Vísir - 14.10.1940, Qupperneq 1
Ritstjóri:
Kristján Guðlaugsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð).
80. ár.
Ritstjóri
Blaðamenn Sími:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 linur
Afgreiðsla
Reykjavík, mánudaginn 14. október 1940.
237. tbl.
Búist við stórtíðindum á
Balkanskaga innan
hálls raánaðar.
Ucrst leiHiuriiiRi Siins:að?
«s (nrikkir reiðul>úuir til
þess að verjjsi lönú sln verði á þau
ráðist. — Aövöruu frá Júgöslavíu.
EINKASKEYTI frá United Press. London í morgun.
Fregnir frá Tyrklandi herma að þar sé búist við,
að tii stórtíðinda dragi á Balkanskaga innan
hálfs mánaðar. Amerískir fréttaritarar síma,
að menn líti svo á, að Þjóðverjar kunni að freista að
halda áfram að treysta aðstöðu sína á Balkanskaga, og
næsta skrefið verði, að ráðist verði á Grikkland og
Tyrkland. En öllum fregnum ber saman um, að Grikkir
og Tyrkir muni verja lönd sín. Og þeir eru sannfærðir
um, að þeim muni takast það. Það er talið, að Þjóðverj-
ar haf i þegar hina mikilvægustu hernaðarstaði í Rúmen-
íu-á valdi síi\u, og þeir hafi lagt grundvöll að því, að
geta flutt herlið í mjög stórum stíl til Rúmeníu, til sókn-
ar á Grikkland og Tyrkland.
En til þess að verða einráðir á Balkanskaga verða
Þjóðverjar að ná tökum á Júgóslavíu.
Forsætisráðherra Júgóslavíu flutti ræðu í gær, sem
útvarpað var um alla Júgóslavíu. Ræða þessi var ströng
aðvörun til þeirra, sem kynni að hafa í huga innrás í
Júgóslavíu, og þær þjóðir voru varaðar við að freista að
gera slíka tilraun, því að Júgóslavar myndi verja land
sitt til hinsta manns. Vér höfum orðið að fórna f jölda
mannslífa fyrir sjálfstæði vort og einingu, og vér látum
ekki neinn huta lands vors af hendi, né beygjum oss
fyrir erlendri kúgun. Suður-Serbía, tók hann sérstak-
lega fram, er vor, og vér látum hana aldrei af hendi.
Ræða þessi er talin munu styrkja Grikki og Tyrki.
Hermálasérfræðingur Times gerir að umtalsefni áform Þjóð-
verja og ítala um að ráðast á Suezskurðinn með því að leggja
Balkanlöndin undir sig fyrst. Það er jafnvel gefið í skyn, segir
hermálasérfræðingurinn, að þetta yrði höfuðárás, en ítalski her-
inn í Libyu hefði lítilvægara hlutverk með höndum. Tyrkjum
er ógnað með því að koma upp flugstöðvum fyrir þýska flug-
herinn við olíulindirnar í Rúmeníu og getur ekki teflt aðstöðu
vorir í Palestinu í voða. Jafnvel þótt Þjóðverjar hertæki alla
Búlgaríu væri aðstaða Breta í Haifa ekki í hættu. Árás á Tyrk-
land með það fyrir augum, að vaða svo yfir Sýrland og gera
árás á Palestinu, er ekki framkvæmanleg að vetri til. Frá landa-
mærum Búlgaríu til Aleppo er bein leið 550 enskar mílur og frá
Aleppo til Haifa næstum 300. Vegir eru óvíða. Tyrkir hafa
öflug virki nálægt landamærum Búlgaríu. Hin miklu Chatalja
virki, sem eru Istambul til varnar, eru enn öflugri.
Og þröskuldurinn, sem verð-
ur að komast yfir, til þess að
komast til Litlu-Asíu, er erfið-
ur yfirferðar. Fjöll þar sem veg-
ir eru krappir og bugðóttir. —
Tyrkir liafa altaf veið bardaga-
menn góðir. Og í sínu eigin
fjalllendi myndu þeir njóta sín
liest. Það verður að álykta, að
Þjóðverjar geri sér þella ljóst
og liafi þvi ætlað ítölum það
hlutverk, að kreppa að að vest-
anverðu og sækja fram, frá Li-
byu. En vel má vera, að Þjóð-
verjar búist við, að geta komið
sínu fram með hótunum. Tyrk-
ir muni leyfa Þjóðverjum
frjálsa umferð með lið sitt. Og
þótt þeir gerði það, en það væri
gagnstætt öllu, sem um Tyrki
er vitað, því að þeir eru óhrædd-
ir að berjast og vilja standa við
allar skuldbindingar sínar og
verja þjóðheiður sinn — er vel
lildegt, að Þjóðverjar rtiyndu
aðallegá nota loftflotá sinn í
sókninni til landanna við aust-
anvert Miðjarðarhaf. Það er ó-
líldegt, að lið verði sent 1000
mílur á erfiðum vegurn, til þess
að ná marki, sem annar land-
lier er i 250 enskra mílna fjar-
lægð frá ,(ítalski herinn í Lihyu
er 250 e. m. frá Alexandriu og
270 frá Port Said).
Ófriðar-
blikan yfir
Balkan-
skaga
verður æ i-
jkyggilegri___________________________________
og nú er búist við að til stórtíðinda dragi á hverri stundu. Krossinn á myndinni sýnir hvar grisku
beitiskipi var fyrir nokkuru sokt af óþektum kafbát hjá eyjunni Tinos. Italir liafa kafbátabæki-
stöðvar á eyjunni Leros, 100 mílur á brott.
En engin merki sjást, að
Tyrkir nmni láta hótanir nokk-
ur áhrif á sig fá. -—- Tyrkir liafa
ekkert að óttast nema árás-
ir langflugs sprengjuflugvéla
þjóðverja.
BROTTFLUTNINGUR FÓLKS
FRA BUKOVINA.
Meðal erlendra hermálasér-
fræðinga í Rúmeníu er talað
um, að Rússar hafi gripið til
ýmissa varúðarráðstafana . í
Bessarabíu og Norður-Bukov-
inu, héruðum þeim, sem Rússar
knúðu Rúmena til þess að láta
af hendi við sig. Brottflutningur
fólks er m. a. hafinn frá Cern-
auti o. fl. borgum.
Það er tekið fram af rúss-
neskum hermálasérfræðingum,
að hér sé eingöngu um var-
úðarráðstafanir að ræða, og
engir óvanalegir rússneskir her-
flutningar hafi átt sér stað. En
aðrar fregnir herma, að miklar
rússneskar herfylkingar hafi
alla síðastliðna viku sést á
göngu meðfam Pruth-fljóti.
Rússar bafa bannað erlend-
um skipum. að sigla um'rúss-
neska landliclgi við Svartahaf.
Rússneskur tundurspillir Iiefii-
" Stjórnmálasamband
Rúmeniu og Bretlands
ekki slitið enn - -
EINKASKEYTI FRÁ UNITED PRESS. —, „
London í morgun.
Fregn frú Búkarest hermir, að stjórnmálasambandinu milli
Rúmeníu og Bretlands hafi enn ekki verið slitið, en það er talið
víst, að það muni verða gert þá og þegar. Er það álit manna, að
breska stjórnin hafi lagt það í hendur breska sendiherrans í
Búkarest, Sir ReginaJd Hoare, að taka ákvörðun um, hvenær
það skuli gert.
Að því er United Press hefir fregnað hafa 5 breskir starfs-
rnenn olíufélaga verið handteknir. Þeir voru sakaðir um að hafa
*valdið skemdum á feikna birgðum af olíu, sem fara áttu til
Þýskalands — séu nú knúðir til þess að framkvæma efnafræðis-
lega prófun á olíu í 10. hverjum járnbrautarvagns-olíugeymi,
sem sendur er til Þýskalands.
1
ir ner
r w r
ran
á Bret
9
I
iif
Einkaskeyti til Yísis.
London í morgun.
Undangengin dægur hafa
breskar sprengjuflugvélar
gert hverja árásina á fætur
annari á hernaðarstöðvar
Þjóðverja á meginlandinu
með miklum árangri, t. d. á
Calais, Cherbourg o. fl. auk
flugstöðva og annara hern-
aðarstöðva Þjóðverja, m. a.
á staði langt inn í Þýska-
landi.
I fregn frá hlutlausum
fréttaritara segir, að í einni
loftárás Breta á Lorient á
Bretagneskaga sunnanverð-
um hafi sprengja grandað
þýskum herflutningaskip-
um og hafi að eins 15 menn
bjargast, en nærri 3000 far-
ist.
skotið í kaf rúmenskt skip,
fremur lítið, sem ekki hlýðnað-
ist þessu boði. Sættír hafa þeg-
ar tekist, enda er fullyrt, að það
hafi eklci verið tilgangur Rú-
mena, að óhlýðnast hinu rúss-
neska banni.
2000 smðlesta flntn
ingasktpi þýska
sökt við Noreg.
Lonon í morgun.
Sl. laugardag gerðu breskar
bernaðai’flugvélar á eftirlits-
flugi við Noreg sprengjuárásir
á 2 þýsk flutningaskip við
Trondheim. Þegar flugvélarnar
flugu yfir þau aftur gaus mikill
mökkur upp úr öðru þeirra. I
annari fregn segii’, að árás hafi
verið gerð með vélbyssum á
þýskl herflutningaskip við Nor-
eg og hafi því vei’ið rent á land.
Roosevelt flutti
ræðn í gær.
London í nxorgun.
Roosevelt Bandaríkjaforseti
flutti ræðu í gæi’, í Columbus
Ohio, og var henni útvarpað um
öll Bandaríkin. — í ræðu þess-
ari, sem hefir vakið fádæma at-
hygli um alla Vesturálfu og við-
ar, kvað Roosevelt Bandai’íkin
og allar þjóðir Vesturálfu
mundu sameinast um að verja
lönd sín og hugsjónir.
Talið er, að ræða þessi niuni
liafa mjög víðtælc álirif, og þeg-
ar i gær varð það kunnugt, að
Brasilia og Chile hafa fallist á
að leigja Bandaríkjunum flug-
velli og flotastöðvai’, og stendur
það i sambandi við hin nýju,
sameiginlegu landvai’naáform
Vesturálfulýðvelda. — Forseti
Uruguay hefir simað til for-
seta Bandarikjanna og boðið
samvinnu sína. — Blöðin í Jap-
an virðast nú hafa gert sér ljóst,
að Bandarikin nxuni hefja virka
íxiótspyrnu gegn Þríveldabanda-
laginu.
Þ.orsteinn Jónsson
Loftárásirnar á
Bretland s. 1. nótt
Einkaskeyti frá United Press.
London í morgun.
Loftárásirnar á London sl.
nóít stóðu lengur en næstu und-
angengnar nætur Mikil skothríð
var úr loftvarnabyssunx fyrri
hluta íxætur, en því lengur seixx
leið á íxóttia, því nieir dró úr
skothríðinni. Samkvænxt fyrstu
skýrslum munu 24 hvei’fi 'í
London hafa oi’ðið fyrir árás-
um og f jögur Ixéruð í námunda
við London, ennfremxir liéruð í
noi’ðaustur og sxxðaustxxr lilxxta
landsins. Árás var gei’ð á Liver-
pool.
Næturlæknir.
Jónas Kristjánsson, Grettisgötn
81, sínii 5204. Næturvörður íLyfja-
búðinni Iðunni og Reykjavíkur apó-
teki.
Hoare sendur til
Gibraltar í rann-
sóknar skyni.
EINKASKEYTI FRÁ U. P. —
London í nxorgun.
Fyrir skemstu var tilkynt, að
Sir Samuel Hoare, sexxdiherra
Breta i Madrid, muixdi fara til
Gibraljar nú unx helgina. Ekk-
ert var látið uppi uixx tilgang-
inn nxeð þessai’i ferð hans, en
fregn frá Algeciras í íxxorguxx
hermix’, að hánn eigi að rann-
saka hverixig á því stendur, að
frönsku flotadeildinni var leyft
að fara óhindrað ferða siixixa
unx Gibraltarsund, en hún fór
til Dakar, senx kunnugt ex’, og
liöfðu frönsku herskipin her-
afla innanboi’ðs, og varð þetta
til þess að kollvarpa fyrirætl-
mxum De Gaulle.
Útvarpið í kvöld.
Kl. 15.30—16.00 Miðdegisútvarp.
18.30 Isleuskukensla, 2. fl. 19.00
Þýskukensla, 1. fl. 19.25 Hljóm-
plötur: Tónverk e'ftir PoncW 20.00
Fréttir. 20.30 Um daginn og veginn
(Helgi Hjörvar). 20.50 Útvarps-
hljómsveitin: Lög eftir íslenska
höfunda. 21.15 Erindi: Siðferðileg
vandamál (frú ASalhjörg SigurS-
ardóttir). 21.40 Hljómplötur: Is-
lensk píanólög.
Sextugur
er í dag Þoi’steinn Jónsson út-
vegsbóndi og skipstjói-i að Lauf-
ási í Vestmannaeyjum.
Þorsteinn er löngu orðinn
landskunnur inaður, sem einn
helsti og merkasti nxaður sinnar
stéttar.
Fæddur er hann að Gulárás-
lijáleigu í Austurlandeyjum,
sonur þeirra merkislxjóna Þór-
unnar Þorsteinsdóttur og Jóixs
Einarssonar er þar bjuggu þá.
Þi’iggja ára gamall fluttist
hann til Vestmannaeyja með
foreldrum sínum.
Síðaix unx 16 ára aldur hefir
Þorsteinn haft formensku á
liendi fyrst á opnum skipum og
síðan á vélbátum.
Hann var fyi’sti maður, er
lióf vélbátaútgerð i Eyjum. Hef-
ir hann verið nxeð afbrigðuixi
aflasæll og í hvivetna haft for-
göngu á sviði þeirra framfara,
er orðið hafa í sjósókn og veiði-
aðferðum Vestnxannaeyinga
undanfarna áratugi.
Jafnhliða sjóniensku og bú-
skap sínum, liefir Þorstéinn
gegnt fjölmöi-gum, trúnaðai’-
störfunx og hefir jafnaxx reynst
athugull og fi-amsýnn.
Kvæntur er Þorsteinn frú
Elinborgu Gisladóltur Engil-
bertssonar verslunarstjóra,
liinni ágæluslu konu og eiga..
þau nxörg og mannvænleg börn.
Það ræður að líkindum^ að á
þessunx degi munu margir
minnast þess mikla starfs, er
Þorsteinn liefir af hendi leyst í
þágu Vestmannaeyja og lands-
ins alls, og óska þess, að slíks
manns megi sem lengst við
njóta. J.
I.O.O.F. =ob 1P = 1221015
874 -X. X.
Gagnfræðaskóli Reykvíkinga
verðdr settur á morgun kl. 2, í
Baðstofu iðnaðarmanna.
Hlutavclta Ií. R.
1 dag var dregið í hapjxlrætti
hlutaveltunnar, og komu upp Jxessi
númer: Nr. 2055 matarforði, nr.
4390 saumavél, ágæt tegund, nr. 631
málverk frá Hvítárvatni, nr. 1007
öll verk Daviðs Stefánssonar i
skinnbandi, nr. 7330 far frarn og
aftur á skíðavikuna á ísafirði, og
nr. 6763 farseðill til Akureyrar.
Vinninga sé vitjað til Erlendar Pét-
urssonar á skrifstofu Sameinaða.
,;Forðum í Flosaporti“
verður leikið kl. 8ýá í kvöld í
annað sinn á þessu ári.
Víkingar.
Munið eftir handknattleiksæfing-
unni í kvöld kl. 10, í húsi Jóns Þor-
steinssónar.
73 ára
er í dag GuÖIaug Jónsdóttir,
Njálsgötu 69.
Elisabéth Göhlsdorf
les upp i Kaupþingssalnum anuað
kvöld kl. Syí.
Skipstjóra- og stýrimannafél. Rvíkur
Fundur í kvöld í Oddfellowhús-
inu, uppi. Sjá augl.