hann Breta og Banda-
rikjámenn til þess að styðja'
Kínverja belur og sameinast
þeim gegn Kína.
Roosevelt
flytup ræðu á
sunnudagiim.
London í morgun.
Fregnir frá Bandaríkjunum
lierma, að Roosevelt Banda-
ríkjaforseti muni flytja ræðu n.
k. sunnudag. Bíða Aienn ræð-
unnar með mikilli eftirvænt-
ingu. Talið er, að ræðan rnuni
fjalla um horfurnar í heimin-
um og afstöðu Bandaríkjanna
til Bretlands og Austur-Asíu-
málanna.
Það er nú talið liklegt, að
Bandaríkin fari að dæmi Iian-
%
ada og banni útflutning á kop-
ar til Japana og öðrum málm-
um, sem notliæfir eru til her-
gagnagerðar. Ennfremur búast
Bretar við, að Bandaríkin stöðvi
útflutning á hráolíu til Japan og
ef til vill fleiri liráefnum.
Skotfð «i Dovei* -
gfagnárái brc§ka
£!ug:licr§iii§.
Þjóðverjar byrjuðu að skjóta
af hinuni langdrægu fallbyssum
sínum á Gris Nez höfða í gær,
i yfir til Dover. Skotið var af 4
: fallbyssum, en tjón varð ekkert
. hvorki manntjón eða eigna. —
Skömmu síðar hóf breski flug-
herinn magnaða árás á fall-
bvssustæðin á Gris Nez höfða
og jafnframt var gerð árás á
Calais. Fjölda margar spreng-
ingar urðu og kom upp mikill
eldur.
Miss Ellen Wilkinson, þeklur
sósiahsti breskur, hefir verið
skipuð þingfulltrúi fyrir örygg-
i s i nála r áðu n cy t i Br e la.
Fjáreignir Rúmena
í Bandaríkjunum
»frystaru.
London 11. okt.
Roosevelt forseti hefir fyrir-
skipað að sömu reglur skuli
gilda um fjáreign Rúmena i
Bandaríkjunum og þjóða þeirra
landa, sem hernumin hafa ver-
ið.-Geta Rúmenar því elcki ráð-
stafað þessu fé, án samþykkis
Bandaríkjanna. — Talið er, að
fjáreign Rúmena í Bandarikj-
unum, ríkis og einstaklinga,
nemi uin 100 millj. dollara.
Loftárásir á London í
nótt sem leið.
Þýskar sprengjuflugvélar
komust inn yfir London sl. nótt
og var 1 varpað sperngjum á
ýmsa staði. Skothriðin úr lofl-
varnabyssum var ákafari en
nokkuru sinni og voru skotin
niður mörg svifblys fyrir Þjóð-
verjum.
Ein þýsk flugvél var skotin
niður yfir London, en alls voru
4 þýskar flugvélar skotnar nið-
ur í gær og 4 breskar. Einn
bresku' flugmannanna komst
lífs af.
ST. PÁLSKIRIÍJAN
VARÐ FYRIR SKEMDUM
I LOFTÁRÁS NÝLEGA.
Það var kunngert í London í
gær, að St. Pálskirkjan varð
fyrir skemdum nýlega. Kom
sprengja niður á þakið og fór í
gegnum það og eyðilagði háalt-
arið. Eyðilagðist liáaltarið og
það sem á því var, kross o. fl.,
en Ivristsmynd þar nálægt ekki.
Anásin á kirkjuna mælist mjög
illa fyrir.
I framhaldsfregn frá United
Press um loftárásirnar á Lond-
on segir, að alls hafi verið varp-
að Sprengjum á 50 hverfi í
London frá því í gærkveldi og
þar til í morgun. Laust fyrir
Óeirðir í
Noregi.
llóíað að loka
0§lóarliá§kóla
EINKASKEYTI frá U. P.
London í morgun.
Stokkhólmsblaðið „Dagens
Nyheter“, sem er stærsta
blað á Norðurlöndum, flytur
í dag fregnir af vaxandi mót-
þróa Norðmanna og óeirðum
í landinu.
Hefir lögreglan gert víða
húsrannsóknir og fjöldi
manna, sérstaklega menta-
menn, eru hafðir undir stöð-
ugu eftirliti. Sérstaklega bein-
ist andúðin í Oslo að fyrir-
ækjum, sem eru hlynt Quisl-'
ing. Stúdentar hafa sig mjög
í frammi, svo að lögreglan
hefir lokað samkomuhúsi
túdentafélagsins „Studenter-
samfundet“ og verður það
ekki opnað aftur fyrri en stú-
dentar hafa heitið Quisling-
stjórninni stuðningi sínum.
Lögreglan hefir líka til-
kynt, að ef stúdentar fari ekki
að vilja hennar, verði háskól-
anum í Oslo lokað í allan
vetur.
Allar myndir af Hákoni
konungi á opinberum stöðum
hafa verið eyðilagðar," sam-
kvæmt skipun yfirvaldanna.
dögun var tilkynt, að hætlan
væri liðin hjá, og voru menn
styttri tíma í loftvarnabyrgjum
sl. nótt en margar undangengn-
ar nætur. Var alt kyrrara sið-
ari part nætur, en í gærkveldi
og fram eftir nóttu var allmildð
um sprengjuárásir. Manntjón
var nokkru minna en verið hef-
ir að undanförnu.
Trésmiðaverkfallið:
Vinna stödvast við
Tjarnarbrúna, Hita-
veituna og leidslu-
hús Landssímans.
Frá og með deginum í dag
hefst verkfall trésmiða, sem
vinna hjá Höjgaard & Schultz.
Eru þeir 27 að tölu, sem hjá
firmanu vinna að hitaveitunni,
smíði Tjarnarbrúarinnar, geym-
anna á Öskjuhlíð og leiðsluhús-
um landssímans. Stöðvast þann-
ig trésmiðavinna við öll þessi
fyrirtæki, þar til deilan verður
leyst.
í gær og í fyrradag var unn-
ið af miklu kappi við Tjarnar-
brúna til þess að reyna að ljúka
þar trésmíðavinnu, og unnu þar
um 20 trésmiðir. Er henni að
mestu lokið, að undanskildu
þvi, að slá upp mótum fyrir
gangstéttarkantinum, færa upp
ldera á stífum, vírbinda mót
eftir að járnlögn er lokið o. fl.
smávegis, sem nauðsynlegt er
að trésmiðir séu við um leið og
steypt er, eins og venja er til.
Sáttasemjari ríkisins, dr. jur-
is Björn Þórðarson lögmaður,
hefir að undanförnu lialdið
sáttafundi með deiluaðiljum,
lramkvæmdarstjóra Yinnuveit-
endafélagsins f. h. Ilöjgaard &
DjóOverJor viðurkeiii
heÉtiwa til
Rúmeniu.
Þjóðverjar viðurkenna nú, að
lierflutningar eigi sér stað til
Rúmeníu, a. m. k. hefir þetta
verið viðurkent óbeinlínis. Einn-
ig er búist við, að Þjóðverjar
muni senda herafla til Ung-
verjalands. Þjóðverjar hafa
sent fluglið til Rúmeníu og hef-
ir það aðallega orustuflugvélar.
— Fregn frá Belgrad í gær-
kveldi liermir, að sést hafi lil
sex þýskra herflutningaskipa
á leið niður Dóná í gær.
Rúmenska stjórnin hefir
ekki enn birt neina yfirlýsingu
opinberlega um liðssendingar
Þjóðverja til Rúmeníu. En í
gær barst fregn frá Rúmeníu
þess efnis, að rúmenska stjórn-
in ættaði að senda nefnd til
Berlínar, og á hún að gera
samning við þýsku stjórnina um
olíuflutning. Er litið svo á, að
Rúmenar ætli að lofa að sélja
engum þjóðum olíu nerna
möndulveldunum og til þeirra
landa, sem Þjóðverjar liafa her-
. numið. Antonescu boðaði ýmsar
hernaðai’legar ráðstafanir í
gær, m. a. verða gerð loftvarna-
, byrgi í helstu borgum landsins
I og lið, sem koma átti til heræf-
i inga næsta vor, byrjar æfingar
í næsta mánuði.
Engar áréiðanlegar fregnir
hafa enn borist um lilgang
Þjóðverja með herflutningun-
um til Rúmeníu, nema ljóst
þykir, að þeim þylci mikil þörf
að treysta aðstöðu sína á Balk-
an, m .a. til þess að tryggja sér
aðflutninga frá Rúmeníu. Ef til
vill bafa Þjóðverjar stærri á-
form í huga, en alt sem um það
hefir veríð birt byggist á get-
gátum.
Schultz og samninganefnd Tré-
smiðafélagsins, en enginn ár-
angur hefir náðst og slitnaði
upp úr samningaumleitununi i
gærkveldi.
Deila þessi er ekki venjuleg
kaupdeila, heldur snýst liún um
það, að firmað Höjgaard &
Schultz hefir flutt trésmiði þá,
sem utanbæjar vinna, i þeirra
eigin tíma báðar leiðir, en ekki
í vinnutima aðra leið, sem hef-
ir verið algild venja hjá íslensk-
um vinnuveitendum. Það mun
vera um mánaðarvinna 6—8
trésmiða við Hitaveituna hjá
Reykjum, sem um er deilt, og
virðist þvi hér um smámuni
eina að ræða, þótt með því séu
brotnar fastar og algildar venj-
ur hér á landi um flutning
verkamanna.
Boifsíjðrinn i
SboiBlii ivrtir
Ixmdon í morgun.
Fregn barst um það frá
Shanghai í morgun, að borgar-
stjórinn þar, hefði verið myrtur.
Það voru Japanir, sem komu
þessum manni i borgarstjóra-
stöðuna. Talið er, að einn af
þjónum hans hafi myrt hann.
Sendu Japanir þegar hermanna-
flokka til að leita morðingjans,
Al-amerísk ílug-
deild í her Brefa,
EINKASKEYTI TIL VÍSIS.
London í morgun.
Flugdeild hefir verið stofnuð
í breska hernum, sem í eru ein-
göngu flugmenn frá Bandaríkj-
unum. Höfðu þessir flugmenn
starfað áður í ýmsum deildum
flughersins og flugliðs flotans.
Flugdeihl þessi liefir hlotið
nafnið „Eagle-squadron“ (Arn-
arsveitin). Amerískir flugmenn
hafa viða getið sér góðan orð-
stír, m. a. áður 1 Heimsstyrjöld-
inni 1914—18, er þeir höfðu
flugsveit er var kend við La-
fayette hinn franska.
Heiðursforingi þessara sveit-
ar heitir Sweeney. Ilann barðist
1914—18 og endurreisti svo La-
fayette-sveitina 1925, til að berj-
ast með Frökkum í Marokko.
Sá, sem raunverulega stjórnar
öllum aðgerðum heitir Weg
Taylor. Ilann var farþegaflug-
maður þangað til stríðið hófst,
gekk þá í fluglið breska flotans
og var þá m. a. á flugvélastöðv-
arskipinu „Argus“.
Aldur flugmannanna i þess-
ari sveit eru frá 19—47 ára og
eru fleslir þektir flugmenn.
Herstjórn Tékka í Bretlandi
hefir lilkvnt, að tékknesk Hurri-
cane-deild hafi í fyrradag lent i
fyrsta bardaganum og tókst
að skjóta niður eina Ju-88
sprengjuflugvél eftir 11 min.
bardaga.
I gær komu 24 nýir indversk-
ir flugmenn til Bretlands.
I